W wielu państwach europejskich władze samorządu terytorialnego, w tym przede wszystkim władze miast, poszukują nowych rozwiązań pozwalających na usprawnienie procesu rządzenia. Celem artykułu jest przedstawienie działania innowacyjnego modelu zarządzania, opartego o idee nowego współzarządzania publicznego (New Public Governance). Model ten od 2007 r. funkcjonuje w położonym w południowej Finlandii mieście Tampere. Oparty jest na trzech zasadniczych filarach – silnym przywództwie, efektywnym i odpowiedzialnym świadczeniu usług oraz włączeniu mieszkańców w proces decyzyjny. Artykuł przedstawia każdy z powyższych elementów, pokazując jednocześnie praktyczne zalety i wady modelu. Analiza prowadzona jest w oparciu o oficjalne dokumenty oraz wywiady, przeprowadzone z ekspertami zajmującymi się samorządem fińskim i z czołowymi politykami miejskimi. W konkluzji artykułu wskazano, iż mimo że model Tampere niewątpliwie uznać należy za innowacyjny, przyjęte w mieście rozwiązania generują również pewne trudności. Są to między innymi napięcia występujące między politykami a administracją miejską, jak również te związane z koordynacją systemu usług miejskich oraz stosunkiem polityków i administracji do kwestii partycypacji.
The paper identifies the cities in Central-Eastern Europe which were often called Manchesters in the past, because of their similar path of development and the concentration on cotton production in the 19th century in the period of the industrial revolution. The significance of the cotton industry is underlined in the growth of the cities. Following Eric Hobsbawm’s thesis, cotton is treated as the textile symbol of the industrial revolution. That is why the cities’ comparison includes the role of geography, institutions and technology, which were conducive for cotton production. We claim that cotton production was decisive for the real “take-off” of these cities. and at the same time it was the institutional factor that conditioned the economic development. The primary measure is population change over more than 100 years in 5 Cottonopolises: Manchester – the original one, Chemnitz, Lodz, Tampere and Ivanovo.
PL
W artykule wskazano miasta w Europie środkowo-wschodniej, które w przeszłości były często nazywane Manchesterami ze względu na podobną ścieżkę rozwoju i koncentrację na produkcji bawełny (Chemnitz, Iwanowo, Łódź, Tampere). Idąc za tezami Erica Hobsbawma bawełna traktowana jest jako tekstylny symbol rewolucji przemysłowej. Zaproponowana analiza porównawcza obejmuje wpływ czynników geograficznych, instytucjonalnych i technologicznych, które sprzyjały produkcji bawełny. W ocenie autorów produkcja bawełny była decydująca dla nadania impetu rozwojowi gospodarczemu miast będących przedmiotem analizy.