Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Eurazjatyzm a Unia Europejska : Religijny aspekt idei Wielkiej Rusi

100%

Kwiecień M.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2004

|

tom 23 Współczesna Europa w procesie integracji

93-101

XX

Relacje Rosji i Unii Europejskiej wyraża pogląd, iż są to organizmy sobie obce, a wręcz wrogie. Twierdzenie to sformułował Mikołaj Danilewski u schyłku XIX wieku. Sytuacja ta sprzyja odżywaniu w społeczeństwie rosyjskim po upadku ZSRR idei Eurazjatyzmu. Szczególne znaczenie dla tej idei ma prawosławie.

2

Chiny: Powstanie noewgo globalnego supermocarstwa na Dalekim Wschodzie - trudne relacje z zachodnimi rywalami

100%

Gemechu D. K.

Forum Politologiczne

|

2010

|

tom 11 - Chiny i państwa azjatyckie - karty z historii i wyzwania współczesności

229-252

EN

This paper sets out to analyze, the past and present relations of the Republic China with the Western world. It focuses on the explosive growth of the Chinese economy and its impact on world economic powers especially EU and USA. The emergence of china as the global superpower is the serious challenge to the future position of USA and EU. In the past the huge market of the People's Republic of China was at the forefront focus of the Western world. The history of the Western world relations with China can be traced back to the first opium War, fought between Britain and China from 1839 to 1842. Britain tried to force China to allow free trade of mainly opium. The war ended with the signing of the Nankin Treaty, which granted anindemnity to Britain opening of five ports to British trade. The Second Opium War (1856-1860), began as the result of the violation the Nankin Treaty by Chinese authority. The French and British allies began military operation and forced Chinese to sign the peace treaty in 1858, which allowed among others, the opening of several new ports to Western trade and freedom of movement for Christian missionaries, but Chinese refused to ratify the treaty and the allies began hostilities and Chinese were forced to ratify the peace treaty of 1958. China was a closed economy for a long time. The open door policy reform contributed to the acceleration of its modernization and integration to the world economy. The process of economic reform in China began in 1979. This reform didn't include the political reform. The commercial relations of China, EU and USA have developed rapidly. China's unstoppable economic domination and the impact of continuous trade deficit of EU and USA has raised a great concern. This might lead to seek some form of coordination and common solution on both sides of the Atlantic concerning the imbalance of trade with china. The extraordinary economic success of China is also a central factor in its emergence as a regional and global power. The military modernization includes capabilities intended to disrupt satellite operations. China continues to maintain its high rate of investment in its science and technology industries, reforms of the armed forces which have got regional and global implications. This indicates that, China may play the role of the superpower in the near future.

3

Bliskowschodnia strategia Izraela po Arabskiej Wiośnie

100%

Skorek B.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2018

|

nr nr 3 Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie po Arabskiej Wiośnie

107-125

XX

Ostatnia dekada przyniosła zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze zarówno w samym Izraelu, jak i na Bliskim Wschodzie. Ewoluowały także charakter i skala zaangażowania mocarstw światowych w regionie. Celem artykułu jest stwierdzenie, czy zmiany zachodzące w środowisku Izraela od 2011 r. są na tyle silne, aby w znaczący sposób przekształcić bliskowschodnią strategię tego państwa. W pierwszej części, zarysowane zostaną najważniejsze nowe uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne izraelskiej polityki zagranicznej. W drugiej, dokonana zostanie analiza głównych kierunków tej polityki w ostatnich latach: 1. zwalczania zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego, 2. współpracy z bliskowschodnimi aktorami międzynarodowymi, 3. reagowania i wpływania na aktywność mocarstw światowych w regionie. (abstrakt oryginalny)

EN

Social, political and economic changes have taken place both in Israel and the Middle East in the last decade. Also the scope and character of great powers' engagement in this region have evolved. The aim of this paper is to determine if Israel's environment transformation from 2011 is significant enough to induce a major change in the Middle Eastern strategy of this state. In the first part, the main new determinants (on national and international level) of the Israeli foreign policy are depicted. In the second part, the key features of this policy in the recent years are analysed. The analysis focuses on: 1. combating threats to the national security, 2. cooperation with the regional actors, 3. reacting and influencing great powers' actions in the region. (original abstract)

4

Turcja jako mocarstwo regionalne na Bliskim Wschodzie

75%

Stańczyk H.

Studia Społeczne

|

2013

|

nr nr 2 (9)

95-101

EN

The text is devoted to the issue of Turkey as a country which is a regional power. The author traces the history of Turkey, and focused on the role of Turkey in the region after the Second World War. This country, after the accession to NATO strengthen its geopolitical position. Position increased, especially the army, which was for centuries one of the main forces in the country. At the end of the twentieth century military position slightly undermined but still army remains the guarantor of the unity of the Turkish state and combined with a rapidly growing economy, gives Turkey the rank of a regional power in the Middle East. (original abstract)

5

China's Strategic Challenges on the Road to Becoming a Global Superpower

75%

Młody M. W.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

tom 7

|

nr nr 21 Secularization of Political Thought in Russia : from the "Right of Existence" to the Empire and Geopolitics

205-225

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The main goal of the article is to diagnose the current position of China in the international arena and to identify the strategic challenges that the government in Beijing will have to face within the currently implemented 13th Five -Year Plan. THE RESEARCH PROBLEM AND RESEARCH METHODS: Article has a descriptive and analytical nature. The purposes of this study required constructive criticism of literature and making an analysis of selected statistical data provided by international institutions. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The state of Chinese economy was presented, noting the gradual change of development model and implemented internal reforms. The next part includes the outline of the main international initiatives which are aimed at strengthening the political and economic position of the PRC. Then the strategic challenges for the PRC, which condition its further development were presented. The final part of this article includes a summary and conclusions. RESEARCH RESULTS: Firstly, the issue of economic relations built by China is strictly subordinated to the government policy, which is reflected in the 5-year plans, catalogues of preferred inward and outward foreign investment and the initiatives taken at international level. Secondly, the further pursuit of China to become a superpower will require profound changes, mostly related to the liberalization of investment policy, reforms of state-owned enterprises, further internationalization of RMB and demographic issues. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Despite the growing opinion among scientists, politicians and journalists, China is not yet holding the leading position in the political and economic world, although it should be noted the weakening role of the United States and EU in certain regions of the world. (original abstract)

6

Mocarstwowość - aspekty teoretyczne

75%

Czech K.

Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

|

2018

|

tom Atrybuty mocarstwowości Stanów Zjednoczonych

11-17

XX

Stosunki międzynarodowe są nieodłącznie związane z państwami jako ich podmiotami oraz ich statusem i międzynarodową rolą. Stosunki międzynarodowe są przede wszystkim stosunkami międzypaństwowymi, a najważniejszymi państwami są mocarstwa. Główny ceł polityki zagranicznej to realizacja i obrona interesu państwa w polityce światowej. Państwa jednak nie są równe - pośród nich istnieje międzynarodowa hierarchia siły1. Na przestrzeni wieków obserwowano zmiany w liczbie państw narodowych. Przekształceniom ulegała też ich pozycja i rola w międzynarodowych relacjach. Chociaż wszystkie państwa mają zagwarantowaną suwerenną równość2, to jej charakter pozostaje formalny. Równość z punktu widzenia prawa międzynarodowego nie niweluje bowiem występujących między państwami istotnych różnic dotyczących zarówno rozległości terytoriów, liczby ludności, jak i wielkości zasobów i potencjałów gospodarczych, a także ustroju politycznego, sprawności organizacyjnej czy też siły zbrojnej3. Biorąc pod uwagę te różnice, można zatem mówić o hierarchicznej konstrukcji sceny międzynarodowej. Z punktu widzenia znaczenia w gospodarce światowej, rozpatrywanej w kontekście zdolności do odgrywania aktywnej roli w międzynarodowych stosunkach, pozycja Stanów Zjednoczonych jest od wielu dekad szczególna. Wynika ona z istoty mocarstwowości i jej atrybutów, o czym będzie mowa w dalszej części opracowania. (fragment tekstu)

7

Realizacja koncepcji super-petrostate w rosyjskiej polityce po 2016 roku

75%

Mickiewicz P.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2020

|

nr nr 1 Świat - Europa - Niemcy. Historyczne i współczesne problemy stosunków międzynarodowych

43-61

XX

W artykule dokonano analizy procesu osiągania statusu mocarstwa energetycznego przez Rosję po 2016 r. Przyjęcie takiej cezury czasowej wynika ze zmiany formy realizacji rosyjskiej polityki energetycznej. Teza wyjściowa to stwierdzenie, że budowa pozycji mocarstwa światowego jest przez Rosję realizowana w oparciu o koncepcję super-petrostate, która została uzupełniona o przedsięwzięcia niwelujące zagrożenie wystąpienia choroby holenderskiej oraz negatywne skutki rywalizacji z USA na rynku gazu LNG. Strategia ta jest realizowana przez sankcjonowanie statusu eksportera nośników energetycznych, który posiada znaczny poziom udziału w ich globalnym obrocie. Eksport ten ma jednocześnie umożliwić uruchomienie procesów modernizacyjnych sektora paliwowo-energetycznego, pozwalających na prowadzenie eksportu przetworzonych nośników energii i technologii wytwórczych oraz na realizację polityki zrównoważonego rozwoju. Istotną rolę w tych procesach odgrywają koncerny energetyczne, które ściśle realizują politykę państwa, np. prowadzą ekspansję na wskazane rynki zbytu. Istotnymi zagrożeniami dla tej polityki są: zaistnienie zjawiska choroby holenderskiej, wynikającej z uznania sektora paliwowo-energetycznego za najważniejszy sektor gospodarki, na którym oparto całą koncepcję rozwoju gospodarczego i uzależnienie od poziomu zapotrzebowania na nośniki energii oraz ich ceny na globalnych rynkach. Ograniczeniem dla osiągnięcia tych celów jest także zdolności gospodarki do absorpcji zastosowanych rozwiązań modernizacyjno-innowacyjnych oraz realność wdrażanych programów rozwojowych przez wiodące koncerny paliwowo-energetyczne. (abstrakt oryginalny)

EN

The article analyzes the process of achieving the status of an energy super-petrostate by Russia after 2016. The adoption of the above time limit results from a change in the form of implementation of the Russian energy policy. The adopted thesis is the statement that Russia is building its position as a world power on the basis of the super-petrostate concept, which has been supplemented with measures to reduce the risk of "Dutch disease" and the negative eff ects of competition with the US on the LNG market. This goal is achieved by sanctioning the position of an energy carrier exporter who has a signifi cant level of share in their global turnover. At the same time, these exports are to enable the modernization processes of the fuel and energy sector to be launched, allowing for the export of processed energy carriers and manufacturing technologies as well as the implementation of sustainable development policy. Policy focused on economic stimulation of regions located outside economic centers and using the possibilities of economizing production and consumption of energy. An important threat to this policy is the occurrence of the phenomenon of Dutch disease, resulting from the recognition of the fuel and energy sector as the most important sector of the economy, on which the concept of economic development was based, dependence on the level of hunt for energy carriers and their assessment on global markets. The achievement of these goals is also limited by the ability of the economy to absorb the modernization and innovation solutions used, and the reality of the implemented development programs by leading fuel and energy concerns. (original abstract)

8

Postrzeganie Indii i Chin w brazylijskiej nauce o stosunkach międzynarodowych w kontekście globalnych aspiracji Brazylii

75%

Gawrycki M. F.

Stosunki Międzynarodowe

|

2015

|

tom 51

|

nr nr 4

115-132

XX

Od ponad pół wieku Brazylia, obok strategicznego sojuszu z Zachodem (zwłaszcza USA), stara się budować swoją mocarstwową pozycję w świecie w oparciu o współpracę w ramach globalnego Południa, nawet za cenę problemów w definiowaniu własnej tożsamości międzynarodowej. Niegdyś szansy na dywersyfikację stosunków zewnętrznych upatrywano przede wszystkim w Afryce, ale po zakończeniu zimnej wojny zainteresowanie przesunęło się zdecydowanie ku Azji. Ta ewolucja brazylijskiej polityki zagranicznej znajduje swoje odzwierciedlenie w tamtejszej nauce o stosunkach międzynarodowych. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, w jaki sposób brazylijscy badacze postrzegają szansę na wzrost znaczenia swojego kraju w świecie przez zacieśnianie współpracy z Azją. Autor stara się wykazać, że zdaniem brazylijskich badaczy współpraca ich kraju z państwami azjatyckimi - przede wszystkim z Indiami i Chinami - może stworzyć skuteczną przeciwwagę dla Zachodu, pozwalając wreszcie na spełnienie aspiracji Brazylii do odgrywania większej roli w świecie. Przygląda się trzem zasadniczym kwestiom: problemowi tożsamości międzynarodowej Brazylii, postrzeganiu przez badaczy z tego kraju rozkładu potęgi międzynarodowej (na przykładzie Samuela Pinheiro Guimarãesa Neto) oraz zwrotowi Brazylii ku globalnemu Południu, zwłaszcza za prezydentury Luiza Inácio Luli da Silvy. Pojemna kategoria "mocarstw wschodzących", różnie definiowana i (re)interpretowana, obejmuje Chiny, Indie i Brazylię. Nie ma jednakże wątpliwości, że ostatnie z wymienionych państw znacząco odstaje od dwóch pierwszych w kontekście zwiększania znaczenia międzynarodowego. Złożył się na to szereg czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które nie są tutaj przedmiotem analizy. Z pewnością mniejszy potencjał Brazylii - gospodarczy, demograficzny czy wojskowy - wpłynął na fakt, że kraj ten nie jest traktowany na równi z Chinami czy Indiami. Wpływ na to miało także przyjęcie w latach 80. przez Brazylię zdecydowanie neoliberalnego kursu, który de facto włączał ten kraj w strefę wpływów Zachodu, zwłaszcza Stanów Zjednoczonych, czy raczej utrzymywał go w tej strefie.(abstrakt oryginalny)

EN

For more than half a century, apart from developing the strategic alliance with the West (especially the United States) Brazil has striven to establish itself as a major power in the world on the basis of cooperation within the global South, even if this creates problems in defining its own international identity. Africa used to be perceived as the opportunity for Brazil to diversify its external relations, but after the Cold War ended the focus of interest shifted decisively to Asia. This evolution of the Brazilian foreign policy is reflected in the Brazilian international studies. The aim of this article is therefore to show the perception of Brazilian researchers on the opportunity to raise their country's importance through deepening cooperation with Asia. In this paper the author will attempt to demonstrate that according to Brazilian scholars, their country's cooperation with Asian countries - primarily India and China - could create an effective counterbalance to the West, finally allowing Brazil to fulfil its aspiration to a greater role in the world. Consequently, I would like to look into three key issues: the problem of Brazil's international identity, Brazilian scholars' perception of the distribution of international power (on the example of Samuel Pinheiro Guimarães Neto) and Brazil's turn towards the global South, especially under President Luiz Inácio Lula da Silva. The broad category of 'emerging powers', defined and (re)interpreted in various ways, encompasses China, India and Brazil. There is no doubt, however, that the last of these states considerably lags behind the other two in terms of international position and role. A number of internal and external factors have led to this, but they will not be analysed in this paper. Brazil's lesser potential - economic, demographic and military - certainly contributes to the fact that the country is not treated equally with China or India, but it is also the consequence of Brazil adopting a decisively neoliberal course in the 1980s, which effectively brought (or rather kept) the country in the sphere of influence of the West, especially the United States.(original abstract)

9

Francja w stosunkach międzynarodowych. Mocarstwo europejskie czy globalne?

75%

Parzymies S.

Stosunki Międzynarodowe

|

2016

|

tom 52

|

nr nr 1

51-73

XX

Mocarstwowość jako kategoria w teorii stosunków międzynarodowych była przedmiotem analizy wielu badaczy, również we Francji. Do gry o potęgę, rzucając wyzwanie państwom, włączyli się liczni niepaństwowi aktorzy stosunków międzynarodowych. Francja wyszła z II wojny światowej z poczuciem upokorzenia. De Gaulle uważał odbudowę wizerunku kraju jako mocarstwa za swoją misję. Lata jego prezydentury (1958-1969) to apogeum mocarstwowej polityki Francji. Poza członkostwem w Radzie Bezpieczeństwa ONZ jego podstawę stanowiły: potencjał jądrowy, kontestowanie przywódczej roli USA w świecie, traktat elizejski z RFN, polityka wschodnia oraz wycofanie Francji z wojskowej struktury Sojuszu w 1966 r. z jednoczesnym pozostaniem w samym NATO. Upadek ZSRR zasadniczo zmienił sytuację Francji jako mocarstwa. Paryż nie mógł dalej stwarzać pozorów, że prowadzi politykę równego dystansu między blokami. Elity francuskie uważały jednak, że Francja jest ciągle mocarstwem. Swoje cele realizowała w strukturach wielostronnych. Próbowała też odgrywać rolę pośrednika między Zachodem i światem islamu. Wraz z Rosją i Chinami opowiada się za światem wielobiegunowym. Jest piątym mocarstwem pod względem globalnego PKB, piątym światowym importerem i szóstym światowym eksporterem. Należy do krajów najbardziej otwartych na inwestycje zagraniczne. Armia francuska jest pod względem liczbowym trzecia w NATO. Często podejmuje interwencje za granicą. W latach 2008-2012 Francja była czwartym światowym eksporterem broni. W swojej polityce wpływu wykorzystuje także swoją kulturę i język. Ma drugą w świecie sieć misji dyplomatycznych. Obszarem szczególnego zainteresowania Francji jest region Morza Śródziemnego i Afryka. Francuzi pogodzili się z tym, że nie odgrywają w stosunkach międzynarodowych takiej roli jak USA, Chiny, Rosja czy nawet Niemcy, ale dysponują atutami, które pozwalają im być mocarstwem europejskim o ambicjach globalnych.(abstrakt oryginalny)

EN

Power status as a category in the theory of international relations has been the subject of analyses conducted by many researchers, including in France. Putting out a challenge to states, numerous non-state actors of international relations joined the game for power. The experience of World War II left France with a deep sense of humiliation. De Gaulle considered it his mission to restore France's image as a world power. The decade of his presidency (1958-1969) was the apogee of France world power politics. Next to the seat in the UN Security Council, its basis included nuclear potential, contesting the United States' leading role in the world, the Élysée Treaty with West Germany, the eastern policy, and France's withdrawal from the military side of NATO in 1966 while still remaining a member of the alliance. The fall of the Soviet Union essentially changed France's situation as a world power. France could no longer pretend to be conducting a policy of equal distance between the blocs. French elites, however, believed that the country still was a world power. It pursued its goals in multilateral structures. And it also attempted to play the role of the intermediary between the West and the Islamic world. Together with Russia and China, it advocates a multipolar world. France is the fifth world power in terms of share in global GDP, the fifth largest importer and sixth exporter in the world. It is among the countries that are the most open to foreign investments. The French military is the third largest in NATO. It often conducts foreign interventions. Between 2008 and 2012 France was the fourth exporter of arms in the world. In its policies it takes advantage of its culture and language as well. It has the second largest network of diplomatic missions in the world. It is particularly interested in the affairs of the Mediterranean Region and Africa. The French have come to terms with the fact that they are not playing as great a role in international relations as the United States, China, Russia or even Germany, but they also know that they have assets allowing them to be a European power with global aspirations.(original abstract)

10

The Power Status of Asian and Pacific Region States on the Basis of Synthetic Power Measures from 1992 to 2022

75%

Surowiec K. , Mateichyk P.

Humanities and Social Sciences

|

2023

|

nr vol. 30, nr 4, cz. 2

331-343

EN

This paper presents power status in Asia and the Pacific region states - an issue that has a major impact on the international security of countries. To illustrate this, the study takes the period after the end of the Cold War, from 1992 to 2022. The purpose of the paper is to characterize the power status of the Asian and Pacific region countries based on synthetic power measures, adopting the powermetrics model of Professor Mirosław Sułek to calculate the power of states. The analysis proves that the most important role in international security is played by the countries known as superpowers and world powers, whose power enables the implementation of relevant strategic goals, especially in such an important region as Asia and the Pacific. In the coming decades, there is a high probability that China will gain the status of a superpower, while the US must fight to maintain its global position among the rapidly developing countries of the Asia-Pacific region, which in the game for power may take away some of Washington's current advantage. (original abstract)

11

Mocarstwowe przebudzenie Kremla w możliwych konfiguracjach nowego ładu międzynarodowego

75%

Jarnicki D.

De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

|

2016

|

nr nr 1

77-93

XX

Bezprecedensowa, w przeciągu ostatnich lat, aktywność międzynarodowa Rosji powinna stać się obszarem wnikliwych analiz. Konkluzja, możliwa do ustalenia na początku 2016 roku, sytuuje Rosję na wznoszącej fazie sinusoidy odzyskiwania, bądź też wzmacniania mocarstwowego statusu. Potrzeba diagnozy stanu tego procesu wymaga zidentyfikowania jej współczesnego mocarstwowego położenia, jak również przeprowadzenia symulacyjnego przedłużenia tejże sinusoidy. Wymaga także nałożenia na nią dokonujących się zmian w tożsamych procesach u innych ważnych graczy systemu międzynarodowego. Literatura przedmiotu bogata jest w różnorodne scenariusze możliwego kształtu przyszłej sytuacji międzynarodowej, które zostają syntetycznie przedstawione, dostrzegając również komponenty, które mogą uczynić któryś scenariusz bardziej realistyczny od innych. Znamienna zdaje się być obecność Rosji, w tego rodzaju teoretycznym modelowaniu. Zauważalne są również zastrzeżenia, co do konstrukcji jej potęgi, generujące swoisty klimat niepewności, co do charakteru i trwałości jej faktycznej mocarstwowości. (abstrakt oryginalny)

EN

Unprecedented in recent years, international activity of Russia should become an area of more detailed analysis. Conclusion, possible to determine at the beginning of 2016, situate Russia in the ascending phase of the sine wave recovery or strengthening of superpower's status. The need for diagnosis of the state of the process requires an identification of the contemporary superpower position, as well as carrying out simulation prolongation of that sinusoid. It also requires imposing a change taking place in the identical processes of other important players in the international system. The literature is rich in a various scenarios for the possible future's shape of the international situation, which are synthetically presented, recognizing the components that can make any scenario more realistic than others. Significant seems to be the presence of Russia, in this kind of theoretical modeling. (original abstract)

12

Między autonomią a potęgą : latynoamerykańska interpretacja neorealizmu w okresie zimnowojennym

75%

Gawrycki M. F.

Stosunki Międzynarodowe

|

2015

|

tom 51

|

nr nr 3

223-244

XX

Klasyczna teoria (lub teorie) neorealizmu silnie inspiruje latynoamerykańskich badaczy stosunków międzynarodowych, jednak zdają oni sobie sprawę, że podstawy tej koncepcji zostały zaprojektowane dla wielkich mocarstw (zwłaszcza Stanów Zjednoczonych) w ich grze o potęgę w obrębie systemu międzynarodowego. Latynoamerykańscy badacze są świadomi, że w odniesieniu do ich państw nie można mówić o klasycznym rozumieniu potęgi, a więc nie może być ona rozumiana jako zdolność do wpływania na inne kraje. Należy ją raczej pojmować jako możliwość państw Ameryki Łacińskiej do przeciwstawienia się - w dopuszczalnych granicach - presji i naciskom innych aktorów międzynarodowych (przede wszystkim USA i korporacji transnarodowych). Dlatego implementacji neorealizmu na grunt latynoamerykański towarzyszy jego dostosowanie do regionalnej specyfiki. Najlepszym tego przykładem jest zastąpienie kategorii "potęgi" terminem "autonomia". Praktycznie we wszystkich państwach regionu rozważania o autonomii stanowią punkt wyjścia badań miejsca i roli Ameryki Łacińskiej w stosunkach międzynarodowych. Celem artykułu jest więc przedstawienie specyfiki latynoamerykańskiej wersji neorealizmu przez pryzmat tego pojęcia. Na podstawie prac trojga przedstawicieli tej dyscypliny: Argentyńczyka Juana Carlosa Puiga, Brazylijczyka Helia Jaguaribego oraz Kostarykanki Ethel Abarki, autor niniejszego artykułu postara się udowodnić, że w kontekście silnej zależności politycznej i gospodarczej państw Ameryki Łacińskiej, mają one ograniczoną zdolność do niezależnego działania w stosunkach międzynarodowych i raczej starają się negocjować swój zakres autonomii w polityce zagranicznej oraz posiadane pole manewru. (abstrakt oryginalny)

EN

Neorealism is one of the principal theoretical approaches applied by Latin American researchers of international relations. They are, however, nonetheless aware of its limitations. First of all, Latin American scholars understand that neorealism was developed with great powers and with their vying for power within the international system in mind. Therefore, implementation of neorealism to in the Latin American reality is accompanied by adjustments to the regional specificity. The best example of this is the replacement of the category of 'power' with the term 'autonomy'. Thus practically in all the countries of the region, deliberations on autonomy are the starting point for studying Latin America's place and role in international relations. The aim of this article is, therefore, to present the specificity of the Latin American version of neorealism from the angle of autonomy. Drawing on the works of three representatives of this discipline in the region - the Argentinean Juan Carlos Puig, the Brazilian Hélio Jaguaribe and the Costa Rican Ethel Abarca - the author seeks to prove that in the context of the strong political and economic dependence of Latin American countries, they have only limited capability of independently acting in international relations, and they attempt to negotiate the extent of their autonomy in foreign policy and the room for manoeuvre. (original abstract)

13

Pozycja geopolityczna Stanów Zjednoczonych

75%

Sporek T.

Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

|

2018

|

tom Atrybuty mocarstwowości Stanów Zjednoczonych

18-41

XX

Potencjał geopolityczny traktowany jest jako istotna determinanta międzynarodowej pozycji państwa. Badając geopolityczną pozycję państwa, uwzględnić należy jego położenie, powierzchnię, relacje z państwami sąsiadującymi. Należy także wziąć pod uwagę potencjał demograficzny państwa, w tym liczbę mieszkańców, strukturę wiekową oraz zróżnicowanie w zakresie narodowości. Trzeba również ocenić potencjał militarny, jakim dysponuje dane państwo. Niezwykle istotnym elementem jest prowadzona polityka zagraniczna oraz jej rola w kształtowaniu stosunków międzynarodowych w skali regionu, kontynentu oraz całego świata. Przedmiot badań prowadzonych w tej części opracowania stanowi geopolityczna pozycja Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej jako czynnik determinujący ich mocarstwowość. (fragment tekstu)

14

Uczestnictwo Stanów Zjednoczonych w systemie ONZ

63%

Fronczek M.

Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

|

2018

|

tom Atrybuty mocarstwowości Stanów Zjednoczonych

99-123

XX

Stany Zjednoczone są bardzo aktywnym uczestnikiem gospodarki światowej, jednym z największych w handlu światowym oraz mocarstwem w wymiarze militarnym, przez co zajmują szczególną pozycję we współczesnym świecie. Ta pozycja jest wzmacniana również przez uczestnictwo w wielu organizacjach międzynarodowych stanowiących forum dla rozstrzygania i rozwiązywania problemów związanych z bezpieczeństwem, kwestiami rozwoju gospodarczego, pomocą humanitarną czy ochroną środowiska. Celem tej części pracy jest syntetyczne zaprezentowanie roli Stanów Zjednoczonych w największej i najważniejszej organizacji międzynarodowej, tj. w Organizacji Narodów Zjednoczonych. (fragment tekstu)

15

Chiny umacniają dominującą pozycję w gospodarce światowej

63%

Sulmicki J.

Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula

|

2015

|

nr nr 41(3)

33-44

XX

Panujący od kilku stuleci dotychczasowy porządek światowy był oparty na dominacji krajów cywilizacji europejskiej. Obecnie powstaje nowy porządek oparty na dominacji cywilizacji azjatyckiej reprezentowanej przez dynamicznie rozwijające się Chiny. Nowy porządek oznacza duże zmiany, które mogą być rozpatrywane w ramach trendu milenijnego. Zmiany występują tak rzadko, że pojawiają się raz na tysiąc lat. W artykule przedstawiono wizję porządku światowego, która mieści się w ramach trendu milenijnego. Realizacja tej wizji zajmie przypuszczalnie dziesięciolecia. Jeśli jednak zostanie zrealizowana, wówczas może trwać - co pokazują doświadczenia płynące z historii - przez stulecia. Dla tak długookresowego trwania nowego światowego porządku zasadnicze znaczenie ma przyszła międzynarodowa pozycja Chin, które z ogromną determinacją dążą do uzyskania światowej przewagi w masowym tworzenia postępu naukowego. W 2014 roku w Fortalezie kraje BRICS utworzyły dwie instytucje będące konkurencją dla Międzynarodowego Banku Rozwoju i Odbudowy oraz dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które od siedemdziesięciu lat podtrzymują gospodarczy porządek świata. Powstanie tych instytucji oznacza, że przedstawiona w artykule zmiana układu sił w światowej gospodarce nie jest tylko wizją, lecz procesem rzeczywistym. (abstrakt oryginalny)

EN

The prevailing for a few centuries hitherto world order has been based on the dominance of the European civilization countries. At present, there emerges a new order based on the dominance of the Asian civilization represented by dynamically developing China. The new order means great changes which can be considered within the millennium trend. Changes take place so seldom that they occur once for a thousand years. In his article, the author presented the vision of the world order, which is a part of the millennium trend. Implementation of this vision will probably take decades. However, if it implemented, then it may last - what the experience coming from the history - for centuries. For such a long-period lasting of the new world order of the principle importance is the future international position of China which with a great determination is aspiring to gain global advantage in the mass creation of scientific progress. In 2014, in Fortaleza, the BRICS countries established two institutions being competitors for the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) and for the International Monetary Fund, which have for seventy years been supporting the world economic order. The emergence of these institutions means that the presented in the article change of the balance of power in the global economy is not only the vision but the real process. (original abstract)

16

Obszary współpracy, rywalizacji i konfliktu w Zatoce Perskiej w stosunkach chińsko-amerykańskich w latach 2010-2022

63%

Ryś A.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2023

|

nr nr 2

27-58

XX

Celem artykułu jest wskazanie obszarów współpracy, rywalizacji i konfliktu w Zatoce Perskiej na tle globalnego wymiaru relacji chińsko-amerykańskich. Przeprowadzona analiza wykazała, że pomimo rywalizacji między mocarstwami istnieje również możliwość podjęcia współpracy między nimi w regionie. Wyróżniono obszary interakcji pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami: bezpieczeństwo w obszarze współpracy i rywalizacji, zmiany klimatyczne i porozumienie nuklearne z Iranem, handel zagraniczny, rozwój technologii i polityka zdrowotna. Obszary konfliktu nie zostały znalezione, choć nie należy wykluczyć takiej możliwości w dalszej perspektywie. W badaniach zastosowano analizę porównawczą polityki zagranicznej wielkich mocarstw wobec państw Zatoki Perskiej. Podjęto również próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o najważniejsze obszary interakcji chińsko-amerykańskich wobec państw Zatoki Perskiej w kontekście współczesnych problemów i wyzwań w regionie. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to distinguish the fields of cooperation, rivalry, and conflict in the Gulf region within the context of the global dimension of Sino-American relations. As the research has shown, despite the ongoing rivalry between great powers there is also a possibility to cooperate in the region. Regarding the interactions between the US and China, seven fields have been specified: security in the field of cooperation and rivalry, climate change, the Iran nuclear agreement, foreign trade, technology development, and health policy. The analysis has shown the lack of conflict areas; however, we cannot exclude the possibility of their development in the further perspective. The research is based on a comparative analysis of the foreign policies of great powers towards the Gulf states. The article also attempts to answer the question regarding the most important fields of Sino-American interactions towards the Gulf states in the context of contemporary problems and challenges in the region. (original abstract)

17

Zmiany w zbiorowej hegemonii mocarstw i korporacji transnarodowych na początku XXI wieku

63%

Staszczak D. E.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce

|

2015

|

nr nr 17

54-62

XX

Artykuł ten bazuje na idei globalnej zbiorowej hegemonii mocarstw i korporacji transnarodowych, która stabilizuje ekonomiczny i polityczny system światowy. Autor podkreśla zmiany tej hegemonii na początku XXI wieku z powodu relatywnego spadku ekonomicznej pozycji Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Japonii oraz z powodu wzrostu pozycji gospodarczej i siły politycznej Chin i Niemiec. Ponadto wzrost globalnego znaczenia korporacji transnarodowych daje im możliwości wpływania na politykę państw. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper bases on the idea of the global collective hegemony of state-powers and transnational corporations that stabilizes the economic and political world system Author stresses changes of this hegemony in the beginning of XXI century because of a relative drop of the economic position of the United States, Great Britain, France and Japan and because of the growth of the economic position and political power of China and Germany. Moreover, an increase of global importance of transnational corporations gives them opportunities to influence on the state politics. (original abstract)

18

Hegemony or Leadership? Chinese Dilemma

63%

Haber J. A.

Chorzowskie Studia Polityczne

|

2016

|

nr nr 12 Polska i świat w dobie konfliktów społeczno-politycznych XXI wieku

203-212

XX

Autor analizuje znaczenie słów "hegemonia" i "przywództwo", odnosząc oba do relacji międzynarodowych. Rozważania są oparte na studium przypadku Chińskiej Republiki Ludowej. Zwraca się w nich uwagę na zjawiska zastępowania we współczesnej dyplomacji terminu "hegemonia" pojęciem bardziej miękko brzmiącym "przywództwo". (abstrakt oryginalny)

EN

The author analyzes the terms "hegemony" and "leadership", in reference to international relations. His deliberations are based on the People's Republic of China as a case study situated on a large global forum. He draws our attention to the phenomenon in modern diplomacy, through the vanishing of the term "hegemony" which is replaced with the more soft-sounding term "leadership". This indicates a change of the old paradigm of the ruling position in favour of primus inter pares. (original abstract)

19

Znaczenie globalnego kryzysu finansowo-gospodarczego dla zmian światowego systemu ekonomiczno-politycznego

63%

Staszczak D. E.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2012

|

nr nr 245 Ekonomia

497-506

XX

Artykuł jest analizą wpływu globalnego kryzysu na zmiany światowego systemu ekonomiczno-politycznego, zwłaszcza pozycji mocarstw i korporacji transnarodowych. Autor wskazuje na sprzeczne interesy współczesnych mocarstw i korporacji, które utrudniają przezwyciężenie kryzysu, a nawet przyczyniają się do jego pogłębienia. Gigantyczne zadłużenie USA i wielu krajów UE, zwłaszcza strefy euro, zwiększają niepewność skutecznego zakończenia kryzysu. Niepewność tę zwiększa niedostateczna kontrola państw nad działalnością korporacji, zwłaszcza banków, i brak społecznej odpowiedzialności biznesu. Wskazane są także próby zmiany tej sytuacji. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper analyses influence of the global financial-economic crisis on changes of the world economic-political system, especially on the positions of powers and transnational corporations. The author stresses that contradictory interests of contemporary powers and corporations which impede to overcome the crisis and even cause its intensification. Enormous debts of the USA and many EU countries, especially from the euro zone, increase uncertainty to overcome the crisis effectively. This uncertainty is increased by the insufficient state control over corporations, especially banks' activities and by low social responsibility of business. There are also presented attempts to change this situation. (original abstract)

20

Bretton Woods jako reżim geoekonomiczny

63%

Grosse T. G.

Stosunki Międzynarodowe

|

2017

|

tom 53

|

nr nr 3

65-82

XX

Celem artykułu jest analiza systemu Bretton Woods (BW) jako reżimu geoekonomicznego, tj. mającego realizować jednocześnie cele ekonomiczne i geopolityczne. Dlatego Autor bada cele ekonomiczne i polityczne głównych mocarstw uczestniczących w tym systemie, jak również analizuje korzyści i koszty wynikające z udziału w BW. Stawia również hipotezę, że rywalizacja geoekonomiczna między sprzecznymi interesami najważniejszych mocarstw przyczyniła się do rozpadu tego reżimu monetarnego. Po jego upadku w Europie Zachodniej wyłonił się system monetarny wzorowany na BW i projektowany zgodnie z interesami geoekonomicznymi największych potęg gospodarczych tego regionu. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to analyse the Bretton Woods system (BW) as a geoeconomic regime, i.e. a regime pursuing both economic and geopolitical objectives. I examine the economic and political objectives of the great powers participating in the system as well as the benefits and costs involved. My hypothesis is also that conflicting geoeconomic interests of the great powers eventually contributed to the collapse of this monetary regime. Its decline in Western Europe saw the emergence of a monetary system modelled on BW and designed in line with the geoeconomic interests of the region's major economic powers. (original abstract)