Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Occurrence of sulphides in Sowia Dolina near Karpacz (SW Poland) - en example of ore mineralization in the contact aureole of the Karkonosze granite

100%

Mochnacka K. , Oberc-Dziedzic T. , Mayer W. , Pieczka A. , Góralski M.

Mineralogia

|

2007

|

tom Vol. 38, iss. 2

185--207

EN

The authors studied the poorly-known, uneconomic sulphide mineralization site in Sowia Dolina near Karpacz. Host rocks are hornfelses of the Velká Úpa schist series, which belongs to the Izera-Kowary Unit. Ore minerals assemblage includes: pyrrhotite, pyrite, chalcopyrite, arsenopyrite, sphalerite, galena and marcasite, accompanied by ilmenite and rutile. The oldest sulphide is high-temperature pyrrhotite crystallized at about 600°C, which is in good agreement with the temperature range of contact metamorphic conditions, revealed by muscovitesillimanite transformation. Low-temperature pyrrhotite and other sulphides formed at about 390°C (arsenopyrite geothermometer) down to 265°C (pyrrhotite geothermometer), whereas fluid inclusions studies of vein quartz demonstrated the temperature range 380-150°C. Mineralization in Sowia Dolina is similar to other ore hydrothermal deposits known from the proximal or distal contact zone of the Karkonosze granite.

XX

Hornfelsy Sowiej Doliny należą do jednostki izersko-kowarskiej i są częścią serii łupkowej grupy Velkej Úpy, przeobrażonej na kontakcie z waryscyjskim granitem Karkonoszy. W Sowiej Dolinie istnieją ślady dawnych robót górniczych, wyloty sztolni i hałdy, na których znaleźć można okazy z mineralizacją siarczków. Okruszcowane hornfelsy odznaczają się dobrze zachowaną foliacją i lineacją. Przejawem metamorfizmu kontaktowego są poligonalne zarysy ziaren kwarcu oraz rozpad muskowitu na sillimanit, zgodnie z reakcją: muskowit + kwarc = Al2SiO5 + K-skaleń + H2O, która oznacza warunki metamorfizmu wysokiego stopnia i osiągnięcie temperatury powyżej 600°C, a także krystalizacja andaluzytu i kordierytu, całkowicie zamienionego w pinit. Efektem zmian kontaktowych jest również powstanie pseudomorfoz po granacie. Najbogatsze skupienia minerałów kruszcowych stwierdzone zostały w hornfelsach wzbogaconych w kwarc lub przecinanych żyłkami kwarcowo-skaleniowymi. Dominującym minerałem rudnym jest pirotyn, rzadziej pojawia się piryt. Minerały te tworzą masywne skupienia kilkucentymetrowej miąższości, niekiedy także żyłki lub struktury rozproszone. W mniejszych ilościach występują: chalkopiryt, galena, sfaleryt, arsenopiryt, bornit, markasyt oraz minerały Ti. Sukcesja minerałów kruszcowych została określona na podstawie przerostów mineralnych (tab. 2). Najstarsze minerały, ilmenit i rutyl, są związane przypuszczalnie z metamorfizmem regionalnym. Po minerałach Ti krystalizował pirotyn. Młodszy od niego jest chalkopiryt, którego starsza generacja tworzy zrosty z pirotynem, następna natomiast występuje jako odmieszania w sfalerycie. Po pirotynie i starszym chalkopirycie, w tym samym czasie powstawały sfaleryt, arsenopiryt i galena. Markasyt jest minerałem wtórnym, tworzącym się w początkowych stadiach procesu wietrzenia rud na hałdzie. Następstwo siarczków potwierdziła interpretacja geotermometryczna wyników analiz chemicznych w mikroobszarze. Wykazała ona, że temperatury powstawania pirotynu wahały się w zakresie temperatur 630–265°C, a arsenopiryt krystalizował w temperaturze około 390°C. Temperatury powstawania kwarcu żyłowego oznaczone za pomocą inkluzji ciekło- -gazowych mieszczą się w zakresie temperatur 380–150°C. Porównanie obserwacji mikroskopowych rud z danymi chemicznymi i petrologicznymi pozwala na sugestię, że procesy metamorfizmu kontaktowego w temperaturach około 600°C odpowiadają krystalizacji wysokotemperaturowego pirotynu, natomiast pozostałe siarczki i kwarc żyłowy tworzyły się w procesach hydrotermalnych niższych temperatur, aż do około 150°C.

2

Porosty epifityczne, epigeiczne i epiksyliczne Sowiej Doliny we wschodniej czesci Karkonoszy

89%

Wawrecka K. , Kossowska M.

Przyroda Sudetów

|

2006

|

nr 09

71-80

3

Zroznicowanie kumulacji metali ciezkich w Athyrium filix-femina [L.] Roth i Athyrium distentifolium Tausch ex Opiz z Sowiej Doliny i Doliny Lomniczki [Karkonosze Wschodnie] oraz ich wykorzystanie do oceny stanu srodowiska

54%

Krawczyk B. , Letachowicz B. , Klink A. , Krawczyk A.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2006

|

tom 515

211-217

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości Fe, Mn, Zn, Cu, Pb Cd, Cr i Co w dwóch gatunkach paproci Athyrium distentifolium Tausch EX Opiz i Athyrium filix-femina (L.) Roth i w glebie z ich siedlisk położonych w Sowiej Dolinie i Dolinie Łomniczki w Karkonoszach Wschodnich. Zawartość większości badanych metali ciężkich w glebie nie przekracza wartości tła geochemicznego, natomiast są one skażone ołowiem. Stwierdzono również wysoką zawartość Fe w glebach z Sowiej Doliny. Nie wykazano różnic w zawartości metali w roślinach, w zależności od miejsca ich występowania. Oba gatunki badanych paproci różnią się istotnie zawartością Fe, Mn, Ni, Cd i Cr. Athyrium filix-femina wyróżnia się większą zawartością Ni i Cr, natomiast A. distentifolium Cd, Fe i Mn. Wysoką zawartość Mn w A. distentifolium należy uznać za jej właściwość gatunkową. Stwierdzona istotna zależność między zawartością Fe w glebie a zawartością Fe w liściach A. distentifolium pozwala uznać ten gatunek za bioindykator tego metalu.

EN

The contents of some metals (Fe, Mn, Zn, Cu, Pb, Cd, Cr, Co) in soil and in two species of ferns Athyrium distentifolium TAUSCH EX OPIZ and Athyrium filix-femina (L.) Roth from eastern part of the Karkonosze Mountains (Sowia Dolina and Dolina Łomniczki) were determined. The concentrations of most heavy metals in soil from examined area did not exceed the background level, with an exception of Pb and Fe contents, which were high in all study sites and Sowia Dolina, respectively. Both examined fern species differed signilicantly in respect of Fe, Mn, Ni, Cd, and Cr concentrations. Atliyrium filix-femina contained higher amounts of Ni and Cr, while in Athyrium distentifolium higher concentrations of Cd, Fe, and Mn were observed. Significant correlation found between the content of Fe in soil and the levels of this metal in leaves of Athyrium distentifolium indicate possibility of using this species as Fe bioindicator.