Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Idea filozofii a eko-filozofia

100%

Papuziński A.

Problemy Ekorozwoju

|

2009

|

tom Vol. 4, nr 1

51-59

EN

This article on environmental philosophy was inspired by a discussion on the latter's compatibility with the standards in place in academic philosophy. It seeks to consider how environmental philosophy relates to the idea of philosophy as such, electing to do so by reference to one of the best-known systems of environmental philosophy: the concept Henryk Skolimowski dubbed ecophilosophy (eko-filozofia). It is the author's contention that the latter is a contemporary philosophy in which the core idea of philosophy is being renewed. This main thesis is developed in the article's three parts, of which the first deals with the ongoing relationship between the idea and subject of philosophy. Here it is noted that the critical attitude is the one constant element underpinning the idea of philosophy. This attitude entails reservations as to - or simply a lack of full confidence in - the certainties and truths deemed to make up each and every one of history's concrete forms of rationality. The lack of confidence manifests itself in a refusal to engage in a priori acceptance of any cultural tradition as exhausting the layers of human rationality (in terms of values, cognitive stereotypes or standards determining actions). The second part of the article addresses with the crisis in contemporary philosophy taken to reflect the marginalization of philosophical thought in today's Euro-Atlantic culture. A theory as to why this is now being noted is presented and developed, the assertion - in brief - being that such a state of affairs has arisen because the main currents in contemporary philosophy have separated from the idea of philosophy, the currents in question tending to seek philosophy's conversion into yet another scientific discipline. The third part of the article then focuses on ecophilosophy as a system aiming to re-supply philosophy with the idea of philosophy it has otherwise contrived to lose. Two issues raised here are thus the characterisation of the remaining currents to contemporary philosophy - as a voice of protest against the main direction philosophy adopted in the 19th and 20th centuries, as well as the characterisation of ecophilosophy as heir to that other style of philosophical reflection wherein the aforementioned criticism remains a powerful feature, at least in relation to today's most troublesome civilisational and social problems. The methodological background to the article comprises a popular typology of contemporary philosophy identifying the scientistic, the anti-scientistic and the ideological as the three fundamental groups of theories present; as well as a detailing of the sources of philosophical issues that points to those spheres of public life in which universally-accepted solutions are ceasing to be self-evident.

PL

Artykuł jest poświęcony filozofii środowiskowej. Został zainspirowany przez dyskusje na temat jej zgodności ze standardami obowiązującymi w filozofii akademickiej. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na pytanie o relację miedzy filozofią środowiskową i ideą filozofii. Uwagi na ten temat zostały sformułowane na kanwie jednego z najbardziej znanych systemów filozofii środowiskowej - koncepcji opracowanej przez Henryka Skolimowskiego. Twórca nadał jej nazwę "eko-filozofia". W artykule postawiono następującą tezę: ekofilozofia jest odnowieniem idei filozofii w filozofii współczesnej. Wywód mający na celu uzasadnienie głównej tezy artykułu podzielono na trzy części. Część pierwsza dotyczy zależności zachodzących między ideą filozofii a przedmiotem filozofii. Stwierdzono, że trwałym i nieprzemijającym elementem idei filozofii jest postawa krytyczna; że ta postawa polega na nieufności wobec tych wszystkich pewników i prawd, które składają się na każdą konkretno-historyczną postać racjonalności; że owa nieufność przejawia się w postaci nie przyjmowania z góry żadnej tradycji kulturowej jako tradycji wyczerpującej - w formie wartości, stereotypów poznawczych i standardów działania - pokłady ludzkiej racjonalności. Część druga dotyczy kryzysu filozofii współczesnej. Za kryzys filozofii współczesnej uznano marginalizację myśli filozoficznej we współczesnej kulturze euroatlantyckiej. W tej części postawiono i rozwinięto tezę na temat przyczyny tego zjawiska. Stwierdzono, że za taki stan rzeczy odpowiada separacja głównych nurtów filozofii współczesnej od idei filozofii, obecna w tych nurtach tendencja do przeobrażenia filozofii w jeszcze jedną więcej dyscyplinę naukową. Część trzecia dotyczy eko-filozofii jako systemu przywracającemu filozofii współczesnej zatraconą przez nią ideę filozofii. W związku z tym podniesiono w niej dwie kwestie. Pierwsza dotyczy charakterystyki pozostałych nurtów filozofii współczesnej jako głosu sprzeciwu wobec głównego kierunku rozwoju filozofii w XIX i XX w. Kolejna - charakterystyki eko-filozofii jako kontynuatorki tego drugiego stylu refleksji filozoficznej i jako systemu podejmującego tę krytykę z punktu widzenia najbardziej newralgicznych problemów cywilizacyjnych i społecznych dzisiejszej doby. Na metodologiczne zaplecze artykułu składają się dwa elementy. Jednym z nich jest popularna typologia filozofii współczesnej. Zgodnie z nią w filozofii współczesnej należy wyróżnić trzy zasadnicze grupy teorii filozoficznych: scjentystyczną, antyscjentystyczną i światopoglądową. Drugim elementem metodologicznej podstawy artykułu jest twierdzenie na temat źródeł problemów filozoficznych. Mówi ono o tym, że zagadnienia filozoficzne rodzą się w tych sferach życia społecznego, gdzie zaczynają tracić swoją oczywistość powszechnie przyjęte rozwiązania.

2

Henryk Skolimowski’s Ecophilosophy in the Aspect of Philosophy of History

100%

Gawor L.

Problemy Ekorozwoju

|

2012

|

tom Vol. 7, nr 1

95-103

PL

Przedstawiany tekst jest próbą rekonstrukcji filozofii dziejów Skolimowskiego, dającej się wyczytać z jego różnorodnych tekstów. Koncepcja ekofilozofii Skolimowskiego jest de facto filozofią społeczną, krytycznie oceniającą kondycję dzisiejszej cywilizacji ludzkiej. Ratunkiem dla niej jest postulowana metanoja (przemiana) człowieka początku nowego tysiąclecia. Ta konieczna transformacja człowieka współczesnego w homo ecolo-gicus, co jest centralnym punktem ekofilozofii, oparta jest na określonej wizji dziejów. Ukazuje ona z jednej strony logikę historii doprowadzającą ludzkość na skraj przepaści. Z drugiej zaś snuje optymistycznie prospek-tywną refleksję nad przyszłością człowieka mistycznie wręcz odrodzonego, jako aktywnego elementu wyższego poziomu rozwoju ludzkości – kosmokracji.

EN

The presented text is an attempt to reconstruct the philosophy of history of Henryk Skolimowski – the idea can be extracted from his various works. The concept of eco-philosophy by Skolimowski is a de facto social philos-ophy that critically evaluates the present condition of human civilization. The rescue for it is postulated metanoia (change) of man of the new millennium. This necessary transformation of contemporary man into homo ecologicus, which is the central point of eco-philosophy, is based on a certain vision of history. On the one hand it shows the logic of the history that brings the humanity to the brink of a precipice, on the other, it spins an optimistic prospective reflection on the future of man almost mystically reborn as an active element of a higher level of human development – cosmocracy.

3

Value Oriented Science for A Sustainable Society

71%

Huba M.

|

nr 4

408-420

EN

The essay deals with the relationship between ethics, science and the character of society associated with challenges such as: What is the contemporary role of science in society and how does it fulfil it? Is value oriented "engaged" science possible? What does the responsibility of science mean? What is the reason for and the state of integrative, interdisciplinary, cross-disciplinary and/or post-disciplinary approaches in the science? What is the role and meaning of evaluation in scientific production and/or its usefulness? What is the value, cost and effectiveness of science? Is scientometrics an adequate answer? What is the role of ethics and science in the context of sustainable development/living/society? In the final section of the essay several examples drawing on the international as well as the national level are introduced. The ambition of the author, a professional environmental geographer, is not to submit an extensive excursion into most fashionable aspects of the topic within the global philosophical context. The author describes his own personal experience and position and tries to discover what the emerging challenges and threats in this field may be, first of all in the current Slovak context.

4

Katyń i Generał „Nil” a (długi) zmierzch paradygmatu

71%

Adamczak M.

|

nr 77-78

72-94

EN

This paper builds upon on insights of Artur Zmijewski on recent national blockbusters contained in a volume of The Polish Cinema (Kino polskie) from 1989 to 2009: A Critical history. The insights go beyond the generally accepted views on those films. The author then examines the films Katyn and General “Nil” as phenomena reflecting the kind of “posthumous life” of the romantic paradigm of Polish culture buried nearly two decades ago by Maria Janion, that for decades was seen as anachronistic, but that remains popular and is occasionally revived. He describes its fate in the culture of the Socialist People’s Republic of Poland (PRL), and also considers memoirs as historical sources. In the last part of the article Adamczak presents a new perspective of seeing Jerzy Skolimowski’s Essential Killing and Anna Jadowska’s General as attempts of breaking out of the magic circle of constantly renewing opposition between romanticism and anti-romanticism.

5

Hamleś Skolimowskiego jako parodia

62%

Hendrykowski M.

|

2014

|

tom 14

|

nr 23

143-151

EN

Hamleś is a brilliant etude made in 1960 by young film-maker Jerzy Skolimowski during his studies in famous Film School in Łódź. In ballad form this mysterious and dark story tells about lost hopes of freedom and strange situation of Polish intelligentsia of the late 1950s in connection with characters of Shakespeare’s tragedy. Skolimowski’s parody has typical for this artistic obsessive-compulsive dimension (Don Fredericksen’s term). Skolimowski took the title and protagonists from the classic drama and transmitted the main subject in a way that is much darker and ironic than the original.

PL

Hamleś is a brilliant etude made in 1960 by young film-maker Jerzy Skolimowski during his studies in famous Film School in Łódź. In ballad form this mysterious and dark story tells about lost hopes of freedom and strange situation of Polish intelligentsia of the late 1950s in connection with characters of Shakespeare’s tragedy. Skolimowski’s parody has typical for this artistic obsessive-compulsive dimension (Don Fredericksen’s term). Skolimowski took the title and protagonists from the classic drama and transmitted the main subject in a way that is much darker and ironic than the original.