Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Partyzancka epopeja. Dzieje Hellerów z Huty – górali śląskich z Brennej na Śląsku Cieszyńskim

100%

Grajewski W.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2015

|

tom 3

|

nr 3

52-102

PL

Hellerowie, z pochodzenia najpewniej morawscy Niemcy, z zawodu – hutnicy szkła, zamieszkując w leżącej w Beskidzie Śląskim Brennej, zaadoptowali się do stylu życia miejscach górali, przyjmując ich wołoską kulturę, słowiański język i katolicką religię. Hellerowie po likwidacji huty gospodarujący jako chłopi na niewielkim kawałku ziemi zaliczani byli do grona miejscowej klasy średniej jako tzw. „wolni zagrodnicy”. Przedstawiciele tego rodu z czasem podzieli się na kilka odrębnych gałęzi osiadłych m.in. na gruntach nr 44, tj. „na Hucie” i 73 – „u Filipa”. Mieli oni znaczny udział w budowie nowoczesnego społeczeństwa tej górskiej miejscowości, wyróżniając się na tle ogółu kulturą i silnym uświadomieniem narodowym, co predestynowało ich do pełnienia funkcji publicznych oraz społecznych, zaś w czasie wojny – do zorganizowania oddolnego ruchu oporu przeciw okupantom. W artykule przedstawiono bliżej życie i działalność sześciu pokoleń Hellerów „z Huty” (nr 44), śledząc różne aspekty egzystencji miejscowych górali. Ostatnim etapem ewolucji i formowania się nowego oblicza tego rodu były dramatyczne wydarzenia czasów II wojny światowej, kiedy to dziesiąte z kolei pokolenie Hellerów swoją postawą przypieczętowało ideowe wybory – polski i katolicki charakter rodziny. W artykule opisano m.in. losy Karola Hellera, twórcy oddziału partyzanckiego ZWZ AK „Wędrowiec”, oraz jego braci – Stanisława i Wincentego, którzy ponieśli śmierć w walce z Niemcami, a także ich siostry – Marii Kawik – „Beskidzkiej Antygony”, „Matki Partyzantów”, której wiersze i zapisy pamiętnikarskie są niezwykłym świadectwem historii, wieńczącym trzy stulecia bytności rodu Hellerów u stóp Beskidu.

EN

The Heller family, who originated most likely from Moravian Germany, were glassworkers by profession. They resided in Brenna, a village located in the Silesian Beskids. While adopting the lifestyle of the local highlanders, they took their Wallachian culture, Slavic language and Catholic religion. After the liquidation of the glass factory, the Heller family became peasants and started to farm on a small piece of land, due to which they were classified as a local middle class, the so-called. “Free farmers”. In the course of time the representatives of this family divided into several distinct branches, settled among others on the land No. 44, ie. na Hucie (Eng. glass factory; at factory) and No. 73 – u Filipa. (Eng. at Philip’s) They performed a key role in formation of the modern society of this mountain village. Standing out against the general culture and having strong national awareness that predestined them to perform public and social functions, during the war the Heller family organized a grassroots resistance movement against the occupier. The article attempts to present the life and work of six generations of the Heller family from Huta (No. 44) while studying various aspects of existence of the local highlanders. Dramatic events of World War II, when the ninth generation of the Heller family by their actions sealed the ideological choices concerning the Polish and Catholic character of the family, were the last stage of evolution and the formation of the new face of the family. The article describes, among others, the fate of Karol Heller, who formed a guerilla troop called “Wędrowiec” (Eng. “Wanderer”) that operated within the Home Army, his brothers – Stanisław and Wincent, who died in the fight with Germans, and their sister – Maria Kawik – nicknamed: “Beskids Antigone” or “Mother of Guerillas”, whose poems and diaries are an extraordinary witness of history crowning three centuries of the residence of the Heller family at the foot of the Beskids

2

Delimitacja pól podstawowych mezoregionu Beskid Śląski na potrzeby badań przestrzennych infrastruktury turystycznej

100%

Żemła-Siesicka A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

tom nr 37

127--140

PL

Problem wyznaczania pól podstawowych w badaniach krajobrazowych jest istotnym zagadnieniem nieraz poruszanym w literaturze naukowej. Sztucznie wydzielane jednostki zapewniają łatwość wyznaczenia, porównywalność poszczególnych pól (pola geometryczne) i dostępność danych (jednostki administracyjne). W badaniach przestrzennych związanych z aspektem fizjonomicznym krajobrazu zdaniem autora korzystniejszym rozwiązaniem jest stosowanie jednostek naturalnych, do których zalicza się prezentowane w artykule basenowo wyznaczone pola podstawowe. Przedstawiona propozycja mezoregionu Beskid Śląski na mikroregiony i zlewniowe jednostki przestrzenne (pola podstawowe oceny) przeprowadzony został na potrzeby badań dotyczących oceny stanu i możliwości rozwoju infrastruktury turystycznej. W wyniku delimitacji otrzymano 7 mikroregionów oraz 68 pól podstawowych. Na podstawie kształtu zlewni i pokrycia terenu wykonano także typologię jednostek przestrzennych stanowiącą jeden z elementów optymalizacji infrastruktury turystycznej.

EN

The problem of determination of the basic fields during the landscape researches is often an important issue considered in the scientific literature. Artificial fields are easy to define and to compare (geometric fields), for administrative units also the advantage is the availability of data. In spatial research better solution is to use natural units, which include presented in the article basic fields based on catchment basins. Presented studies were conducted for the purposes of evaluation and development opportunities of tourism infrastructure. During the studies the physicogeographical mezoregion of Silesian Beskid has been divided into microregions and spatial fields (basic fields). 7 microregions and 68 basic fields have been obtained. Based on the shape of the basin and land cover the typology of the basic fields were made, which is one of the elements of the tourist infrastructure optimization.

3

Analiza przestrzenna elementów infrastruktury turystycznej Beskidu Śląskiego

100%

Żemła-Siesicka A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

tom nr 25

47--56

PL

Krajobraz kulturowy Beskidu Śląskiego został w znacznym stopniu przekształcony przez infrastrukturę turystyczną. Dalsze planowanie rozwoju zagospodarowania turystycznego powinno opierać się na analizie jej obecnego stanu. W artykule przedstawiono metodę ilościową analizy elementów zagospodarowania turystycznego mezoregionu Beskidu Śląskiego. Dla wyznaczonych basenowo jednostek przestrzennych określono wskaźnik gęstości elementów zagospodarowania turystycznego oraz wskaźniki gęstości elementów punktowych, powierzchniowych i liniowych. Wskaźniki otrzymano poprzez określenie procentowego udziału powierzchni poszczególnych elementów zagospodarowania w stosunku do powierzchni danej jednostki. Najwyższą gęstością charakteryzują się jednostki obejmujące stoki Skrzycznego oraz Dębowca, a także jednostki obejmujące doliny głównych rzek. Najniższą gęstość otrzymano przede wszystkim w jednostkach położonych na południowym wschodzie mezoregionu.

EN

Cultural landscape of Silesian Beskids has been transformed significantly under the influence of the tourist infrastructure. Further tourism development planning should be based on an analysis of the existing infrastructure. The article gives a quantitative method of analysis of the existing tourism infrastructure in Silesian Beskids mesoregion. The indicators of density of tourism infrastructure and indicators of density of surface, points and linear elements has been specified for spatial units designated by the catchments. The indicators have been obtained by identifying the percentage of the area of each elements of infrastructure in relation to the surface of the spatial unit. The highest density has been obtained for the slopes of Skrzyczne and Dębowiec, and also for units covering valleys of the main rivers. The lowest density was obtained generally in units located in the South-East of Beskids.