Początki górnictwa rud cynkowoołowiowych w rejonie Siewierza sięgają prawdopodobnie XIII wieku. Eksploatację rud prowadzono początkowo metodą odkrywkową. W okresie poprzedzającym I Wojnę Światową na zachodnich obrzeżach miasta Siewierz, przy drodze krajowej z Bytomia do Kielc, funkcjonowała kopalnia galmanu "Wiktor Emanuel", która zakończyła eksploatację w latach 30. XX wieku. W artykule przedstawiono kilkuwiekową historię wydobycia rud galmanowych w rejonie Siewierza oraz sposób częściowej rekultywacji fragmentów wyrobisk kopalni pod kątem wykorzystania ich na składowisko odpadów komunalnych. Przedstawiono możliwości wykorzystania niezlikwidowanych dotychczas fragmentów wyrobisk górniczych jako atrakcji geoturystycznej, a zarazem geologicznego stanowiska dokumentacyjnego.
EN
The beginnings of zinc-lead mining in the region of Siewierz reach probably the XIII century. Initially the opencast method of exploitation was used. In the period preceding the World War i on western edges of Siewierz near national road from Bytom to Kielce, "Wiktor the Emanuel" galman mine was functioning, which terminated its operation in the 30-ties of the XX century. The article presents a few hundred years' history of extracting of galman ores in the region of Siewierz and the way of partial reclamation of fragments of excavations of the by disposing them to a municipal waste heap. It also presents a possibility of utilization of non-liquidated by now fragments of mine's excavations as a geo-tourist attraction and at the same time also as a geological documentation site.
Budowa antyklinalno-zrębowa kompleksu węglanowego o dużej miąższości była specjalnie predystynowana litologicznie (porowate dolomity) do przyjęcia i rozprowadzenia roztworów i wytrącenia okruszcowania. Siarczki metali występują zonalnie: piryt lub markasyt występują głębiej, sfaleryt nieco wyżej, a galena najwyżej, nie rzadko z kalcytem. To uporządkowanie zakłócone bywa rozkładem szczelin, czyli dróg roztworów kruszconośnych. Podkreślono, że wykształcenie siarczków tak w skałach triasowych, jak w dewońskich, jest analogiczne, z wyjątkiem otworu S-17, gdzie sfaleryt ma charakter wybitnie metasomatyczny. Podobnie układają się zawartości pierwiastków śladowych.
EN
The anticlinic-horst of the carbonate complex of great thickness was especially lithologically (porous dolomites) predestinated for acceptance and distribution of solutions and precipitations of ores. Metal sulphides occur zonally: pyrite or marcasite occur deeper down, sphalerite somewhat higher and galena highest, often together with calcite. This order may be disturbed by the arrangement of crevices, that is the ways of ore-bearing solutions. It is emphasized that the formation of sulphides, in trias- and in devon-rocks is analogous, except in the bore-hole S-17, where sphalerite has a notably metasomatic character. The arrangement of micro-elements is similar.
Przedstawiono zasadnicze elementy budowy geologicznej w podanym rejonie, które przypuszczalnie warunkują lub ściślej współwarunkują pojawienie się kruszców żelaza, cynku i ołowiu. Mineralizację siarczkową poprzedza dolomityzacja o charakterystycznym wykształceniu, tak zwanym kruszco-nośnym. tak w triasie, jak i dewonie. Tak zmienione skały węglanowe przeżyły specyficzne oddziaływania ze strony ługowania oraz mechanicznego zgniatania, w tym również i skrasowienia.
EN
There are presented the principal elements of geological structure in the mentioned region which probably conditioned or, more precisely, participated in the apparition of the iron-, zinc- and lead ores. The sulphidic mineralization was preceded by dolomitization with a characteristic ore bearing formation, so in Trias as in Devon. The changed carbonate rocks underwent a specific influence of lixiviation, mechanical crushing and karstication.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.