Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Możliwości rozpoznawania struktur sedymentacyjnych w cienkoławicowych utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego

100%

Stankiewicz B. , Stadtmüller M.

|

tom Vol. 50, nr 3

222-226

PL

Utwory miocenu wschodniej części zapadliska przedkarpackiego cechują się dużym zróżnicowaniem litofacjalnym. Znaczna ich część to utwory cienkoławicowe. Stanowi to znaczący problem przy rozpoznawaniu ich rzeczywistego wykształcenia litofacjalnego z zapisu geofizyki otworowej. Niniejsze opracowanie stanowi propozycję wykorzystania do szczegółowej analizy sedymentologicznej krzywych mikrooporności zapisanych przez sondę SED i akustycznego obrazu ścianek otworu CAST, które oparte są na pomiarach o bardzo dużej rozdzielczości. Przedstawiono przykład określania struktur sedymentacyjnych, cech teksturowych oraz wydzielania granic cienkich warstw na podstawie SED i CAST.

EN

The Miocene deposits of the east part of the Carpathian Foredeep are characterized by lithofacial diversity. The bed thickness varies from a few to a few dozen centimetres. This causes significant problems with a proper interpretation of standard wireline geophysical logs. This study presents a suggestion to using dipmeter resistivity curves and acoustic images CAST to detailed sedimentological analysis. An example of identification of sedimentary structures, textures and thin beds'boundaries with SEDand C AST dala is here presented.

2

Dolnosarmacka delta Szczurowej na tle ewolucji geologicznej przedgórza Karpat

84%

Połtowicz S.

|

tom T. 24, z. 3

219-239

PL

Na podstawie danych wiertniczych i sejsmicznych omówiono pokredową ewolucję geologiczną przedgórza Karpat. Wykazano zgodność przebiegu dolin rzek Wyżyny Małopolskiej z systemem paleodolin w podłożu miocenu. Przedstawiono zjawisko środkowobadeńskiej podmorskiej erozji na szelfie małopolskim i pogłębienia paleodolin o kilkaset metrów. Podano przypuszczalną przyczynę tego procesu. W zachodniej części przedgórza Karpat rozpoznano dolnosarmacką deltę zbudowaną z materiału skalnego pochodzącego z masywu świętokrzyskiego i dostarczanego dorzeczem Pra-Nidy neogeńskiej. Dokonano rekonstrukcji zachodniej części dolnosarmackiego basenu sedymentacyjnego

EN

The Palaeogene and Neogene geological evolution of the Carpathian Foreland is presented on the basis of boreholes and seismic data. The conformity of recent rivers flowing down from the Małopolska Upland with palaeovalleys on the Miocene basement is visible. The Middle Badenian submarine erosion of deposits on the area of palaeovalleys on the Carpathian Foreland is coused by sea-bottom streams of high energy. The palaovalleys were incissed several hundred meters. The Lower Sarmatian delta has occured in the western part of the Carpathian Foreland. Rock material has originated in the Holy-Cross Palaeozoic Massif. The palaeovalley of the Neogene Nida River has been a way of transport of clastics. The reconstruction of the western part of the Lower Sarmatian sedimentary basin is demonstrated

3

Biostratygrafia osadów miocenu z otworów wiertniczych Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 na podstawie otwornic (północna część zapadliska przedkarpackiego)

84%

Paruch-Kulczycka J.

|

tom nr 461

115--131

PL

Badania mikropaleontologiczne przeprowadzono na próbkach pobranych z kompleksu osadów mioceńskich przewierconych otworami wiertniczymi Busko (Młyny) PIG-1 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1. Oba otwory są zlokalizowane w północno-zachodniej części zapadliska przedkarpackiego. Materiał do badań pobrano z ilastych i ilasto-marglistych przewarstwień występujących w osadach pod- ścielających serię ewaporatów, z serii ewaporatów oraz z jej nadkładu. W artykule przedstawiono wyniki taksonomicznej i biostratygraficznej analizy wyróżnionych zespołów otwornicowych. Obecność w tych zespołach taksonów wskaźnikowych dla określonych poziomów otwornicowych umożliwiła ich korelację z regionalnymi jednostkami biostratygraficznymi ustanowionymi dla różnych obszarów zapadliska przedkarpackiego. W profilu otworu wiertniczego Busko (Młyny) PIG-1 wyodrębniono pięć zespołów mikrofaunistycznych (Z.b.I– Z.s.V). Cztery z nich skorelowano z badeńskimi poziomami otwornicowymi: z poziomem Orbulina suturalis/ Praeorbulina (Z.b.I) datowanym na wczesny baden (moraw) oraz z poziomami Neobulimina longa (Z.b.II), Velapertina indigena (Z.b.III) i Hanzawaia crassiseptata (Z.b.IV) datowanymi na poźny baden (kosow). Ostatni zespół przyporządkowano poziomowi Anomalinoides dividens (Z.s.V) z wczesnego sarmatu (wołyn). W profilu otworu wiertniczego Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 wydzielono trzy zespoły otwornicowe (Z.b.I–Z.s.III). Najstarszy zespół odpowiada poziomowi otwornicowemu Velapertina indigena (Z.b.I) datowanemu na późny baden (kosow), a następny poziomowi Varidentella sarmatica (Z.s.II) z wczesnego sarmatu (wołyn). Trzeci zespół (Z.s.III), ze względu na zły stan zachowania mikrofauny, zaliczono ogólnie do sarmatu. Zastępujące się obocznie planktoniczne i bentoniczne zespoły otwornicowe potwierdzają duże zróżnicowanie facjalne osadów, które powstały w późnym badenie i we wczesnym sarmacie w brzeżnej części zapadliska przedkarpackiego.

EN

Micropaleontological study of Miocene deposits from the Busko (Młyny) PIG-1 and Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 boreholes, located in the northern part of the Carpathian Foredeep, has allowed taxonomic and biostratigraphic characteristics of foraminiferal assemblages. The samples were taken from clay and clay-marly interbeds in sub-evaporitic, evaporitic and supra-evaporitc complexes. In the Busko (Młyny) PIG-1 borehole, five foraminiferal assemblages have been defined (Z.b.I–Z.s.V), corresponding with the following foraminiferal zones: Orbulina suturalis/ Praeorbulina – Z.b.I (Moravian substage of the Early Badenian), Neobulimina longa – Z.b.II; Velapertina indigena – Z.b.III, Hanzawaia crassiseptata – Z.b.IV (Kosovian substage of the Late Badenian) and Anomalinoides dividens – Z.b.V (Volhynian substage of the Early Sarmatian). In the Kazimierza Wielka (Donosy) PIG-1 borehole, two foraminiferal assemblages have been identified (Z.b.I and Z.s.II), correlated with following foraminiferal zones Velapertina indigena – Z.b.I (Kosovian substage of the Late Badenian) and Varidentella sarmatica – Z.s.II (Volhynian substage of the Early Sarmatian). The third assemblage (Z.s.III), because of poor preservation of foraminifers has been attributed to the Sarmatian stage in general. Lateral replacement of planktonic and benthonic foraminiferal assemblages confirms a significant facies variability of the Late Badenian deposits that accumulated in the northern margin of marine basin in the Carpathian Foredeep.

4

Przebieg sedymentacji osadów „sarmatu detrytycznego” na obszarze pomiędzy Stawianami a Sędziejowicami

84%

Brzozowska J.

|

tom Vol. 52, nr 1

55-60

EN

Studies undertaken by the author in the area between Stawiany and Sędziejowice shown that deposits known as “detrital Sarmatian” created barrier facies, thus confirming arguments of Czapowski (1984). These deposits are indicated in the landscape morphology as elongated and sinuous banks which during the early Sarmatian became the barriers built by along-shore currents of SE–NW direction. Analysis of the paleotransport directions showed diversification of the local transport, NW-directed in the south-east part of the area and S and SE-directed in its northern part. This suggests that besides the a long-shore current, which in the early Sarmatian built the “barrier” that separated the Chmielnik Bay to the E from the Korytnica Bay to the NW, there were also some different directions of clastic material supply. Within Sarmatian deposits two lithofacies were distinguished, with different lithification stage, material sorting and lamination type. Both facies are separated by an erosional boundary. One of these facies represents sediment that built the barrier, the other one consists of sediments deposited in the shallow, coastal environment. Discussed deposits a transgressively overlap the older deposits; in the northern part of the area they lie on the Kraków Clays and in the southern part they lie on the gypsum of the Krzyżanowice Formation. Main carbonate components are algae of genus Archaeolithothamnium, foraminifera and crumbled molluscs shells. The most common fossil is a bivalve Mytilaster (Upper Badenian–Lower Sarmatian).

5

Badeńskie olistostromy i stożki turbidytowe okolic Tarnowa (przedgórze Karpat środkowych)

67%

Połtowicz S.

|

tom T. 25, z. 2

153-187

PL

Na podstawie wyników wierceń i badań sejsmicznych dokonano analizy paleomorfologicznej południowej części badeńskiego szelfu małopolskiego i warunków sedymentacyjnych młodszej molasy. W dolnym badenie, w paleodolinach przykrawędziowej strefy szelfu, tworzyły się olistostromy przechodzące na skłonie kontynentalnym w głębokowodne stożki turbidytowe. Materiał skalny pochodził z utworów mezozoicznych i paleozoicznych podłoża platformowego. W badenie środkowym szelf i jego krawędź były poddawane podmorskiej erozji. W górnym badenie w rozległej depresji erozyjnej w okolicy Tarnowa utworzyły się olistostromy ewaporatowe. Ześlizg podmorskich osuwisk z południa ku północy spowodowała przebudowa tektoniczna zapadliska przedkarpackiego zapoczątkowana pod koniec środkowego badenu

EN

The palaeogeomorphology and sedimentary environments of the southern part of the Badenian Małopolska shelf is presented on basis of boreholes and seismic data. Olisthostromes and deep-water turbidity fans have been sedimentated on shelf and Continental slope. The rock material descends from the Mesozoic and Palaeozoic sediments of platform basement. The Middle Badenian submarine erosion of the shelf and it edge is visible. The Upper Badenian evaporite olisthostromes sedimentated in a great erosional depression of the shelf edge near Tarnów. The tectonic rebuilding of the Carpathian foredeep in the Middle and Upper Badenian caused the submarine slides and slumps of the saliferous deposits from south to north

6

Miocen Roztocza

67%

Wysocka A. , Jasionowski M. , Peryt T. M.

|

tom nr 422

79-96

PL

Przedstawiono charakterystykę litologiczną utworów mioceńskich występujących na obszarze Roztocza. Utwory dolnobadeńskie, podewaporatowe występują jedynie we wschodniej części Roztocza i wykształcone są jako piaski i piaskowce kwarcowe, kwarcowo-glaukonitowe i kwarcowo-rodoidowe, rzadziej jako wapienie i margle litotamniowe. Ponad nimi leżą gipsy i wapienie ratyńskie zaliczane do utworów ewaporatowych. Powyżej nich występują górnobadeńskie, nadewaporatowe silnie zróżnicowane litologicznie utwory, m.in. wapienie organodetrytyczne i rodoidowe, wapienie glonowo-ślimakowe, podrzędnie piaski kwarcowe i iły. Przykryte są one przez dolnosarmackie skały węglanowe, m.in. wapienie organodterytyczne, organodetrytyczno-terygeniczne, wapienie serpulowo-mikrobialitowe. Analiza mikrofacji oraz struktur sedymentacyjnych badanych utworów wskazuje na płytkowodne wysokoenergetyczne morskie środowisko sedymentacji, o zmieniającym się jednak w czasie chemizmie wód.

EN

The lithological characteristic of the clastic Badenian deposits of the Roztocze Hills is presented, in the territories of Poland and Ukraine. Generally, the Miocene succession of the Roztocze Hills begins with transgressive quartz, quartz-glaukonite and quartz-rhodolithe sands and sandstones of Early Badenian age, possessing their greatest thickness and limits in Ukraine. Towards the top, the sands pass laterally into marls and coralline algal limestones. Those deposits are overlain by a continuous level of gypsum and/or Ratyń Limestones, included into the Evaporitic-Chemical Beds. Various shallow-water carbonate and terrigenous deposits of Late Badenian age overlie the Evaporitic-Chemical Beds. The terrigenous rocks are represented mainly by quartz sands and sandstones with an admixture of glauconite, siltstone and clay. The biogenic rocks are represented by various shell coquinas and reefal-type deposits. The Miocene succession of the Roztocze Hills is terminated by deposits of Sarmatian age. These are represented by serpulid-microbialite reefs, exposed in the westernmost part of the Roztocze Hills. The microfacies and sedimentary structures of studied rocks point to a high-energy, shallow-water, marine environment with changeable chemical conditions during sedimentation.

7

Early ontogeny and palaeoecology of the Mid-Miocene rissoid gastropods of the Central Paratethys

67%

Kowalke T. , Harzhauser M.

|

nr 1

EN

Twenty−six species of Rissoidae (Caenogastropoda: Littorinimorpha: Rissooidea) are described from the Badenian and Early Sarmatian of 14 localities in Austria and the Czech Republic (Molasse Basin, Styrian Basin, Vienna Basin) and from the Badenian of Coştei (Romania). For the first time, the early ontogenetic skeletal characters of these gastropods are described. Based on these features an indirect larval development with a planktotrophic veliger could be reconstructed for all investigated Mid−Miocene species. The status of Mohrensterniinae as a subfamily of the Rissoidae is confirmed by the morphology of the low conical protoconch, consisting of a fine spirally sculptured embryonic shell and a larval shell which is smooth except for growth lines. Transitions from embryonic shells to larval shells and from larval shells to teleoconchs are slightly thickened and indistinct. Whilst representatives of the subfamily Rissoinae characterise the marine Badenian assemblages, Mohrensterniinae predominate the Early Sarmatian faunas. We hypothesize that this take−over by the Mohrensterniinae was triggered by changes in the water chemistry towards polyhaline conditions. Consequently, the shift towards hypersaline conditions in the Late Sarmatian is mirrored by the abrupt decline of the subfamily. Four new species Rissoa costeiensis (Rissoinae) from the Badenian and Mohrensternia hollabrunnensis, Mohrensternia pfaffstaettensis, and Mohrensternia waldhofensis (Mohrensterniinae) from the Early Sarmatian are introduced.