Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pojem „conceit“ v alžbětinské literární teorii a skandál metafyzické poezie

100%

Jajtner T.

Svět literatury – Časopis pro novodobé literatury (World of Literature – Journal for Modern Literatures)

|

2018

|

tom 58

61-73

EN

The article discusses the term “conceit” as the key constructional element of English Renaissance poetry and its significance for the definition of the English metaphysical school. In the first part, the author attempts to define the term on the basis of the crucial theoretical works of the Elizabethan period (Gascoigne, Sidney, Webb, Puttenham, Hoskins) with a cursory reference to the work of B. Jonson in the early Stuart period. The “scandal” of the English metaphysical school is then discussed in relation to the domestic Elizabethan tradition and to some of the major theoretical works in continental Europe (Gracián and Tesauro). At the end, the author explains the significance of the term “conceit” for interpreting early modern poetry

2

„Zuzanna” Kochanowskiego na manowcach twórczości oralnej

100%

Krzywy R.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

tom 111

|

nr 2

83-99

PL

Artykuł zawiera polemikę z tezami Doroty Vincůrkovej przedstawionymi w studium „»Zuzanna« Jana Kochanowskiego wobec konwencji wernakularnych pieśni hagiograficznych” („Pamiętnik Literacki” 2018, z. 4. Wbrew jej stanowisku autor dowodzi w pierwszej części swych rozważań, że środki artystyczne wykorzystane przez renesansowego twórcę w parafrazie fragmentu Księgi Daniela trudno uznać za świadczące o kunsztowności poematu o Zuzannie. W drugiej części podważa z kolei zasadność twierdzeń o naśladowaniu przez poetę „typowo” oralnych środków wyrazu, co miałoby zbliżyć utwór – zdaniem Vincůrkovej – do popularnych pieśni hagiograficznych oraz do horyzontów intelektualnych Elżbiety Radziwiłłowej, której poemat został zadedykowany. Autor wykazuje, że poza jednym fragmentem, w którym przywołuje się odbiorców do wysłuchania opowieści, pozostałe środki należały do zasobu konwencjonalnych środków retoryczno-literackich, przekonuje też, że o świadomości literackiej adresatki utworu zbyt niewiele wiadomo, by na tej podstawie stawiać tezy na temat kształtu artystycznego „Zuzanny”.

EN

The article contains a polemics with Dorota Vincůrková’s theses formulated in her study “Jan Kochanowski’s »Zuzanna« (“Susanna”) against the Vernacular Conventions of Hagiographic Songs” (“Literary Memoir” 20018, issue 4). Contrary to Vincůrková’s stance, the present author proves in the first part of the paper that it is hardly possible to state that the artistic means of expression employed by the Renaissance poet in his paraphrase of a fragment of “The Book of Daniel” provide for the artistry of the poem about Susanna. In the second part of the paper Krzywy undermines the validity of observations about Kochanowski’s imitating the “typically” oral means of expression which might, in the view of Vincůrková, bring the poem closer to the popular hagiographic songs and to the intellectual horizons of Elżbieta Radziwiłłowa, de domo Szydłowiecka, to whom the poem is dedicated. The author of the paper proves that with the exception of one fragment which calls the audience to hear the story, the remaining means of expression belong to a set of conventional rhetoric-literary ones. He is also convinced that too little is known about the piece addressee’s literary awareness to formulate theses about the artistic shape of “Zuzanna” (“Susanna”).

3

Pasja i antyk. Wawrzyńca Korwina (1465–1527) rozważania wielkanocne

72%

Zawadzki R. K.

Collectanea Philologica

|

2021

|

nr 24

155-171

PL

The article is an attempt of interpretation of seven poems written by Wawrzyniec Korwin which were inserted in St. Bonaventura`s homilies and constitute forms of prayers to be said daily by Christians. The author analyses the artistic skill of the language used by the poet. His poems keep fascinating their readers because of their language, i.e. style as a system of remarkable pattern of linguistic elements and ancient metre.

4

Treny od 19 do 1: niedoskonałość i doskonałość

58%

Marinelli L.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 1

9-30

EN

This article presents a renewed attempt at explaining the cyclical nature of Jan Kochanowski’s Treny [Laments] in relation to their interpretative contexts, in particular that of Psałterz Dawidów [David's Psalter]. When poetically paraphrasing the Psalms, Kochanowski might have come across the medieval tradition of symbolic and arithmetic speculation, which, according to the author of this article, allows for a numerological reading of Treny within the framework of the idea of the humanitas / divinitas unity. This idea brings Kochanowski’s funeral cycle closer to both the Orphic-Pythagorean tradition, blended into a Christian humanist neo-Platonism, and the fundamental Christological truths in Christianity – from this perspective, the imperfection of the number 19 leads to the perfection of the number 1, which reflects the One (Giordano Bruno). At the same time, the author tries to prove that the given sequence of works in the cycle (for example, the special position of the number 11) strengthens and supports the dramatic nature of the thoughts of the poet, who is struggling with a personal tragedy.

PL

Artykuł stanowi ponowną próbę wyjaśnienia istoty cykliczności Trenów Jana Kochanowskiego w odniesieniu do ich kontekstów interpretacyjnych, w tym zwłaszcza Psałterza Dawidowego. Dokonując swej poetyckiej parafrazy Psalmów, Kochanowski mógł się zetknąć ze średniowieczną tradycją spekulacji symboliczno-arytmetycznej, co według autora dopuszcza możliwość lektury numerologicznej Trenów w ramach idei jedności humanitas / divinitas. Idea ta przybliża cykl żałobny Kochanowskiego zarówno do tradycji orficko-pitagorejskiej, wtopionej w humanistyczny neoplatonizm chrześcijański, jak i do podstawowych w chrześcijaństwie prawd chrystologicznych: w tej perspektywie niedoskonałość liczby 19 prowadzi do doskonałości liczby 1, oddającej prajednię (Giordano Bruno). Autor stara się przy tym udowodnić, że określona kolejność utworów w cyklu (na przykład szczególna pozycja numeru 11) wzmacnia i podbudowuje dramatyzm myśli poety, zmagającego się z osobistą katastrofą.