Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Paweł Lisicki, Luter. Ciemna strona rewolucji, Warszawa 2017, SS 320; ISBN 9788380791695

100%

Malinowski R.

|

2018

|

tom 1

|

nr 1

131-132

PL

Recenzja książki o reformacji Marcina Lutra

2

„OD KONFLIKTU DO KOMUNII” – W DRODZE KU 500. ROCZNICY REFORMACJI

80%

Porada R.

|

tom 13

297-308

DE

Am 17. Juni 2013 wurde der Bericht der Lutherisch/Römisch-katholischen Kommission für die Einheit Vom Konflikt zur Gemeinschaft offiziell präsentiert. Angesichts des sich annähernden 500. Jahrestages der Reformation im Jahr 2017 fühlten sich die Mitglieder der Kommission herausgefordert, „die Themen und Konsequenzen der Wittenberger Reformation (…) im Dialog zu erörtern und Perspektiven für das Gedenken und die Aneignung der Reformation heute zu entwickeln“ (Nr. 3). Der Bericht setzt somit ein wichtiges Zeichen im Vorbereitungsprozess des Reformationsgedenkens, indem er die Vergangenheit und die Konfliktsgeschichte gemeinsam, d.h. ökumenisch zu erzählen und die Errungenschaften des Dialogs in den letzten fünfzig Jahren zusammenzufassen versucht. Darauf wurde im zweiten Punkt dieses Beitrags eingegangen. Im Blick auf die Vorbereitung zum Reformationsgedenken und den Kontext der erhofften Rezeption des neuesten lutherisch-katholischen Dokumentes wurde im ersten Punkt dieses Beitrags auf die katholische Wahrnehmung der Reformation, die vor allem nur mit Kirchenspaltung assoziiert wird, und die damit verbundene katholische Zurückhaltung gegenüber dem Reformationsgedenken hingewiesen. Das beeinflusst auch die Lektüre des Dialogpapiers. Der Bericht erweckte schon kritische Bemerkungen und Anfragen, die im letzten Teil dieses Beitrags zur Sprache gebracht wurden.

3

Die baltischen Lande im Zeitalter der Reformation und Konfessionalisierung. Publikation als Ergebnis eines internationalen Forschungsprojektes

60%

Ehricht C.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2013

|

tom 7

323-331

EN

The article describes the process of formation an international project concerning a development of the Reformations faith in the Baltic States and its result. The Project started in some academic centres around the Baltic Sea in the year 2004. The publication which contents 4 large books (volumes) was ready in the end of 2012. The Author shows the scientific and cultural value of the finished project. There is a variety of meaning and misunderstanding of the very popular in the scientific debate term “Balticum” – refer to the analysis of Aleksandr Loit shown in the publi-cation. The article discusses deeply 3 from plenty theoretical outcomes printed in the Project-Book: The issues presented by Enn Tarvel, Julian Kreem and Valda Klava concerned on the Reformation in the present territory of Latvia. The article emphasizes the very high scientific value of the whole project especially a big content of source materials.

PL

Artykuł omawia wyniki realizacji szeroko zakrojonego, międzynarodowego projektu badawczego poświęconego historii Reformacji w krajach Bałtyckich. Wynikiem badań, trwających od roku 2004, jest czterotomowa publikacja, którą wydano drukiem w końcu 2012 roku. W tekście ukazano wartość naukową, poznawczą i kulturotwórczą zrealizowanego projektu. Autor odwołuje się do analiz Aleksandra Loit, który wskazuje na wieloznaczność, kompleksowość i problematyczność terminu „Balticum“, który jest stosowany w literaturze przedmiotu. W swoim omówieniu Autor, w sposób szczególny odniósł się do wyników badań historycznych przedstawionych przez Enna Tarvela, Juliana Kreema i Valda Klava nad problematyką wprowadzenia Reformacji na terenie obecnej Łotwy. Autor podkreślił znaczenie czterotomowej publikacji dla przyszłych badań, także w kontekście zawartości tekstów źródłowych.

4

"Gott hat sein Evangelium auch durch die Musik gepredigt". Martin Luther, die Musik und das Kirchenlied

60%

Hüffmeier W.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2016

|

tom 10

9-20

PL

Artykuł omawia powstanie ewangelickiej muzyki kościelnej w XVI w. Za jej ojca uchodzi reformator Kościoła ks. dr Marcin Luter. Poeta H. Heine określił hymn „Warownym Grodem jest nasz Bóg” mianem Marsylianki Reformacji. Luter wychował się w muzykalnym środowisku szkolnym i zalecał nauczanie muzyki w szkołach wszystkich szczebli. Reformator obok przedmów do różnego rodzaju śpiewników, napisał 4 teksty poświęcone istocie pieśni ewangelickiej, gdzie odnajdujemy tezę, że muzyka jest dobrym dziełem samego Boga Stwórcy, co sprawia, że muzyka ze swej natury jest dobrym narzędziem zwiastowania Ewangelii. W jednym z listów Luter pisał wręcz, że obok teologii, to muzyka jest najlepszą sztuką niosącą pocieszenie serca. Pierwszą pieśń napisał Luter dopiero w roku 1523, równolegle do podjętego dzieła reformy liturgii ewangelickiej. Obok tzw. pieśni propagandowych Reformacji, ulubioną formą pieśni Lutra były parafrazy psalmów. Obok tego kolejną formą pieśni religijnej stworzonej w okresie Reformacji są pieśni katechizmowe. Tekst omawia również postać Elisabeth Cruciger, pierwszej pieśniarki Reformacji. Reformacja wyzwoliła potężny ruch, który wprowadził języki narodowe do liturgii i życia nabożeństwowego, to samo uczynił z muzyką, nadając je specyficzny, pobożnościowy rys wynikający z ducha ewangelickiej reformy kościelnej XVI w.

EN

The article presents origins of the Evangelical church music in the XVI century. Pastor Dr Martin Luther is regarded as the father this music. The poet H. Heine described the hymn “A mighty fortress is our God” as Mar-seillaise of the Reformation. Luther was brought up in his school musical circle and recommended teaching music at schools of all levels. The Reformer, apart from prefaces to all kinds of songbooks, wrote four texts dedicated to the essence of Evangelical song where we find a thesis that music is a good deed of the God -Creator Himself what makes that music in its very nature is a good instrument to proclaim the Gospel. In one of his letters Luther wrote indeed that apart from theology music is the best art bringing consolation for the heart. His first song, Luther wrote not earlier than in 1523 in parallel to the undertaken efforts to reform Evangelical liturgy. Apart from the so-called propaganda songs of Reformation Luther’s favourite songs were paraphrases of psalms. In addition, another form of religious song created in the times of Reformation are catechism songs. The article also depicts the person of Elisabeth Cruciger, the first Re-formation singer. Reformation triggered a mighty movement that introduced national languages to the liturgy and church services. This movement also transformed music giving it specific feature of piety emerging from the spirit of Evangelical church reformation in the XVI century.

5

Pastorale Bekehrung als Herausforderung und Chance für die Ökumene im 21. Jahrhundert

51%

Koch K.

Studia Oecumenica

|

2016

|

tom 16

5-26

EN

The divisions among Christians are „a scandal to the world” and detrimental to the preaching of the Gospel, because of the impression „as if Christ himself were divided”. Hence the lack of unity is the biggest obstacle to mission in the world. In this perspective, the pastoral conversion is presented as an opportunity for ecumenism. It is all about repentance toward re-seek unity and toward the common goal of ecumenism, that is visible unity of the Church as the Body of Christ. Another aspect of the conversion relates to the great tradition of Christianity. An important issue here is the question of the attitude of the Reformation to the whole tradition of the Church. Surely a monopoly on reform of the Church can not be attributed only to the Reformation. Great reformers of the Church were also St. Dominic and St. Francis. Because in the original way the conversion is accomplished in baptism, Christian ecumenism should be at its core, a „baptismal ecumenism”. Finally, the ecumenical movement can rely on joining the prayer of Jesus „that they may all be one” (Jn 17,21).

PL

Podziały między chrześcijanami są „zgorszeniem dla świata” oraz przynoszą szkodę przepowiadaniu Ewangelii, gdyż sprawiają wrażenie, „jak gdyby sam Chrystus był podzielony”. Stąd brak jedności stanowi największą przeszkodę dla misji światowych. W takiej perspektywie pastoralne nawrócenie przedstawia się jako szansa dla ekumenizmu. Chodzi przede wszystkim o nawrócenie w kierunku ponownego poszukiwania jedności oraz ku wspólnemu celowi ekumenizmu, jakim jest widzialna jedność Kościoła jako Ciała Chrystusa. Kolejny aspekt nawrócenia dotyczy wielkiej tradycji chrześcijaństwa. Ważnym zagadnieniem jest tutaj kwestia stosunku Reformacji do całej tradycji Kościoła. Z pewnością Reformacji nie można przypisywać monopolu na reformę Kościoła. Wielkimi odnowicielami Kościoła byli także św. Dominik i św. Franciszek. Ponieważ nawrócenie w pierwotny sposób dokonuje się we chrzcie, ekumenizm chrześcijański winien być w swoim rdzeniu „ekumenizmem chrzcielnym”. Ostatecznie ruch ekumeniczny może polegać jedynie na włączeniu się w modlitwę Jezusa, „aby wszyscy stanowili jedno” (J 17,21).

6

Konferencja z okazji obchodów 500-lecia Reformacji pt. Kościół Ewangelicko-Augsburski w relacjach z Państwem – aspekty ustrojowe i prawne, Kraków, 9 października 2017 r.

51%

Krzysztofek K. , Mikuła M. , Zarzycki Z. , Strzała M. , Ożóg M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

426-434

7

Kult obrazów według Reformatorów: Marcina Lutra i Jana Kalwina

51%

Klejnowski-Różycki D.

Studia Oecumenica

|

2017

|

tom 17

173-194

EN

Two Fathers of the Reformation, Martin Luther and John Calvin questioned the veneration of images. They used different arguments. Martin Luther allowed the presence of paintings in churches, while John Calvin did not. Their theology influenced Europe so strongly that even Catholicism in its ordinary sensitivity departed from the understanding of the image as an object of worship and entered the time of art. A painting ceased to be understood as a special place of presence (icon), and began to function as a work of art. Having ceased to be a medium referring to the original, it became itself an original in the artistic sense.

PL

Ojcowie Reformacji: Marcin Luter i Jan Kalwin zakwestionowali kult obrazu. Posługiwali się różnymi argumentami. Marcin Luter dopuszczał obecność obrazów w przestrzeni kościelnej, a Jan Kalwin – nie. Ich teologia mocno oddziałała na Europę, tak że nawet katolicyzm w swej potocznej wrażliwości odszedł od rozumienia obrazu kultycznego, a wszedł w czas sztuki. Obraz przestał być pojmowany jako szczególne miejsce obecności (ikona), a zaczął funkcjonować jako dzieło sztuki, przestał być medium odnoszącym do oryginału, ale sam stał się oryginałem w sensie artystycznym.

8

Polska Reformacja na Mazurach

51%

Małłek J.

Rocznik Teologiczny

|

2018

|

tom 03

281-301

PL

Artykuł „Polska Reformacja na Mazurach” prezentuje w swojej pierwszej części pochodzenie Mazurów, ukazując przy tym jednocześnie znaczenie języka polskiego dla jej wprowadzenia. W części drugiej prezentuje okoliczności wprowadzenia reformacyjnych zmian przez Albrechta Hohenzollerna od mandatu reformacyjnego z 1525 r., przez „Ordynację krajowa” i „Ordynacja kościelna” aż po ponawiane przez cały wiek XVI wizytacje parafialne. Cześć trzecia skupia się na pastorach – zwolennikach Reformacji, którzy przybyli na Mazury w XVI w. Zaś część ostatnia prezentuje polskojęzyczną działalność wydawniczą na terenie Prus Wschodnich w XVI w.

EN

In its first section, the article “Polish Reformation in Masuria” presents the origin of the people of that region, at the same time showing the significance of the Polish language for the introduction of the Reformation. In the second section, it describes the circumstances of the introduction of reformative changes by Albrecht Hohenzollern from the Reformation mandate of 1525, through the “National Ordinance” and the “Church Ordinance”, to the parish visits repeated throughout the 16th century. Part three focuses on pastors - advocates of the Reformation who came to Masuria in the 16th century. The final part presents Polish-language publishing activities in East Prussia in the 16th century.

9

Der gemeinsame reformatorische Grund des Glaubens

51%

Theißen H.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2013

|

tom 7

308-322

EN

The reflections in this paper were originally delivered to the joint study group of the Union of Evangelical Churches (UEK) and the Autonomous Evangelical-Lutheran Church (SELK) at Oberursel (Germany) on September 26th, 2013. The topic was dealt with by representatives from either church, with the present paper being complemented by a presentation by Werner Klän. The present paper discusses six theses: Thesis #1: To claim God's trinitarian work as a common ground in faith which the Reformers share presupposes that the unity of this ground does not exclude a variety of ecclesial entities claiming the heritage of the Reformation. Thesis #2: The concept of confession embraces two different aspects. Ex-ternally oriented, the confession of a given community appears as doctrine of-fering arguments. Internally oriented, the confession of a given community is a cultural factor which thoroughly determines the life of the community. Thesis #3: There is a twofold meaning in speaking of a „ground in faith“ depending on whether one refers to the doctrinal or to the cultural aspect of confession. The doctrinal aspect requires dogmatic investigation, while the cultural aspect is best understood in ethical perspective. Thesis #4: Considering faith in ethical perspective presupposes a eudaemonistic concept of ethics in the sense of a hierarchy of goods required for realizing good life. This hierarchy of goods contains both the individual rea-sons why people are convinced by faith and the ethos which a given community of followers of faith shares. Thesis #5: In ethical perspective faith is grounded in a particular way of dealing with goods which can be defined as the highest good consisting in freedom even in the case of (subordinate) goods being denied or taken away from the followers of faith. Thesis #6: The common ethical ground in faith is confidence (fiducia) in which the followers of faith put their personal life and ethos at stake to gain it again through confidence.

PL

Artykuł omawia zagadnienie wiary w kontekście dialogu prowadzonego w Niemczech pomiędzy Unią Kościołów Ewangelickich (UEK) a Samodzielnym Kościołem Luterańskim (SELK). Pierwotnie był przygotowany jako materiał wyjściowy do dyskusji grupy roboczej. Autor prezentuje 6 tez dotyczących rozumienia wiary w optyce ewangelickiej i konsekwentnie przedstawia argumenty na rzecz tych sformułowań. Teza 1: Wspólna wiara trynitarna nie wyklucza wielości form eklezjalnych w rodzinie Kościołów poreformacyjnych. Teza 2: Wyznanie w ewangelicyzmie pojmowane jest w sensie zewnętrznym i wewnętrznym: pierwsze dotyczy społeczności skupionej wokół doktryny, drugie – jako czynnik społeczny. Teza 3: Pojmowanie fundamentu wiary posiada również podwójny aspekt w zależności od tego, czy mowa jest o doktrynalnym czy o kulturowym wymiarze wyznania. Teza 4: Odniesienie wiary do etyki presuponuje koncepcję eudajmonistyczną rozumianą jako hierarchię dóbr niezbędnych do dobrego życia. Teza 5: W perspektywie etycznej wiara zakotwiczona jest w realizacji wolności. Teza 6 artykułu głosi, że wspólnym fundamentem etycznym w wierze jest zaufanie (fiducia), które polega na podążaniu w osobistym życiu i etosie drogą zaufania.

10

Das Prämonstratenserkloster Belbuck als eine Keimzelle der Reformation im südlichen Ostseeraum

51%

Ehricht C.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2017

|

tom 11

149-158

PL

Klasztor w Białoboku koło Trzebiatowa (Treptow) nad Regą (Pomorze Zachodnie), w dawnym Księstwie Pomorskim, założony został pod koniec XII wieku przez Norbertanów pochodzących z Lund. W początkach wieku XVI działali tu niektórzy z najważniejszych teologów, przyjaciele Johannesa Bugenhagena, który, w późniejszym okresie, został przyjacielem Marcina Lutra i Reformatorem północnych Niemiec i Królestwa Danii.Jego współpracownikami w Trzebiatowie byli Johannes Boldewan, Äpinus, Christian Ketelhodt, Andreas Knopken.Klasztor w Białoboku powiązany był z klasztorem żeńskim w Trzebiatowie, w którym żyła Elisabeth von Meseritz (Elisabeth Cruciger).Wszyscy razem wywarli znaczny wpływ na Reformację oraz stabilizowanie Kościoła Luterańskiego od Kopenhagi aż po Rygę.Sam klasztor, już od roku 1616, nie istnieje, jednakże przypomnienie jego historii może być pomocne w bardziej zróżnicowanym rozumieniu wielu różnych procesów, jakie zachodziły we wczesnych latach Reformacji w regionie Południowego Bałtyku.

EN

The monastery in Belbuck near Treptowupon Rega in the formerDuchy of Pomerania (today Białoboki / Trzebiatów in Pomorze Zachodnie/ West-pomerania, Poland) was founded in the end of the 12th century by Pre¬mon-stratensians from Lund. In the beginning of the 16th century some very im-portant theologiansworked there. They were friends of Johannes Bugenhagen who, later on, becamea friend of Martin Luther and Reformer of the northern Germany and of the Kingdom of Denmark. His friends in Belbuckwere Johannes Boldewan, Johannes Äpinus, Christian Ketelhodt, Andreas Knopken. Connected with the monastery was a nunnery in Treptow, where Elisabeth von Meseritz (Elisabeth Cruciger) lived. They all exerted great influence on the Reformation and stabilization of the Lutheran Church from Copenhagenas far as Riga.The monastery itself has been, since 1616, completely destroyed, but remembrance of its history may be helpful for a more diverse understanding of very various processes occurring during the early time of “Reformation” in the Southern Baltic Sea region.

11

Życie i dzieło Marcina Lutra a spór wokół tez i narodzin Reformacji

51%

Miedwid W.

Polonia Sacra

|

2013

|

tom 17

|

nr 1

EN

The article concerns the life and work of Martin Luther and takes on the dispute over the 95 theses and the birth of the sixteenth-century Reformation. From the beginning, it was wearing the stigma experiences of the Founder. The Reformer experienced a deep concern in the area of spiritual life and he solved his dilemmas based on biblical theology, which led him to formulation of the 95 theses. The Theses didn’t cause a break with the Church, because their content wasn’t in conflict with the contemporary doctrine of the Church, however, then were formulated to harshly and sometimes they were exaggerated. He wanted to discuss and define better the matter of indulgences. The purpose of this article is to show that the teaching of M. Luther and his struggle with visible religious abuses didn’t have to end in a split in the Church, because the reform movement was meant to be a renewal of Christianity.

12

Luterańska hermeneutyka biblijna i jej współczesne wyzwania w świetle dokumentu „Na początku było Słowo”. Biblia w życiu wspólnoty luterańskiej

51%

Klukowski M.

Studia Oecumenica

|

2016

|

tom 16

233-252

EN

The article presents a discussion of and elaboration upon the hermeneutical statement received by the LWF Council in 2016 entitled „In the Beginning was the Word”. The Bible in the Life of the Lutheran Communion. The document engages the question of how Lutheran churches in many far-flung and varied contexts can reach some shared, mutual understanding regarding their reading and interpretation of biblical texts. The answer is that the whole Bible, particularly the most difficult passages, must be interpreted in light of its salvific message and also with regard to Luther’s crucial hermeneutical rules (Was Christum treibet). The key concept emphasizes that a reading of the Bible has a dynamic character: neither the Bible nor our situation is static. It means that our biblical interpretation may be a kind of „hermeneutical spiral” which is indeed a listening to the word of God along with the questions of our time and contexts. Consequently, a biblical text may have a different meaning in different parts of the world. Furthermore, the document emphasizes the importance of theological education in order to prepare pastors, teachers and leaders for effectively interpreting Scripture.

PL

Artykuł stanowi omówienie dokumentu wydanego w 2016 r. przez Światową Federację Luteranów „Na początku było Słowo”. Biblia w życiu wspólnoty luterańskiej, poświęconego hermeneutyce biblijnej. Autorzy dokumentu stają wobec pytania, jak Kościoły luterańskie wobec tak różnego kontekstu istnienia w świecie mogą dojść do wspólnej interpretacji i rozumienia tekstów biblijnych. Odpowiedź, jakiej udzielają autorzy, zwraca uwagę na fakt, że cała Biblia, a zwłaszcza jej najtrudniejsze stronice, musi być interpretowana w świetle jej zbawczego orędzia i przy uwzględnieniu hermeneutycznych zasad Marcina Lutra (np. Was Christum treibet). Kluczowe w całym zagadnieniu jest podkreślenie, że lektura Pisma Świętego ma charakter dynamiczny: ani tekst biblijny, ani sytuacja egzystencjalna, w której się go odczytuje, nie są statyczne. Oznacza to, że interpretacja biblijna może stanowić swego rodzaju „hermeneutyczną spiralę”, która w istocie jest słuchaniem słowa Bożego przy jednoczesnym nasłuchiwaniu pytań i problemów współczesnego świata. W konsekwencji teksty biblijne mogą mieć różne znaczenie w różnych częściach świata. Ponadto podkreśla się znaczenie wykształcenia teologicznego w przygotowaniu pastorów, nauczycieli i liderów wspólnot dla owocnej interpretacji Pisma Świętego.

13

Reformacja a zaistnienie, kryzys i perspektywy teologii Starego Testamentu

51%

Kluczyński A.

Rocznik Teologiczny

|

2017

|

tom 04

713-726

PL

Artykuł ukazuje, w jaki sposób teologiczne założenia Reformacji przyczyniły się do powstania dyscypliny teologii biblijnej i teologii Starego Testamentu. Następnie przedstawia zarzuty, jakie stawiano teologii Starego Testamentu pod wpływem rozwoju biblistyki, a zwłaszcza historyczno-krytycznych metod egzegezy. W ostatniej części artykuł mówi o współczesnej potrzebie istnienia i rozwoju teologii Starego Testamentu.

EN

The article shows how the theological assumptions of the Reformation contributed to the formation of the discipline of Biblical theology and theology of the Old Testament. Next it presents objections to the theology of the Old Testament, which were a result of the development of Biblical studies, especially the historical-critical methods of exegesis. The final part of the article discusses the contemporary need for and development of theology of the Old Testament.

14

Kościoły poewangelickie na terenie woj. wrocławskiego : stan zachowania : problemy konserwatorskie

51%

Banaś P.

Ochrona Zabytków

|

1966

|

nr 4

23-32

FR

Plus d’une fois, on a mis en lumière l’importance que pour l’histoire de l’architecture liée à la Réforme présentent les églises de ce culte édifiées sur le territoire de la Silésie. Le Luthéranisme s’y est répandu dès la première moitié du XVIe siècle mais les aspects les plus frappants de l’architecture protestante sur ce terrain se manifestent dans la particularité de leurs formes seulement après la guerre de 30 ans, dans des conditions politiques difficiles, sous la domination des Habsbourg, dans le milieu dissident. Après 1648 apparaissent des édifices désignés sous le nom des „églises de la Paix” ·— à Glogowo (n’existant plus à l’heure actuelle), à Jawor, à Świdnica. A partir de 1707 il y en a d’autres appelées „les églises de la Grâce”, parmi elles, les églises de Milicz, de Jelenia Góra et de Kamienna Góra. De la secande moitié du XVIIe siècle datent celles qui portent le nom des „églises frontalières” ou des „églises d’évasion”. A partir de 1742, lorsque la Silésie tombe sous la domination prussienne, les protestants déploient une activité architectonique très animée. Parmi les oeuvres édifiées dans la seconde moitié du XVLIIe siècle, les créations de C. G. Langhans (entre autres dans les locatités: Syców, Wałbrzych, Dzierżoniów) se distinguent par leur valeur artistique d’un rang supérieur. A partir de 1945, à la cessation des hostilités, une partie de ces églises protestantes dont la protection jusqu’alors fut assumée par les communautés, passe aux mains des paroisses catholiques. Les anciens usufruitiers n’en conservent dès lors qu’un nombre restreint notamment celles de Wrocław et des districts de Wałbrzych et de Syców. Etant donné la différence des formes liturgiques entre les deux cultes en question, les églises affectés aux paroisses catholiques ont perdu, pour la plupart, leur caractère original. Les chaires près des autels, parfois aussi les loges et les tribunes ont été supprimés. Une grande part de ces églises (environ 100) reste encore, jusqu’à ce jour, inutilisées et pourtant, malgré les défections subies, elles pourraient être adaptées à de nouvelles fonctions. Ce problème a été envisagé par l’Association des Historiens d’Art — Section de Wrocław, en intelligence avec le conservateur de la voïevodie de Wrocław. Ces monuments même dépourvus de leur ornementation ont droit à la conservation, compte tenu du rôle qu’ils jouent dans l’aménagement du site urbain. On pourrait les affecter aux services suivants: dépôts, salles de projection, salle de gymnastique. Une expérience qui semble être une réussite, nous est fournie par l’adaptation de l’une de ces églises au service d’un Musée Filuménistique ouvert tout récemment à Bystrzyca Kłodzka. Actuellement, on essaie d’adapter l ’eglise protestante de Ziębice au service d’une salle de gymnastique — les travaux sont en cours. On vient d’entreprendre également des travaux de protection concernant le détail ornemental subsistant dans les monuments abandonnés et Ton s ’occupe d’établir un répertoire détaillé de la documentation scientifique sur ce sujet. Les anciennes églises protestantes pourvues d’une décoration intérieure particulièrement intéressante et bien conservée, pourront être, au fil de l’histoire, transformées en postes muséologiques, dont les expositions seraient consacrées aux problèmes de la culture protestante des XVIIe et XVIIIe siècles. La conservation des anciennes églises protestantes soulève de grandes difficultés, notamment en raison de la construction de maçonnerie en colombage que présentent les édifices les plus remarquables de l’architecture protestante, des bâtiments élevés d’ailleurs à grande échelle. Des travaux de conservation fondamentale ont été réalisés, au cours de ces dernières années, à Stary Lubiń et à Świdnica, dans l’église de la Paix. On a prévu d’autres travaux, de la même portée, pour l’église de Jawor, menacée de dégradation latente.

15

Geistlicher Gesang in der Reformationszeit. Lieder und Gesangbücher in der Oberlausitz, in Böhmen und Niederschlesien, ed. Dietrich Meyer, Dresden 2019 Neisse Verlag, pp. 292. ISBN 978-3-86276-276-7

41%

Chemotti A.

Muzyka

|

2020

|

tom 65

|

nr 4

183-186

16

Evangelisches Leben in und um Marienburg/Malbork bis 1772

41%

Zacharias R.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2013

|

tom 7

178-194

EN

This work is an outline of the history of evangelical centers at the mouth of the Vistula River in the years 1526-1772, because the central point of reference is the church St. George in Malbork (German: Marienburg). Based on historical sources it shows the impact of the faith on the life of the Evangelical Church. Shows the tension arising between the living forms of the Reformed religion and the old Catholic Church. New Lutheran understanding of faith were reflected in the way of life, manifesting itself in children's education, pastoral care and overall spiritual climate. Protestantism on the banks of Vistula and Nogat rivers assisted in everyday life, giving the power as well, to overcome the sometimes harsh living conditions.

PL

Niniejszy artykuł omawia historię ośrodków ewangelickich u ujścia Wisły w latach 1526-1772, dlatego centralny punkt odniesienia stanowi kościół św. Jerzego w Malborku. Na podstawie źródeł historycznych ukazano wpływ zasad wiary ewangelickiej na życie kościelne. Przedstawiono napięcia powstające między żywymi formami religijności reformacyjnej i starym Kościołem Katolickim. Nowości ewangelickiego rozumienia wiary znajdowały odzwierciedlenie w sposobie życia, przejawiającym się w edukacji dzieci, duszpasterstwie i ogólnym klimacie duchowym. Protestantyzm nad Wisłą i Nogatem służył pomocą w codziennym życiu, dając moc do przezwyciężenia niekiedy trudnych warunków bytowych.

17

Φιλήκοος καὶ φιλόμουσος. Sul ruolo del greco nell’educazione riformata a Danzica nel XVI seco

41%

Peressin R.

Collectanea Philologica

|

2023

|

nr 26

231-242

EN

The article presents the edition and commentary of an adhortatio to learn Greek addressed to the pupils of the Gymnasium Dantiscanum (Gdansk). The text was printed in 1571 as part of an anthology of Greek poems and prose composed by Humanist Michael Retell from Zittau (1530–1576). Retell was invited to Gdansk to organize the recently founded grammar school. Although a number of publications are now available on Retell, reconstructing his biography and commenting on his Latin works, however, there is still a lack of studies on his Greek output. They could help clarify the author’s use of ancient models, since his poems often have bilingual versions, and only the Latin ones have been studied. Moreover they could oﬀer more insight into the school and its scholars during its lesser-known early years of activity (1558–1580).

18

Nazism and the Protestant Reformation – the Political Theology of Dietrich Bonhoeffer

41%

Kopiec P.

Roczniki Teologii Ekumenicznej

|

2010

|

tom 2

133-144

PL

Polityczna teologia Dietricha Bonhoeffera, jednego z najbardziej popularnych i wpływowych teologów XX wieku, stanowi doktrynalną bazę jego walki przeciwko niemieckiemu państwu narodowo-socjalistycznemu. Bonhoeffer należał do ważniejszych postaci Kościoła Wyznającego (Bekennende Kirche), struktury, która funkcjonowała jako wewnętrzne opozycja wobec oficjalnej postawy Kościoła luterańskiego w Niemczech, sprzyjającej raczej Hitlerowi. Główny rysy teologii politycznej powstały w latach 1933-1936, a więc w okresie zdobywania władzy przez narodowych socjalistów. Bonhoeffer poddaje krytyce tradycyjne rozumienie Reformacyjnej doktryny relacji między państwem i Kościołem, przekazującej temu pierwszemu ogół kompetencji związanych z porządkiem ziemskim. Wskazuje na luterskie zastrzeżenie o granicy ludzkiego sumienia, której państwo nie może przekroczyć. Wprowadzone już w początkach rządów Hitlera „paragrafy aryjskie” oraz „zasada wodza”, a więc konkretne akty legislacyjne, radykalnie zaprzeczają chrześcijańskiemu Objawieniu. Zmuszają Kościół luterański jako instytucję, po raz pierwszy właściwie w historii, do wyjścia z układu podziału kompetencji, jaką tworzyła doktryna o dwóch Regimentach i do przeciwstawienia się władzy świeckiej. Polityczna teologia Bonhoeffera jest teoretycznym odbiciem myślenia społeczeństwa niemieckiego w latach trzydziestych. Jest również świadectwem teologa, który później rozwinie program radykalnej chrystologii we współczesnym świecie, a swoją postawę przypłaci życiem.

19

Eschatologia anglikańska

41%

Kopiec P.

Roczniki Teologii Ekumenicznej

|

2011

|

tom 3

133-149

EN

Eschatological question have a central place in the structure of faith. Asking about life after death is of deeply existential nature, connected with the most immanent human’s desires and hopes. In the structure of the theological systems of the Christian confessions however, eschatology stays behind, as it is treated as a non-scientific story. It concerns theology of all Christian churches. Anglican theology looks for the via media, a middle way between protestant and catholic traditions and compiles different trends of theological thinking. Its most appropriate description is provided by the rule of comprehensiveness, which means the inclusion into Anglican confession various attitudes toward theological questions. The rule of comprehensiveness refers also to the eschatology – within Anglican system one could find various images of heaven and hell and various ideas of life after death. Three main doctrines should be here enumerated – the universalism, which assumes salvation for all human beings, traditional belief on hell and the annihilation. Which one is preached depends often of the time and the social relation of epoch.

20

Chrzest i Eucharystia w nauce Soboru Trydenckiego i współczesnego Katechizmu Kościoła Katolickiego

41%

Mateja E.

Studia Oecumenica

|

2017

|

tom 17

233-248

EN

The paper presents problematic issues concerning Baptism and the Eucharist depicted in the teaching of the Council of Trent and of the contemporary Catechism of the Catholic Church. Because of the reformers, the teaching on Baptism and especially the teaching on the sacrificial character of the Eucharist and the real presence of Christ under the consecrated species became a subject of serious controversies. Those controversies gave the Catholic bishops courage to remain faithful to the Apostolic Tradition concerning what was expressed in the appropriate decrees of the Council of Trent. After four centuries a desire arose in the Catholic Church to show a clear indication concerning the understanding of the truths of the faith. Many people had difficulties with an expression of the truth proclaimed by the Church. Therefore the new Catechism has been prepared in which – according to the teaching of Vaticanum II – included clarifications of the Catholic faith.

PL

Artykuł prezentuje problematykę chrztu i Eucharystii przedstawioną w nauce Soboru Trydenckiego i aktualnego Katechizmu Kościoła Katolickiego. Za sprawą reformatorów nauka o chrzcie, a zwłaszcza o ofiarniczym charakterze Eucharystii i realnej obecności Chrystusa pod konsekrowanymi postaciami stała się przedmiotem poważnych kontrowersji, które doprowadziły do tego, że biskupi katoliccy potrafił odnaleźć w Trydencie odwagę, aby dochować wierności Tradycji apostolskiej, co wyrazili w odpowiednich dekretach. Po upływie ponad czterech wieków w Kościele katolickim zrodziła się potrzeba wyraźnych wskazań dotyczących rozumienia prawd wiary. Wielu wiernych miało trudności z jasnym wyrażeniem prawd głoszonych przez Kościół. Przygotowano więc katechizm, w którym w duchu posoborowym zawarto wyjaśnienia tego, w co wierzy współcześnie Kościół katolicki.