Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Der Arbeitsvertrag auf Deutsch und auf Polnisch – Eine Analyse ausgewählter Aspekte auf rechtswissenschaftlicher und sprachlicher Ebene

100%

Osiewicz-Maternowska M.

|

nr 29

277-294

DE

Der Beitrag enthält eine Analyse von Paralleltexten des Arbeitsvertrags in Deutsch und in Polnisch. Dargestellt werden außerdem die rechtlichen Regelungen in beiden Rechtssystemen in Bezug auf den Arbeitsvertrag, Regeln zu seiner Erstellung und die Bezeichnung seiner Parteien. Zusammengestellt werden auch unabdingbare Bestandteile, die ein Arbeitsvertrag enthalten sollte. Die Analyse der Texte erfolgt sowohl auf rechtswissenschaftlicher als auch auf sprachlicher Ebene. Die Ergebnisse der Untersuchung ermöglichen, Fehler bei der Übersetzung des Arbeitsvertrags für das Sprachenpaar Deutsch-Polnisch zu vermeiden.

EN

The paper contains a parallel text analysis of German and Polish contracts of employment. The aspects of interest in the research also include legal norms concerning contracts of employment in both legal systems, the regulations pertinent to how such contracts should be drafted and how the parties are named. A list has also been prepared of necessary components which the contract in question should contain in both languages. The selected parallel texts have been analysed at the legal and linguistic level. The results of the analysis should make it possible to avoid errors in translation of employment contracts to German and to Polish.

PL

Artykuł zawiera analizę tekstów paralelnych umowy o pracę w językach niemieckim i polskim. Badaniu zostały poddane także unormowania prawne dotyczące umowy o pracę w obu systemach prawnych, zasady formułowania umowy oraz nazwy stron umowy. Zestawiono również elementy konieczne, które powinna zawierać przedmiotowa umowa w obu językach. Teksty paralelne poddano analizie zarówno na płaszczyźnie prawnej, jak i językowej. Wyniki badania umożliwią uniknięcie błędów podczas tłumaczenia umów o pracę z języka niemieckiego na język polski i z języka polskiego na język niemiecki.

2

Routineausdrücke in deutschen Gesetzestexten – Versuch einer Klassifizierung

80%

Płomińska M.

|

nr 29

239-253

DE

In der Fachsprachen-/Fachtextlinguistik wird als ein wichtiges Charakteristikum juristischer Texte deren formelhafter Charakter genannt. Formelhaftigkeit kann dabei nicht als ein signifikantes, sondern geradezu konstitutives Merkmal von Rechtstexten aufgefasst werden. Mehrere juristische Textsorten kennzeichnet nämlich nicht nur eine musterhafte Komposition, sondern auch die ausdrucksseitige Formelhaftigkeit, deren wesentliches Element die in Einzelexemplaren einer bestimmten Textsorte rekurrent auftretenden Routineausdrücke sind. Aufgrund ihres textsortenspezifischen Charakters sollen sie in Bezug auf eine bestimmte Textsorte(nvariante) hin untersucht werden. Ziel des vorliegenden Beitrags ist ein Klassifizierungsversuch der in deutschen Gesetzestexten, und zwar in den Stammgesetzestexten, vorkommenden Routineausdrücke.

EN

In the linguistics of language for special purposes / special text, one of the characteristics of the legal language is its formulaicity. It should be regarded as a particularly distinctive and even constitutive feature of legal texts. For many genres of texts used in legal professional communication, it is not only the compositional standardization that is characteristic, but above all the formulaicity on the level of expression, the main exhibit of which is the pattern of routine expressions repeated in copies of a given genre of text. Due to their species-specific determination, they should only be described in relation to a specific species/quality variant of text. The aim of the article is to attempt a typology of routine expressions occurring in German primary statutory texts.

PL

W lingwistyce języków/tekstów specjalistycznych za jedną z cech języka/tekstów prawa uchodzi ich formuliczność, którą należy uznać za szczególnie wyróżniającą, a nawet konstytutywną cechę tekstów prawa. Dla wielu gatunków tekstów używanych w prawnej/prawniczej komunikacji fachowej charakterystyczna jest bowiem nie tylko standaryzacja kompozycyjna, ale przede wszystkim formuliczność na płaszczyźnie wyrażeniowej, której głównym eksponentem są powtarzające się w egzemplarzach danego gatunku tekstu wzorcowe wyrażenia rutynowe. Ze względu na ich gatunkową determinację należy je badać i opisywać tylko w odniesieniu do konkretnego gatunku/wariantu gatunku tekstu. Celem artykułu jest próba typologii wyrażeń rutynowych występujących w niemieckich tekstach ustaw pierwotnych.

3

ZUM LEXIKALISCHEN UND SEMANTISCHEN SPRACHWANDEL DER DEUTSCHEN UND POLNISCHEN RECHTSSPRACHE AM BEISPIEL DES STRAFRECHTLICHEN FACHWORTSCHATZES

70%

SIEWERT-KOWALKOWSKA K.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

tom 29

49-65

EN

The article is devoted to the problem of the changes taking place in legal language, among others under the influence of the dynamic political and social situation. The paper will present lexical and semantic changes that have taken place over the centuries in the specialized vocabulary of the Polish and German criminal law. The analysis will be carried out on the example of selected Polish and German legal terms and expressions.

PL

Artykuł jest poświęcony zagadnieniu zmian w języku prawa zachodzących m.in. pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej i społecznej. W artykule zostaną przedstawione zmiany leksykalne i znaczeniowe, jakie dokonały się na przestrzeni wieków w słownictwie specjalistycznym polskiego i niemieckiego prawa karnego. Analiza zostanie przeprowadzona na przykładzie wybranych polskich i niemieckich terminów i wyrażeń prawnych.

DE

Der Artikel ist der Frage der Veränderungen gewidmet, die u. a. unter dem Einfluss der dynamischen politischen und sozialen Situation in der Rechtssprache erfolgen. Im Artikel werden lexikalische und semantische Veränderungen präsentiert, die sich im Laufe der Jahrhunderte im Fachwortschatz des polnischen und des deutschen Strafrechts vollzogen haben. Die Analyse wird am Beispiel der ausgewählten polnischen und deutschen Rechtstermini und -ausdrücke durchgeführt.

4

WIE KALT IST DIE RECHTSSPRACHE? – NEUTRALITÄTSPOSTULAT UND VERBALE EXPRESSIVITÄT IN GESETZESTEXTEN DES STRAFRECHTS. EIN DEUTSCH-POLNISCHER VERGLEICH

61%

KĘSICKA K.

|

tom 24

101-118

PL

Poprzez lapidarny i bezosobowy styl wypowiedzi oraz abstrakcyjną pojęciowość język prawny dąży do obiektywizmu, pozostając przy tym narzędziem pozwalającym na wyrażenie relacji autorytarności i podporządkowania. Mimo postulowanej wobec języka prawnego jako języka fachowego estetycznej, ekspresywnej oraz moralnej neutralności język ten nie jest wcale aż tak neutralny. Zawiera w sobie elementy subiektywności i ekspresywności w postaci nacechowania emocjonalnego terminologii, obecności emfazy czy stosowania wyrażeń ocennych. Niniejszy artykuł ma na celu prześledzenie przejawów ekspresji w obszarze leksyki z dziedziny prawa karnego, określenie roli ekspresywności i porównanie stopnia jej intensywności w analizowanych niemieckich i polskich przykładach z tekstów prawnych oraz przedstawienie problematyki ich przekładu. Uwaga skierowana zostanie ponadto na elementy subiektywności obecne w samym procesie przekładu, takie jak nadmierna estetyzacja przekładu oraz ocena i wybór stopnia intensywności zabarwienia emocjonalnego w tłumaczeniu. Jako materiał badawczy do analizy posłużą wybrane fragmenty niemieckiego i polskiego kodeksu karnego wraz z tłumaczeniami.

EN

The succinct and neutral style of discourse and the abstractiveness of legal terms are the ways to reaching the objectivity by the legal language. It remains at the same time an instrument to express the authority-obedience-relationship. We expect the legal language as a language for special purposes to be aesthetic, expressive and moral neutral. However it seems to be not as much neutral as expected. It contains subjective and expressive elements in the form of emotionally marked terminology, using of emphasis or vague terms and phrases. In this paper I shall illuminate the phenomenon of expressiveness in the language of law based on empirically examining of the selected terminology from the German and Polish Criminal Code. Our purpose is to show the variety of measures for the verbalisation of expressiviness in the analyzed legal texts, to clarify their text function, to research how the examined German and Polish legal terms differ in terms of the degree of expressive intensity and to outline the issues of translation of verbal expression. Finally, our focus is on showing of subjective elements in the process of translation itself such as aestheticization of translation and translators individual decision how far to emphasize the expressive component in the translation.

DE

Durch den Lapidarstil, den Agensschwund und die begriffliche Abstraktheit bestrebt die Rechtssprache die Erzielung von Objektivität, wobei sie gleichzeitig als ein Werkzeug dient, die Autorität-Gehorsamkeit-Relation zum Ausdruck zu bringen. Von der Rechtssprache wird wie von jeder anderen Fachsprache erwartet, dass sie sich durch ästhetische, expressive sowie moralische Neutralität kennzeichnet. Die Beachtung des Neutralitätspostulats erweist sich in Bezug auf Rechtssprache allerdings nicht so offensichtlich, wie es angenommen wird. Die Rechtssprache ist wie die Gemeinsprache durch Subjektivität und verbale Expressivität gekennzeichnet, die u.a. durch Gefühlsbetontheit in der Fachterminologie, emphatische Floskeln oder wertausfüllungsbedürftige Ausdrücke zum Vorschein kommt. Das Hauptanliegen dieses Beitrags liegt in der Erörterung der genannten Problematik am Beispiel der deutschen und polnischen Rechtssprache. An ausgewählten Beispielen aus dem deutschen und polnischen Strafgesetzbuch sowie ihren Übersetzungen werden verschiedene Facetten von Expressivität und Subjektivität sprachvergleichend dargestellt und anschließend im Hinblick auf ihre Funktion in einem Gesetzestext und Übersetzungsproblematik analysiert. Ergänzend wird darüber hinaus auf Subjektivitätszüge im Übersetzungsprozess an sich wie verschönernde Ästhetisierung der Übersetzungstextes, die Bestimmung und Wahl des Intensitätsgrades von Affektvollem in Übersetzung oder Hervorhebung des Druck-Effekts bei der Wiedergabe von emphatischen Phrasen hingewiesen.