Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: Raj

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – kościół cysterski w średniowieczu nośnikiem znaczeń symbolicznych

100%

Nowiński J.

nr 2(46)

25-39

Kościół cystersów, ukształtowany w początkowym okresie formowania zakonu, z prostymi rozwiązaniami architektonicznymi i wyposażeniem, odzwierciedlał cysterską duchowość i liturgię – jego architekturę i wnętrze kształtowała zakonna tradycja i obecne w niej treści duchowe. W oparciu o cysterskie źródła, ze szczególnym wskazaniem na mistyczne treści obecne w nauczaniu św. Bernarda z Clairvaux (zwłaszcza w cyklu jego kazań: In dedicatione ecclesiae), w artykule zostały zaprezentowane znaczenia symboliczne, których wyrazicielem stały się architektura i wyposażenie średniowiecznych świątyń cysterskich. Liturgia sprawowana przez mnichów w tradycji zakonnej cystersów była postrzegana w jedności z liturgią niebiańską, celebrowaną przez aniołów przed tronem Boga. Takie rozumienie liturgii wpłynęło na symboliczną interpretację kościoła klasztornego. Ziemska świątynia, zbudowana z „żywych kamieni” (lapides vivi) – zakonników, którzy ją uświęcają swoją świętością, stanowi mistyczną jedność ze świątynią Boga w niebie i liturgią niebiańską celebrowaną przez aniołów (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). Obecność Boga w kościele cysterskim symbolizowało światło słońca, w szczególny sposób obecne w przestrzeni sanctuarium, a kompozycja okien w szczytowej ścianie prezbiterium w symboliczny sposób wyrażała prawdę o jedności i troistości osób Trójcy Świętej. Symbolika świątyni cysterskiej znalazła bogaty wyraz w wystroju i wyposażeniu jej wnętrza interpretowanego jako Raj (ecclesia est Paradisus). Mistyczne i symboliczne znaczenia kościoła klasztornego kształtowały m.in. sens ideowy i ikonografię detalu architektonicznego, monumentalnych krucyfiksów nad przegrodą chóru (arbor vitae), dekoracji stalli (m.in. motyw winnej latorośli) oraz nastaw głównych ołtarzy, ze szczególnym wskazaniem na nastawy typu relikwiarzowego.

With its simple architectural solutions and furnishing, a Cistercian church shaped at the early stage of the Order’s formation, conveyed Cistercian spirituality and liturgy, its architecture and interior having been formed by the Order’s tradition and the spiritual contents it entailed. Based on the Cistercian sources, with a particular emphasis on the mystical elements present in the teaching of St Bernard of Clairvaux (especially in his homily series In Dedicatione Ecclesiae), symbolic meanings as expressed in the architecture and furnishing of mediaeval Cistercian churches are analyzed. Liturgy performed by monks in the monastic tradition of the Cistercians was perceived in unity with heavenly liturgy, celebrated by angels before God’s throne. Such understanding of liturgy had an impact on the symbolic interpretation of a monastic church. The earthly Church built of “living stones” (lapides vivi): monks, who sanctified it with their holiness, constituted a mystical unity with God’s Church in Heaven and heavenly liturgy celebrated by angels (officium divinum in conspectu Dei et angelorum). God’s presence in a Cistercian church was symbolized by sunlight, particularly present within the space of the sanctuarium, while the window composition in the presbytery gable wall symbolically expressed the truth of the unity and the Trinitarian character of the persons of the Holy Trinity. The symbolism of a Cistercian church was richly expressed in the décor and furnishing of its interior interpreted as the Paradise (ecclesia est Paradisus). Mystical and symbolic meanings of a monastic church shaped, among others, the ideological and iconographic sense of an architectural detail, monumental crucifixes above the rood screen (arbor vitae), choir stalls’ decoration (e.g. vine motif), as well as high altar retables.

„Ecclesia est paradisus” – interpretacja Kościoła jako raju na „Planie z Sankt Gallen” z 819 r.

100%

Nowiński J. M.

tom 41

nr 2

127-135

Among manifold symbolic interpretations of the Christian temple, of special importance was the perception of the church as a projection of the reality of Paradise (ecclesia est paradisus). This interpretation was especially popular in medieval monasteries (claustrum est paradisus). The abbey church on the Plan of Saint Gall is presented as Paradise, with the entrance flanked by two towers dedicated to the archangels Raphael and Gabriel. The cross in the centre of the temple represents the Tree of Life (arbor vitae). An identical cross is placed in the centre of the monastery’s cemetery among the trees of heavenly arboretum, as the announcement of the reward to be received on the day of Parousia. Both crosses on the Plan of Saint Gall – the one in the centre of the church representing the Tree of Life in the middle of Paradise and the one in the centre of the cemetery epitomizing the promise of the Parousia and eternal life – are a synthesis of the history of Salvation whose beginning and end are marked by Paradisus and Parusia.

Wśród symbolicznych interpretacji chrześcijańskiej świątyni ważne było postrzeganie Kościoła jako odwzorowania rzeczywistości Raju (ecclesia est paradisus). Taka interpretacja znalazła w średniowieczu szczególną popularność wśród wspólnot mniszych (claustrum est paradisus). Na Planie z Sankt Gallen kościół opactwa został przedstawiony jako przestrzeń raju, do którego wejścia bronią dwie wieże dedykowane archaniołom Rafałowi i Gabrielowi. Krzyż w centrum świątyni reprezentuje drzewo życia (arbor vitae). Taki sam krzyż został powtórzony w centrum klasztornego cmentarza, pośród drzew rajskiego arboretum, jako zapowiedź nagrody w dniu paruzji. Oba monumenty krzyża na Planie z Sankt Gallen – w centrum kościoła jako drzewo życia pośrodku raju i w centrum cmentarza jako zapowiedź paruzji i rajskiej nagrody – stanowią syntezę historii zbawienia, której początkiem był paradisus, a końcem będzie parusia.