Jednym z kluczowych problemów związanych z indeksami cenowymi o stałych wagach jest to, że powszechnie stosowana formuła indeksu – formuła Laspeyresa – nie uwzględnia efektu substytucji. Przeszacowanie z tym związane można zmierzyć, porównując wartości indeksu Laspeyresa z analogicznymi wartościami indeksu Törnqvista. Interpretując skalę rozbieżności między analogicznymi wartościami tych dwóch indeksów jako liczbową miarę efektu substytucji, możliwy staje się pomiar reakcji konsumentów na fluktuacje cenowe i ich skłonności do zmiany modelu konsumpcji. Zakładając racjonalne zachowanie konsumentów, jeśli ceny rosną, powinni oni być bardziej skłonni do zastępowania drożejących dóbr tańszymi zamiennikami. Skłonność ta powinna być również silniejsza w czasie pogarszającej się koniunktury w gospodarce. W artykule na przykładzie Polski przedstawiona zostanie analiza dotycząca przeszacowania wartości ogólnego wskaźnika CPI mierzonego formułą Laspeyresa na skutek nieuwzględnienia w jej konstrukcji efektu substytucji w latach 2001-2010.
EN
One of the key problems inherent in fixed-weight consumer price indices, emphasized in The Boskin Commission Report, was that the most common formula for calculating the price index of consumer goods and services (the Laspeyres formula) ignores the effect of product substitution. The strength of the bias can be measured by comparing the Laspeyres index with the Törnqvistone. The scale of the discrepancy could be interpreted as numeric effect of product substitution. In this way it is possible to measure consumer reaction to price fluctuations and susceptibility to changing of consumption model. It seems that the consumer susceptibility to changing of consumption model is dependent on current market situation. Assuming rationality of consumers’ behavior, if prices change, consumers tend to replace more expensive goods with their less costly substitutes. The consumer susceptibility to changing of consumption model and thus the substitution effect could be also stronger during recession periods, when many households experience large capital losses in housing and in their financial portfolios, and a non-trivial fraction of the society lose their job. As a consequence of these shocks, many households should substantially reduce their expenditures by substituting away from products that have become more expensive and toward less costly goods. This paper provides an analysis of product substitution effect in Polish households in different stages of an economic cycle.
Potencjał gospodarczy poszczególnych regionów Polski jest różny. Każdy region charakteryzuje się indywidualną specyfiką. Wykorzystanie specyficznego charakteru danego regionu stanowi ważny element zarządzania krajem jako całością oraz poszczególnymi regionami. Występujące nierówności w rozwoju gospodarczym mogą być przyczyną wielu niekorzystnych zjawisk, jak chociażby migracja wewnętrzna czy marginalizacja regionalna. Nadmierne nierówności cenowe i dochodowe mogą w konsekwencji osłabiać wzrost gospodarczy całego kraju. Dla spójności całego państwa korzystne jest, aby dysproporcje pomiędzy poszczególnymi regionami nie były zbyt duże. W opracowaniu podjęto próbę określenia konsekwencji cenowych zróżnicowania rozwoju regionalnego w Polsce. W analizie korzystano ze współczynnika zmienności, współczynnika korelacji, współczynnika regresji i średniookresowego tempa. Zauważa się, że poszczególne regiony różnią się stopniem rozwoju, dynamiką wzrostu gospodarczego oraz poziomem wynagrodzeń. Natomiast znacznie mniej zróżnicowane są ceny.
EN
Each region in Poland has a different economic potential due to its own specific features. Taking account of the specific nature of individual regions is important for the management of the country as a whole and of its particular regions. Existing disparities in the economic development may lead to many negative phenomena, such as internal migration or regional marginalization. Excessive price and income inequalities may weaken economic growth throughout the country. It is important for the coherence of the whole country that the disparities between regions are not too big. The study determines the consequences of price differentiation for regional development in Poland. The analysis was conducted using the coefficient of variation, correlation coefficient, regression coefficient and medium pace. The regions differ in terms of development, dynamic growth and wages. However, prices are much less diverse.
Artykuł przedstawia wyniki analizy związków między wybranymi zmiennymi realnymi a nominalnymi w polskiej gospodarce w latach 1997-2011. Większość zidentyfikowanych zależności przejawia się z opóźnieniami w czasie. Wzrost gospodarczy zależy w głównej mierze od czynników należących do realnej sfery gospodarki. Na spadek bezrobocia wpływa wzrost PKB oraz inwestycje. Wzrost stopy referencyjnej NBP powoduje spadek inflacji, lecz ma ujemny wpływ na wzrost PKB. Inflacja jest zjawiskiem przede wszystkim monetarnym, zależy głównie od wzrostu podaży pieniądza. Wzrost zadłużenia zagranicznego Polski skutkuje wzrostem podaży pieniądza.
EN
The article presents results of the analysis of links between selected real and nominal variables in the Polish economy in years 1997-2011. Most of the identified dependences appear with delays in time. Economic growth depends mainly on real economy factors. GDP growth and investments impact on the decrease of unemployment rate. The rise of central bank reference rate causes a decrease of inflation rate, but has a negative effect on GDP growth. The inflation is a monetary phenomenon, depends mainly on money supply. The increase of polish foreign debt causes money supply growth.
Artykuł zawiera podstawowe dane i obliczone wskaźniki, na podstawie których dokonano oceny sytuacji finansowej polskiego sektora przedsiębiorstw w latach 2015-2019. Motywy podjęcia tego tematu wyjaśniono we wstępie. Następnie, przedstawiono kilka zagadnień charakteryzujących zjawiska makroekonomiczne polskiej gospodarki, które mają istotny wpływ na sytuację przedsiębiorstw. Dotyczą one: wielkości PKB i struktury jego podziału, długu publicznego, kursu walut i innych. Artykuł zawiera dane bezwzględne, odpowiednie relacje i oceny, kształtowania przychodów, kosztów oraz wyników finansowych. Wskazano na zjawiska i tendencje pozytywne, ale także negatywne. Ważnym segmentem sytuacji finansowej przedsiębiorstw jest kształtowanie się aktywów obrotowych. Przedstawiono ich dynamikę i strukturę oraz wpływ na płynność finansową, a także produktywność. Przejawem rozwoju są zwłaszcza inwestycje przedsiębiorstw. Przedstawiono ich wielkość bezwzględną, dynamikę i strukturę, wskazano wewnętrzne źródła finansowania inwestycji, stwierdzając, że źródła te nie były barierą finansowania. Nadwyżka finansowa w postaci wyniki finansowego netto oraz amortyzacji pozwalała przedsiębiorstwom na sfinansowanie większych nakładów aniżeli faktycznie zostały zrealizowane. Zakończenie artykułu stanowi synteza i podstawowe wnioski.
The study analyzes the labor market experience of European countries and evaluates the impact of unemployment rates, in-demand professions, and social packages on sustainable economic recovery. The authors use correlation-regression analysis and time-series analysis with Eviews 4.0 software package to identify trends and patterns in large amounts of data. The article's findings provide valuable insights into the labor market experience of European countries and can aid policymakers in developing sustainable policies and strategies for economic recovery, which can positively impact the European region. The economic impact of the article is significant, as it thoroughly analyzes European countries' labor market experience and evaluates the effects of various factors on sustainable economic recovery. By identifying the essential components of the labor market's structure and determining their impact on GDP, the article's findings can aid policymakers in developing sustainable policies and strategies for economic recovery, ultimately positively impacting the European region. The regional impact of the article is also noteworthy, as it focuses specifically on European countries' labor market experience, making it particularly relevant to the region. By comparing individual European countries'. Positive and negative market features and providing comparative characteristics of labor market stakeholders, the article offers insights into the regional impact of the labor market on economic recovery. The article's evaluation of the impact of unemployment rates, in-demand professions, and social packages on sustainable economic recovery has social implications. The article suggests that policies and strategies prioritizing employment opportunities and supporting social packages can lead to sustainable economic recovery, ultimately benefiting individuals and society.