Głównym celem rozprawy jest scharakteryzowanie sytuacji prawnej osób świadczących pracę nakładczą. Obowiązuje w tym zakresie złożony porządek prawny. Umowa o pracę nakładczą, będąca podstawą zatrudniania w tym systemie, nie doczekała się jak dotąd pełnego, ustawowego unormowania. Nie reguluje jej kodeks cywilny, nie obejmuje jej także swym zakresem obowiązywania kodeks pracy, choć ten ostatni daje podstawę do rozciągnięcia na wykonawców niektórych przepisów prawa pracy. Regulacja umowy o pracę nakładczą jest rozproszona w aktach różnej rangi, co stwarza bardzo duże trudności w zakresie wykładni i stosowania prawa. To wszystko sprawia, że wyjaśnienie statusu prawnego chałupników należało rozpocząć od scharakteryzowania podstaw prawnych umowy o pracę nakładczą. Problematyka ta, a w szczególności ustalenie charakteru źródeł prawnych umowy, szczebla hierarchicznego aktów jej dotyczących, jak również wyjaśnienie konsekwencji związanych z ich stosowaniem stały się przedmiotem rozważań w drugim rozdziale pracy. Centralnym zagadnieniem w niniejszej rozprawie jest wyjaśnienie charakteru prawnego umowy o pracę nakładczą. W tym celu umowa ta została poddana wnikliwej analizie. W oparciu o ustalony stan prawny i uznaną praktykę w rozdziale trzecim i czwartym pracy scharakteryzowano podmioty umowy, przedmiot zobowiązania oraz prawa i obowiązki stron. Rozważania te stały się w rozdziale piątym pracy podstawą porównania umowy o pracę nakładczą z podobnymi do niej umowami. Wyniki tej analizy pozwoliły określić istotę tej umowy oraz jej miejsce w podziałach i systematyce umów. Przyjęcie kwalifikacji prawnej umowy o pracę nakładczą ma poza wagą teoretyczną także doniosłe znaczenie praktyczne. Przesądza bowiem o podstawach i zakresie ochrony osób wykonujących pracę nakładczą. Te właśnie zagadnienia, dotyczące zakresu zastosowania przepisów prawa pracy do wykonawców pracy nakładczej przedstawiono w ostatnim, szóstym rozdziale pracy. Rozważania poświęcone samej umowie o pracę nakładczą, jak również uprawnieniom przyznanym wykonawcom z mocy przepisów szczególnych poprzedzono analizą społecznych i ekonomicznych przesłanek rozwoju nakładź twa w Polsce. System nakładczy jest przykładem takiej formy, której istota i rozwój są wynikiem określonego układu społeczno-gospodarczego. Dlatego też uznano, że uwagi dotyczące prawnych form zatrudnienia nakładczego powinny mieć oparcie w konkretnej analizie historycznej. W przeciwnym razie trudno byłoby zrozumieć określone rozwiązania prawne, nie znając szerszych uwarunkowań rozwoju tej formy zatrudniania. Niniejsze opracowanie w całości opiera się na polskim ustawodawstwie. W trakcie omawiania poszczególnych zagadnień nie nawiązywano do ustawodawstw państw obcych. Wydaje się jednak, iż ze względów poznawczych celowy jest choćby fragmentaryczny (z uwagi na ubogi i trudno dostępny materiał źródłowy) przegląd uregulowań prawnych w zakresie pracy nakładczej w wybranych krajach kapitalistycznych i socjalistycznych Ma to szczególne znaczenie w kontekście poszukiwań optymalnych form prawnych dla tego systemu zatrudniania, które można by zaproponować na gruncie ustawodawstwa polskiego. (fragment tekstu)
W artykule zdefiniowano pojęcie "systemu nakładczego", odniesiono do dawnego określenia "chałpnictwa". Omówiono rolę pracy nakładczej w Polsce w warunkach gospodarki rynkowej. Skupiono się na systemie nakładczym na terenie Makroregionu Południowo-Wschodniego, podkreślając ważną rolę drobnej wytwórczości dla pewnej grupy ludności (kobiety, inwalidzi mężczyźni w pewnym wieku, lub osoby z ograniczoną wydajnością)
EN
The putting-out system is defined as a manufacturing and marketing organization in which an individual manufacturer carries out an exact order of a merchant-employer who supplies raw materials, specifies the quantity and quality of the products, provides the manufacturer with tools,if necessary, and organizes the marketing. The contemporary putting-out system functions mainly with the domestic system. The problem raised in the paper is worth of notice as a number of functions which the putting-out system can perform under the conditions of the free market economy. Many of these functions can be of special importance to the national economy.(short original abstract)
Obecnie w warunkach gospodarki rynkowej system pracy nakładczej jest niedoceniany zarówno pod względem jego funkcji społeczno-ekonomicznych jak i nie brany pod uwagę, jako ważny instrument aktywizacji rozwoju gospodarczego regionów i ludności dotkniętej bezrobociem. Autor rozważa zagadnienie systemu nakładczego jako formy aktywizacji zatrudnienia w środowiskach lokalnych w Polsce i Niemczech, stwierdzając, że istnienie systemu pracy nakładczej w warunkach rozwiniętej gospodarki jest ekonomicznie i społecznie uzasadnione. Ta forma pracy ma określone możliwości rozwoju, oraz zdolność do ograniczenia negatywnych skutków zmian zachodzących w naszej gospodarce.
EN
At present under the conditions of the market economy the system of sub-contracted work is not appreciated for its social and economic functions nor it is regarded as an important instrument of stimulating the economic development of areas and population affected by high unemployment. Under the conditions of the market economy the system can function efficiently, which is confirmed by the German practice. In Poland two clashing attitudes as regards the importance of the system for the Polish economy are taken, namely: by those who favour the system and who demonstrate the necessity of its functioning in the transformation phase of the market economy and its later development, and its opponents who maintain that under the conditions of the great neglect in the infrastructure of some areas and in particular of rural areas production under this system is useless and economically unjustified. The system in question may perform its role in combating unemployment if it will ensure: minimization of capital expenditure while creating jobs, decrease of production costs by the right selection of the range of products and production stages: widening and enriching the range of products intended for export and economic stimulation of areas struck with recession. (original abstract)
Autor przedstawił nakłady pracy w 42 gospodarstwach rodzinnych, pogrupowanych wg Europejskiej Jednostki Wielkości (ESU). W analizowanych gospodarstwach, wzrostowi nakładów pracy uprzedmiotowionej, towarzyszyło zmniejszenie nakładów pracy ludzi. Największe nakłady pracy ludzkiej poniosły gospodarstwa o najmniejszej wielkości ekonomicznej.
EN
It was represented the expenditure of work in 42 family farms classified by European Size Unit (ESU). Increase the expenditure of a object work accompany decrease the expenditure of man work. The greatest expenditure of man work bear farms about the smallest economic value. The greatest expenditure of a object work signify by kWh/ESU occur in the group of farms I6-<40 ESU. (original abstract)
Artykuł prezentuje wyniki badań, dotyczących wpływu wybranych czynników przyrodniczych i ekonomicznych na nakłady pracy żywej i mechanicznej siły pociągowej przy uprawie ziemniaków i buraków cukrowych. Badania przeprowadzono w latach 1993-1997 w 120 gospodarstwach chłopskich położonych w nizinnej części Dolnego Śląska. Przedstawiono modele regresji wieloczynnikowej opisujące zmienność badanych nakładów. (oryg. streszcz.)
EN
This paper presents methodic and results of the research relating influence of selected natural and economic factors on labour input and machine work at tillage of potato and sugar beet. The research was carried out between 1993-1997 on the basis of statistical data collected in 120 peasant's farms situated in low-lying parts of Lower Silesia. As the method were introduced models of multiple regression describing variability of inputs. (original abstract)
Autorka odpowiada na pytanie, w jakim zakresie obowiązujące przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy obejmuja inne, odrębne od pracowniczego typy zatrudnienia. Przedstawia także propozycje zmian obecnych uregulowań, które - jej zdaniem mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy osób świadczących pracę w ramach niepracowniczych form zatrudnienia.
Przedmiotem artykułu jest analiza zatrudnienia za pośrednictwem platform działających w ramach nowego modelu biznesowego, określanego jako platform economy, gig economy, on-demand economy czy sharing economy, oraz wskazanie, że nigdy dotąd prawo pracy nie musiało zmierzyć się z zatrudnieniem w takich niepokojących warunkach. Autor opisuje cechy pracy w systemie crowdsourcing, jej zalety i wady, oraz wskazuje, dlaczego osoby świadczące usługi za pośrednictwem platform nie są chronione prawem pracy. Artykuł rekomenduje dostosowanie środowiska prawnego do takich nowych, cyfrowych form zatrudnienia poprzez wybrane formy: specustawę dla cybertariatu, pojęcie pracodawcy funkcjonalnego oraz renesans umowy o pracę nakładczą.(abstrakt oryginalny)
EN
The article delves into disturbing questions that arise in attempting to apply traditional employment and labour law to crowdsourcing, an emerging online labour model un-like any other so far. The author describes how crowdsourcing works, its advantages as well as perils, and indicates why workers of such industry are denied the safeguards of employment laws without proper recourse to vindicate their rights. The article explores the nature of this new and atypical employment relationship in order to determine the legal status of the digital workers and then claims that new legal tools, namely the special law for crowd workers, the notion of functional employer and the revival of putting-out system, may be applied to such employment.(original abstract)
Część 2 artykułu jest poświęcona perspektywom uregulowania pracy zdalnej w kodeksie pracy. Autor prezentuje pogląd, że de lege ferenda istotą pracy zdalnej jest jej umiejscowienie w domu, czyli w sferze prywatnej pracownika. Jego zdaniem z teoretycznoprawnego punktu widzenia praca w zakładzie pracy oraz praca w domu mogą stać się równorzędnymi wariantami stosunku pracy. Celowe jest zatem nowe spojrzenie na koncepcję stosunku pracy, przy czym pożądana byłaby nowelizacja art. 22 k.p. oraz art. 29 k.p. pod kątem uwzględnienia charakteru pracy na odległość. Możliwość wykonywania pracy w domu powinna stać się istotnym elementem umowy o pracę. Autor opowiada się za szerokim zakresem przedmiotowym pracy zdalnej. Na gruncie kodeksu pracy pracodawcy i pracownikowi powinien przysługiwać szeroki margines swobody w kwestii uzgadniania warunków wykonywania pracy zdalnej. Część 1 artykułu, opublikowana w poprzednim numerze PiZS, była poświęcona analizie pracy zdalnej de lege lata na gruncie ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Autor przedstawił przepisy o pracy zdalnej oraz ich kolejne nowelizacje. Omówił kompetencje pracodawcy dotyczące wprowadzenia pracy zdalnej, przesłanki jej wykonywania, zakres przedmiotowy, a także prawa i obowiązki stron stosunku pracy. (abstrakt oryginalny)
EN
Part 2 of the elaboration is dedicated to the perspectives of introducing provisions on remote work into the Labour Code. Author argues that de lege ferenda the essence of remote work is work performance at home, i.e. in private sphere of an employee. In his opinion, from theoretical perspective, work at the establishment and work at home may become equivalent options of an employment relationship. Therefore, it is appropriate to reconsider the concept of an employment relationship, and to amend Article 22 LC and 29 LC, in order to take into account the nature of remote work. The admissibility of work performance at home should become an essential component of an employment relationship. Author is of the opinion that the material scope of application of remote work should be broad. Under the Labour Code, employer and employee should enjoy a broad margin of discretion on determining the conditions of remote work performance. Part 1 of the elaboration, published in the previous PiZS issue, was dedicated to the analysis of remote work de lege lata under the Law of 2nd March 2020 on special solutions related to prevention of, countervailing and combating COVID-19, other infectious diseases and crisis situations caused by them. Author introduced the provisions on remote work, and their subsequent amendments. He analysed the employer's competences to introduce remote work, the conditions of its performance, material scope of application, and also rights and duties of the parties to the employment relationship. (original abstract)
Bezrobocie, które nastąpiło w Polsce od momentu wprowadzania wolnego rynku charakteryzuje się dużą stałością, często przybierając wręcz charakter bezrobocia chronicznego. W bardzo dużym stopniu dotyczy to kobiet. Autorka scharakteryzowała formy zatrudnienia w sektorze uspołecznionym gospodarki polskiej w minionym dziesięcioleciu zwracając szczególną uwagę na niepełnozatrudnionych, jako jedną z możliwych form zmniejszania bezrobocia kobiet w Polsce obecnie.
Praca nakładcza jest jedną z form zatrudnienia umożliwiających aktywizację zawodową niektórych grup ludności, przyczyniając się do zwiększenia produkcji lub świadczonych usług kosztem niewielkich nakładów inwestycyjnych. Z tej formy korzystać mogą np. osoby bezrobotne, co przy obecnej skali bezrobocia ma niemałe znaczenie.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.