Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 67

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Polska Ludowa
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
1
Content available Zagadnienie legislacji w Polsce w latach 1944–1955
100%
EN
RESEARCH OBJECTIVE: Determining how the existing inter-war law was approached and how new legal regulations were introduced in the early Polish People’s Republic. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The new political situation that took place in Poland after World War II, due to the seizure of power by the communists, brought about a fundamental change in systemic and legal matters. The understanding of the function of law has changed, which seems to have affected the legislative process as well. The scientific goal was realized on the basis of normative acts, theoretical and legal literature as well as historical and legal literature. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The following parts of the article attempt to answer the following questions: How was the new legal regulation created? How was the law instrumentalised in common and military courts? To what extent have secret organizational orders been used as a way to create new courts and extrajudicial bodies? RESEARCH RESULTS: At the beginning of the functioning of the People’s Republic of Poland, the legislative activity was not aimed at enacting the law in accordance with the principles of establishing legal provisions and the principles of legislative technique. All the rules known to a democratic state were disregarded. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The discussed issue is important not only from the point of view of historians of law, but also historians, lawyers and political scientists.
PL
CEL NAUKOWY: Ustalenie, w jaki sposób podchodzono do zastanego prawa międzywojennego i jak stanowiono nowe przepisy prawne w początkach Polsce Ludowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Nowa sytuacja polityczna, która miała miejsce w Polsce po II wojnie światowej w związku z przejęciem władzy przez komunistów, przyniosła zasadniczą zmianę w kwestiach ustrojowych i prawnych. Zmianie uległo rozumienie funkcji prawa, co najprawdopodobniej wpłynęło również na proces legislacyjny. Cel naukowy został realizowany na podstawie aktów normatywnych, literatury teoretycznoprawnej i historycznoprawnej. PROCES WYWODU: W kolejnych fragmentach artykułu podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: W jaki sposób stanowiono nowe przepisy prawne? Jak dokonywano instrumentalizacji prawa w sądownictwie powszechnym i wojskowym? W jakim zakresie wykorzystywano tajne rozkazy organizacyjne jako sposób na tworzenie nowych sądów i organów pozasądowych? WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Działalność legislacyjna w początkach funkcjonowania Polski Ludowej nie miała na celu stanowienie prawa zgodnie z zasadami stanowienia przepisów prawa i zasadami techniki legislacyjnej. Lekceważono wszystkie zasady znane państwu demokratycznemu. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Omawiana problematyka jest istotna nie tylko z punktu widzenia historyków prawa, ale również historyków, prawników i politologów.
PL
Orzecznictwo sądów powszechnych dotyczące przestępstw przewidywanych przez tzw. mały kodeks karny zachowywało daleko idącą jednolitość na obszarze całego kraju 104 . Wymiar kar orzekanych przez sądy okręgowe w tego rodzaju sprawach był stosunkowo łagodny. Miało to miejsce również w wypadku orzeczeń Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Można zatem przyjąć, że budowa od podstaw nowych struktur społecznych, a także polskiego wymiaru sprawiedliwości na tzw. ziemiach odzyskanych nie wywierała znaczącego wpływu na wymiar kary wymierzanych sprawcom omawianych typów czynów zabronionych
PL
Po II wojnie światowej wznowienie działalności ochronnej nastąpiło dość szybko. Obowiązywała wtedy jeszcze pierwsza polska Ustawa z 10 marca 1934 r. o ochronie przyrody (DzU nr 31, poz. 274) i to na jej podstawie zostały wydane akty prawne dotyczące ochrony gatunkowej.
5
100%
EN
The so-called “the Cultural Revolution” or “fight for culture” was one of the most important slogans of the People’s Republic of Poland equally concerning between the cities and countryside. This meant supporting and promoting the artistic groups, the widespread built libraries and reading points, community centres and cinemas. The official goals of such activities were to encourage readership, fighting with illiteracy and others. However, cultural centres and related cultural events have been primarily created with propaganda purposes. Therefore, the content of performances, films or library collections were censored.
PL
Tzw. „rewolucja kulturalna” lub też „walka o kulturę” była jednym z najważniejszych haseł Polski Ludowej dotyczących zrównywania poziomu wsi i miasta. Oznaczało to wspieranie i propagowanie artystycznych zespołów ludowych, powszechne powstawanie bibliotek i punktów czytelniczych, domów kultury i kin. Oficjalnymi założeniami prowadzonych działań była m.in. walka z analfabetyzmem czy zachęcanie do czytelnictwa. Jednakże, tworzone jednostki kultury oraz związane z nimi wydarzenia kulturalne miały przede wszystkim cele propagandowe, a treść występów, filmów czy zbiory bibliotek poddawane były cenzurze.
PL
Cel badań stanowiło sondażowe sprawdzenie obecności historii PRL-u w narracji muzealnej w latach 1989–2017. Należy zaznaczyć, iż jest to ponowione, uzupełnione oraz pogłębione badanie względem badania przedstawionego w artykule PRL w narracji muzealnej ostatniego 25-lecia, który ukazał się w 2014 r. w czasopiśmie „Światowid. Rocznik Muzeum PRL-u (w organizacji)”. Prezentowane w niniejszym tekście badania są częścią dysertacji doktorskiej i stanowią ich drugi etap. W wyniku prowadzonych badań w oparciu o materiał dostarczony w formie ankiet z muzeów i na podstawie indywidualnych kwerend powstała baza danych obejmująca 642 wystawy. Przy opracowaniu danych jako metodę zastosowano analizę ilościową (quantitative analysis). W badaniu, po dokonaniu oczyszczenia danych, poddano analizie następujące trendy statystyczne: długość trwania wystaw w całym badanym okresie, procentowy udział długości trwania wystaw w badanym okresie, procentowy udział tematów wiodących, procentowy udział tematów w poszczególnych miastach. Przeprowadzona analiza umożliwiła zaobserwowanie trendów w narracji muzealnej dotyczącej Polski Ludowej. Prowadzone prace pozwoliły określić, jaka długość wystaw jest najbardziej powszechna w narracji muzealnej w wybranym okresie (do dwóch lat oraz wystawy stałe). Wskazano najpopularniejsze kategorie: historia sztuki, historia polityczna, historia życia codziennego. Wyszczególniono trzy grupy ośrodków miejskich, w których narracja muzealna dotycząca Polski Ludowej jest obecna z różnym natężeniem. Czwarta grupa obejmuje miasta, w których w muzeach tematu Polski Ludowej nie podjęto w ciągu 28 lat lub nie można tego wiarygodnie stwierdzić.
EN
A higher academic degree that could be earned in the Polish People’s Republic was that of a doctor of a given branch of science (until 1951) or a doctor of science (1951–1958). These degrees were conferred pursuant to diff erent legislative acts of varying importance including an act of parliament, a decree, an order, a regulation or a statute, all of them governing the regime and the functioning of schools of higher education and other establishments of tertiary education. While the legal provisions applicable to the conferral of academic degrees were relatively stable in the intitial postwar years (and were subject to the same law binding in 1924–1952 with only minor amendments), the law adopted in 1951 introduced more revolutionary changes. Based on the Soviet model, they virtually broke with the Polish tradition of higher academic degrees.During the analysed period, alongside the reforms in the conferral of degrees, also the requirements and conditions for candidates for a higher academic degree were changing. Likewise, organs participating in the process, operating within the organisational structures of the establishments as well as those outside their structures, were a subject to change. Hence an attempt in this article to answer the following questions: (1) for whom was the right to register candidates for a doctor’s degree reserved, (2) what was the level of participation of the central organs in the process, and what was the level of involvement of the establishments of higher education and other scientifi c institutions (as of 1951), (3) who could apply for registration and what were the regulations governing the whole process, and whether (4) the communist regulations governing the process of the conferral of academic degrees actually added to their importance and the academic advancement or rather acted to the contrary.An important element in the analysis was identifi cation of the legally formulated and applied requirements which doctoral dissertations had to meet, as well as examination of the grades or evaluations given by reviewers of doctoral dissertations in years 1945–1951 and 1952- 1958.
EN
The post-war urban development of Greater Poland aff ected gaps in the network of parishes within the Church of the Archdiocese of Poznań. The proper functioning of the Archdiocese was also impaired by the destruction of churches during World War II. Regrettably, the policy of the communist authorities was aimed at laicization of the society and causing the greatest possible obstacles to the development of religiouslife in Poland. The Archdiocese of Poznań – similarly to other dioceses – had to struggle against the counteraction of the authorities in the fi eld of sacred architecture.
PL
Powojenny rozwój urbanistyczny Wielkopolski spowodował luki w systemie sieci parafialnej Kościoła poznańskiego. Nie bez znaczenia dla poprawnego funkcjonowania archidiecezji były też zniszczenia świątyń, powstałe w czasie II wojny światowej. Niestety, polityka władz komunistycznych obliczona była na laicyzację społeczeństwa i spowodowanie możliwie największych utrudnień w rozwoju życia religijnego w Polsce. Archidiecezja poznańska – podobnie jak inne diecezje – w całym okresie Polski Ludowej musiała zmagać się z przeciwdziałaniem władz w zakresie budownictwa sakralnego.
EN
The aim of this article is to present a model of health care, its configuration during People’s Poland and the III Republic of Poland. In the years 1945–2009 Polish health care system underwent profound changes and was affected by country’s social, economic and political situation. In Poland the model of health care proceeded from universal health care in the years of 1948–1991 to public health care which was based on the act on health care public services of 1991.
PL
Celem artykułu jest ukazanie modelu ochrony zdrowia, sposobu jego kształtowania w okresie Polski Ludowej oraz w III Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 1945–2009 w Polsce system ochrony zdrowia uległ różnorodnym przeobrażeniom. Jego charakter był uzależniony od aktualnie panujących warunków społecznych, gospodarczych, politycznych. W Polsce poszukiwanie modelu ochrony zdrowia przebiegało od powszechnej służby zdrowia obejmującej lata 1948–1991 do publicznej ochrony zdrowia, której podstawę do funkcjonowania dała ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z 1991 roku.
EN
This paper is a confrontation of the statements made by eminent Polish Professor of Law, Adam Strzembosz, in the interview published in the form of a book Między prawem i sprawiedliwością, with the views presented in the legal, historical, and sociological literature. I describe the ways judicial independence was limited in Communist Poland, and the strategies judges undertook to counteract that phenomenon. Special emphasis is put on the attitude of the “Solidarity” movement towards this problem and the judge’s behavior under Martial Law. In conclusion, I try to prove that the post-totalitarian trauma in Polish judiciary provoked an “over-sensitivity” in regard to the judicial independence.
12
Content available O sobie samym
75%
EN
A curriculum vitae written in 2006 by late Professor Ryszard Szawłwoski, a tireless researcher of the life and achievements of Rafał Lemkin. The curriculum vitae was supplemented in 2008. An appendix features the list of the author’s publications updated by the Editors.
PL
Te krótką autobiografię przygotował śp. prof. Ryszard Szawłowski ok. 2006 r. Odnaleziona została w komputerze osoby, która przepisywała opracowania prof. Szawłowskiego. Nosiła tytuł Curriculum vitae, co wskazywałoby, że powstała dla konkretnych potrzeb. Po naradzie z Panią Hanną, żoną śp. Profesora, postanowiliśmy opublikować tekst w całości, uzupełniając notatką z 2008 r. z listu do ministra spraw zagranicznych oraz notatką z 2009 r., celu powstania której nie ustalono. Taka swoista autobiografia ma szczególne znaczenie, gdyż życie i dzieło śp. Profesora Szawłowskiego nie jest szerzej znane. Redakcja dziękuje Pani Hannie Szawłowskiej oraz Pani Ewie Siemaszko za przekazanie materiału.
13
Content available Muzeum kultury łemkowskiej w Zyndranowej
75%
PL
W 1947 r. w wyniku akcji „Wisła” Łemków wysiedlono na Ziemie Zachodnie i Północne Polski. Tym samym ich materialny dorobek życia pozostał w dawnym miejscu zamieszkania i był narażony na dewastację. Z takim stanem rzeczy nie godziła się część Łemków, która po 1956 r. powróciła w swe rodzinne strony i postanowiła uratować kulturę materialną i duchową. Zaczęto odradzać amatorski ruch artystyczny oraz postanowiono zaopiekować się materialnymi śladami kultury łemkowskiej. Tym samym zrodził się pomysł utworzenia etnograficznego muzeum łemkowskiego. W 1968 r. na bazie zagrody Teodora Gocza w Zyndranowej stworzono izbę muzealną, która z czasem przyjęła nazwę Muzeum Kultury Łemkowskiej. Placówka ciągle borykała się z wieloma trudnościami. Brakowało środków finansowych oraz merytorycznego zabezpieczenia jej funkcjonowania. Niemniej cały czas powiększano zbiory muzealne oraz pozyskiwano nowe budynki. Twórcom muzeum przyświecał cel nie tylko zabezpieczenia i eksponowania materialnych śladów kultury łemkowskiej, lecz również utrzymania więzi wysiedlonych Łemków z ich dawną ojczyzną. Muzeum zaczęło także pełnić bardzo ważną rolę w zachowaniu tożsamości etnicznej Łemków.
PL
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole wkracza w zupełnie nowy etap swojego życia. Aby mogło sprostać stawianym przed nim wymaganiom, niezbędne jest osiągnięcie przez nie gotowości szkolnej. Celem niniejszej analizy jest ukazanie ewolucji zaleceń kierowanych do rodziców w zakresie przygotowania dziecka do rozpoczęcia edukacji szkolnej. Przedmiotem badania są cechy oraz umiejętności, jakie twórcy poradników uznawali za niezbędne dziecku w chwili podjęcia przez nie nauki w szkole. Materiał źródłowy podjętych analiz stanowią poradniki dla rodziców wydane w latach 1918-1989.
15
Content available remote Sytuacja prawna Kościoła katolickiego w Polsce Ludowej
75%
EN
Poland, after the Second World War, was in communist bloc. Due to immense political changes which took place against religion and Church. Legal situation of the Church in the Communist Period was extremely difficult because legal status of the Church had not been regulated. The article includes a legal situation of Catholic Church in Polish People’s Republic. At the beginning it was defined the term of “communist regime” regarding churches and other religious unions. The grounds for communist regime is ideological and political monism . It is characterized by negative opinion of religion’s role in social life. Society was manipulated by big discrepancy between statutory law and its application. The following article shows the application of communist regime in Poland. Polish society resisted against the application of that system. Political system against the Church were changing within the years. Finally, the Author showed that dialogue between the Church and communist authorities had a material impact on the legal regulation.
16
Content available O SOBIE SAMYM
75%
EN
A curriculum vitae written in 2006 by late Professor Ryszard Szawłwoski, a tireless researcher of the life and achievements of Rafał Lemkin. The curriculum vitae was supplemented in 2008. An appendix features the list of the author’s publications updated by the Editors.
PL
Te krótką autobiografię przygotował śp. prof. Ryszard Szawłowski ok. 2006 r. Odnaleziona została w komputerze osoby, która przepisywała opracowania prof. Szawłowskiego. Nosiła tytuł Curriculum vitae, co wskazywałoby, że powstała dla konkretnych potrzeb. Po naradzie z Panią Hanną, żoną śp. Profesora, postanowiliśmy opublikować tekst w całości, uzupełniając notatką z 2008 r. z listu do ministra spraw zagranicznych oraz notatką z 2009 r., celu powstania której nie ustalono. Taka swoista autobiografia ma szczególne znaczenie, gdyż życie i dzieło śp. Profesora Szawłowskiego nie jest szerzej znane. Redakcja dziękuje Pani Hannie Szawłowskiej oraz Pani Ewie Siemaszko za przekazanie materiału.
17
Content available Kartografia prasowa w Polsce Ludowej (1945-1989)
75%
PL
W artykule omówiono tematykę i grafikę map w większych gazetach centralnych na tle warunków funkcjonowania polskiej prasy w czterdziestopięcioletnim okresie od zakończenia drugiej wojny światowej do 1989 roku.
EN
After WW II Polish press cartography could develop spontaneously and multidirectionally only for a short period of time. During that time it followed the example of pre-war press. Communist authorities intended to subordinate the press completely - they finally achieved that goal after falsified elections of 1947. For the next decades the press was controlled practically by a one party - Polish United Workers' Party (PZPR). Press illustrations (photographs, maps, diagrams, also for propaganda use) were initially (in the forties) provided by two agencies. From 1951, after a further reorganization there remained only one - Central Agency of Photography (CAF). Newspaper publishers, especially of national papers, often had their own artists, who drew maps and other illustrations. Party and state authorities not only restricted the flow of information, but also affected its character. As early as in the late firties information was being controlled and selected; international news (in the wake of Cold War) as well as domestic - e.g. concerning industry. Maps published in central dailies to a large extent reflected the topics of publications as well as features of infornational policy and propaganda of the time. They were mainly reference maps presenting international affairs. Their number grew during the times of political changes (e.g. decolonization of Africa) military conflicts (e.g. in Korea, China, Indochina, Middle East, Latin America) and during the periods when the attention of society was to be diverted from domestic and local affairs (e.g. in the seventies and eighties). Percentage of maps dealing with domestic and local (the place of publication) issues was significantly lower than those on international affairs; it also varied in different periods. It was relatively high in the first post-war decade, because of the publication of many plans and town-planer concepts of reconstruction of ruined cities, especially the capital. Plans of new investments in industry and agriculture were also common at that time. The number of maps and plans of new instruments rose again in the seventies, during the time of economic prosperity and the later "propaganda of success". The number of communication maps also went up, mainly in connection with new investments and changes in the organization of traffic. In order to "strengthen people's faith in the Party and Authorities" newspapers organized picnics, which were preceded by the publication of plans and traffic schemes. The decline of economy in the late seventies brought on the general strike of 1980, the rise of Solidarity and the end of Party's monopole in information policy. After the Martial Law has been introduced on 13th December 1981, all dailies except Trybuna Ludu and Żołnierz Wolności were closed. After the suspension of the Matial Law the press continued to write more about foreign than domestic affairs, with the percentage of reference and locator maps reaching 80% in some years. The political changes after 1989, which resulted in the abolishing of censorship and the end of Party's and State informational monopole also transformed press. Thw range of maps became significantly wider, their number grew and their graphic design improved. Introduction of computer technology into editing was also significant for press cartography.
EN
The result of the codification works that were carried out in the years 1960-1971 on substantive misdemeanour law in Poland was a Code on Misdemeanours of 1971. The measures created in this Code were strongly influenced by the idea of misdemeanours polarization and stratification of responsibilities. According to this idea, severe repression was supposed to be limited to the most serious misdemeanours. Towards other offenders progressive leniency was provided, with non-criminal means replacing them. Under influence of political factors the character of general part of Code on Misdemeanours was determined by provisions which were introduced aimed at severe treatment of serious offenders. Also the specific part was shaped in the repressive spirit. The conditions to realise the assumptions accepted by codifiers of the substantive misdemeanour law were created only after the fall of communist system in Poland, when in 1990 the adjudicating boards were cut off from the influence of Ministry of Internal Affairs and placed in the structures of the Ministry of Justice.
EN
In the period of the People’s Poland (1944–1989), ruled by the communists, Poland was in the sphere of influence of the Soviet Union. The Act on the Transfer of Certain Minor Offences as Offences to Criminal-Administrative Jurisdiction, passed in 1966, gave the status of a misdemeanour to a large group of existing offences against property and acts detrimental to consumer interests. The purpose of transferring these offences as misdemeanours to the jurisdiction of penal-administrative colleges was to relieve the courts of the burden of dealing with cases of minor offences. The transfer operation was accompanied by the introduction of a number of solutions in the field of criminal law, which created conditions for a more flexible criminal policy in cases of misdemeanours. The Transfer Act was fully incorporated into the Code of Misdemeanours adopted in 1971, the specific part of which includes another group of misdemeanours resulting from the transformation of existing offences. The Transfer Act finally placed the law on misdemeanours in the area of criminal law in its broadest sense, which resulted in a departure from the concept of the misdemeanours law, developed during the Stalinist period, as one of the branches of administrative law.
PL
W okresie Polski Ludowej (1944–1989) rządzona przez komunistów Polska znajdowała się w strefie wpływów Związku Radzieckiego. Uchwalona w 1966 r. ustawa o przekazaniu niektórych drobnych występków jako wykroczeń do orzecznictwa karno-administracyjnego nadawała rangę wykroczeń licznej grupie dotychczasowych występków przeciwko mieniu i czynów godzących w interesy konsumentów. Przekazanie tych występków jako wykroczeń do właściwości kolegiów karno-administracyjnych miało na celu odciążenie sądów od rozpatrywania spraw o drobne czyny karalne. Operacji przekazania towarzyszyło wprowadzenie do prawa wykroczeń szeregu rozwiązań z dziedziny prawa karnego, co stworzyło warunki dla prowadzenia bardziej elastycznej polityki karnej w sprawach o wykroczenia. Ustawa o przekazaniu została w całości uwzględniona w uchwalonym w 1971 r. Kodeksie wykroczeń, którego część szczególna zawiera kolejną grupę wykroczeń powstałych z przekształcenia dotychczasowych występków. Ustawa o przekazaniu ostatecznie uplasowała prawo wykroczeń w obszarze szeroko pojmowanego prawa karnego, co skutkowało odejściem od stworzonej w okresie stalinowskim koncepcji prawa wykroczeń jako jednej z gałęzi prawa administracyjnego.
PL
Niniejszy artykuł stanowi drugą część opracowania dotyczącego gospodarki Mazowsza na przestrzeni minionego stulecia. Przedstawia procesy i zjawiska, które ukształtowały strukturę gospodarki regionu w drugiej połowie XX w., a więc w okresie Polski Ludowej (lata 1945–1989) oraz Rzeczypospolitej Polskiej (1990–2018). W dwudziestym wieku Mazowsze zwykło się utożsamiać z województwem warszawskim. Jest to oczywiście uproszczenie (o historycznym Mazowszu pisałam w części pierwszej opublikowanej w 2019 r.), niemniej z uwagi na charakter informacji jakościowych i ilościowych, które były zestawiane i agregowane na poziomie województw, podejście to narzuca się samo przez się. Powojenne województwo warszawskie stanowiło „trzon” Mazowsza, sytuacja w tym zakresie uległa zasadniczej zmianie po reformie 1975 r. likwidującej duże województwa oraz jednostki poziomu powiatowego. W jej wyniku województwo warszawskie zlikwidowano, jego obszary znalazły się w dziewięciu małych jednostkach poziomu wojewódzkiego. Jedną z nich było województwo stołeczne warszawskie. Duże województwa przywróciła dopiero reforma z 1998 r. Jednym z nich jest wojewódzkie mazowieckie.
EN
This article is the second part of a study of the economy of the Mazovia region over the last century.It presents the processes and phenomena that shaped the structure of the region’s economy in the second half of the 20th century, i.e. in the Polish People’s Republic (1945–1989) and the Republic of Poland (1990–2018, i.e. up to the centenary of Poland’s regaining its independence after World War I). In the 20th century, Mazovia tended to be identified with the Warsaw Voivodeship. This is obviously a simplification (the historical Mazovia was described in the first part of the study, published in 2019); however, such an approach is logical due to the nature of the qualitative and quantitative information that was compiled and aggregated at the voivodeship level. The post-war Warsaw voivodeship was the “core” of Mazovia. This situation changed fundamentally after the 1975 reform which abolished large voivodeships and county-level units. As a result of the reform, the Warsaw Voivodeship was divided into nine small voivodeship-level units. One of them was the Warsaw’s Capital voivodeship. Large voivodeships were not restored until the 1998 reform. One of them is the current Mazovian Voivodeship.
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.