Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Poglądy polityczne pułkownika Walerego Sławka

100%

Stępień R.

|

nr nr 56 Z dziejów państwa i prawa polskiego

107-120

XX

Postać pułkownika Walerego Sławka wspominana jest wielokrotnie przez historyków zajmujących się okresem II Rzeczypospolitej. W wypowiedziach dotyczących Sławka przeważa zainteresowanie jego działalnością, mniej zaś głoszonymi przez niego poglądami. Ich rekonstrukcja, której podjąłem się w niniejszym artykule, opiera się na przemówieniach, wywiadach i tych wypowiedziach pułkownika, które były dostępne szerokiej publiczności. Ograniczenie to wynika z samego charakteru omawianych poglądów. Były one próbą nadania kilku prostym dyrektywom waloru "ideologii". Sławkowi - podobnie jak i innym zaangażowanym piłsudczykom - wystarczała zapewne sama "idea Komendanta", jednak było to zbyt mało, aby mogło się stać ideowym zapleczem obozu rządzącego. Sławek nie posiadał osobistych predyspozycji do stworzenia ideologii, która mogłaby być chociaż trochę konkurencyjna dla endecji czy socjalistów. Brak mu było odpowiedniego przygotowania teoretycznego, umiejętności precyzyjnego formułowania sądów, lub choćby dobrego stylu. Posiadał natomiast zaufanie samego Marszałka, co w strukturze władzy po maju 1926 r. było decydujące. Koncepcjom pułkownika Sławka można zarzucić niejasność,·niespójność i brak oryginalności. Wynikało to nie tylko z warunków osobistych ich twórcy, ale również z sytuacji, w jakiej działał. Głoszone przez niego poglądy nie mogły być zbyt lewicowe lub prawicowe, czego nie życzył sobie sam Piłsudski, a jednocześnie na tyle ogólnie sformułowane, aby były do przyjęcia dla tych, którzy byli pragmatykami akceptującymi system ukrytej dyktatury. Jest to jedna z przyczyn, dla których trudno jest określić tę "ideologię" jako teoretycznie wartościową. Jednak miała ona bardzo istotne znaczenie, chociażby jako podstawa Konstytucji Kwietniowej i Ordynacji Wyborczej z 1935 r. (fragment tekstu)

2

Regionalne i lokalne ustroje polityczne

100%

Domagała M. , Iwanek J.

|

tom 10

15-29

XX

Rozważania o ustrojach politycznych w regionach i na poziomie lokalnym pozostają w ścisłym związku z procesami decentralizacji systemów politycznych. Centralizm, monolityczność władzy publicznej w odniesieniu do współczesnej demokracji, nie ma od dawna racji bytu, choć nieustannie obserwujemy pośród polityków i niektórych ugrupowań politycznych wyraź-ne dążenia do wzmacniania władzy centralnej czy może - lepiej powiedzieć - zwiększania zakresu jej kompetencji i roli w państwie współczesnym.(fragment tekstu)

EN

Considerations on political systems on a regional and local level are tightly connected with decentralization processes of political systems. Contemporary state structures have become dysfunctional in many cases in relation to developmental challenges of societies. After the period of excessive centralization, finished with a deep crisis, strong and deep decentralization processes, the result of which was giving a harmonious power division back happened several dozen years ago. A well-known division of political systems according to system (constitutional) criteria that was formed years ago and took into account above all the relationship between a legislative power, the government and the head of state, that is, between the legislative and the executive level can be extended by a classification of political systems on a regional and local level nowadays. The main criterion of typology can be the relations (competence scope) between central (general) and regional as well as local authorities. The proposed division of system forms of democratic countries would be the following: 1. Unitary countries with a self-government system, 2. Unitary countries with a territory autonomy and self-government, 3. Federal countries with a self-government system, and 4. Federal countries with a territory autonomy and self-government.Key words: self-government system, regionalism, localism.(original abstract)

3

Trzy uwagi o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości

84%

Morawski W.

|

tom 6

92-95

XX

Witold Nieciuński pisze: "Ta przegrana próba realizacji socjalizmu miała swoje źródło nie w idei, a w sztywnym modelu polityczno-gospodarczym, którego nie umiały i nie chciały zreformować kierujące ekipy (partia), a także w utracie sił twórczych społeczeństwa w wyniku systemu dyktatury i przymusu. Wielkim błędem byłoby wyciągnięcie z tego wniosku, że idea socjalizmu jest martwa. To, co się stało, nie przekreśla - w moim przekonaniu - na zawsze przyszłych poszukiwań naprawy systemu społecznego opartego na ideach lewicy". Przyczyn upadku systemu socjalizmu państwowego jest wiele, a wśród nich są także przyczyny polityczne wymienione przez Autora: system dyktatury i przymusu. Problem w tym, że stanowisko Autora odczytać można - także uwzględniając dalsze jego argumentacje -ja k o takie, wedle którego przyczyny doktrynalne, czy ideologiczne mają charakter zgoła drugorzędny. Uważam to za błędne postawienie sprawy. Odniosę się tutaj jedynie do swoistego lekceważenia znaczenia ideowych źródeł upadku systemu, gdyż ich znaczenie - w mym przekonaniu - było bardzo istotne z kilku względów. (fragment tekstu)

4

Is Lord Acton Right? Rethinking Corruption, Democracy, and Political Power

84%

Werlin H. H.

|

2013

|

tom 1

1-13

EN

This article examines Lord Acton's famous assertion, "power tends to corrupt and absolute power, to corrupt absolutely," including the suggestion that democratization reduces corruption. This assertion requires us to look at the meaning of political power, corruption, and democracy. By making a distinction between primary and secondary corruption (essentially, controllable and uncontrollable corruption) and between liberal democracy (emphasizing competitive politics) and classical democracy (emphasizing consensus-building politics), together with introducing Political Elasticity (PE) theory, a number of difficult questions are raised: 1. What is political power (with Hobbes and Russia, in mind)? 2. What is the linkage between political power and corruption? 3. Why is it that corruption does not necessarily prevent economic development (with China in mind)? At the conclusion the autocracy-corruption linkage is examined, as exemplified by a comparison of Singapore and Jamaica, indicating: (1) that political power, if persuasive, is not necessarily corruptive; (2) liberal or partisan democracy tends to corrupt and lawless democracy, to corrupt absolutely and (3) authoritarian regimes may recognize that controlling corruption is essential for their legitimacy and economic prosperity. (original asbtract)

5

Uprawnienia konstytucyjne władz V Republiki Francuskiej w dziedzinie obrony

84%

Pawełek-Mendez J.

|

nr nr 1

89-113

XX

W 1958 roku Francja przyjęła nową konstytucję i rozpoczął się etap V Republiki. Zmiany ustrojowe wprowadzone ustawą zasadniczą powodowały znaczne wzmocnienie władzy wykonawczej, przyznając silne prerogatywy prezydentowi. Sam tekst konstytucji powstał z inspiracji prezydenta Charlesa de Gaulle'a. Przepisy, jakie się w niej znalazły, wynikały z osobistych doświadczeń pierwszego prezydenta V Republiki w odniesieniu do poprzednich ustrojów, zbyt słabych - w jego mniemaniu - w sytuacji zagrożenia państwa, co doprowadziło do ich upadku. Prezydent Republiki, Zwierzchnik Sił Zbrojnych, zadbał więc także o zapewnienie sobie szerokich kompetencji w dziedzinie obronności, które w niniejszym opracowaniu zostaną poddane analizie. (fragment tekstu)

EN

French constitution adopted in 1958 by referendum has profoundly modified the political system in France by establishing the renewed v Republic. General de Gaulle who inspired "the spirit and the letter" of the new wording, focused on the one and the most important goal. Inserted changes were aimed at ensuring the survival of the state by enhancing French institutions, their decision-making powers as well as resilience, in case of occurrence of the major crisis and threat for the country. The President became directly and personally responsible for the state continued existence, while making the Prime Minister responsible for the national defense. This constitutional - legal and logical contradiction characterized also as a diarchy at the top level of the power has proved nevertheless to be singularly efficient. After more than 60 years of v Republic, Military Strength Ranking placed France in 2019 on fifth position. (original abstract)

6

Grzegorz Ekiert, Jan Kubik, Rebellious Civil Society. Popular Protest and Democratic Consolidation in Poland 1989-1993

84%

Foryś G.

|

tom 3

177-185

XX

Książka Grzegorza Ekierta i Jana Kubika próbuje rzucić nowe światło na procesy konsolidacji demokracji w Europie Środkowo-Wschodniej (NRD, Polska, Słowacja, Węgry) ze szczególnym zwróceniem uwagi na przykład Polski. Dotychczasowe analizy transformacji ustrojowej w Polsce, i nie tylko, skupiały się głównie, jak mówią Autorzy, na ekonomicznym aspekcie transformacji, partiach politycznych i tworzeniu się ładu instytucjonalnego. Omawiana pozycja wybiega poza ten schemat charakteryzując przede wszystkim poziom, na którym realizuje się polityka tworzona nie przez elity, a przez zwykłych obywateli. Autorzy skupiają swoją uwagę na protestach społecznych jako specyficznym rodzaju uczestnictwa politycznego. Dobór krajów nie jest przypadkowy. Autorom chodziło o możliwie najbardziej reprezentatywny kształt grupy państw będących przedmiotem analizy, tak aby mogli kontrolować najistotniejsze różnice w typach wyzwań, przed którymi stanęło każde z nich i jego elity. Stąd znajdujemy przykłady państw, gdzie reformy dokonały się w sposób szybki (NRD, Polska) i państw, gdzie dokonywały się one w sposób ewolucyjny (Słowacja, Węgry). Innym kryterium podziału było zachowanie ciągłości państwa. Podobnie i tutaj dwa kraje tę ciągłość zachowały (Polska, Węgry), dwa pozostałe z nią zerwały. NRD przestała istnieć jako odrębne państwo. Słowacja z kolei, po rozpadzie Czechosłowacji, weszła na drogę własnej państwowości. Wśród grupy czterech krajów Polska jest przedmiotem szczególnej uwagi Autorów. Pozostałe przypadki są traktowane selektywnie, jedynie w celu zwrócenia uwagi na specyficzne cechy polskiej transformacji. (fragment tekstu)

7

Władza despotyczna czy demokratyczna? Partie i wyborcy wobec demokracji i "rządów silnej ręki"

84%

Tomczak Ł.

|

nr nr 8

85-98

EN

The article concerns the attitudes of parties and their voters towards democracy and support for a "strong-arm government". The research included the five largest Polish civil parties Platforma Obywatelska RP (Civic Platform RP), Prawo i Sprawiedliwość (Law and Justice), Sojusz Lewicy Demokratycznej (Democratic Left Alliance), Twój Ruch (Your Movement) and Polskie Stronnictwo Ludowe (Polish People's Party). The results confirmed that, on the one hand, voters acknowledge democracy as the best political system for Poland; however, on the other hand, a substantial part of them longs for strong authorities. Supporting democracy, they advocate a "strong-arm government". Among left-wing voters, there is three times more proponents of such governments than persons acknowledging another political system as better than democratic one. In the case of political scene centre voters, the number of "strong-arm government" proponents amounts to over four times the number of democracy critics. Nearly half of the right-wing voters supported the "strong-arm government", and every fifth of them did not acknowledge democracy as the best political system. Proponents of democracy dominate in electorates of all parties. Groups in which their advantage over opponents is clearly the smallest include: PiS-voters, persons who declared the will to vote for another formation, and persons who did not want to participate in the elections. Among the PiS-voters, nearly three times more supported "strong-arm government" than opposed it. Among the voters of PO, SLD, and Your Movement, there were more opponents of a "strong-arm government" than its proponents. One may assume that a formation critical towards democracy and favorable towards reinforcement of authority of a strong, charismatic leader could gain among the right-wing voters. It may partially explain why did the Kongres Nowej Prawicy (Congress of the New Right) receive substantial support in the elections to the European Parliament. KNP criticizes the modern democracy and its leader favorably talked about activities of politicians who apply the methods of a "strong-arm government". On the left side of the political scene there are no premises for the emergence of a political force based on similar views and having greater support. (original abstract)

8

Ustawowa regulacja ustroju jednostki samorządu terytorialnego w świetle zasad pomocniczości i decentralizacji władzy publicznej

84%

Mroczkowski P.

|

tom 4

63-80

XX

W obecnym stanie prawnym w Polsce regulacja ustroju jednostek samorządu terytorial****nego podzielona jest między akty prawne o różnej hierarchicznej randze. Podstawy ustroju samorządu terytorialnego określone są w Konstytucji RP oraz w wiążącym prawie międzynarodowym, w szczególności w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego. Normy dotyczące ustroju jednostek samorządu terytorialnego znajdują się także w ustawach i w aktach prawa miejscowego. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do rozbudowy ustawowej regulacji ustroju samorządu terytorialnego, zawężając tym samym swobodę decyzyjną wspólnot lokalnych i regionalnych. Jest to przejaw swoistej centralizacji. Autor opracowania dąży do odpowiedzi na pytanie o granice regulacji ustawowej ustroju jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę do tego stanowi analiza ustawodawstwa, orzecznictwa oraz wypowiedzi przedstawicieli doktryny i nauki prawa. Przeprowadzona analiza pozwoliła ustalić, że przepisy Konstytucji RP ograniczają swobodę ustawodawcy zarówno w zakresie minimalnego standardu, jakiemu musi odpowiadać regulacja ustroju jednostek samorządu terytorialnego, jak i sposobu tej regulacji.(abstrakt oryginalny)

EN

In the current legal framework in Poland, the regulation of the system of local self-govern****ment units is divided between legal acts of various hierarchical ranks. The foundations of the local self-gov****ernment system are set out in the Constitution of the Republic of Poland and in binding international law, in particular in the European Charter of Local Self-Government. Standards regarding the system of local self-government units are also included in statutes and acts of local law. In recent years, there has been a tendency to expand the statutory regulation of the local self-government system, thus limiting the deci****sion-making freedom of local and regional communities. This is a manifestation of a kind of centralization. The author of the study tries to answer the question about the limits of statutory regulation of the system of local self-government units. The basis for this is the analysis of legislation, jurisprudence and statements of representatives of the doctrine and science of law. Based on the analysis, it has been established that the provisions of the Constitution of the Republic of Poland restrict the legislator's freedom as regards the minimum standard to be regulated by the system of local self-government units.(original abstract)

9

Pozycja kadry urzędniczej na przykładzie rozwiązań ustrojowych

67%

Paradowski M. , Knapik A.

|

nr nr 1

145-154

XX

Niniejszy artykuł porusza tematykę dotyczącą pozycji kadry urzędniczej na tle ustrojów politycznych wyznaczonych przez historię. W części wprowadzającej odnosi się on do reform społecznych kształtujących położenie administracji państwowej. Wskazuje on na kwestie zarządzania państwem. Koncentruje się także na zagadnieniach etycznych urzędników państwowych. W części końcowej natomiast zwraca uwagę na problematykę kierownictwa w państwie, w przekroju historycznym. (abstrakt oryginalny)

EN

The present article examines the position of public officers throughout political systems in history. The introduction describes social reforms affecting the status of the state administration. It also discusses the issues relating to state governance and focuses on civil servant-related ethical issues. In its final part, the paper discusses the problem of leadership in historical perspective. (original abstract)