Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Pojezierze Krajenskie
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Ocenę wpływu zmian użytkowania terenu na odpływy wezbraniowe z terenów leśnych Pojezierza Krajeńskiego wykonano bazując na metodzie SCS-CN. Metoda ta pozwala wyliczyć z opadu całkowitego opad efektywny odpowiadający za odpływ bezpośredni. Oryginalna metoda SCS-CN opracowana została w zasadzie dla zlewni użytkowanych rolniczo [National Engineering Handbook 1956, 1985]. W niniejszej pracy zastosowano ideę adaptacji metody dla warunków leśnych [Okoński 2006; Okoński, Miler 2010]. Główny parametr metody - CN jest funkcją m.in. sposobu użytkowania terenu. Wartość empiryczną parametru CNemp obliczono bazując na pomiarach hydrometeorologicznych wezbrań deszczowych, w reprezentatywnej dla Pojezierza Krajeńskiego, zlewni leśnej w Nadleśnictwie Lipka, Leśnictwie Biskupice. Relacja pomiędzy wartością parametru empirycznego CNemp oraz wartością jego odpowiednika z metody oryginalnej stanowi podstawę idei adaptacji metody do warunków badanej zlewni. W konsekwencji można pro-gnozować jak zmiany użytkowania terenu, np. przebudowa drzewostanów, zale-sienia lub wylesienia, zmiana upraw polowych, znaczące zmiany w infrastrukturze etc., będą wpływać na odpływy wezbraniowe (zmiany retencyjności) na reprezentatywnych terenach (quasi-jednorodnych w stosunku do badanej zlewni). Analizo-wana zlewnia położona jest w III-ciej Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej, 2-giej Dzielnicy Pojezierza Krajeńskiego, należy do mezoregionu Wysoczyzny Krajeńskiej. Powierzchnia zlewni wynosi 182,26ha, z czego 174,02ha (95%) to tereny leśne, pozostałe 8,24ha - 5% stanowią grunty orne i łąki. Dominującym rodzajem gleby są gleby rdzawe (ok. 86% powierzchni zlewni). Głównymi typami siedliskowymi w lasach są bory świeże (Bśw) i bory mieszane świeże (BMśw) (ok. 90% powierzchni leśnej zlewni). Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna (93% powierzchni leśnej). Długość cieku nr 17-86-1 odprowadzającego wodę ze zlewni wynosi 1540 m. Średni dobowy odpływ jednostkowy (w okresie badań 2004-2006) wynosił 6,4 [l•s-1•km-2], a minimalny i maksymalny odpowiednio 2,5 i 25,5 [l•s-1•km-2]. Obliczenia przeprowadzono na podstawie 14-tu pomierzonych wezbrań deszczowych. Bazując na wartościach CNemp przed-stawiono scenariusze zmian odpływów wezbraniowych (zmian retencyjności) wynikających ze zmian użytkowania terenu badanej zlewni.
EN
Estimation of influence of land use changes to flood outflows from afforestation areas of the Krajeńskie Lakeland was worked out basing on SCS-CN method. This method permits calculation from total rainfall a direct runoff as equivalent to effective rainfall. The original SCS-CN method in principle was worked out for catchments of cultivated areas [National Engineering Handbook 1956, 1985]. Present paper is focused on the idea of adaptation original method to forest conditions [Okoński 2006; Okoński, Miler 2010]. The main parameter of this method – CN is a function e.g. of land use. The empirical values of parameter CNemp were calculated basing on hydrometeorological data of flood outflows at representative catchment of river no. 17-86-1 in the Krajeńskie Lakeland, in the area of the Lipka Forest District, the Biskupice Forest Range. The dependence between empirical value of parameter CNemp and his equivalent’s value from original method is a basis idea of adaptation method SCS-CN to characteristics of investigated catchment. In consequence it gives then possibility to prognoses how the change of land use, e.g. forest stand reconstruction, afforestation, deforestation, change of field culture, significant change in infrastructure etc., will influence to flood outflows (change to water retention) at a representative areas (a quasi-homogeneous in relation to investigated catchment). The analyzed catchment is located in the III Wielkopolsko-Pomorska Land, the Two Krajeńskie Lakeland District, the Wysoczyzna Krajeńska mesoregion (Poland). The investigated catchment cover the area of 182.26ha; 174.02ha – 95% covered by forests, and 8.24ha – 5% arable land and meadows. The dominant soils are rusty soils (about 86% of catchment area) and similar. The dominant forest habitat types are: fresh coniferous forest (sign Bśw – in Polish standards) and fresh mixed coniferous forest (BMśw) – about 90% of catchment afforestetion area. Main species at afforestation area is ordinary pine (Pinus sylvestris L.) (93% of forest area). The length of the watercourse no. 17-86-1 channelling the water from the catchment is 1540m. Average daily specific discharge (in investigation period 2004- 2006) was on level 6.4 [l·s-1·km-2], and minimum to maximum suitably 2.5 to 25.5 [l·s-1·km-2]. The calculation was conducted using data of 14 measuring rainy flood waves. The values of CNemp ware a base for introducing scenarios how changes of land use at investigation catchment are influencing to flood outflows (changing water retention).
PL
Badania terenowe prowadzono w małej zlewni leśnej znajdującej się na Pojezierzu Krajeńskim, na terenie Nadleśnictwa Lipka w leśnictwie Biskupice. Powierzchnia zlewni wynosi 182 ha, z czego 95% to tereny leśne, pozostałe 5% stanowią grunty orne i łąki. Pomiary terenowe obejmowały ciągłą rejestrację stanów wody w cieku na przelewie Thomsona i cotygodniowe pomiary stanów wody gruntowej w dziesięciu studzienkach. W trakcie badań dokonano zabudowy cieku poprzez wybudowanie na nim sześciu urządzeń piętrzących – zastawek stałych. Zestawione sumy opadów oraz wskaźniki odpływów obliczono na podstawie bezpośrednich pomiarów. Ewapotranspirację dobową obliczono według metody Konstantinowa, a następnie obliczono jej sumy miesięczne i roczne. Zmianę retencji obliczono na podstawie pomiarów stanów wód gruntowych, zakładając 34% porowatość gleby w strefie wahania sie wód gruntowych. Rok hydrologiczny 2004/2005 należy do lat przeciętnych pod względem sumy rocznej opadów atmosferycznych oraz średniej rocznej temperatury powietrza, które to wartości znajdują się w odpowiednich przedziałach 90–110% wartości średnich dla wielolecia. Współczynnik odpływu rocznego z badanej zlewni wynosi 0,330. Potwierdza to zasadność zabudowy badanego cieku w celu utworzenia tzw. małej retencji. Nie stwierdzono jednak wyraźnego wpływu zabudowy cieku na składniki bilansu wodnego zlewni. Nie stwierdzono wyraźnego wpływu zabudowy cieku na wahania się lustra wody gruntowej w najpłytszych studzienkach położonych najbliżej cieku. Wahania stanów wód gruntowych we wszystkich dziesięciu obserwowanych studzienkach przebiegają prawie synchronicznie. Najwyraźniej wpływ zabudowy cieku można wykazać analizując odpływy wezbraniowe. Poddano więc analizie 14 zaobserwowanych fal wezbraniowych, 6 „przed” i 8 „po” zabudowie cieku. Każdą falę wezbraniową opisano konceptualnym modelem Nasha. Opady efektywne dla poszczególnych wezbrań obliczono na podstawie współczynników odpływów wezbraniowych, tzn. ilorazów wskaźników odpływu wezbraniowego i sum opadów powodujących wezbrania. Przyjęto stałą liczbę zbiorników w kaskadzie równa 2. Przyjecie stałej liczby zbiorników N=2 podyktowane jest dwoma faktami: parametr ten powinien być stały dla danej zlewni, obliczenia dla N=1 i N=3 dawały mniejsza zgodność odpływów wezbraniowych pomierzonych i symulowanych. Średnie wartości stałych czasowych dla fal wezbraniowych „po” zabudowie cieku były o około 50% większe niż dla fal „przed” zabudowa cieku. W konsekwencji można postawić hipotezę, iż czas przebywania wód wezbraniowych w zlewni na skutek zabudowy cieku zastawkami został istotnie wydłużony. Wydaje się zatem zasadne zastosowanie w programach tzw. małej retencji w lasach wykonywania zabudowy cieków systemami małych, prostych zastawek.
EN
The field investigations were carried out in a small forest catchment situated in the area of the Krajeńskie Lakeland, in the Lipka Forest District, the Biskupice Forest Range. The catchment covers the area of 182ha; 95% is covered by forests and 5% by arable land and meadows. The field measurements comprised a continuous recording of the course water levels at the Thompson’s overflow and weekly measurements of groundwater levels in ten wells. Construction development was introduced on the area of the watercourse during the conducted research: six damming devices (installations) constant weirs-were constructed there. The sums of precipitation and indices of high water stages were calculated on the basis of direct measurements. Daily evapotranspiration was calculated according to Konstantinow method, and next its monthly and annual sums were calculated. Changes in storage levels were calculated on the basis of the groundwater levels measurements. The hydrological year 2004/2005 is an average one considering the annual atmospheric precipitation sum, as well as mean annual air temperature; the values are in the adequate intervals of 90–100% of the multi-annual mean values. The annual outflow coefficient from the catchment in focus equals to 0.330. It confirms the necessity of developing the discussed watercourse in order to create the so-called small retention. However, no significant influence was found of the development on the water balance components of the catchment. No clear influence of the watercourse development was found on the fluctuations of groundwater table in the shallowest wells situated in the closest neighbourhood of the course. Groundwater level fluctuations run almost simultaneously in all the ten wells. The influence of the watercourse bank development can be clearly described conducting an analysis of direct runoffs. 14 recorded high water waves were subject to analysis; 6 prior to the development and 8 following it. Each of the waves was described applying Nash’s conceptual model. Effective rainfall for the successive high water stages were calculated on the basis of the direct runoffs coefficients i.e. quotients of indices of the direct runoff and sums of precipitation bringing about the runoffs. A constant number of 2 reservoirs in a cascade was assumed. Assuming a constant number of reservoirs N=2 is conditioned by two factors: – the parameter should be constant for a given catchment, – calculations for N=1 and N=3 presented a lower coincidence of measured and simulated direct runoffs. Means of time-constants for high water waves after the development were higher by approx. 50% than for the waves prior to the construction. Resulting from it a hypothesis can be constructed here stating that the time of runoff water deposition in the catchment as a result of the weirs development was significantly prolonged. It can be thus assumed that systems of small and basic weirs should be applied in forest small retention programmes.
PL
W artykule scharakteryzowano 11 wybranych gatunków macromycetes rzadkich i zagrożonych w Polsce, zanotowanych podczas badań mikocenologicznych przeprowadzonych na terenie Pojezierza Krajeńskiego. Podano uwagi dotyczące ekologii, rozmieszczenia, stopnia rzadkości i zagrożenia w Polsce następujących gatunków: Acrospermum compressum Tode: Fr., Bisporella confluens (Sacc.) Korf & Bujakiewicz, Camarops polysperma (Mont.) J. H. Miller, Cordyceps bifusispora O. E. Erikss., Entoloma dysthaloides Noordel., Entoloma jahnii Wölfel & Winterh., Inocybe calospora Quél., Mycena pterigena (Fr.) Kummer, Rimbachia arachnoidea (Peck) Redhead, Russula alnetorum Romagn. i Tremella hypogymniae Diederich & M. S. Christ.
EN
In the article there are characterized chosen 11 species of macromycetes that are rare and endangered in Poland and were catalogued during the mikocenologic research held on Pojezierze Krajeńskie. The observations were made regarding ecology, situating and level of being rare and endangered in Poland of the following species: Acrospermum compressum Tode: Fr., Bisporella confluens (Sacc.) Korf & Bujakiewicz, Camarops polysperma (Mont.) J. H. Miller, Cordyceps bifusispora O. E. Erikss., Entoloma dysthaloides Noordel., Entoloma jahnii Wölfel & Winterh., Inocybe calospora Quél., Mycena pterigena (Fr.) Kummer, Rimbachia arachnoidea (Peck) Redhead, Russula alnetorum Romagn. i Tremella hypogymniae Diederich & M. S. Christ.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.