Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Spergulo-Chrysanthemetum segeti [Br.-Bl. et de Leeuw 1936] R. Ttx. 1937 na Rowninie Slupskiej i Wysoczyznie Damnickiej

100%

Sobisz Z.

Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Seria B

|

1996

|

tom 45

159-166

2

Urban and rural populations of the Magpie Pica pica in the Koszalin Region, NW Poland

80%

Gorski W.

Acta Ornithologica

|

1997

|

tom 32

|

nr 1

51-59

EN

A study in the years 1978-1982 and 1992 took place in 11 towns covering 263km² and 6 areas of farmland covering 560km². Magpies were found to inhabit all of the towns in the 1970s and 1980s, at population densities ranging from 0.05-3.1 pairs/km² (mean 1.5). Mean breeding densities were 3.6 and 0.9 pairs/km² in urban and suburban areas respectively. In the years to 1992 the breeding population in towns increased 88%, with 1992 densities varying between 0.3 and 4.5 pairs/km² (mean 2.8). The increase was much more marked in urban areas (129.5% to a mean of 8.2 pairs/km²) than in the suburbs (up 35% to 1.2 pairs/km² on average). Rural populations were dominated by village-dwelling Magpies (respectively 60% and 76% of the breeding populations in 1979-82 and 1992). Nesting densities on farmland remained in the range 0.2-1.8 (mean 1.0) pairs/km² throughout the period, with increases being confined to villages (12.4 pairs/km² 1979-82, cf. 21.3 in 1992) and neighbouring farmland showing a 13% decrease. It is concluded that the ecological success (i.e. increased numbers) of Magpies is a consequence of progressing synanthropization and synurbization.

PL

Badania prowadzono na Pobrzeżu Koszalińskim w 11-tu miastach i 6-ciu powierzchniach próbnych w krajobrazie rolniczym (ryc. 1, tab. 1,2). W miastach wydzielono strefę miejską (obszar o przewadze terenów zabudowanych i komunikacyjnych) oraz podmiejską (pozostałe tereny w administracyjnych granicach miasta). W krajobrazie rolniczym wydzielono osiedla wiejskie i pozostałe tereny. Teren badań obejmował łącznie ok. 12% obszaru Pobrzeża Koszalińskiego. Gniazda sroki liczono w dwóch okresach — w latach 1978-82 i w roku 1992. Terminy „liczebność” i „zagęszczenie gniazd” — rozumiano w tej pracy jako określenia liczby terytoriów okupowanych przez oddzielne pary lęgowe. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych sroka zasiedlała już wszystkie miasta na Pobrzeżu, jednak jej liczebność była tam silnie zróżnicowana (tab. 3). Podczas, gdy w niewielkich miastach portowych na Wybrzeżu (np. Darłowo, Ustka) proces osiedlania się sroki dopiero zaczynał się, w miastach oddalonych od wybrzeża, a zwłaszcza największych (Koszalin, Słupsk), gniazdowała już w znacznej liczbie (tab. 3). Prawie we wszystkich miastach przeważały liczebnie pary gniazdujące w strefie miejskiej, łącznie 57% całej populacji. Do roku 1992 lęgowa populacja sroki zwiększyła swoją liczebność prawie dwukrotnie w porównaniu z okresem 1978-82. Największy przyrost odnotowano w Darłowie i Ustce. Pogłębiła się przewaga frakcji par gniazdujących w strefie miejskiej (69% liczby par; różnica istotna w stosunku do pierwszego okresu badań przy p < 0.001, test U). Średnie roczne tempo wzrostu w miastach pomiędzy pierwszym a drugim okresem badań wynosiło 7% i w strefie miejskiej było prawie trzykrotnie wyższe niż w podmiejskiej (ryc. 2). W pierwszym okresie badań na wszystkich powierzchniach próbnych w krajobrazie rolniczym (poza „Cisowem”) większa część par gniazdowała w wioskach (łącznie 60%, tab. 4). Do roku 1992 całkowita liczebność populacji wzrosła o 38%, najbardziej na najmniej licznie zasiedlonych powierzchniach „Damnica” i „Potęgowo”, najmniej — na terenach nadmorskich „Mielno” i „Cisowo”. Wzrost liczebności zanotowano głównie na terenie wiosek i w nielicznie zasiedlonych terenach rolniczych. Natomiast na większości obszarów rolniczych położonych poza wioskami nastąpił spadek liczebności w stosunku do stanu z pierwszego okresu badań. Średnie tempo wzrostu dla całego zbadanego obszaru krajobrazu rolniczego wyniosło 3,2% rocznie, podczas gdy w samych wioskach było prawie dwukrotnie wyższe, natomiast na polach odnotowano spadek liczebności — średnio o 1,1% rocznie (ryc. 2). Zagęszczenie sroki w miastach było zróżnicowane (tab. 3), bardziej w pierwszym niż w drugim okresie badań, co zdaje się wskazywać na tendencję do wyrównywania różnic. W miastach różnice między skrajnymi wartościami zagęszczenia w pierwszym okresie badań były 62-krotne (Sławno — Darłowo), a w 1992 roku już tylko 15-krotne (Słupsk — Łeba). W strefie miejskiej różnice były odpowiednio 25- i 6-krotne. Zagęszczenie gniazd sroki w strefie miejskiej w obydwu okresach badań było wyższe (odpowiednio — 4- i 7-krotnie) niż w strefie podmiejskiej. Zagęszczenie gniazd sroki w krajobrazie rolniczym nie było tak silnie zróżnicowane jak w miastach (tab. 4). W latach 1979-82 skrajne wartości zagęszczenia dla powierzchni polnych różniły się 15-krotnie, a w roku 1992 już tylko 9-krotnie. W przypadku wiosek w obydwu okresach badań różnice były 11-krotne, a dla terenów poza wioskami — odpowiednio — 30-krotne i 4-krotne. Zagęszczenie w wioskach było znacznie wyższe niż poza wioskami — w pierwszym okresie badań 41-, a w drugim — aż 70-krotnie. Zagęszczenie w wioskach było 3-krotnie wyższe niż w strefie miejskiej. Zagęszczenie gniazd sroki na terenach podmiejskich przewyższało zagęszczenie na terenach rolniczych poza wioskami — w latach 1978-82 około 3-krotnie, a w roku 1992 — już 4-krotnie. Wyniki te, podobnie jak i dane z ryc. 2 wskazują na wyższą dynamikę wzrostu zagęszczenia sroki w miastach w porównaniu z terenami wiejskimi.

3

Osobliwosci przyrodnicze pobrzezy baltyckich i pojezierzy

80%

Kadziolka J.

Poznajmy Las

|

2007

|

nr 4

24-25

4

Nest sites of the Magpie Pica pica in urban and rural habitats in the Koszalin Region, NW Poland

80%

Gorska E. , Gorski W.

Acta Ornithologica

|

1997

|

tom 32

|

nr 1

45-50

EN

The height, chosen tree species and location of 1316 Magpie nests in 11 towns and 6 farmland plots were examined in 1992. t-tests revealed a difference significant at p < 0.001 for the heights at which nests were located, with those in urban areas (x̅ = 13.2m, SD = 3.7, N = 513) being higher than those in suburban areas (x̅ = 11.3, SD = 4.1, N = 232), those in villages (x̅ = 9.6, SD = 3.7, N = 433) and those on farmland (outside villages) (x̅ = 9.0, SD = 3.7, N = 138). The heights of nests in villages and on farmland outside villages did not differ significantly. The percentage distribution of chosen trees showed a predominance of similarities (using Renkonen's Index) for the biotopes compared: urban and suburban areas (Re = 73%), villages and farmland outside villages (Re = 77%). The percentage distribution of nest locations (single trees/shrubs, clumps of trees/shrubs, parks/cemeteries, gardens/orchards, avenues, rows of trees/hedgerows) also showed a predominance of similarities for urban areas, suburban areas, villages and farmland outside villages (Re values between 75% and 85%). The data indicate substantial ecological plasticity in the selection of nest sites by Magpies and suggest that differences are due to local variations in nesting habitat rather than real differences between urban and rural populations.

PL

Gniazda sroki policzono i opisano ich usytuowanie w roku 1992 w 11 miastach o łącznej powierzchni 263km² (w tym strefa miejska — 62km², a strefa podmiejska — 201 km²) i na 6 wielkoobszarowych powierzchniach próbnych w krajobrazie rolniczym Pobrzeża Koszalińskiego (łączna powierzchnia ok. 560 km², w tym — wioski 20km², a tereny rolnicze poza wioskami — 540km²). Bardziej szczegółową charakterystykę terenu badań podano w pracy Górskiego (1997). Łącznie przeanalizowano 1316 miejsc gniazdowania sroki, z tego 745 w miastach (513 w strefie miejskiej i 232 w strefie podmiejskiej) i 571 w krajobrazie rolniczym (433 w wioskach i 138 poza wioskami). W strefie miejskiej zdecydowanie przeważały gniazda usytuowane w szpalerach drzew/krzewów iw kępach drzew/krzewów, w strefie podmiejskiej również dominowały gniazda zlokalizowane w tych dwóch mikrosiedliskach (tab. 1). W wioskach gniazda najczęściej były umieszczane w ogrodach/sadach, szpalerach i w kępach drzew/krzewów. Na terenach rolniczych poza wioskami najwięcej gniazd zlokalizowano w kępach drzew/krzewów, alejach i w szpalerach drzew/krzewów (tab. 1). Struktura mikrosiedliskowa miejsc gniazdowania sroki w czterech badanych biotopach okazała się bardzo podobna (wartości wskaźnika Renkonena mieściły się między 75% a 85%). W strefie miejskiej przeważały gniazda usytuowane na topolach i klonach oraz brzozach, drzewach owocowych, wierzbach i lipach. Wszystkie te drzewa, poza lipą, należały również do dominujących wśród drzew, na których sroki budowały gniazda w strefie podmiejskiej, przy czym znaczenie topoli było tu mniejsze niż w strefie miejskiej, wzrastał natomiast udział wierzb i drzew owocowych, a ponadto — olszy (tab. 2). W wioskach zdecydowanie przeważały gniazda osadzone na drzewach owocowych i klonach oraz wierzbach, topolach, lipach i bukach. Na terenach poza wioskami dominowały gniazda umieszczone na klonach, a ponadto — wierzbach, topolach, drzewach owocowych, olszach, tarninie i kasztanowcach (tab. 2). Procentowy udział gniazd umieszczanych na poszczególnych rodzajach drzew i krzewów wykazywał przewagę podobieństw w poszczególnych biotopach (Re zawarte między 66% a 77%). W miastach gniazda umieszczane były na wysokości 1.5-20m, w krajobrazie rolniczym — 2-20m. W strefie miejskiej, w porównaniu z podmiejską, przeważały gniazda wyżej usytuowane, natomiast w wioskach i na terenach rolniczych poza wioskami procentowy rozkład wysokości umieszczenia gniazd był podobny (ryc. 1). Sroki najwyżej lokowały swoje gniazda w strefie miejskiej (średnia wysokość — 13,2m) a najniżej na terenach rolniczych poza wioskami (średnio — 9,0m) — tab. 3. Różnice między gniazdami ze strefy miejskiej i podmiejskiej okazały się statystycznie istotne, podobnie jak między tymi a pozostałymi biotopami, natomiast różnica między średnią wysokością umieszczania gniazd w wioskach i na terenach rolniczych poza wioskami nie była statystycznie znacząca (tab. 3). Przedstawione dane wskazują na znaczną plastyczność ekologiczną sroki w wyborze miejsca gniazdowania oraz sugerują, że różnice w lokalizacji gniazd w różnych biotopach wynikają raczej z lokalnej zmienności środowiska niż z trwałych właściwości miejskich czy polnych populacji tego gatunku.