Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 58

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Philosophy of economics
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
XX
Artykuł definiuje ekonomię jako naukę moralną, ponieważ ekonomiści muszą się także troszczyć o etyczny wymiar działań gospodarczych.
EN
This article defines economics as a moral science because the economists have many daily experiences in which they are directly aware of ethical problems. (original abstract)
XX
W opracowaniu autor podejmuje próbę określenia czy ekonomia jest skoncentrowana tylko na rozpoznawaniu doraźnych relacji pomiędzy zdarzeniami gospodarczymi, czy też zajmuje się badaniem tych zjawisk zachodzących w gospodarce. Udowadnia również ich znaczenie i istotę dla funkcjonowania społeczności.
EN
In his paper "Explaining and Understanding in Economics", the author tries to determine whether economics is merely supposed to identify causal relationships between economic events, or whether it is also supposed to prove that economic events are meaningful, regardless of whether their course is natural or directed by man. As distinct from nature, the economy is a human creation and as such - an ingredient of culture. As a consequence, it can be judged on the basis of its significance in everyday life. Identifying the role played by understanding in economics requires rejection of methodological monism and psychologism as a means of comprehending values, a view popular among economic theorists. Since economics cannot avoid evaluating reality and setting economic goals, positive economics must be supplemented by an analysis of the importance of economic events. Otherwise, it will be impossible to fully comprehend the importance of the economy in human life. (original abstract)
3
Content available remote Metafizyka ekonomii
75%
|
2013
|
nr nr 1 (76)
61-71
XX
Artykuł stanowi próbę przeformułowania sposobu rozumienia pojęcia metafizyki, obecnego w refleksji dotyczącej filozoficznych podstaw ekonomii. W pierwszej części, na podstawie studiów literaturowych, przedstawiono typowe dla ekonomistów i zgodne z koncepcją neopozytywistyczną ujęcie omawianego zagadnienia. Następnie analiza zmierza do wykazania, iż ujęcie to jest nie do utrzymania szczególnie w perspektywie ustaleń, które zostały dokonane w filozofii nauki w drugiej połowie XX wieku. W rezultacie wnioskiem końcowym jest stwierdzenie, że odmienne, konstruktywistyczne podejście do kwestii wszelkiego rodzaju - uznawanych za metafizyczne - przekonań jest bardziej spójne i przez to heurystycznie bardziej obiecujące. (abstrakt oryginalny)
EN
The article attempts to reformulate the concept and the role of metaphysics, which is present in the reflection on the philosophical foundations of economics. In the first part, based on literature studies, the typical of economists and generally consistent with neo-positivist philosophy approach to that problem is presented. Then, the author seeks to demonstrate that this approach is untenable, especially in view of the findings made in the philosophy of science in the second half of the twentieth century. The final conclusion is that a different, constructivist approach to the issue of metaphysical beliefs is more consistent and therefore more heuristically promising. (original abstract)
4
Content available remote Utylitaryzm - doktrynalna analiza ewolucji nurtu
75%
XX
Utylitaryzm jako nowatorski i oryginalny nurt etyczny oraz polityczno - społeczny wzbogacił dyskurs filozoficzny ostatnich trzech stuleci. Przedstawiciele utylitaryzmu wskazując na maksymalizację przyjemności skorelowaną z minimalizacją przykrości nawoływali do ustalenia obiektywnego katalogu zasad lub zachowań, których zastosowanie skutkowałoby wytworzeniem najwyższej użyteczności, zarówno dla dobra jednostki, jak i dla całego społeczeństwa. Różnice poglądów istniejące pomiędzy różnymi utylitarystami, dotyczące tak kluczowych pojęć, jak m.in.: szczęście, przyjemność czy użyteczność, z punktu widzenia metodologicznego prowadzą do diametralnych rozbieżności na płaszczyźnie etycznej, jak i instytucjonalnej. Poddając myśl utylitarną współczesnej naukowej analizie można jednak dostrzec, iż pomimo intelektualnej atrakcyjności odmiennych jej interpretacji, nie zawiera ona logicznego i wystarczająco silnego argumentu, który pozwoliłby na zabezpieczenie praw jednostki w wypadku konfliktu jej interesów z dobrem ogółu. (fragment tekstu)
EN
Utilitarianism as innovatory and original stream of ethical and political thought enrich philosophical discourse of last three centuries. Utilitarian thinkers pointed out that maximization of pleasure correlated with minimization of pain is correct way to create objective catalog of rules or behaviors which application resulted in formation of the highest utility, good for an individual and good for a society. From methodological point of view there are differences between utilitarian philosophers thought, such as: happiness, pleasure or utility guide to diametrical disaccord on ethical or institutional area. The present scientific analyzes of utilitarian thought represent attractive differences in interpretation of this doctrine. Despite of this utilitarianism does not include logical and intellectual strong arguments of protection individual man rights in the case of conflict with interest people at large. Thus this doctrine in eighteen and nineteen centuries match to postulate political egalitarianism, but in nowadays utilitarianism lost its strong ethical position. In the past utilitarianism was a political instrument attended to protect a majority of society from arbitrary reigning of small elite group of people. Modernly this thought legitimize coercion a will of majority even though other smaller group of citizens have different political point of view. This kind of thinking allow to objectify individual man which is only identified with instrumentality to maximization of utility. The author analyzed thought of Jeremy Bentham, John Stuart Mill and Herbert Spencer. Afterwards he compared their doctrines with science literature and presented a thesis that is basic and universal principles of utilitarianism and it could be actual rules of political ethics under condition of limitation theory of utility by appending law of inviolability natural rights of man. (original abstract)
XX
Opisano ideały epistemiczne zarządzania. Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o przyszłość rozwoju zarządzania. Wskazano na brak jednego kanonu podstaw poznawczych.
EN
Reviewing the multiplicity of modern management trends it is hard to escape an impression that there is no single set of cognitive basics. Many concepts of management fall into obvious theoretical and practical contradictions. The notion of a paradigm is overused to determine the multiplicity of schools and approaches in the "organisation jungle". Research assumptions, targets and methods are diversified. However, the most important elements of epistemic ideal can be searched. They will include the subject of management science, the place of this discipline among other science, the issue of relations between theory and practice and suggested approach to the methodology of research.(original abstract)
XX
Przedmiotem artykułu jest ekonomiczne podejście do zachowań ludzkich. Autorka przedstawia dwie przeciwstawne teorie tj. homo oeconomicus G.S. Beckera i homo RS (człowieka racjonalności selektywnej) H. Leibensteina, szczególną uwagę poświęcając ekonomicznej teorii zachowań ludzkich Beckera.
7
Content available remote Koncepcja sprawiedliwości według Friedricha Hayeka i Johna Rawlsa
75%
XX
Celem opracowania jest analiza i konfrontacja koncepcji sprawiedliwości w ujęciu ekonomisty i filozofa. Przedmiotem badań są dwie odmienne wizje sprawiedliwości - komutatywna, przedstawiana przez Friedricha von Hayeka, oraz dystrybutywna, prezentowana przez Johna Rawlsa. Na potrzeby opracowania przyjęto hipotezę badawczą mówiącą o tym, że współczesna kondycja nauk ekonomicznych wymaga ciągłego wzbogacania i prowadzenia dyskursu naukowego w obrębie pojęć z pograniczna nauk społecznych (ekonomia) i humanistycznych (np. filozofia). Autorka skłania się do poglądu, że bez filozofii współczesna ekonomia traci swój impet w dążeniu do bycia nauką "moralną". W pracy zastosowano metodę hipotetyczno-dedukcyjną. Uprawomocnienie wiedzy naukowej będzie polegało na jej dedukcyjnym wyprowadzeniu z pierwotnych założeń przyjętych w opracowaniu. Z ogólnych twierdzeń autorka wyprowadza analityczne wnioski stanowiące podstawę do dalszych rozważań. (fragment tekstu)
EN
The main purpose of the paper is showing and characterizing two different concepts of justice, propagated by the economist: F. von Hayek (commutative justice) and of philosopher J. Rawls (distributive justice, justice as fairness). For that purpose a scientific discourse conducting by these two leading figures of the social and philosophical science was introduced with reference to the rightness of the concepts of justice and their meanings in organizing the manner of functioning of societies in the context of choice of the model of the public sector action and implementing the social-economic politics, including the current situation of Poland at the turn of the first and second decade of the 21st century. The authoress paid special attention to the method of argument in justifying action taken by the state with reference to the redistribution of incomes, constructing the model of the social policy, formulating the tax system and etc. (original abstract)
XX
Autorzy podkreślili potrzebę stosowania w klasycznym schemacie logicznej teorii poznania racjonalnego wyboru bardziej ogólną strukturę paradygmatyczną. Schemat logicznej racjonalności jest do pewnego stopnia uzasadniony teoretycznie i empirycznie, ale pozwala na wyjaśnienie zachowań w stosunkowo prostych sytuacjach i do tego sprowadza się jego moc objaśniająca. W sytuacjach skomplikowanych, a zwłaszcza w takich, gdzie zaznacza się silne oddziaływanie konkurencyjne i zmiany zachowań pod wpływem procesu uczenia, powstaje potrzeba stworzenia ogólniejszej teorii ekonomicznego zachowania. Punktem wyjścia do powyższych rozważań stanowiła treść dwóch przesłanek. Pierwsza, to racjonalność Simona, a druga to racjonalność decyzji Keynesa, w której istotne znaczenia, obok założeń występujących w klasycznym schemacie, mają także ograniczone zaufanie oraz ostrożność w podejmowaniu decyzji w warunkach niepewności. (abstract oryginalny)
EN
The author stressed use of rationality in classic ligical schema. Presented two approaches. The first Simon's rationality, the second Keynes' decision rationality. (MP)
XX
Podstawowym założeniem apriorycznej metody badawczej w teorii ekonomii jest teza, że wolność jednostki stanowi najwyższą wartość, a kapitalizam wolnorynkowy, to jedyny system organizacji społecznej pozwalający na jej realizację. Autor omówił zagadnienia obejmujące główne założenia metody apriorycznej, istotę ekonomii apriorycznej, stosunek metody apriorycznej do wiedzy ekonomicznej, zasadę nieokreśloności teorii oraz problem prawdziwości (słuszności) teorii i na koniec teorię aprioryczną jako narzędzie poznania.
EN
In this paper attempted to prove that theory of economics has in notably a priori nature, but not only empirical as it often is accepted. A priori economisc accepts as central category a human action from on the way to deduction allows work out fundamental economic categories. (original abstract)
|
|
nr nr 11-12
1-17
XX
W artykule zaprezentowano fazy rozwoju historii myśli ekonomicznej. Wczesną fazą był model nominalistyczny, charakteryzujący się czysto idiograficznym podejściem badawczym. Drugą odmienną formą był model relacjonistyczny zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX w., charakteryzujący się potrzebą interdyscyplinarnego podejścia do badania zjawisk ekonomicznych.
EN
The article analyses development of the history of economic thought methodology. Two major models of practicing this discipline are distinguished: a nominalist one and a relationist one. The nominalist model, which had a dominating position at the early stage of development of economic sciences, was characteristic of physiocrats and classicists, and is still continued nowadays. The relationist model developed within the framework of the Scottish Historical School, the German Older and Younger Historical Schools, Marxism and the Sociology of Knowledge. The dispute among those models found its culmination in the Methodenstreit of the late 19th century in polemics between the Austrian School and the Younger Historical School. It concerned the methodological status of the science of economics and, by the same token, its history. A nomothetic, deductive and synchronic approach was presented on the one hand, and an idiographic, inductive and diachronic approach on the other hand. On the one hand, a model was developed of practicing history of economics as an internal history of logical self-improvement of economic theory through creative effort of subsequent generations of economists. On the other hand, a model of the economic theory was proposed as an exogenous history covering development of the theory of economics in connection with social development and the history of other social sciences. The dispute over methodology in the history of economic thought has been wrapped up in writings by M. Weber and, especially, by J.A. Schumpeter. Then, the article analyses the way in which historians of economics make use of achievements of subsequent stages of development of contemporary philosophy of science and various theories of knowledge development. It examines possibilities for application of the K.R. Popper, T.S. Kuhn and I. Lakatos model in history of economics research. Reasons for popularity of the Lakatos model among economists and historians of
XX
W opracowaniu zostały przedstawione zmiany w metodologii nauk ekonomicznych ukazane w kontekście zmian zachodzących w filozofii nauki. Przegląd zmian w metodologii ekonomii dokonany został z uwzględnieniem znaczenia cezury przypadającej na lata 70./80. Wskazano na możliwe przyczyny tych zmian i ich skutki dla ekonomii. I tak w pierwszej części ukazane są zmiany w metodologii ekonomii do lat 70., w drugiej przedstawiono rolę przełomu w latach 70. i 80. i jego znaczenie dla dalszych zmian, które analizowane są w części trzeciej. W końcowej części ukazane są tendencje w rozwoju ekonomii oraz zarysowana zostaje wizja ekonomii przyszłości. (abstrakt oryginalny)
EN
The paper presents the discussion on changes in methodology of economic sciences in the context of changes within philosophy of science. The review of changes in methodology of economy considers the significance of 1970s and 1980s, indicating the likely reasons for the changes and their effects for economy. And thus, the first part of the paper presents the changes in methodology till 1970s, the second one discusses the role of the 1970s-1980s breakthrough and its role in further changes analysed in the third part. The final part of the paper focuses on trends in the development of economy and envisages the economy of the future. (original abstract)
XX
Artykuł prezentuje podstawowe elementy doktryny "New Age". Jest to ruch filozoficzno-religijny, trudny do zdefiniowania. Autorka określa go jako doktrynę społeczno-ekonomiczno-kulturową. Istotą proponowanej nowej ekonomii jest taoizm, a zwłaszcza koncepcja tao i ścierających się sił yin (światło, aktywność) i yang (ciemność, pasywność). New Age odstępuje od tradycyjnego traktowania gospodarki: odrzuca mierzenie rozwoju gospodarczego, propaguje zaspokajanie potrzeb wewnętrznych, odrzuca kierunek rozwoju wielkich przedsiębiorstw i zwraca uwagę na oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi.
EN
The article has presented the basic elements of New Age Economics and their philosophical and ethic inspiration. New Age is a young intellectual movement, which tries to make many problems of the present age. Not all its components have entirely form and they arouse numerous controversies, ethic and religious ideas like: Taoism, Buddhism, Christianity, environmental thought, modern physics and system theory. (original abstract)
13
75%
EN
The current economic crisis leads to reflection on the state of economic theory. There is a very popular view, that some kind of radical change of the current paradigm is desirable. In this article, this thesis is negated. Analysis of two main theoretical approaches shows that the crisis has not undermined the stability of any of them. Both, supporters of Keynesian-rooted theories and followers of Chicago school's ideas, recognize events of recent years for empirical evidence supporting their theories. The main reason for this is that what is considered as economic facts, it is created along with theories and is usually coherent with them.
14
75%
XX
Celem opracowania była próba pokazania, w jaki sposób kategorie należące do aksjologii: dobro i zło stanowiły przedmiot zainteresowania teorii ekonomii. Za główną tezę przyjął autor stwierdzenie, że na gruncie wąsko rozumianej współczesnej teorii ekonomii kategorie: dobro i zło nie należą do teorii ekonomii. Jednocześnie stwierdził, że każda forma działalności ludzkiej, również ta w sferze gospodarowania, podlega osądowi etycznemu. W celu uzasadnienie powyższej tezy, w pierwszej części autor przedstawił ewolucję teorii ekonomii w kontekście sporu o znaczenie sądów normatywnych na jej gruncie. Rozważania w drugiej części podporządkował poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie dotyczące obszarów ekonomii, w których kategorie aksjologiczne: dobro i zło wciąż stanowią przedmiot dyskursu naukowego. (fragment tekstu)
EN
The objective of the paper is to analyze the meaning of the axiological concepts of good and evil from the perspective of the economic theory. The paper presents the perspective of the history of economic thought and discusses the evolution of approach in which the notion of good and evil has aroused the interest of economic theoreticians. The main thesis of the paper is the statement according to which the notion of "good" and "evil" is not part of the narrowly understood contemporary economic theory. This view, however, is only held by the economic theory which aspires to be referred to as mainstream economics. A broader approach to the problem of choice justifies the statement that departure from normative assessments in the context of business entities' economic decisions is not possible.(original abstract)
|
2013
|
nr nr 1 (39)
162-183
XX
Artykuł jest nowoczesną odpowiedzią na wielokrotnie zadawane pytanie o rzeczywistą wartość produkcji. Pytanie to staje się ponownie istotne od czasu zaistnienia kryzysu finansowego, w trakcie którego obserwowane są ogromne straty papierów wartościowych i akcji. Odpowiedź na to pytanie zawiera wiedzę o najnowszych badaniach istnienia porządku ekonomicznego uwzględniającego rzeczywisty, równy świat naturalny z energią jako środkiem płatniczym. Opisano wyniki makroekonomicznej analizy uwzględniającej ten naturalny porządek oparty na obserwacji i charakterystyce marginalnych wartości w procesie produkcyjnym.(abstrakt oryginalny)
EN
The article provides an answer in a new dimension to the very old question about the real value of production which has become up to date again after the financial crisis with its immense losses of securities and stocks. The answer includes the knowledge from the latest research on the existence of the economic order in the real equal natural world with energy as the means of payment. The results of a microeconomic approach within this natural order, based on observations and characteristics of marginal quantities within production processes, are described.(original abstract)
16
Content available remote Rozwój teorii ekonomii po kryzysie. Rewolucja czy ewolucja?
75%
XX
W niniejszym opracowaniu podejmę próbę zrekonstruowania stanowisk, jakie względem obecnej sytuacji zajmują ekonomiści, a następnie wskażę, że zasadniczo niewiele różnią się one od "podejścia przedkryzysowego". Tym samym twierdzić będę, że rewolucja, oznaczająca wyznaczenie ram nowego paradygmatu, nie może się pojawić, a powodem tego jest wspólny dla przeważającej większości ekonomistów pogląd na rolę i charakter teorii ekonomicznej. Główna teza mogłaby w tej perspektywie brzmieć następująco: podstawowym problemem nie są konkretne rozwiązania teoretyczne, ale sposób, w jaki ekonomiści postrzegają teorię ekonomiczną jako teorię naukową. (fragment tekstu)
EN
The current economic crisis leads to reflection on the state of economic theory. There is a very popular view, that some kind of radical change of the current paradigm is desirable. In this article, this thesis is negated. Analysis of two main theoretical approaches shows that the crisis has not undermined the stability of any of them. Both, supporters of Keynesian-rooted theories and followers of Chicago school's ideas, recognize events of recent years for empirical evidence supporting their theories. The main reason for this is that what is considered as economic facts, it is created along with theories and is usually coherent with them. (original abstract)
XX
W artykule zostanie pokazane, od czego zależą zmiany w metodologii ekonomii oraz dlaczego i w jaki sposób wpływają one na teorie ekonomiczne. Zostanie zaprezentowany i opisany model wpływu, od filozofii, przez filozofię nauk i metodologię, do teorii ekonomii. Ukazanie kierunku zmian, począwszy od filozofii, wynika z tego, że jest ona uznawana w tradycji naukowej za koronę wszystkich nauk, jako że odzwierciedla zmiany zachodzące nie tylko w świecie rzeczywistym, ale też w nauce. Na podstawie tego modelu na końcu artykułu zamieszczono zestawienie ukazujące najważniejsze zmiany w metodologii ekonomii jako efekt zmian dokonujących się w filozofii i metodologii nauk. (abstrakt oryginalny)
EN
The topic of the article is concerned with the causes of changes in economic methodology and reasons for its impact on economic theories. The model of the influence of philosophy, and especially philosophy of science, through methodology on the economic theory is presented and exemplified. Philosophy is taken as a source of changes in methodology because of its position at the core of all sciences and due to the fact that the philosophy reflects changes occurring not only in the real world but in sciences as well. According to the model, the changes in methodology of economics are reviewed with special attention paid to the turning point in the 1970s and 1980s. Possible sources and consequences of these changes for economics are discussed as well. They can be taken as a proof that the model presented is correct and the impact goes from philosophy onto the theory of economics. (original abstract)
XX
Celem moim była próba wykazania, że: podmioty gospodarcze nie są demonami Laplace'a; teorie równowagi opierają się na tautologiach zamkniętych w błędnych kołach rozumowania; pytanie o prawdziwość lub fałszywość modeli wywodzonych z równań walrasowskiej równowagi jest nieuprawnione; modele ogólnej równowagi są nieobalalne - a zatem nie są teoriami; modele te nie są nieobalalne nie dlatego, że nie ma innych, lepszych modeli, lecz dlatego, że nie spełniają popperowskich zasad logicznego uzasadniania hipotez i nie objaśniają świata. (fragment tekstu)
XX
Artykuł S. Małeckiego-Tepichta został napisany w sposób "drapieżny" i wyraźnie prowokujący do dyskusji. Trudno byłoby zakwestionować większość krytycznych uwag pod adresem "filarów" ekonomii, jakie przedstawia autor artykułu. Filary te są jednak bardzo mocne i zapewne takimi pozostaną. Niemniej jednak zasadne są główne kierunki krytyki przedstawione w artykule: odhumanizowanie ekonomii i zafascynowanie abstrakcyjnymi, ponadczasowymi mechanizmami; zaniedbywanie badań empirycznych i preferowanie wyrafinowanych modeli matematycznych nieopartych na danych statystycznych; pomijanie społecznego charakteru gospodarowania, roli instytucji i kontekstu kulturowego; przyjęcie prymitywnej koncepcji homo oeconomicus jako aksjomatu wiedzy o zachowaniu człowieka. (fragment tekstu)
XX
Autor zaznacza na wstępie, że generalnie zgadza się z przedstawioną w artykule S. Małeckiego-Tepichta krytyką nurtu matematycznego w ekonomii. Jednocześnie dodaje, że jego zdaniem owa krytyka jest zbyt wąska. Autor twierdzi, że w omawianym artykule brak nawiązania do długiej tradycji krytyki zbytniej matematyzacji ekonomii i przytacza opinie znanych ekonomistów, które jego zdaniem powinny być w tym miejscu przypomniane. Zdaniem autora matematykę należy stosować z umiarem, rozsądnie i w ściśle określonym celu.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.