Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Inequalities of the Development of Polish-Ukrainian Transborder Regions

100%

Pantyley V. , Kałamucka W. , Łoboda K.

|

nr 2(52)

183-196

EN

The purpose of the article is the estimation of the level of development of Polish-Ukrainian transborder regions, provision of an outline of problems and perspectives of their development, and of possible ways of solving such problems. The hypothesis states that the border line, on both the Ukrainian and Polish sides, is a powerful negative factor in the development of border regions. It is particularly visible on the Ukrainian side of the border. In order to delimitate the research area, the criterion of its location on counties (administration areas are named: in Poland — “poviat,” in Ukraine — “raion”) frame was applied. Therefore, for the transborder region, we consider administrative units located directly near the border: 9 counties of the Lubelskie and Podkarpackie voivodships for the Polish side, and 10 counties of 3 transborder regions in Ukraine (Lviv, Volyn, and Zakarpattia). For complex analysis of its development, we selected 9 diagnostic variables of sociodemographic, environmental, and economic development. In order to evaluate the level of development of transborder region, the synthetic index of its development was elaborated (Perkal index). The analysis of the spatial distribution of selected variables showed similarities in the development of Polish-Ukrainian transborder regions by environmental aspect, but significant differences in economic and sociodemographic depictions. In the context of the Perkal index, 4 classes of development of administrative units were elaborated. The worst situation regarding development was observed in the Volodymyr Volynskyi County with a level of development of -0,58. The best situation was observed in the case of the Bieszczadzki County with a level of development of 0,50. According to the authors, greater integration of Ukraine with the European Union, and active policy for activation of transborder regions could contribute to a reduction of differences in development of Polish-Ukrainian border regions.

PL

Celem artykułu jest określenie poziomu rozwoju przygranicznej strefy polsko-ukraińskiej, zarysowanie współczesnych problemów i perspektyw rozwoju wyżej wymienionych obszarów oraz dróg ich rozwiązania. W pracy przyjęto hipotezę, że obecność granicy zarówno po stronie ukraińskiej, jak i po stronie polskiej jest ważną destymulantą rozwoju pogranicza polsko-ukraińskiego, co jest widocznie zwłaszcza po stronie ukraińskiej. Do delimitacji obszaru badań zastosowano kryterium położenia na szczeblu powiatowo-rejonowym. Za tereny pogranicza uznano zatem jednostki administracyjne położone bezpośrednio przy granicy państwowej: 9 powiatów z dwóch województw (lubelskiego i podkarpackiego) po stronie polskiej oraz 10 rejonów z 3 obwodów (wołyńskiego, lwowskiego i zakarpackiego) po stronie ukraińskiej. Do kompleksowej oceny poziomu rozwoju wybranych jednostek wytypowano 9 zmiennych diagnostycznych z zakresu rozwoju społeczno-demograficznego, ekologicznego i ekonomicznego. Posłużono się kompleksowym miernikiem rozwoju pogranicza polsko-ukraińskiego (miernik Perkala). Analiza przestrzennego rozkładu zmiennych wykazała podobieństwo strefy przygranicznej pod względem elementów ekologicznych, natomiast znaczące różnice w sferze ekonomicznej i społeczno-demograficznej. W świetle miernika Perkala wyróżniono 4 klasy rozwoju jednostek administracyjnych. Najsłabiej rozwiniętą jednostką administracyjną był rejon włodzimierski z poziomem rozwoju −0,58 po ukraińskiej stronie pogranicza, a najlepiej — powiat bieszczadzki po stronie polskiej z wartością poziomu rozwoju 0,50. Do zmniejszenia różnic rozwojowych może przyczynić się większa integracja Ukrainy z UE oraz polityka aktywizacji obszarów przygranicznych.

2

Rola programów współpracy transgranicznej w rozwoju społeczno-gospodarczym obszarów przygranicznych w Polsce

75%

Godniak I.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2023

|

nr 74

79-96

EN

This article attempts to assess the importance of supporting border areas with European Union funds under cross-border cooperation programs, especially from the point of view of reducing development disparities between areas covered by cross-border programs in Poland and those which are not. The main assumptions of cross-border cooperation are presented. The objectives of the operational programs on the basis of which cross-border cooperation is carried out in Poland in the 2007–2013 and 2014–2020 programming periods under the European Territorial Cooperation objective are also characterised and compared. The tool used to assess the socio-economic development is the Perkal index. It was calculated for the years 2007, 2014 and 2020 for the 10 border voivodeships. The selection of variables for the model was intentional and limited by the availability of reliable data. The main sources of data include the database maintained by the European Commission and the Central Statistical Office in Warsaw. The research shows that the border areas in Eastern Poland are relatively the least developed, while the coastal areas have the highest level of development. In the years 2007–2020, the development disproportions between border areas in Poland decreased only to a small extent. The main conclusion from the research is that the level of development of border areas is strongly related to the economic and social features of the regions (voivodeships) to which these areas belong. On the other hand, support from the European Union funds, addressed to border areas under cross-border cooperation programs, was of lesser importance in the analysed period.

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę oceny znaczenia wspierania obszarów przygranicznych funduszami Unii Europejskiej w ramach programów współpracy transgranicznej, w tym zwłaszcza z punktu widzenia zmniejszania dysproporcji rozwojowych między obszarami objętymi i nieobjętymi programami transgranicznymi w Polsce. Przedstawiono główne założenia współpracy transgranicznej. Scharakteryzowano także i porównano cele programów operacyjnych, na podstawie których prowadzona jest współpraca transgraniczna w Polsce w okresie programowania 2007–2013 i 2014–2020 w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna. Narzędziem wykorzystanym do oceny rozwoju społeczno-gospodarczego był wskaźnik Perkala. Obliczono go dla lat 2007, 2014 i 2020 dla 10 województw przygranicznych. Dobór zmiennych do modelu był celowy i ograniczony dostępnością do wiarygodnych danych. Do głównych źródeł danych należy zaliczyć bazę danych prowadzoną przez Komisję Europejską oraz Główny Urząd Statystyczny w Warszawie. Z badań wynika, że relatywnie najsłabiej rozwinięte są obszary przygraniczne w Polsce Wschodniej, natomiast najwyższy poziom rozwoju mają obszary nadmorskie. W latach 2007–2020 tylko w niewielkim stopniu zmniejszyły się dysproporcje rozwojowe między terenami przygranicznymi w Polsce. Główny wniosek z badań sprowadza się do stwierdzenia, że poziom rozwoju obszarów przygranicznych jest mocno powiązany z cechami ekonomicznymi i społecznymi regionów (województw), do których należą te obszary. Mniejsze znaczenie miało natomiast w badanym okresie wsparcie środkami finansowymi Unii Europejskiej, adresowanymi do obszarów przygranicznych w ramach programów współpracy transgranicznej.

3

Wydatki budżetowe miast wojewódzkich a jakość życia ich mieszkańców

51%

Mizak A.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2021

|

nr 65

224-237

EN

The study presents the definition and research aspects of quality of life, an interdisciplinary category that arouses widespread interest among representatives of various scientific disciplines as well as state and local government institutions. The main purpose of the work was to examine the relationship between the level of budgetary expenses of a voivodeship city and the quality of life of its inhabitants. To determine the objective quality of life, quantitative and valuable indicators were used in the field of: technical infrastructure, labour market, health protection, social welfare, public education / pro-family policy and culture, the level of which depends on the expenditure of local authorities. Based on data from the Local Data Bank of the Central Statistical Office, a multidimensional comparative analysis of voivodeship cities was carried out. Based on the selected diagnostic variables, a synthetic Perkal index was determined for individual provincial cities in 2019. The method used allowed the ranking of provincial cities to be determined in the analysed period of time and them to be grouped according to the level of quality of life achieved in four typological groups. The conducted research confirmed the existence of significant disproportions in the level of the quality of life of inhabitants of particular voivodeship cities. It was also found that with an increase in budgetary expenditure per capita, the level of quality of life may improve.

PL

W opracowaniu zaprezentowano aspekty definicyjno-badawcze jakości życia, interdyscyplinarnej kategorii, która budzi powszechne zainteresowanie wśród przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych oraz instytucji państwowych i samorządowych. Zasadniczym celem pracy było zbadanie zależności pomiędzy poziomem wydatków budżetowych miasta wojewódzkiego a jakością życia jego mieszkańców. Do określenia obiektywnej jakości życia wykorzystano ilościowe i wartościowe wskaźniki z zakresu: infrastruktury technicznej, rynku pracy, ochrony zdrowia, opieki socjalnej, edukacji publicznej/polityki prorodzinnej oraz kultury, których poziom uzależniony jest od wydatków władz samorządowych. W oparciu o dane pochodzące z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego przeprowadzono wielowymiarową analizę porównawczą miast wojewódzkich. Na podstawie wyselekcjonowanych zmiennych diagnostycznych, wyznaczono syntetyczny wskaźnik Perkala dla poszczególnych miast wojewódzkich w 2019 r. Zastosowana metoda pozwoliła na ustalenie rankingu miast wojewódzkich w analizowanym okresie oraz ich pogrupowanie według osiągniętego poziomu jakości życia w cztery grupy typologiczne. Przeprowadzone badania potwierdziły występowanie znacznych dysproporcji w poziomie jakości życia mieszkańców poszczególnych miast wojewódzkich. Ustalono również, że wraz ze wzrostem wydatków budżetowych per capita poziom jakości życia może ulec poprawie.