Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The The red (un)rule of law. The issue of human rights violations in the military justice system of 'People's' Poland. The case of military district courts (1946-1955)

100%

Pleskot P.

|

nr 3

96-109

EN

The network of Military District Courts, which encircled 'People's' Poland in the first post-war decade, was a fundamental tool for installing communist power and building a new 'worker-peasant' system for the party and state decision-makers. Courts served primarily to crack down on political opposition and (declining) armed resistance. Despite their theoretically military nature, the WSRs sentenced mainly civilians, and the reasons for sentences lay in political and ideological calculation rather than in real, objective crimes. In this sense, the WSR should be regarded as a clear manifestation and symbol of the lawlessness of the 'people's' justice system, infringing fundamental human rights.

2

Działalność Stanisława Jana Rostworowskiego w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym w latach 1957–1974

72%

Orzełek A.

|

nr 2

323-366

EN

The Christian Social Association, founded in 1957, was one of three (officially-tolerated) groups of lay Catholics in the post-1956 People’s Republic of Poland, along with the Znak movement and the PAX Association. It was the smallest of them, but it played an important role in the Communist authorities’ religious policy, which sought to antagonise Polish Catholics. Presided over until 1968 by Jan Frankowski, between 1968 and 1974 by Zygmunt Filipowicz, and from 1974 by Kazimierz Morawski, it was a place of constant factional struggles, often controlled by the authorities with the help of secret collaborators with the Security Service. One of these was Stanisław Jan Rostworowski.

PL

Utworzone w 1957 r. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne należało do trzech, obok ruchu Znak i PAX-u, środowisk katolików świeckich w PRL po 1956 r. Było spośród nich najmniejsze, niemniej odgrywało istotną rolę w polityce wyznaniowej władz zorientowanej na antagonizowanie polskich katolików. Rządzone do 1968 r. przez Jana Frankowskiego, w latach 1968–1974 przez Zygmunta Filipowicza, a od 1974 r. przez Kazimierza Morawskiego, było miejscem ciągłych walk frakcyjnych, często sterowanych przez władze za pomocą tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa. Jednym z nich był Stanisław Jan Rostworowski.

3

Emigracja Kaszubów bytowskich do Niemiec w latach 1945-1979

72%

Romanow Z.

|

nr 3

191-217

EN

In 1950, ca. 12,000 Kashubians lived in the Bytów county, including ca. 4,000 verified native Kashubians and ca. 8,000 extraneous Kashubians who used to live in Pomeranian voivodeship during the days of the Second Republic. The Kashubians constituted for 60% of the county’s population. The emigration of part of the Kashubians to Germany began with the action of family joining in 1956–1959. Approximately 210–220 persons left at that time. In the following years, the departures have been put to a halt and until 1963 only few were allowed to leave Poland. By the end of the 1960s, approximately 600 Kashubians have left the county. The normalisation of the relationship between Poland and the German Federal Republic after 1970 caused an increase in the number of emigrating Kashubians, who would leave mostly for economic reasons. In 1971–1979, 2,685 Kashubians left the Bytów county for Germany, and in general, in the years 1956–1979 – approximately 3,100.

PL

W 1950 roku w powiecie bytowskim mieszkało około 12 tys. Kaszubów, w tym około 4 tys. z weryfikowanych Kaszubów autochtonicznych i około 8 tys. Kaszubów napływowych, którzy w Drugiej Rzeczypospolitej mieszkali w województwie pomorskim. Kaszubi stanowili 60% mieszkańców powiatu. Emigracja części Kaszubów do Niemiec rozpoczęła się wraz z akcją łączenia rodzin w latach 1956–1959. Wyjechało wówczas około 210–220 osób. W następnych latach wyjazdy zostały zahamowane i dopiero po 1963 roku zezwalano nielicznym osobom na opuszczenie Polski. Do końca lat sześćdziesiątych XX wieku wyjechało z powiatu około 200 Kaszubów. Normalizacja stosunków Polski z RFN po 1970 roku doprowadziła do zwiększenia liczby emigrujących Kaszubów, głównie z powodów ekonomicznych. W latach 1971–1979 wyjechało do Niemiec z powiatu bytowskiego 2685 Kaszubów, a ogółem w latach 1956–1979 około 3100.

4

Spory o romantyzm i realizm historyczny na łamach prasy polskich katolików świeckich w latach 1945–1953

71%

Orzełek A.

|

tom 19

|

nr 2

203-231

EN

Polish secular Catholics in their press in the first post-war years often dealt with the assessment of Polish national uprisings and the conclusions that could be drawn from them for the present and future. However, these narratives were not only depreciating for anti-Russian uprisings, but tried to understand the motivations of their participants. It has often been written about the need for political realists to consider “realism in relation to the feelings of the nation” but also to shape attitudes towards the rational assessment of political phenomena. Texts that were extremely romantic but also extremely realistic and pacifist were published. The discussions and polemics presented resulted from both disappointment with the results of the war and the failure of their own ideas. Awareness of losses recently suffered by the Polish nation as a result of the implementation of insurgent policy and the conviction that the next uprising could bring disastrous effects for the community had a great impact on their formulation. The most characteristic of the dispute between realists and romantics about the very definition of these concepts, the discussion of “Monte Cassino” in the pages of “Tygodnik Powszechny” proved a certain ideological confusion of journalists, desperate to find themselves in a new reality.

PL

Polscy katolicy świeccy w swej prasie w pierwszych latach powojennych częstokroć zajmowali się oceną polskich zrywów narodowych i wnioskami, jakie z nich można było wyciągnąć dla teraźniejszości i przyszłości. Narracje te nie były jednak tylko deprecjonujące antyrosyjskie powstania, ale starały się zrozumieć motywacje ich uczestników. Podnoszono często konieczność uwzględnienia przez politycznych realistów „realizmu względem uczuć narodu”, ale i kształtowania postaw w kierunku racjonalnej oceny zjawisk politycznych. Zdarzały się teksty pozostające w nurcie skrajnie romantycznym, ale i skrajnie realistycznym oraz pacyfistycznym. Prezentowane dyskusje i polemiki wynikały zarówno z rozczarowania wynikami wojny, jak i niepowodzenia własnych koncepcji. Duży wpływ na ich formułowanie miała też świadomość strat, jakie naród polski poniósł w ostatnim czasie na skutek realizowania powstańczej polityki oraz przekonania o tym, że kolejny zryw może przynieść katastrofalne już dla zbiorowości skutki. Najbardziej charakterystyczna dla prowadzonego między realistami a romantykami sporu o samą definicję tych pojęć, dyskusja „o Monte Cassino” na łamach „Tygodnika Powszechnego”, dowiodła pewnego ideowego zagubienia publicystów, rozpaczliwie niejako chcących odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

5

„Przypadki klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie (1950–1951) oraz ich dyscyplinarne następstwa

58%

Kaźmierski P.

|

tom 26

323-336

EN

In 1946, the authorities of the so-called People’s Poland decided to allow graduates of secondary law schools, specifically those established by the Minister of Justice, to administer justice. Graduates of these schools did not hold a university law degree, nor had they completed judicial training. Before beginning their education in such schools, most students had completed only seven years of primary school. Szczecin Law School operated from 1950 to 1951. The education offered there was strongly ideologized in the spirit of Marxism-Leninism. Students who demonstrated or declared religious faith were met with strong reactions from school management, including disciplinary consequences in the form of expulsion from the school. As such, the present paper aims to discuss “cases of clericalism” among students of Szczecin Law School by analyzing the school’s archival records held in the State Archives in Szczecin. It is important to note that, in a short period of time, graduates of this school often took high office within the local judiciary. They also constituted the majority of members of the “Group of Agitators”, a section of the Polish United Workers’ Party at the Voivodeship Court in Szczecin.

PL

W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.