Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The One Hundred and First Annual Volume of the Slavonic Review: Looking Back on the History of the Journal from its Founding to the Present Time

100%

Hladký L.

|

tom 101

|

nr 1

23-37

EN

This article attempts to succinctly characterize and evaluate the last one hundred published annuals of the Slavonic Review journal, which was founded in Prague in 1898. The journal was initially conceived as an interdisciplinary publication, and in the first half-century of its publication it offered a wide spectrum of current information about cultural and social events in the Slavic lands. Since 1964 the Slavonic Review has been a scholarly journal that specializes in the history of the nations of Central, East and Southeast Europe. It also devotes a fair deal of attention to the study of inter- Slavic relations and the history of Slavic studies. The journal is open to researchers from the Czech Republic as well as from abroad. It prints contributions in Czech, Slovak, and English.

2

Osmyslenie / pereosmyslenie russko-slovacich kontaktov XIX veka v sovremennoj istoriografii Slovackoj Respubliki

86%

Rokina G. V.

|

nr 3

609-619

EN

The goal of this study is show the historiographic image of Russian-Slovak relations in the 19th century in works by Slovak authors. These are works that were created during the last quarter century. The milestone here is the origin of the independent Slovak Republic in 1993 and the ensuing political changes, which brought the attempt to reevaluate all of the crucial historical matters in the history of the Slovak nation, including Russian-Slovak relations, into Slovak historiography. Works by modern Slovak authors, in which the role of the Russian factor in the history of the Slovak National Revival of the 19th century is analyzed are evaluated in this essay through the methods of historism and comparative analysis. Particular attention is dedicated to those Slovak authors who have evaluated Ľudovít Štúr’s tract “Slavism and the World of the Future” from a contemporary point of view. The evaluation and reevaluation of the historiographical image of Russian-Slovak relations in the 19th century is performed with a view to the new political conditions, in which were mirrored the modern methodological approaches of Slovak historians. New social-political conditions are also taken into account, because they have brought new dimensions into the issues of “Slovak geopolitics”. This work respects the reality that the Slovak historical memory and its transformations are part of the process of forming a collective identity that is forged within the framework of the European Union.

3

Чеська національна ідея періоду початку революції 1848-1849 рр.

72%

Bevzyuk E.

|

nr 25

EN

National movement and further development of national benchmarks of the Czech people at the beginning of the revolution of 1848-1849 are one of the most socio-political contextualized pages in the past of the Slavic peoples in Europe.The research is considered to be topical since the process of formation of national ideology in the 19th century, that occured in the Czech environment, took place in terms of distribution of the national principle and state formation in the majority of the European countries. The purpose of the research is to enlighten the course, laws and specifics of formation of the Czech national paradigm at the beginning of the revolution of 1848-1849. The object of the study is the Czech National Movement, the subject of scientific analysis is the national ideology developing under the influence of both internal and external factors.To achieve the main goal of the research the author has considered it to be necessary to solve a number of the following tasks: to scientifically, logically, argumentatively and coherently lay out specifics of the process of Czech national ideology formation and reveal its main features. It should be emphasized that by the beginning of the revolution the Czech national patriotic mood was not limited merely by the demand of the cultural reforms, it gradually transformed into the context of new political and socio-economic ideas. At the same time, in the meaning of national paradigm of the Czech National Movement the idea of its moderation or passive opposition actualized drastically. In general Czech national paradigm was a certain mixture of political ideas, in wich political freedom - democracy, social and personal guarantees - took a somewhat secondary place, the struggle for the national justice with its moral and cultural principles, beginnings of which can be found in linguistic and historical ideologeme of the Czech awakening, became dominant.

4

Między ideą wspólnego języka słowiańskiego i słowiańskimi mikrojęzykami literackimi

62%

Lewaszkiewicz T.

|

nr 27

73-84

EN

The idea of a common Slavic language has been strictly connected with the history of Slavophilism. The concept to use Russian or Old Church Slavonic as an all-Slavic language found numerous advocates. Apart from this, the projects of artificial all-Slavic languages were elaborated, that is “Slavic Esperanto”. Until today, we have come to know 29 such projects, among others, by J. Križanić, S.B. Linde (mainly on the basis of the Polish language), J. Herkel, M. Majar. A manifestation of the disintegration of the Slavic linguistic world is the formation of the so-called Slavic literary microlanguages. Nowadays, there exists more than 20 of such languages or the attempts of their codification.

PL

The idea of a common Slavic language has been strictly connected with the history of Slavophilism. The concept to use Russian or Old Church Slavonic as an all-Slavic language found numerous advocates. Apart from this, the projects of artificial all-Slavic languages were elaborated, that is “Slavic Esperanto”. Until today, we have come to know 29 such projects, among others, by J. Križanić, S.B. Linde (mainly on the basis of the Polish language), J. Herkel, M. Majar. A manifestation of the disintegration of the Slavic linguistic world is the formation of the so-called Slavic literary microlanguages. Nowadays, there exists more than 20 of such languages or the attempts of their codification.

5

Galicyjska wersja panslawizmu czeskich badaczy Lwowa w ujęciu Eugena Cehelskiego

58%

KIJANOWSKA-KAMIŃSKA L. , PARIS O.

|

nr 11

119-132

PL

Artykuł poświęcony jest czesko-ukraińskim związkom w dziedzinie sztuki, w tym sztuki muzycznej XIX wieku. Szczególne miejsce w historii badań nad kulturą słowiańską w Galicji zajmuje panslawistyczna etyczno-filozoficzna teoria czeskich badaczy i muzyków, która powstała w latach 40. i była kontynuowana do końca lat 70. XIX wieku. Wśród jej autorów byli Czesi, działający we Lwowie oraz w innych miastach Galicji: Karol Władysław Zapp (1812–1871), Vaclav Dunder (1811–1872), Ludwig Ritter von Rittersberg (1809–1858), Maks Konopásek (1820–1879). Głów- ne idee ich prac, napisanych we Lwowie, podane są w niniejszym artykule w ujęciu ukraińskiego badacza Eugena Cehelskiego (1912–1980), który poświęcił problemowi „lwowskiego panslawi- zmu” pracę doktorską (Praga, 1936). Praca ta powstała w wyniku kilku bodźców: rozwoju muzy- kologii, tudzież folklorystyki, zarówno polskiej, jak i ukraińskiej, we Lwowie; intensywnych relacji panslawistycznych o różnej proweniencji w Pradze i w Galicji; wielce sprzyjających wa- runków społecznych (m.in. zainteresowanie problemami narodowościowymi w kulturze); inspira- cji wywołanych wysokim poziomem nauk humanistycznych na Uniwersytecie Karola, także sze- rokim zakresem tematycznym badań. Główne zagadnienia, które próbuje zbadać Cehelski, to: kultura muzyczna Galicji w kontekście wielonarodowych więzi integracyjnych; wpływ czeskich muzyków, którzy pracowali i przebywali w Galicji, na rozwój kształcenia zawodowego, wyko- nawstwa i myśli muzycznej, a także na działalność amatorskich towarzystw muzycznych; poszu- kiwanie wspólnych korzeni kultur słowiańskich; debata wokół problemów ogólnosłowiańskiego panslawistycznego ruchu w filozofii i jej zastosowanie wobec kultury muzycznej. Dla Cehelskiego najbardziej istotnym okazał się fakt, iż na fali romantycznego uniesienia i zainteresowania korze- niami swego narodu odbywa się głębsze zrozumienie wspólnych cech, jednakowo charaktery- stycznych dla każdego z narodów słowiańskich.

EN

The article presents the Czech-Ukrainian relations in the field of art, including the 19th century music. In the history of research on Slavic culture in Galicia, a special place is held by the Pan- Slavic ethico-philosophical theory developed by Czech scholars and musicians, which dates back to the 1840s and was continued until the end of the 1870s. Its authors included the Czechs active in Lviv and in other Galician cities: Karol Władysław Zapp (1812–1871), Vaclav Dunder (1811– 1872), Ludwig Ritter von Rittersberg (1809–1858), Maks Konopásek (1820–1879). The main ideas of their works, written in Lviv, are presented herein from the perspective of the Ukrainian researcher Eugene Cehelski (1912–1980), whose doctoral thesis (Prague, 1936) focused on the “Lviv Pan-Slavism”. This work arose as a result of several factors stimulating its creation: devel- opment of musicology or folklore studies, both Polish and Ukrainian in Lviv; intensive Pan-Slavic relations of various provenance in Prague and Galicia; particularly favorable social conditions (i.a. interest in issues related to nationality in culture); inspirations due to a high level of humanities at the Charles University or to a wide thematic scope of research. The main research questions that Cehelski is trying to examine are: Galicia's musical culture in the context of multinational integra- tion ties; the influence of the Czech musicians who worked and stayed in Galicia on the develop- ment of the vocational education, of the musical performance and musical ideology or on the activity of amateur music societies; searching for common roots of Slavic cultures; discussion on the issues related to the Pan-Slavic movement in philosophy across Slavic community and its application to musical culture. Cehelski considered as the most important the fact that, due to the romantic exaltation and interest in national roots, a greater understanding of the features held in common, characteristic of each of the Slavic nations, was possible.

UK

Стаття присвячена чесько-українським зв’язкам в царині мистецтва, в тому – музичного мистецтва ХІХ ст. Особливе місце в історії досліджень слов’янської культури в Галичині займає панславістська етично-філософська теорія чеських вчених і музикантів, яка виникла в 40-х роках і розвивалась до 70-х років XIX сторіччя. Серед її авторів були чехи, які працювали у Львові та інших містах Галичини: Кароль Владислав Запп (1812–1871), Вацлав Дундер (1811–1872), Людвіг Ріттер фон Ріттерсберг (1809–1858), Макс Конопасек (1820– 1879). Головні ідеї їх праць, написаних у Львові, подані у версії українського дослідника Євгена Цегельського (1912-1980), який присвятив проблемі «львівського панславізму» докторську працю (Прага, 1936). Ця праця постала внаслідок кількох імпульсів: розвитку музикознавства та фольклористики, як польської, так і української, у Львові; розмаїтих панславістських концепцій різного спрямування в Празі та Галичині, як напрямку, зорієнтованого передусім на Схід, тобто на Росію, котрий підтримував її пртенезії на всеслов’янську гегемонію, так і протилежного, який зовсім не приймав до уваги Росії як слов’янською країною; вельми сприятливих суспільних умов (м. ін. зацікавлення національною проблематикою в культурі); інспірацій, породжених високим рівнем гуманістичних наук в Карловому університеті, як і тематичною широтою досліджень. Головний обсяг завдань, які прагне вирішити Цегельський: музична культура Галичини в контексті багатонаціональних інтеграційних зв’язків; вплив чеських музикантів, які перебували і працювали в Галичині, на розвиток професійної освіти, виконавства та музичної думки, як і діяльність аматорських музичних товариств; дебати довкола проблем загальнослов’янського панславістського руху у філософії та її проекція на музичну культуру. Для Цегельського найістотнішим виявився факт, що на хвилі романтичного піднесення і зацікавлення давніми витоками походження свого народу, відбувається глибше зрозуміння спільних рис, однаково притаманних кожному із слов’янських народів.

6

Cultural and Religious Significance of the Cyrillo- -Methodian Tradition in Central and Eastern Europe

51%

Smołucha J.

|

2017

|

tom 23/1

193-213

EN

The author of the article discusses the role of the tradition of St. Cyril and Methodius and the reception of this idea in East-Central European culture. Special emphasis was put on presenting the story of the Slavic Rite and its significance, particularly to Eastern Slavs. Later on in the article the author turns his attention to the heritage of St. Cyril and Methodius’s ideas in the works of thinkers from the Hussite circles as well as those from the Roman milieu of Aeneas Silvius Piccolomini. Next, the focus is shifted to the involvement of Jesuits in reviving the Cyril-Methodius tradition, of which so far little is known in historiography. Despite the fact that the origin of this revival was Olomouc, the ideas were also alive in the formed Republic of Poland. In the second half of the 19th century Velehrad became the symbolic place of worship of St. Cyril and St. Methodius. The place became an important centre of Slavic ecumenical movement. Regular conventions and celebrations in Velehrad attracted active figures involved in the national movement both from Moravia, Bohemia and Slovakia as well as other Slavic countries, including Poland. The ministerial work of Jesuits in the town concentrated on the application of the heritage of St. Cyril and Methodius to carry out evangelization and defend Christian values in the world.

PL

Autor artykułu omawia znaczenie cyrylo-metodiańskiej tradycji i recepcji tej idei w kulturze Europy Środkowo-wschodniej. Szczególny nacisk został położony na ukazanie historii rytu słowiańskiego i jego znaczeniu szczególnie dla wschodnich Słowian. W dalszej części autor zwrócił uwagę na dziedzictwo myśli Cyryla i Metodego w pismach myślicieli z kręgu husyckiego a także związanego ze środowiskiem rzymskim Eneasza Sylwiusza Piccolominiego. Następnie skupił swą uwagę na, mało znane do tej pory w historiografii, zaangażowanie w odrodzenie tradycji cyrylo-metodiańskiej członków zakonu Jezuitów. Pomimo tego, że ośrodkiem tego odrodzenia był Ołomuniec idee te były żywe również na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. W 2. połowie XIX w. na symboliczne miejsce kultu Cyryla i Metodego wyrósł Velehrad. Miejsce to stało się ważnym ośrodkiem słowiańskiego ruchu ekumenicznego. Cyklicznie zjazdy i uroczystości religijne w Velehradzie przyciągały aktywne postaci zaangażowane w ruch narodowy zarówno z Moraw, Czech i Słowacji, ale również z pozostałych krajów słowiańskich, w tym również z Polski. Działalność duszpasterska jezuitów w tym miejscu koncentrowała się na wykorzystywaniu dziedzictwacyrylo-metodiańskiego do prowadzenia nowej ewangelizacji i obrony wartości chrześcijańskich w świecie.