Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ transformacji polskiej gospodarki na energochłonność i emisjogenność PKB. Cz. 1. Sytuacja makroekonomiczna, zużycie energii oraz emisja

100%

Kabsch P.

|

tom R. 3, nr 4

126-130

PL

Scharakteryzowano sytuację makroekonomiczną Polski w okresie przemian ustrojowych w latach 1990-1995, a w tym Produkt Krajowy Brutto, wielkość spożycia, akumulacji i nakłady inwestycyjne. Dokonano oceny wielkości oraz struktury zużycia nośników energii pierwotnej oraz zmian jakie nastąpiły w emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Porównano wartości powyższych wskaźników z ich poziomem z lat 1980 i 1985.

EN

The Polish macroeconomic situation, including GNP, the level of consumption, accumulation and investments, in the period of system transformations between 1990 and 1995 has been characterized. Evaluation of quantity and structure of primary energy consumption, and changes in pollution emission into the atmosphere has been made. The article presents also the comparison of the above mentioned indexes with levels from years of 1980 and 1985.

2

Energochłonność i emisjogenność PKB jako wskaźnik ekonomiczno-ekologicznej efektywności gospodarki

100%

Kabsch P.

|

tom R. 3, nr 3

91-95

PL

Dla oceny ekonomiczno-ekologicznej efektywności gospodarki zaproponowano kryteria emisjogenności PKB oraz energochłonności PKB. Przeanalizowano ich zmiany jakie nastąpiły w latach 1970-95 w 18 krajach. Odkryto ścisłą zależność pomiędzy energochłonnością i emisjogennością PKB, a także uniwersalną tendencję zmian tych parametrów w czasie.

EN

The GNP emission factor and the GNP energy consumption factor were proposed as criterions for the economic-ecological estimation of the nation economy effectiveness. The changes of those factors during 1970-95 in 18 countries were analysed. The accurate relationship between the GNP emission factor and the GNP energy consumption factor was dicovered. The trends of changes of those factors (in time) was defined.

3

PKB i poszukiwanie szczęścia

100%

Herman A.

|

nr 1

4-5

EN

At the G-20 top leaders summit in Pittsburgh in 2009 was proposed the reform of the derivatives market, by obliging to settle centrally most standardized derivative contracts that are traded OTC. Because it was admitted that OTC transactions had a significant impact on the spread of the financial crisis and require greater control. As a result, the United States has been introduced the Dodd-Frank Act, and the European Un-ion adopted the regulation EMIR on derivatives traded OTC, central counterparties and trade repositories. The article includes an economic analysis of the law adopted in financial market regulation, with particular emphasis on the institutions of central counterparties and transactions repositories.

PL

Tematem rozważań jest problem wad wskaźnika PKB jako miernika produkcji rynkowej. Zdaniem autora poszukiwanie alternatywy dla PKB oznacza konieczność przyjęcia nowych, podstawowych założeń wyjściowych we współczesnej ekonomii, co staje się obecnie szczególnie ważnym wyzwaniem intelektualnym.

4

Obowiązek czy dobrowolność ubezpieczenia – wybrane aspekty ekonomiczne

100%

Gierusz A. , Jackowska B. , Gdański D. K. S. W. Z. U. , Szreder M.

|

tom 1

57-81

PL

Polska należy do krajów europejskich, w których liczba ubezpieczeń o charakterze obowiązkowym jest największa. Dotyczy to w szczególności ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej zawodowej. W artykule wskazujemy na kontrowersje i wątpliwości, jakie rodzić może duża liczba obowiązkowych ubezpieczeń: skłonność do hazardu moralnego ubezpieczonych, administracyjna ingerencja w swobodę wyboru przez konsumenta nabywanych na rynku towarów i usług itp. Analizując zakres obowiązku ubezpieczenia w innych krajach (przede wszystkim w Wielkiej Brytanii), w powiązaniu z poziomem rozwoju gospodarczego, uzasadniamy tezę, iż ograniczanie skali obowiązku ubezpieczenia powinno następować stopniowo, wraz ze wzrostem ogólnej konsumpcji, a towarzyszyć temu powinny intensywne działania na rzecz zwiększenia świadomości ubezpieczeniowej przedsiębiorców i konsumentów.

5

Próba oszacowania PKB oraz PKB per capita w Starożytnym Rzymie

100%

Makowski M.

|

nr 8

170-178

PL

Praca ma celu próbę oszacowania PKB w starożytnym Rzymie przy zastosowaniu współczesnej metodologii ekonomicznej. Skąpe i przypadkowe dane źródłowe, mówiące przykładowo o dziennej stawce płacy robotnika lub rozpiętości w cenach zboża okazują się jednak być wystarczające, by przy pewnych założeniach (modius – starożytna miara zboża, ilość populacji, konsumpcja, płace) można było wyliczyć PKB oraz PKB per capita w państwie istniejącym 2000 lat temu. Opierając się na tych założeniach PKB zostało policzone metodą wydatkową, jako suma wydatków żywnościowych, konsumpcyjnych, inwestycyjnych oraz wydatków na utrzymanie aparatu państwowego oraz dochodową jako suma dochodów generowanych przez populację. Dodatkowo, aby można było tak wyliczone PKB starożytnego Rzymu odnieść do czasów współczesnych zastosowany został, przy użyciu dolara Geary‐Khamis, przelicznik PKB. Na podstawie tego przeliczenia widać wyraźnie, iż gospodarka starożytnego Rzymu swoim potencjałem była zbliżona do gospodarek państw średniowiecznej Europy.

EN

The work is aimed at assessing the Gross National Product (GNP) in the Ancient Rome using the contemporary economic methodology. The scanty and accidental source data giving exemplarily information on a worker’s daily rate of pay and the span in grain prices turn out to be sufficient in order to calculate adopting some assumptions (modius – an ancient measure for grain, number of people, consumption, pays) the GNP and the GNP per capita in the state existing 2000 years ago. Based on these assumptions the GNP was calculated by an expenditure‐based valuation method as a sum of food, consumption, investment expenditures and the expenditures for the maintenance of the state apparatus and by an income‐based valuation method as a sum of incomes generated by the people. In addition, in order to make reference of the so calculated GNP of the Ancient Rome to the contemporary times, we have used, using the Geary‐Khamis, the GNP conversion factor. Basing on these conversions it is clear that the Ancient Rome economy in respect of its potential was similar to the economies of the Medieval European states.

6

Rynki finansowe a wzrost gospodarczy w wybranych nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej

88%

Bukowski S. I.

|

nr 4

31-43

PL

Celem artykułu jest wykazanie, że istnieje statystycznie istotna zależność między rozwojem rynków finansowych w wybranych nowych krajach Unii Europejskiej (Czechy, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry) a wzrostem gospodarczym w tych krajach. Artykuł zawiera część dotyczącą teoretycznych aspektów związku między rozwojem rynków finansowych a wzrostem gospodarczym, prezentację wykorzystanych danych statystycznych, prezentację modeli panelowych estymowanych za pomocą uogólnionej metody najmniejszych kwadratów z efektami losowymi, wyniki estymacji modeli oraz wnioski.

7

Modelowanie stopy bezrobocia

88%

Staniec I. , Szufliński M.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Łódzka

|

2005

|

tom z. 40

67--77

PL

Bezrobocie jest jednym z podstawowych problemów społecznych. Wiele prac jest poświęconych szacowaniu i prognozowaniu wartości stopy bezrobocia. W tym artykule wykorzystano do prognozowania wskaźnika bezrobocia informacje na temat bezrobocia, inflacji i PKB w okresie poprzedzającym okres prognozy.

EN

Unemployment is one of basic social problem. Many papers are devoted valuation and forecasting activity value of unemployment. It takes advantage information's in this article for forecasting activity of index of joblessness about unemployment, inflation and gross domestic product period of forecast in period previous.

8

Analysis of air passenger transport dynamics in selected European countries in the years 2004-2015

75%

Toruń A. , Tomaszewska J. , Woch M. , Zieja M.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2019

|

tom z. 124

171--180

EN

In the era of globalization and permanent travel of people between far away regions of the world, air transport is one of the most important means of transport. In this contribution, the chain-linked relative increments for all European countries is presented as well as their gross domestics products. Presented countries are divided into five groups according to the decreases and increases in traffic volumes.

PL

W dobie globalizacji i podróży ludzi między odległymi regionami świata transport lotniczy jest jednym z najważniejszych środków transportu. W tym układzie, przedstawiono relację przyrostową powiązaną z łańcuchem dla wszystkich krajów europejskich, a także ich produktów krajowych brutto. Prezentowane kraje są podzielone na pięć grup według spadków i wzrostów natężenia ruchu.

9

Czynniki wzrostu akcji kredytowej banków w Polsce w latach 1995-2014

75%

Iwanicz-Drozdowska M. , Kozłowska A.

|

nr 3 (64)

120-141

PL

W niniejszym artykule dokonano analizy czynników wzrostu akcji kredytowej banków działających w Polsce w latach 1995–2014, ze szczególnym uwzględnieniem typu własności (banki państwowe, banki będące własnością kapitału zagranicznego, banki będące własnością kapitału krajowego prywatnego), jak również okresu przed i po wystąpieniu globalnego kryzysu finansowego. Z przeprowadzonej analizy wynika, że wiodącymi determinantami wzrostu akcji kredytowej były koniunktura gospodarcza (mierzona zmianą PKB) oraz wzrost kapitałów własnych banków. Zidentyfikowano różnice w zestawie czynników wpływających na wzrost akcji kredytowej banków o różnym typie własności, a także dla obu wyodrębnionych podokresów.

EN

This paper analyses the factors determining banks credit growth in Poland from 1995 to 2014, with special attention paid to the ownership structure of banks (state-owned, foreign-owned, domestic-private owned) and the impact of the global financial crisis. It has been found that the leading determinants of the credit growth are overall economic situation (measured by GDP growth) and banks equity capital growth. Certain differences in factors determining banks credit growth for different types of ownership and for two sub-periods were indicated.

10

Majątek osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą a PKB

75%

Mościbrodzka K.

Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula

|

2016

|

nr 50(5) Ekonomia XII. Raport o stanie finansowym państwa 2014-2015. Raport o stanie majątku gospodarstw domowych w Polsce 2014-2015

163-192

PL

Opracowanie dotyczy kondycji finansowej i majątkowej osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, zatrudniających do 9 osób, czyli mikrofirm, powiększających zamożność i kondycję gospodarstw domowych. Analizy wykazały, że kondycja mikrofirm jest dobra, wartość ich majątku w ostatnich latach przyrastał i był efektywnie wykorzystywany. Mimo przyspieszenia inwestycji w ostatnim badanym roku – 2014 - nadal nakłady są zbyt małe, aby poczynić przekształcenia mikrofirm w innowacyjne podmioty gospodarcze. Przewaga konkurencyjna tych firm jest oparta na przewadze kosztowej, wynikającej ze stosunkowo niskich wynagrodzeń. Majątek skumulowany jest w budynkach i budowlach (50%), stopień zużycia majątku produkcyjnego maszyn i urządzeń jest bliski 60%. Produktywność majątku (produkcja/majątek) oraz wartość dodana na jednostkę majątku spadały w ostatnich 10 latach aż do roku 2014. Daje to nadzieję na pozytywny wpływ efektywnego wykorzystania majątku na wzrost PKB.

EN

The study concerns the financial and property condition of natural persons carrying out economic activity employing up to 9 persons, i.e. micro firms, increasing households’ affluence and condition. Analyses have shown that the condition of micro firms is good; their property’s value has been incrementing in the recent years and has been effectively used. Despite an acceleration of investments in the last year analysed, 2014, outlays are still too low to transform micro firms in innovative economic entities. These forms’ competitive advantage is based on the cost advantage issuing from relatively low wages. Their property is cumulated in buildings and constructions (50%), the degree of depreciation of production assets of machinery and plant is close to 60%. Assets productivity (production/ assets) and value added per asset unit were declining in the last 10 years till the year 2014. This gives hope for a positive impact of the effective use of assets on GDP growth.

11

Rola przepływów kapitałów zagranicznych dla rozwoju gospodarczego krajów rozwijających się

75%

Kosztowniak A.

|

tom Z. 3

326--334

PL

Z analizy przepływów zagranicznych kapitałów długoterminowych na rynkach krajów rozwijających się w latach 1970-2000 wynika, że wykazywały one silny napływ ale i odpływ. Skala odpływu kapitałów była najwyższa w krajach wysoko zadłużonych dochodząc nawet do 90% napływu oraz w krajach średnio zadłużonych dochodząc do 85% napływu i zdecydowanie niższa w krajach nisko zadłużonych. Wysoki i szybki odpływ kapitałów wpływał istotnie na obniżenie efektywności jego wykorzystania, a tym samym wzrostu realnego PKB. W krajach nisko zadłużonych tempo wzrostu realnego PKB w latach 1985-2005 było zdecydowanie wyższe od występującego w krajach wysoko i średnio zadłużonych. Korzyści z napływu kapitałów zagranicznych absorbowały w większości kraje nisko zadłużone m.in. za sprawą koncentracji BIZ i zdecydowanie niższego odpływu kapitałów.

EN

The subject of the author’s considerations are long-term influences of external capital flows on economic development of developing countries. The article presents the range of external capital inflows and outflows into and out of markets of severely, moderately and less indebted countries. Less indebted countries achieve mainly profits from external capital flows, especially from foreign direct investment. Average annual rate of real GDP growth in less indebted countries was higher than in severely and moderately indebted countries during the period of 1985-2005.

12

Analiza potencjału nakładów prywatnych na sferę B+R w kontekście Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020

75%

Malik K. , Tkocz A.

|

nr 4(46)

89-98

PL

W artykule podjęto próbę oceny możliwości zastąpienia udziału sfery publicznej w finansowaniu regionalnego obszaru badawczo-rozwojowego, wkładem prywatnym. Cel badawczy stanowiło określenie stanu oraz możliwości finansowania regionalnej sfery B+R ze źródeł prywatnych na przykładzie przedsiębiorstw województwa opolskiego w perspektywie 2020 roku. Przyczynkiem do podjęcia dyskusji i przeprowadzenia analizy stało się nałożenie przez instytucje europejskie obowiązku spełnienia warunku tematycznego ex-ante. W ramach tego warunku obok „zidentyfikowania instrumentów wpływających na stymulowanie prywatnych nakładów na B+R”, wpisano także „analizę regionalnego potencjału w zakresie możliwości zaangażowania nakładów prywatnych na B+R”.

EN

Article attempts to assess the possibility of replacing the share of the public sector by private contribution, in the financing of the regional area of research and development. Aim of the research was the determination of the status and the possibility of financing regional R&D from private sources on the example of companies from opolskie region in the perspective of 2020. Contribution to this discussion and analysis was imposed by the European Institutions to meet the requirement of thematic ex-ante conditionality. This condition includes “identification of instruments affecting stimulate private investment in R&D,” as well as “analysis of the regional potential for the possibility of the involvement of private expenditure on R&D.”

13

An Investigation Into Movement Of Advertising Expenditure Of India In The Backdrop Of Covid-19

75%

Garg S.

|

2021

|

tom Vol. 28

105--109

EN

The purpose of this paper is to examine the relationship between GDP growth rate and growth rate of advertising expenditure and to analyze the advertising expenditure in different media with special focus on 2020 pandemic period. Secondary data was used for this study which was obtained from Economic survey 2020-21, Pitch Madison Report 2021 and Pitch Madison Advertising Report 2020. It was found that advertising expenditure moved in tandem with GDP and different media had experienced a major change in their share in total advertising expenditure. The study estimate an increase in advertising expenditure with growth in GDP in future.

14

Types of employment contracts and elasticity of employment in the European Union new member states in 2000–2014

71%

Kwiatkowski E. , Włodarczyk P.

|

nr 328

PL

Przedmiotem artykułu jest elastyczność zatrudnienia w gospodarkach nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej w latach 2000–2014. Szczególną uwagę poświęcono roli rodzaju umów o pracę w kształtowaniu tej elastyczności. Argumenty teoretyczne i obserwacje empiryczne pozwalają sformułować hipotezę o U‑kształtnej zależności między udziałem pracujących na umowach na czas określony w ogólnej liczbie pracujących a elastycznością zatrudnienia. Należy również oczekiwać zwiększenia elastyczności płac i czasu pracy na skutek wzrostu udziału umów na czas określony. Wyniki estymacji modelu panelowego dla 13 nowych krajów członkowskich UE w latach 2000–2014 potwierdzają hipotezę o wpływie udziału umów na czas określony na elastyczność zatrudnienia. W szczególności rosnący udział tych umów powoduje spadek elastyczności zatrudnienia względem PKB i wzrost elastyczności zatrudnienia względem płac realnych i czasu pracy. Brak jest natomiast podstaw do potwierdzenia hipotezy o U‑kształtnej zależności pomiędzy elastycznością zatrudnienia względem PKB a udziałem umów na czas określony.

EN

The article is focused on the problem of elasticity of employment in the economies of the European Union new member states in 2000–2014. Special attention is given to the role of types of employment contracts and their influence on the elasticity of employment. Theoretical arguments and empirical observations enable us to formulate hypothesis about a U‑shaped relationship between the share of fixed‑term employment in total employment and elasticity of employment in a given economy. We should also expect increases of price and working time elasticity in response to increases in the share of fixed‑term employment. Results of panel model estimations performed using the data for 13 new European Union member states in 2000–2014 confirm the hypothesis about an impact of share of fixed‑term employment in total employment on the elasticity of employment. In particular, an increase in the number of fixed‑term contracts results in the fall of elasticity of employment with respect to GDP and increase in the elasticity of employment with respect to real wages and working time. There is however no confirmation of the hypothesis concerning a U‑shaped relationship between elasticity of employment with respect to GDP and the share of fixed‑term emplyment.

15

Determinants of Pakistan’s Exports: An Econometric Analysis

71%

Jadoon A. U. , Guang Y. , Ahmad A. , Ali S.

|

nr 3

95-108

PL

Artykuł przedstawia wyniki badania determinant eksportu Pakistanu, dokonanego przy wykorzystaniu danych szeregów czasowych z lat 1990–2016. Zastosowano również wybrane testy ekonometryczne w celu sprawdzenia kointegracji zmiennych. Do sprawdzenia stacjonarności wybranych zmiennych wykorzystano test pierwiastka jednostkowego. Po sprawdzeniu stacjonarności danych stosuje się model wektorowej korekty błędem w celu oszacowania wpływu regresorów, takich jak: bezpośrednie inwestycje zagraniczne, produkt krajowy brutto, poziom zatrudnienia i wydatki konsumpcyjne, na zmienną zależną, tj. eksport, w krótkim okresie. Wynik badania pokazuje pozytywny wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych, produktu krajowego brutto i poziomu zatrudnienia na eksport oraz niekorzystny wpływ wydatków konsumpcyjnych na zmienną zależną. W badaniu wykorzystano test kointegracji Johansena dla długiego okresu. Wyniki testu wskazują, że w długim okresie wszystkie zmienne są skointegrowane. Sugeruje się, że rząd powinien wspierać bezpośrednie inwestycje zagraniczne i wzrost produktu krajowego brutto, co przyczyniłoby się do wzrostu eksportu Pakistanu. Sugeruje się również aby prowadząc politykę handlową, w szczególności w odniesieniu do eksportu, zawsze ilościowo określać niekorzystny wpływ deprecjacji kursu walutowego, obciążenia długiem zewnętrznym, podatków, sankcji i protekcjonizmu, a także proponować niezbędne działania służące zminimalizowaniu możliwych negatywnych skutków.

EN

The research investigated the determinants of Pakistan’s exports by using time series data from 1990–2016. Certain econometric tests were also applied to check cointegration among variables. A unit root test was used to check the stationarity of selected variables. After the stationarity of the data, a vector error correction model is used to estimate the effect of regressors, like foreign direct investment, gross domestic product, employment level, and consumption expenditures on a dependent variable, i.e. exports in the short run. The result shows the positive relationships that foreign direct investment, gross domestic product and employment level have on exports, and the adverse impact of consumption expenditures on the dependent variable. The study uses Johansen’s cointegration test for the long run. The results show that all the variables are co‑integrated in the long run. It is suggested that the government should encourage foreign direct investment and gross domestic product, which would help accelerate Pakistan’s exports. It is also suggested that whenever policymakers provide a trade policy, in particular, in relation to exports, then the adverse effect of exchange rate depreciation, external debt burdens, taxes, sanctions and protectionism should be quantified, and necessary measures be suggested so as to minimize any repercussions.

16

Spójność społeczna w krajach i regionach Unii Europejskiej w świetle wskaźnika postępu społecznego

63%

Dziembała M.

|

tom 51

142-154

PL

Obecnie szczególnego znaczenia nabiera zapewnienie spójności społecznej, również regionalnej. Staje się to celem politycznych działań podejmowanych na różnych szczeblach, w tym ponadnarodowym. Celem artykułu jest identyfikacja przemian społecznych dokonujących się w Polsce i w jej regionach w świetle wskaźnika postępu społecznego, a zatem i ocena spójności społecznej. UE obejmuje kraje charakteryzujące się zróżnicowanym poziomem rozwoju społecznego w świetle wskaźnika syntetycznego postępu społecznego. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, do krajów UE o najwyższym poziomie tego wskaźnika zaliczono: Finlandię, Danię, Szwecję, Holandię, Wielką Brytanię, Irlandię, a o najniższym poziomie Bułgarię i Rumunię. Jednakże kraje UE osiągają zróżnicowane wyniki w zakresie poszczególnych jego komponentów, co wskazuje zarazem na obszary, do których powinny zostać adresowane działania polityki ekonomicznej. Również pomiar spójności społecznej w regionach w świetle regionalnego wskaźnika postępu społecznego pozwala zidentyfikować polskie województwa, które zajęły pozycję najwyższą. Nie zawsze wysoki poziom PKB/mieszkańca wiąże się z odpowiednio wysokim poziomem rozwoju społecznego. Poprawa jakości życia, redukcja ubóstwa, zapewnienie odpowiednich warunków środowiskowych, a zatem szeroko rozumiany rozwój społeczny powinien stanowić także wiodący cel w projektowanych strategiach rozwojowych dla danego kraju bądź regionu. Oznacza to również konieczność zwrócenia większej uwagi na rozwój inkluzywny, a zarazem na osiąganie nie tylko spójności ekonomicznej, lecz i społecznej.

EN

Currently, it has becoming increasingly important to ensure social cohesion, also the regional one. It has been the objective of political actions undertaken at various levels, including the transnational level. The aim of the article is to identify social changes taking place in Poland and its regions in the light of social progress. The EU includes countries with a different level of social progress in terms of the synthetic social progress index. According to the analysis conducted, Finland, Denmark, Sweden, the Netherlands, Great Britain and Ireland are the EU countries with the highest value of the social progress index, whereas Bulgaria and Romania are characterized by the lowest value of this index. The fact that EU countries reach different results in the scope of the individual components of this index also indicates the areas to which actions undertaken under the economic policy should be addressed. The measurement of social cohesion in the regions in the light of the regional social progress also makes it possible to identify top-ranked voivodeships in Poland. A high level of GDP per capita is not always associated with a high level of social development. The improvement of the quality of life, the reduction of poverty and the provision of adequate environmental conditions, i.e. the widely understood social development, should constitute the main goal of development strategies planned for a given country or region. It also entails the need to focus more on the inclusive development, and at the same time, on achieving not only economic, but also social cohesion.

17

Statystyczna korelacja wydatków obronnych i PKB w Polsce w latach 2010- 2019

63%

Gręzicki M. , Płaczek J.

|

nr 5

610-626

EN

In today’s, defence expenditures in Poland in the period 2010-2019 remained at a good level and constituted in GDP from 1.9% to 2.1%. This was allowed by the year-on-year increase in GDP, which arrived at that time by as much as 46.5% in nominal terms and ca. 30% in real terms. One can observe for this period the correct-ness of the strong and positive statistical correlation of these two variables for our country. It amounted to as much as R = 0.947993. This means the right balance between these variables. Thus, the defense needs of the state are not excessively exposed to other tasks and fit into a permanent dependence. One can talk about their optimal level, which does not overly burden our society's development.

PL

Wydatki obronne w Polsce w okresie 2010-2019 utrzymywały się na poziomie dobrym i stanowiły w PKB od 1,9% do 2,1%. Pozwalał na to rosnący z roku na rok PKB, którego przybyło w tym czasie aż o ok. 46,5% w ujęciu nominalnym i ok. 30% realnie. Można zaobserwować dla tego okresu prawidłowość silnej i dodatniej korelacji statystycznej tych dwóch zmiennych dla naszego kraju. Wynosiła ona aż R = 0,947993. Oznacza to właściwą proporcję między tymi zmiennymi. Tym samym potrzeby obronne państwa nie są nadmiernie eksponowane względem innych zadań i wpasowały się w stałą zależność. Można mówić o ich optymalnym poziomie nie obciążającym zbytnio rozwoju naszego społeczeństwa.

18

Powiązania przyczynowo-skutkowe zmian płac i wzrostu gospodarczego

63%

Przekota G.

|

nr 41

EN

The purpose of the article. Compensation for work and economic growth are two economic variables that economists pay particular attention to. Many theories have been developed to link these quantities in cause-and-effect relationships. These theories often differ in determining which of these quantities is the cause and which is the effect. The research carried out in this article examines this relationship. The aim of the paper was to determine the direction and strength of causality in the relationship between wages and economic growth. To test the hypothesis that the relationship between changes in the level of wages and the rate of economic growth is significant and that the direction of this relationship is determined by time lags. Methodology. The research is based on annual data on the share of compensation in GDP and GDP dynamics for OECD countries for the years 2003–2021. Correlation analysis and multilevel modelling are used. Annual averages for the whole group of countries were analysed, as well as correlations between each country's time series individually and together in a multilevel analysis model. In order to eliminate spurious correlations, the analysis was performed on size increments. Results of the research. It was found that current wage increases have a depressing effect on current eco-nomic growth, while current economic growth has a stimulating effect on future wage increases. Such findings could provide the basis for government programmes aimed at stimulating the economy rather than regulating wages.

PL

Cel artykułu. Wynagrodzenia za pracę oraz wzrost gospodarczy to dwie wielkości ekonomiczne będące pod szczególną uwagą ekonomistów. Powstało wiele teorii wiążących ze sobą te wielkości w zależności przyczynowo-skutkowej. Teorie te często różnią się określeniem, która z tych wielkości jest przyczyną, a która skutkiem. Badania przeprowadzone w niniejszej pracy dotyczą tego kontekstu. Jako cel artykułu przyjęto określenie kierunku i siły zależności przyczynowo-skutkowej w relacji wynagrodzeń i wzrostu gospodarczego. Weryfikacji podlega hipoteza, że powiązanie zmian w poziomie wynagrodzeń i tempie wzrostu gospodarczego jest istotne, a kierunek tej zależności jest wyznaczany przez opóźnienia czasowe. Metoda badawcza. Badania oparto na danych rocznych dotyczących wskaźnika udziału wynagrodzeń w PKB oraz dynamiki PKB dla krajów OECD za lata 2003–2021. W opisie zastosowano analizę korelacji oraz modelowanie wielopoziomowe. Analizowano wartości średnioroczne dotyczące całej grupy krajów, powiązania korelacyjne szeregów czasowych każdego kraju indywidualnie oraz łącznie w modelu analizy wielopoziomowej. W celu wyeliminowania korelacji pozornych, analizę przeprowadzono na przyrostach wielkości. Wyniki badań. Ustalono, że bieżące wzrosty wynagrodzeń działają hamująco na bieżący wzrost gospodarczy, natomiast bieżący wzrost gospodarczy działa stymulująco na przyszłe wzrosty wynagrodzeń. Takie wyniki mogą być podstawą tworzenia programów rządowych, nastawianych na stymulowanie gospodarki, zamiast regulacji płac.

19

Podejście modelowe a rzeczywistość - zjawisko decouplingu w Polsce

63%

Skala-Poźniak A.

|

tom nr 4

CD-CD

PL

Do końca ubiegłego wieku dążenie do zrównoważenia rozwoju społeczno gospodarczego zostało uznane za priorytet polityki gospodarczej w wymiarze zarówno globalnym, jak i regionalnym. Osiągnięcie zgodności kierunków rozwoju europejskiego systemu transportowego z zasadami zrównoważonego rozwoju jest też wiodącym celem Wspólnej Polityki Transportowej realizowanej przez Unię Europejską. W tym kontekście pojawia się pojęcie decouplingu, czyli zerwania zależności między rozwojem gospodarki i transportu. Uznano bowiem, że między sprzężeniem transportu i gospodarki a procesem równoważenia rozwoju transportu zachodzi sprzeczność, jednak na ile te zjawiska wzajemnie się wykluczają jest już przedmiotem dyskusji specjalistów. Decoupling jest pojęciem stosunkowo nowym, dlatego w literaturze przedmiotu omawiane są różne jego definicje oraz dokonywane są wstępne próby jego kwantyfikacji. Celem podjęcia badań opisanych w artykule jest wpisanie doświadczeń związanych z dynamicznym rozwojem transportu w Polsce w okresie transformacji systemowej w dyskusję nad istotą i metodami wdrożenia koncepcji zrównoważonego rozwoju transportu, w tym ideą decouplingu. Analizowany model P. Tapio nie sprawdza się w odniesieniu do państw takich jak Polska w okresie 1990-2007. Zestawienie wskaźników opartych na badaniu stóp wzrostu PKB i wolumenu pracy przewozowej pozwala zdiagnozować sytuację jako sprzyjającą couplingowi lub decouplingowi lecz nie mówi o jej wartości z punktu widzenia rynku i społeczeństwa,. Jakościowa ocena danego sektora gospodarki zależy bowiem nie tylko od kosztów, ale i od korzyści, jakie ten sektor generuje. Zestawienie obu kategorii w postaci wskaźnika zrównoważenia transportu (WZT) i następnie zderzenie go z tempem rozwoju gospodarki obrazowałoby stan zrównoważenia transportu na danym obszarze. Celem polityki transportowej nie powinien być więc decoupling, lecz zwiększanie efektywności funkcjonowania transportu, wyrażoną ilorazem efektów (korzyści) do nakładów (kosztów). Reasumując, za cel rozwojowy należy uznać obniżanie transportochłonności gospodarki, przy zachowaniu niemalejącego udziału tego sektora w tworzeniu PKB.

EN

By the end of last century, a focus on sustainable socio-economic development became a priority of both global and regional economic policies. Alignment of directions for development of European transportation system with principles of sustainable development is also a key objective of Common Transportation Policy run by the European Union. An idea of decoupling has emerged in this context, i.e. breaking up a ependency of economic and transportation developments. It is considered that there is a contradiction between such dependency and the process of sustainable development in transportation. However, to what extent both phenomena exclude each other, is still discussed by experts. Decoupling is a relatively new idea, therefore its different definitions are being presented in related literature as well as initial quantification efforts are being made. The objective for research described in the article is to make the experience from dynamic development of transportation in Poland a part of discussion on the merit and methodology for implementing the sustainable development in transportation, including the idea of decoupling. The model by P. Tapio, analysed in the article, is not applicable to countries like Poland in a period of 1990-2007. Indicators based on research of growth ratios for GDP and transportation volumes allow to diagnose the situation as conducive for both coupling and decoupling but do not provide its valuation in terms of market and society. It is so as a qualitative evaluation of particular economic sector depends not only on costs but also on benefits which it generates. Combination of both categories is a form of transport’s sustainability indicator (TSI) and then its comparison with the dynamics of economic development would present a status of transportation sustainability in a particular area. As a result, decoupling should not be an objective for the transportation policy, but an increase in transportation efficiency, expressed as a quotient of results (benefits) and efforts (costs). All in all, decreasing dependency of economic development on transportation while maintaining the sector’s share in generating GDP, should be the objective.

20

Zróżnicowanie przestrzenne absorpcji funduszy unijnych perspektywy finansowej 2007–2013 a zmiany poziomu wzrostu gospodarczego województw w Polsce

63%

Spychała M.

|

tom 49

348-358

PL

W artykule przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne absorpcji funduszy unijnych okresu programowania 2007–2013 na poziomie województw. Wykorzystanie środków europejskich omówiono najpierw w układzie programów operacyjnych, a następnie przy zastosowaniu wielkości bezwzględnych (liczby projektów i wartości funduszy) oraz względnych (wartości funduszy na 1 mieszkańca i wartości funduszy na 1 km2). W artykule postanowiono zweryfikować hipotezę, według której w Polsce występują znaczne dysproporcje przestrzenne w wykorzystaniu funduszy unijnych perspektywy finansowej 2007–2013. Najwyższą kwotę funduszy oraz największą liczbę projektów zrealizowano w województwie mazowieckim. Z kolei najwyższą kwotę środków unijnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim, a w przeliczeniu na 1 km2 – w województwie śląskim. Ponadto w opracowaniu zbadano i określono związek między kształtowaniem się koniunktury gospodarczej w województwach a kwotą wykorzystanych środków wspólnotowych w poszczególnych regionach. Wykorzystanie funduszy unijnych w poszczególnych regionach było istotnie dodatnio skorelowane ze stopą wzrostu PKB. Najwyższe tempo wzrostu PKB zaobserwowano w tych województwach, w których zostało zaangażowanych najwięcej funduszy unijnych, a najniższe tempo wzrostu PKB odnotowano w regionach o najmniejszej absorpcji środków europejskich. Dane statystyczne dotyczące PKB zaczerpnięto z Banku Danych Głównego Urzędu Statystycznego, natomiast dane dotyczące zaangażowania funduszy unijnych wygenerowano z Listy beneficjentów publikowanej przez Ministerstwo Rozwoju. Z kolei wszystkie opracowania graficzne przygotowano w programie GIS-owskim.

EN

The article presents the spatial differentiation of absorption of EU funds in financial framework 2007–2013 at the level of provinces. At first, the absorption of EU funds was discussed in the system of operational programs, and then – using absolute figures (number of projects and the value of funds) and relative terms (the fund per 1 inhabitant and the value of funds on 1 km2). The article includes the hypothesis that there are the significant spatial disproportions in the use of EU funds of the financial perspective 2007–2013 in Poland. The highest amount of funds and the largest number of projects were implemented in the Masovian province. In turn, the maximum amount of the EU funds per 1 inhabitant was recorded in the Warmia-Masuria province and per 1 km2 – in the Silesia province. In addition, the paper presents the relationship between the evolution of the economic situation in the provinces and the amount of EU funds used in the various regions of Poland. The absorption of EU funds in the particular regions was significantly positively correlated with the rate of growth of GDP. The highest GDP growth rate was seen in those provinces where there has been involved most of EU funds, and the lowest GDP growth recorded in the regions with the lowest absorption of EU funds. Statistical data on the GDP were taken from the Data Bank of the Central Statistical Office and the data on the involvement of EU funds were generated from the list of beneficiaries published by the Ministry of Development. On the other hand, all the graphics were prepared in the GIS program.