Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Oswajanie Inności przez teatr – na przykładzie projektu „NIEW(INNY)”

100%

Lewartowicz U.

|

tom 20

|

nr 1

185-195

PL

Celem artykułu jest ukazanie potencjału sztuki teatralnej w edukacji międzykulturowej, a dokładnie w procesie oswajania szeroko rozumianej Inności. W pierwszej części opracowania przybliżono kategorie pojęciowe: Inny i Obcy w perspektywie edukacji międzykulturowej. Scharakteryzowano również międzykulturowe intencje sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem teatru, podkreślając rolę działań teatralnych w rozwijaniu postaw tolerancji wobec kulturowej odmienności. Wskazano najważniejsze cechy teatru (takie jak: synkretyzm, wielozmysłowość, symbolika, dialogiczność i dyskursywność) pozwalające ujmować teatr jako efektywne i atrakcyjne narzędzie edukacji międzykulturowej. Druga część opracowania wpisuje się w obszar praktyki edukacyjnej, ponieważ stanowi zapis autorskiego projektu teatralnego adresowanego do uczniów szkół podstawowych, mającego na celu uwrażliwienie na odmienność kulturową. W ramach projektu zrealizowany został spektakl podejmujący problematykę różnych wymiarów Obcości/Inności (biologicznej, ekonomicznej, kulturowej, geofizycznej, psychicznej), akcentujący ich względność oraz kontekstualność. Przeprowadzone zostały również warsztaty teatralno-międzykulturowe nawiązujące do spektaklu i rozwijające postawę tolerancji przy pomocy takich technik teatralnych, jak: zabawy ruchowe, drama, improwizacja teatralna, zabawy głosowe z intencją teatralną.

EN

The aim of the article is to show the potential of theatrical art in intercultural education, and more specifically in the process of taming the broadly understood Otherness. The first part of the study presents the conceptual categories: the Other and the Stranger in the perspective of intercultural education. The intercultural intentions of art are also characterized, with particular focus on theatre and emphasizing the role of theatre activities in developing attitudes of tolerance towards cultural diversity. The most important features of theatre allowing for the recognition of theatre as an effective and attractive tool for intercultural education were indicated. The second part of the study is related to educational practice, as it is a record of an original theatre project addressed to primary school students, aimed at sensitizing to cultural differences. As part of the project, a spectacle dealing with the issues of various dimensions of Strangeness / Otherness (biological, economic, cultural, geophysical, mental) was realized, emphasizing their relativity and contextuality. There were also theatrical and intercultural workshops referring to the performance and to developing the attitude of tolerance with the use of such theatrical techniques as: movement games, drama, theatre improvisation, voice games with theatrical intention.

2

Inny w obrazach – muzeum jako przestrzeń kształtowania postaw wobec Innych

100%

Szolc K.

|

nr 4

177-189

EN

The article combines the issues of intercultural education with the one presented in museum. The author focuses on the question of creating the positive attitude towards the Other. The first part of the text contains the theoretical basics of intercultural education and museum education. It is explained who is the Other and how should the museum lesson look like. The main part of the article presents the proposals of works of art that can be used during classes. Selected works present issues such as disability, disease, religious and cultural diversity. The autohor organizes the artworks not only between the category of otherness, but also in a kind of museum in which they are presented. Summarizing, the text discusses requirements for teachers who would like to prerepare a museum lesson with the aim of creating the positive attitude towards the Other. [Au-tor tłumaczenia: Michał Pruszyński]

3

Oblicza inności a dialog polsko-ukraiński w perspektywie narracji reportażowych o tragedii wołyńskiej w latach 1943-1944

80%

Kowalik A.

|

tom 65

|

nr 1: Literatura polska

103-124

PL

W artykule porównano dwa zbiory reportaży dotyczące wydarzeń na Wołyniu w latach 1943-1945: Witolda Szabłowskiego Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia oraz Marka Koprowskiego Wołyń. Mówią świadkowie ludobójstwa. Autorka wykazuje, że zasadniczą cechą różniącą oba teksty jest sposób podjęcia kwestii Innego, rozumianego jako przedstawiciel narodowości ukraińskiej. Rozmówcami Szabłowskiego są Ukraińcy, od których reportażysta próbuje uzyskać informacje o ich rodakach ratujących Polaków w czasie pogromów. Udziela tym samym głosu Innemu, traktując go jako równorzędnego partnera dialogu o przeszłości. Rozmówcami Koprowskiego są natomiast wyłącznie Polacy. Obraz Ukraińca, jaki wyłania się z jego zbioru reportaży, nosi cechy negatywne: Ukrainiec jest dla Polaka Obcym. Tożsamość polska, którą można zrekonstruować na podstawie wypowiedzi rozmówców Koprowskiego, pozbawiona jest istotnego punktu odniesienia, jakim jest inność etniczna, umożliwiająca pełniejsze i krytyczne spojrzenie na własny naród. Konsekwencją przyjętych przez autorów perspektyw jest odmienny sposób konstruowania polskiej tożsamości, w którą wpisana zostaje trauma wydarzeń wołyńskich. Analiza porównawcza obu tekstów pozwala wydobyć dwa sposoby pracy pamięci i prowadzi do wniosku o wpływie wykorzystania kategorii inności obecnej w reportażu jako gatunku na możliwość polsko-ukraińskiego dialogu.

EN

The article compares two collections of reportages concerning the events in Volhynia in the years 1943-1945: Witold Szabłowski’s Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia [Righteous Traitors. Neighbors from Volhynia] and Marek Koprowski’s Wołyń. Mówią świadkowie ludobójstwa [Volhynia. Witnesses of the genocide are speaking]. The author shows that the fundamental feature that differentiates both texts is the way of addressing the Other, understood as a representative of the Ukrainian nation. Szabłowski’s interviewees are Ukrainians, from whom the reporter tries to obtain information about their compatriots rescuing Poles during the massacres. In this way, he gives voice to the Other, treating him as an equal partner in the dialogue about the past. By contrast, Koprowski’s interlocutors are exclusively Poles. The image of a Ukrainian that emerges from his collection of reportages is negative: for a Pole a Ukrainian is a Foreigner. The Polish identity, which can be reconstructed on the basis of the statements made by Koprowski’s interlocutors is devoid of an important reference point, which is ethnic otherness enabling a fuller and critical look at one’s own nation. The consequence of the perspectives adopted by the authors is a different way of constructing the Polish identity in which the trauma of Volhynia events is inscribed. A comparative analysis of both texts allows to distinguish two ways of how memory works and leads to the reflection on the influence of using the category of otherness in the reportage genre on the possibility of conducting the Polish-Ukrainian dialogue.

4

Nieuchronność zmian edukacyjnych w zmieniającym się społeczeństwie

70%

Szempruch J.

|

nr (4/2022)

13-23

EN

The aim. The article presents an analysis of educational changes taking place in the conditions of a changing world. The author, on the basis of the available literature, especially the book Education in a changing society by Professor Mirosław J. Szymański, seeks answers to questions concerning the preparation (of) an individual to function responsibly in a changing society, their ability to act efficiently in new cultural conditions, understand phenomena, and direct themselves. Against this background, he signals the changing tasks of the school and the teacher. Materials and method. Review and analysis of the literature on the subject. Conclusions. Education is a socially very important, but at the same time very difficult field. The future of societies, including our nation, depends largely on the state of educa- tion. Particularly at a time of rapid social change, which is characterised by its comprehensive and complex nature, education has an important role to play. Schools and other educational institutions are subjected to enormous challenges. Alongside the family and other links in society, such as centres of power, cultural institutions and the mass media, they are responsible for the quality of the socialisation and upbringing of children and young people. Although there many are centres and institutions active in this area, the responsibility of the school is special. A variety of tasks for education and for the teacher to shape people’s competences to participate actively, consciously, and responsibly in these changes emerge. Questions arise: is the school adequately prepared for these challenges? What is the relationship of education to the increasing pace of social change and the increasing opacity of the world? In studying this article, the reader is invited to discuss and independently seek and answer these and other questions.

PL

Cel. Artykuł przedstawia analizę zmian edukacyjnych, dokonujących się w warunkach zmieniającego się świata. Autorka na podstawie dostępnej literatury – a szczególnie książki profesora Mirosława J. Szymańskiego – poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące przygotowania (się) jednostki do odpowiedzialnego funkcjonowania w zmieniającym się społeczeństwie, możliwości sprawnego działania w nowych warunków kulturowych, rozumienia zjawisk i kierowania sobą. Na tym tle sygnalizuje zmieniające się zadania szkoły i nauczyciela. Materiały i metoda. Przegląd i analiza literatury przedmiotu. Wnioski. Edukacja jest dziedziną społecznie bardzo ważną, ale zarazem bardzo trudną. Przyszłość społeczeństw – w tym także naszego narodu – zależy w dużej mierze od stanu edukacji. Szczególnie w czasie gwałtownej zmiany społecznej, którą cechuje wszechstronny i kompleksowy charakter, edukacja ma do spełnienia istotną rolę. Szkoła i inne instytucje edukacyjne poddawane są ogromnym wyzwaniom. To one – obok rodziny i innych ogniw społeczeństwa, takich jak ośrodki władzy, instytucje kultury, środki masowego przekazu – odpowiadają za jakość socjalizacji i wychowania dzieci i młodzieży. Choć ośrodków i instytucji działających w tym obszarze jest wiele, odpowiedzialność szkoły jest szczególna. Rysują się różnorodne zadania dla edukacji i dla nauczyciela, zmierzające do kształtowania u ludzi kompetencji aktywnego, świadomego i odpowiedzialnego uczestnictwa w tych zmianach. Pojawiają się pytania: Czy szkoła jest odpowiednio przygotowana do tych wyzwań? Jaki związek ma edukacja z rosnącym tempem przemian społecznych i nasilającą się nieprzejrzystością świata? Niniejszy artykuł jest pewnego rodzaju zaproszeniem do dyskusji oraz samodzielnego poszukiwania i udzielania odpowiedzi na te i inne pytania skierowanym do czytelnika.