Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Researchers of Culture Confronted with the “Treasures of Culinary Heritage” in Upper Silesia as Described in the Most Recent Cookbooks

100%

Smolińska T.

|

tom 54

PL

Considering that in the last few years culinary matters have become a fashionable topic, the author is making a preliminary attempt at assessing many myths and authoritative opinions related to it. With respect to this aim, she has reviewed utilitarian literature, to which culinary handbooks certainly belong ("Concerning the studies of comestibles in culture"). In this context, she has singled out cookery books pertaining to only one region, Upper Silesia. This region has a complicated history, being an ethnic borderland, where after the 2nd World War, the local population of Silesians acquired new neighbours: repatriates from the Eastern Borderlands annexed by the Soviet Union, settlers from central and southern Poland, as well as former emigrants coming back from the West ("The treasures of culinary heritage’ in cookery books from Upper Silesia"). The author discusses several Silesian cookery books which focus only on the specificity of traditional Silesian cuisine, the Silesians’ curious conservatism and attachment to their regional tastes and culinary customs, their preference for some products and dislike of other ones. From the well-provided shelf of Silesian cookery books, she has singled out two recently published, unusual culinary handbooks by the Rev. Father Prof. Andrzej Hanich (Opolszczyzna w wielu smakach. Skarby dziedzictwa kulinarnego. 2200 wypróbowanych i polecanych przepisów na przysmaki kuchni domowej, Opole 2012; Smaki polskie i opolskie. Skarby dziedzictwa kulinarnego. 2500 wypróbowanych i polecanych przepisów na przysmaki kuchni domowej, Opole 2014), which have become a culinary bestseller in Upper Silesia. The author perceives these books as an interesting and unusual example of a monothematic "collective lecture" pertaining to the multi-cultural character of Opole Silesia, the noticeable foreign influences and the globalisation of culinaries. In her opinion, these books constitute a very rich set of materials pertaining to the present-day culture of consumption in Poland, with a discernible emphasis on Opole Silesia.

2

Komunikacyjny i symboliczny wymiar edukacji językowej na Śląsku Opolskim – przypadek języka niemieckiego

99%

Sobieraj I.

|

2016

|

tom 27 cz. 2

EN

Mother tongue is one of the most important aspects of preserving identity of national or ethnic minority. Being in force since 2005 the Law on National and Ethnic Minorities and Regional Language minorities in Poland secures the right to preserve and maintain their language and to introduce it as an assistant language in municipalities. In the Opole province this refers to the German language, which also in the whole country dominates in teaching minority languages. Analysis of statistical data on the size of the German minority in Poland tends to reflect on the double meaning of the German language in the Opole Silesia. Is learning German as a minority language, fulfil such a role? To what extent German is ‘sui generis’ and to what extent „lingua franca” in the Opole Silesia? To answer this questions, the Education Information System data, the data of the National Population and Housing Census 2002 and 2011, as well as the statements of representatives of German minority were analysed.

3

Late Cretaceous sharks in the Opole Silesia region (SW Poland)

99%

Niedźwiedzki R. , Kalina M.

Geologia Sudetica

|

2003

|

tom Vol. 35

13-24

EN

The upper Cretaceous deposits of the Opole Trough contain rare but relatively diverse shark teeth, mainly from ptychodontid sharks (Ptychodus latissimus Agassiz, 1843, Ptychodus polygyrus Agassiz, 1843 and Ptychodus mammillaris Agassiz, 1843), Anacoracidae (Squalicorax sp.), Mitsukurinidae (Scapanorhynchus raphiodon (Agassiz, 1843)), Alopiidae (Paranomotodon angustidens (Reuss 1845)) and Cretoxyrhinidae. Paranomotodon angustidens has not previously been reported from the Opole Trough. The selachians from the Opole Basin can be divided into two trophic groups: bottom-dwelling ptychodontid sharks with a diet consisting of shelly invertebrates, and pelagic Lamniformes, which were active predators feeding on fast-swimming fish and reptiles. The morphology of the teeth, signs of abrasion and the analysis of the invertebrate assemblage from the Opole Cretaceous suggest that the ptychodontids fed on inoceramid bivalves, while the lamniform sharks fed mostly on fish. Lamniformes live in all marine environments, and their remains are numerous in all the lithostratigraphic units of the Upper Cretaceous in the Opole Trough. The teeth of deep-water ptychodontid sharks are only abundant in the middle part of the Middle Turonian sediments. Nearshore shark remains are extremely rare in the Cretaceous deposits of the Opole Trough. This indicates that the Middle Turonian (middle I. lamarcki Zone) represents the deepest environment of the Opole Cenomanian and Turonian .

4

Ucieczki za granicę oraz inne formy nielegalnej emigracji w historii Śląska Opolskiego. Część II. Lata 1955–1989. Zarys problematyki w świetle materiałów cywilnego aparatu bezpieczeństwa

85%

Bereszyński Z.

|

nr 3

45-70

EN

The Opole Voivodeship (province) encompassed a vast majority of Polish–Czechoslovakian borderland. This particular part of the state border was characterized by lack of significant natural barriers. This circumstance created favorable conditions for escape attempts from a country ruled by communists. Odra River, a communication “spine” of the region, also offered a chance of flight to the West. Refusal to return after a legal trip abroad was a specific form of illegal immigration.

5

Nobliści śląscy i śląski burmistrz. Collage jako technika narracji socjologicznej

85%

Kurczewski J.

|

tom 57

|

nr 1

201-223

PL

Autor w prezentowanym artykule próbuje ukazać kontrastujące elementy relacji przedstawione przez różnych autorów, przy różnych okazjach społecznych odnoszących się do skomplikowanych relacji lokalnych polityków i ich następstw w środowisku lokalnym. Prezentowany przypadek opisuje sytuację społeczności lokalnej małego śląskiego miasteczka rządzonego przez 12 lat przez burmistrza wywodzącego się z mniejszości niemieckiej. Decyzja o nadaniu imienia Śląskich Noblistów Polsko-Niemieckiej Szkole Podstawowej przyczyniła się do silnej krystalizacji antagonizmu w środowisku lokalnym. Uważna analiza biografii noblistów ukazała, że jeden z nich wg opinii polskich mieszkańców badanej społeczności był zbrodniarzem wojennym. Projekt nadania szkole imienia Noblistów został powstrzymany ponieważ kandydatura jednego z nich (Fritza Habera) została zakwestionowana. Taka decyzja została podjęta pomimo tego, że popiersie Fritza Habera zostało uhonorowane na wystawie Wielkich Ludzi Wrocławia przez władze lokalne tego miasta.

EN

The author attempts in the paper to show how contrastive elements of stories told by various actors on various occasions may be linked together in order to show the complicate relationships between the local politics and wider and further issues. The case describes situation of small Silesian town where major coming from significant German minority ruled for 12 years. The decision to name the Polish-German school after the Silesian Nobel Prize winners strongly defended against the resistance on part of Polish politicians had led to the crystallization of Polish-German antagonism at the local level. The careful analysis of the biographies of the Nobelists led to discovery of one who was war criminal. The project of naming the school was stopped though the man in question (Fritz Haber) was only one among the dozen or so Nobelists and despite the fact that in the city of Wroclaw, where there is no active German minority the bust of Fritz Haber was exhibited by the local authorities in the Gallery of Great Wroclaw People.

6

Powojenny dom żołnierzy 2. Korpusu polskiego generała Władysława Andersa na Śląsku Opolskim

85%

Ogorzałek J.

|

nr 9

207-227

EN

This article brie tory – General Władysław Anders and also the post-war repatriation of soldiers of the history presents the profile of an outstanding politician in our national his-2nd Polish Corps, whose fate led them to the so-called Recovered Territories, including, among them, Opole Silesia. When applying for repatriation from Great Britain by sea (to Polish Pomerania) and by land (by rail from Italy) to Silesia, over one hundred thousand people returned to the country. Despite the chaos and revolutionary systemic changes, the shrinking of Poland in the East and enlargement in the West, Anders’ army veterans, of the „trail of hope” are looking for a place of „small stability” in their homeland. Some of these Anders’ veterans decide to settle in the region of Opole Silesia. Deportations, resettlements, displacements, repatriations – the brutality of the events aer 1945 come as a shock for the inhabitants of the former Provinz Oberchlesien (Upper Silesia). This publication is supplemented by written memoirs of soldier-repatriates, as well as the content of conversations with their immediate family.

7

The role of biotic elements of environment in inanimate nature conservation : an example of the Opole Silesia, SW Poland

71%

Nowak A. , Badora K.

|

tom Vol. 13

103-103

EN

Based on the investigation of 25 geosites, the authors determined the relationship between geomorphological and floristic values. They found that vegetation types and flora species were of crucial importance in strengthening of the geosite conservation effectiveness.

PL

Na podstawie badań 25 geostanowisk autorzy określili związek między walorami geomorfologii i flory. Ustalili, że rodzaje wegetacji i gatunków flory miały decydujący wpływ na wzmocnienie efektywności konserwacji geostanowisk.

8

Fenomen pograniczy

71%

Opioła W. , Trzcielińska-Polus A.

|

nr 1

6-11

PL

Artykuł ma na celu wyjaśnienie motywów powstania czasopisma a także wyjaśnienia przyczyny, dla której „pogranicze” powinno być ważną kategorią badawczą nauki o polityce. Autorzy wyjaśniają jakie jest ich rozumienie pogranicza - miejsca, którego istnienie konstytuuje granica. Globalne zmiany polityczne, społeczne, ekonomiczne i kulturowe, zachodzące w ostatnich dekadach, każą rozszerzyć terytorialne definiowanie pogranicza z miejsc leżących w pobliżu granicy państwowej, na miejsca leżące w pobliżu granicy rozumianej szerzej. Zmieniają się bowiem funkcje granic, a dynamika ich zmian jest na tyle duża, że pogranicza pozostają trwałymi konstruktami kulturowymi nawet na terytoriach obecnie jednorodnych etnicznie/narodowo. W dalszej części artykułu autorzy wyjaśniają szerzej te obserwacje, a także pokrótce zdają sprawę ze specyfiki Śląska Opolskiego i cech, które konstytuują go jako region pogranicza.

EN

The article aims at explaining the reasons for creating the journal, as well as causes for which „borderland” should be an important field within the frames of political science. The authors explain their own understanding of borderland – the place which is constituted by the existence of a border. Global political, social, economic and cultural changes that have occured in recent decades demand the widening of the definition of borderlands. Today it is not only the area next to the border, because the border must be defined in broader terms. The function of the border has been changed in such a way that today bordelands exist even in regions which are ethnically or nationally homogenous. In the latter part of the article the authors explain these phenomena in more detail, and give a short descritpion of Opole Silesia and the features which make it a cross-border region.

9

Metody kształtowania postaw patriotycznych u młodzieży rodzimego pochodzenia na Śląsku Opolskim w latach 1950-1970

71%

Dawid A.

|

nr 1

69-82

PL

Mieszkające w województwie opolskim dzieci i młodzież rodzimego pochodzenia były poddawane szczególnym zabiegom władz, które miały na celu ugruntowanie w nich postaw propolskich a wyrugowanie sympatii proniemieckich. W latach 1950–1970 zabiegano o eliminację wśród najmłodszych mieszkańców regionu języka niemieckiego w mowie i piśmie, niwelowano ślady tradycji i kultury niemieckiej w regionie, piętnowano postawy rewizjonistyczne. W zamian za to starano się, by młodzież rodzimego pochodzenia poznała polski język, kulturę, historię oraz kształtowano u niej postawy patriotyczne oraz akceptację dla nowego ustroju i państwowości regionu. Zadania te realizowano przede wszystkim podczas edukacji szkolnej, w czasie zajęć pozalekcyjnych, a także poprzez działalność organizacji młodzieżowych, przy współpracy z organizacjami społecznymi i lokalnym aparatem partyjnym.

EN

Those children and youth living in the Opole Voivodeship who represented indigenous population were subjected to a special actions undertaken by authorities aimed at both strengthening pro-Polish attitudes and eradicating German sympathies. In the years 1950-1970 the youngest inhabitants of the region faced endavours to root out their written and spoken German language, the traces of German tradition and culture were being eliminated and the revisionistic attitudes stigmatized. At the same time efforts were made to familiarize the indigenous youth with Polish language, culture and history, this process being accompanied by disseminating among them patriotic attitudes and acceptance for the new system and statehood which expanded its jurisdiction over the region. These tasks were performed predominantly in the course of the school education and during extra-curricular activities, but youth organizations cooperating with social organizations and the local party apparatus were also involved.

10

Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej 2002-2005

71%

Szymański A.

|

nr 1

139-170

EN

In a detailed discussion the author presents the course of the first synodical assembly in the history of the Opole Diocese; he discusses the results of the Synod’s proceedings, that is the synodical statutes; and he takes a position on the contents of the annexes supplementing the statutes. In the conclusion the author points to the significance of the Synod for the presence and future of the Church in the Opole region.

11

Kursy języka polskiego na Śląsku Opolskim w pierwszej połowie XX wieku

71%

Sapia-Drewniak E.

|

nr (2/2019)

55-64

EN

Aim. The purpose of this study is to explore and present the role of Polish language courses implemented in Opole Silesia during the period of its belonging to the German state in the interwar years, and after the end of World War II until 1948. Their purpose was to compensate for the lack of opportunities to study in a school with Polish language instruction until 1945, and to oppose the Germanization of the Silesian population and awaken a sense of belonging to the Polish nation. Methods. Analysis of archival materials. Conclusions. Analysing the available archival materials, it can be concluded that in the interwar years Polish language courses were organised by Polish social and educational organisations functioning in the region. This form of educational work was addressed to children, young people, and adults. Only a handful of the Silesian population took part in them. The reason was the fear of economic harassment from German employers. In the post-war years, the Opole region became part of the Polish state, whose authorities strove to ensure that the local population mastered the Polish language as quickly as possible in terms of reading, writing, and communication. These were the basic conditions for participation in social and economic life in the new reality. This form of filling educational gaps, however, was not appreciated by the native population, as evidenced by the low attendance.

PL

Cel. Celem opracowania jest poznanie i przedstawienie roli kursów języka polskiego realizowanych na terenie Śląska Opolskiego w okresie jego przynależności do państwa niemieckiego w latach międzywojennych, oraz po zakończeniu II wojny światowej do 1948 roku. zadaniem kursów była kompensacja braku możliwości uczenia się w szkole z polskim językiem wykładowym do 1945 r., przeciwstawienie się germanizacji ludności śląskiej oraz rozbudzenie poczucia przynależności do narodu polskiego. Metody. Analiza materiałów archiwalnych. Wnioski. Analizując dostępne materiały archiwalne można stwierdzić, że w latach międzywojennych kursy języka polskiego były organizowane przez polskie organizacje społeczne i oświatowe funkcjonujące w tym regionie. Ta forma pracy oświatowej była kierowana do dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. Udział w kursach wzięła jedynie garstka ludności śląskiej. Powodem była obawa przed szykanami ekonomicznymi ze strony niemieckich pracodawców. W latach powojennych Opolszczyzna stała się częścią państwa polskiego, którego władze dążyły do tego, by ludność miejscowa jak najszybciej opanowała język polski w zakresie czytania, pisania i komunikowania się. Były to bowiem podstawowe warunki umożliwiające udział w życiu społeczno-gospodarczym w nowej rzeczywistości. Ta forma wyrównywania braków edukacyjnych nie cieszyła się jednak uznaniem ludności rodzimej, o czym świadczy niska frekwencja.

12

Leon Powolny. Bohater walki o polskość Śląska Opolskiego czy defraudant?

71%

Szymański A.

|

nr 3

155-168

PL

W artykule Leon Powolny. Bohater walki o polskość Śląska Opolskiego czy defraudant? ukazano jeden z mniej znanych epizodów z życia tego zasłużonego bojownika o polskość Śląska Opolskiego. Powolny – jak wskazują na to materiały źródłowe – był także złodziejem, defraudantem, który okradł bank, w którym pracował. Przez niemiecki wymiar sprawiedliwości skazany został na karę więzienia i tę najprawdopodobniej odbył. Po czym dalej funkcjonował w ruchu mniejszościowym na eksponowanych stanowiskach, był dowódcą struktur konspiracyjnych podczas II wojny światowej i zginął śmiercią męczeńską w niemieckim więzieniu w Brandenburgu, gdzie ścięto mu głowę toporem. Na pytanie, jak można było pogodzić te dwie postawy, autor z pokorą odpowiada: nie wiem! Być może szerzej zakrojone badania archiwalne pozwolą odpowiedzieć na tak postawione pytanie.

EN

In the paper „Leon Powolny. Hero of fight for Polishness of Opole Silesia or defrauder?” one of fewer known episodes was presented from the honoured fighter for the Polishness of Opole Silesia. Leon Powolny – as the source materials indicate – was also a thief, defrauder who robbed the bank in which he worked. By the German jurisdiction he was sentenced to imprisonment and he most likely served that sentence. Afterwards he functioned in the minority movement at exposed posts, he was a commander of the conspiracy structures during the Second World War and he died a martyr’s death in the German prison in Brandenburg where his head was cut off by means of an axe. On the question how to bring together those two attitudes, the author with humility answers: I do not know! Perhaps wider developed archive research will allow replying such a question asked.

13

Warstwy kościonośne z Dactylosaurus (Reptilia, Sauropterygia) z retu (trias dolny, olenek) Opolszczyzny

57%

Kowal-Linka M. , Bodzioch A.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

tom Vol. 60, nr 12

646–-649

EN

Two bonebeds with numerous remains of Dactylosaurus (Reptilia, Sauropterygia) and ganoid fishes were discovered in the uppermost Rot (Lower Triassic, Olenekian), exposed in the vicinity of Gogolin (Opole Silesia, SPoland). The lower bonebed, which is up to 5 cm thick, is built of several laminae. On the top of the individual laminae, vertebrae, teeth, long and flat bones of reptiles, as well as fish scales, teeth and a skull fragment have been found. The upper bonebed, which is up to 2 cm thick, contains smaller bones of reptiles (mainly vertebrae and long bones), and also fish scales. The bonebeds are particularly abundant in vertebrate remains: 1 m2 usually contains several dozens of them. All remains are disarticulated. Gogolin is probably the third or second site with Rot deposits where remains ofDactylosaurus have been found, and the richest one.

14

Fazy mineralne w skałach węglanowych warstw górażdżańskich obszaru Śląska Opolskiego

57%

Stanienda K.

|

tom T. 32, z. 3

67--92

PL

W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań, które pozwoliły na określenie rodzaju faz mineralnych w skałach węglanowych wszystkich ogniw warstw górażdżańskich (utwory dolnego Wapienia Muszlowego – trias środkowy), obszaru Śląska Opolskiego. Próbki do badań pobrano w kamieniołomach w Ligocie Dolnej, Strzelcach Opolskich, Wysokiej oraz w obszarze Góry Św. Anny. W kamieniołomie Ligota Dolna, z warstw górażdżańskich pobrano w sumie 13 próbek, w Strzelcach Opolskich – 4 próbki, w niewielkim kamieniołomie Wysoka – 14 próbek, a w obszarze Góry Św. Anny – 5 próbek. W ramach badań dokonano opisu makroskopowego próbek oraz wykonano analizę mikroskopową w świetle przechodzącym spolaryzowanym, spektroskopię w podczerwieni FTIR, dyfraktometrię rentgenowską oraz mikroanalizę rentgenowską EPMA. Wyniki badań wykazały, że wapienie górażdżańskie obszaru Śląska Opolskiego nie wykazują zdecydowanego zróżnicowania pod względem zawartości Ca i Mg. Charakteryzują się czystością składu geochemicznego, a zatem dominacją niskomagnezowego kalcytu, przy mniejszym udziale faz wzbogaconych w magnez – kalcytu wysokomagnezowego (Mg-kalcytu, zwanego też magnezjo-kalcytem) oraz dolomitu. Najwięcej danych na temat faz węglanowych zawierających magnez dostarczyły wyniki FTIR oraz badań w mikroobszarach, w mniejszym stopniu wyniki analizy mikroskopowej. Wyniki dyfraktometrii rentgenowskiej wskazują na obecność w badanych próbkach jedynie niskomagnezowego kalcytu. Dolomit oznaczono w niektórych wapieniach warstw górażdżańskich, natomiast kalcyt wysokomagnezowy w próbce pochodzącej z ogniwa mikrytu z Wysokiej. Nieznaczny jest też udział w skałach warstw górażdżańskich faz niewęglanowych, takich jak kwarc, chalcedon, skalenie, miki i minerały ilaste. Niewielkie zróżnicowanie składu geochemicznego wapieni górażdżańskich może wynikać z warunków sedymentacji osadów tej formacji, reprezentują one bowiem typ utworów barierowych, których sedymentacja zachodziła podczas transgresji morskiej.

EN

This article presents the results of studies of carbonate rock samples that came from all members of the Górażdże Beds (Lower Muschelkalk – Middle T riassic), taken from the area of the Opole Silesia. Researches allowed the types of mineral phases which built the analyzed rocks to be determined. The limestone samples were collected in the Ligota Dolna Quarry, Strzelce Opolskie Quarry, Wysoka Quarry and the area of Saint Anne Mountain. Thirteen samples were taken from the Ligota Dolna Deposit, 4 samples – in the Strzelce Opolskie Quarry and 5 samples – in the area of St. Anne Mountain. Selected rock samples were examined using a microscope with polarized, transmitted light, FTIR spectroscopy, X-ray diffraction and microprobe measurements EPMA. The results of the study show that the limestone of the Górażdże Beds from the area of Opole Silesia do not exhibit diversified types according to the Ca and Mg content of. They are characterized by the Ca and Mg high purity of geochemical composition, as well as the domination of the low magnesium calcite. There are lower contents of carbonate phases rich in magnesium – high magnesium calcite (high-Mg calcite, which is also known as magnesio-calcite) and dolomite. The majority of the data was obtained through the results of the FTIR spectroscopy and microprobe measurements. Some information gave the results of microscopic analysis. The results of X-ray diffraction indicate the occurrence only low magnesium calcite in the studied samples. Dolomite was identified in some samples of Górażdże Beds and high magnesium calcite – in sample of the Wysoka Micrite Member. Smaller amounts of non-carbonate phases occurred in the analyzed rocks. Quartz, chalcedony, feldspars, micas and clay minerals were identified among the non-carbonate phases. The small diversification of the geochemical composition of the Górażdże limestones could be connected with their sedimentation environment conditions. These rocks represent the type of barrier sediments, which were formed during the sea transgression.

15

Z dziejów Ludowego Klubu Sportowego Dąb Brzeźnica – pierwszego na Śląsku Opolskim klubu wiejskiego w zapasach w stylu wolnym 1953-1975

50%

Czaczka P.

|

nr 1(102)

103-124

EN

By describing the history of the first wrestling club in the Opole Silesia, the author started from presentation of the sport in the rural areas in the Opole area after the 2nd World War. The period was dramatically difficult especially given the inherited trauma of war operations and uncertainty about the future of the land which after 1945 came under Polish administration. From the very beginning, the youth in the rural areas became very much attracted to sporting activities. The post-war population boom, great enthusiasm of local activists and eagerness and curiosity of the very youth caused that the project which was aimed at promoting participation in different kinds of physical activity, became a success. In Brzeźnica, wrestling became the leading discipline. From the very beginning the Club, thanks to determination of its activists, developed gradually. It is worth stressing that during the whole period of its operations the priority of the Club was to train children and the youth. It is worth reminding that during the four years of operations, i.e. years 1971-1975, at that time within the administrative limits of the Opolskie Province, the Club received significant financial support from a local sponsor – State Agricultural Enterprise in Kietrz.

PL

Opisując dzieje tego pierwszego klubu zapaśniczego na Śląsku Opolskim, autor na początku przedstawił sport w środowisku wiejskim na ziemi opolskiej po zakończeniu II wojny światowej. Okres ten był niezwykle trudnym, wynikającym między innymi z odziedziczonej traumy po działaniach wojennych, jak również niepewności jutra tych ziem, które po 1945 r. znalazły się pod administracją polską. Od samego początku młodzież wiejska garnęła się do uprawiania sportu. Powojenny wyż demograficzny, wielki zapał lokalnych działaczy, jak również ochota i ciekawość samej młodzieży spowodowały, że ten projekt, mający na celu uczestnictwo we wszelkiego rodzaju formach aktywności fizycznej, udało się zrealizować. W Brzeźnicy natomiast dyscypliną wiodącą stały się zapasy. Klub od samego początku, dzięki konsekwencji w działaniu, systematycznie się rozwijał. Warto podkreślić, że przez cały okres działalności sprawą niezwykle ważną dla klubu było szkolenie dzieci i młodzieży. Należy przypomnieć, że przez cztery lata funkcjonowania, a było to w latach 1971-1975, będąc jeszcze w starych granicach administracyjnych województwa opolskiego, klub otrzymywał znaczące wsparcie finansowe od lokalnego sponsora, którym było Państwowe Gospodarstwo Rolne w Kietrzu.

16

O Śląsku wymyślonym i wyobrażonym, czyli o śląskoznawstwie w ponowoczesnej narracji

50%

Kwiatek A.

|

nr 1

19-36

PL

Artykuł niniejszy jest osobistą refleksją autora nad kondycją współczesnego śląskoznawstwa, traktowanego jako autonomiczna przestrzeń badawcza, dla której odniesieniem staje się podmiotowość regionu, a także racje, potrzeby, intencje, zamiary trzech państw granicznych: Polski, Niemiec, Czech. Istotny element refleksji stanowią przemiany tożsamościowe Górnego Śląska, kształtowane pod wpływem transformacji ustrojowej w minionym ćwierćwieczu. Ich dynamika determinowana aktywnością nieistniejącej wcześniej mniejszości niemieckiej i ruchów autonomicznych, odzwierciedla charakter, jakość i skalę społecznych przeobrażeń. Głównym przesłaniem artykułu jest teza, że w okresie od przełomu 1989 r. od chwili obecnej, nastąpiła dewaluacja większości śląskoznawczych ocen, sądów, stanowisk, nastawień itp. Skutkuje to brakiem jasnego kodu komunikacyjnego i przejrzystej narracji. Straciły na znaczeniu pojęcia stygmatyzujące dotąd całą rzeczywistość śląską, a w ich miejsce nie wykształciły się jeszcze nowe – o równorzędnej sile oddziaływania i wiarygodności. Śląskoznawstwo współczesne skazane jest więc na otwarty i perspektywiczny dyskurs, tak w sferze empirii jak i metodologii.

EN

The presented article is a personal reflection on the condition of contemporary Silesian studies. Silesian studies are treated as an autonomous research area, related to the regional identity, but also to the interests, needs and intentions of three neighbouring states: Poland, Germany and Czech Republic. The essential element of this reflection is evolution of identities in Upper Silesia, caused by the political transformation of Poland in the years 1989-2014. Their dynamics, determined by the activity of, earlier non-existent, German minority and autonomous movements, reflects the quality and scale of social transformation. The main thought of the article is a thesis, that in the period from 1989 to the present, the most of opinions, beliefs and judgments within the Silesian studies have been devaluated. The effect of this process is a lack of clear narrative and conceptual framework. Hitherto existing labels stigmatizing the Silesian reality had lost its value, but at the same time this empty space have not been filled in with new ’Silesian’ narratives. Thus, the future of Silesian studies will not get away from open and perspective discourse, both in empirical and methodological terms.