Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Początki badań kultury i języka staroobrzędowców w Polsce

100%

Maryniakowa I.

|

tom 37

EN

The origins of culture and language of Old Believers in PolandThe Old Believers – the descendants of Russians who in the middle of the seventeenth century did not accept the reforms of Patriarch Nikon – had to leave their homeland due to persecution. They came to Poland about 300 years ago and in the area of the Old Republic, and they were treated with respect. In the Polish literature, the first mention of them appeared in the mid-nineteenth century, in the writings of Benedykt Tykiel and Karol Mecherzyński. At the beginning of the twentieth century, Karol Dębiński and Alfons Mańkowski also wrote about the Old Believers, and then Wiktor Piotrowicz, Jędrzej Giertych, Stefan Grelewski and Melchior Wańkowicz. In the postwar period, Wiktor Jakubowski conducted research on this community. Research on the Old Believers’ language, a well preserved Russian dialect, was organized by Anatol Mirowicz at the University of Warsaw – numerous works were prepared by Iryda Grek-Pabisowa and Irena Maryniakowa. The interest in the members of what now is called the Polish Pomeranian Old Believers Orthodox Church still continues, and numerous studies about various aspects of their lives are being conducted at the moment. Начало исследований культуры и языка старообрядцев в ПольшеСтарообрядцы, потомки русских, которые в середине семнадцатого века не приняли реформы патриарха Никона, преследовались, покидали родину, переселяясь в другие страны. В Польшу они прибыли около 300 лет назад и были приняты толерантно. В польской письменности первое упоминание о них относится к середине девятнадцатого века, как писали Бенедикт Тыкель и Кароль Мехежински. В начале ХХ века о них писали ксендз Кароль Дембински, ксендз Альфонс Маньковски, Виктор Петрович, Енджей Гертых, ксендз Стефан Грелевски, Мельхиор Ванькович. В послевоенный период старообрядцами, особенно на Мазурии, интересовался Виктор Якубовски. Изучение их родного языка, хорошо сохранившегося русского диалекта, организовал в Варшавском университете Анатоль Мирович. Появился целый ряд работ Ириды Грек-Пабисовой и Ирены Марыняковой. Интерес к старообрядцам в Польше сохраняется – проводятся многочисленные исследования различных аспектов их жизни.

2

ТРАДИЦИИ ОБУЧЕНИЯ ЦЕРКОВНОСЛАВЯНСКОМУ ЯЗЫКУ В СТАРООБРЯДЧЕСКИХ АЗБУКАХ ИЗ ВОЙНОВСКОГО МОНАСТЫРЯ

100%

Orzechowska J.

|

tom XV/1

117-124

EN

In the Old Believers’ monastery in Wojnowo a few primers survived – the remains of the school which was conducted by the nuns in the 19th and 20th century. A comparative analysis of the copies and some loose sheets which are left has shown that there are four different editions which were printed in at least two printing houses. The analysed copies are identical reprints of the earlier first edition and constitute part of an Old Russian tradition of learning to read and write which was started by Ivan Fiodorov in 1574 and continued by Jakov Zeleznikov and the Old-Ritualists printing house in Moscow.

3

Instytucjonalne wsparcie międzypokoleniowej transmisji języka mniejszości (na przykładzie staroobrzędowców mieszkających w Polsce)

100%

Głuszkowski M.

|

tom 1

251-268

EN

Since Poland is an ethnically and linguistically homogeneous country, the lack of knowledge of the mother tongue in minority communities occurs much often than of the Polish language. The intergenerational transmission of language in a small community (ca. 1000 people) of the Old Believers in North-Eastern Poland differs from bigger minorities, such as Germans, Lithuanians or Belarussians, who have the possibility to teach their mother tongue as a school subject. Young Old Believers are more proficient in the Polish language, and the traditional dialect fulfills the function of the 2nd language, and in some aspects can be even treated as a foreign language. Due to the structural and lexical differences, resulting from the influence of the Polish language, the Old Believers’ dialect significantly differs from the literary variety of Russian which is taught as a school subject in Poland. Despite of the demographic and administrative problems (there is no possibility to establish a school teaching of the Russian dialect in Poland), the Old Believers have elaborated some mechanisms of teaching their traditional language, which will be characterized in the article, as well as their effects and future perspectives for the self-made language education system in the minority community.

4

Terminologia religijna w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców w Polsce i Bułgarii. Zapisy z lat 1969–1973

100%

Grek-Pabisowa I.

|

tom 34

EN

Religious terminology in Russian dialect of Old Believers in Poland and Bulgaria (records from the years 1969–1973)Records of religious terminology in Bulgaria were conducted by the author, records in Poland were done by people from the community of Old Believers as well. The material was collected in three centres of Old Believers in Poland – in Augustów, Suwałki and Mrągowo counties (the Masurian district). The basis for gathering the material was a special questionnaire formulated by the author which contained peculiarities of religion and culture of Old Believers. The questionnaire consists of 220 questions concerning the following topics: sacred buildings, belfry, monastery, cemetary, icons, religious books, Old Believer rosary, thurible, candles, a so called podrucznik (i.e. a small cushion used for kneeling and putting hands during bowing), christening, marriage, funeral, ritual food, lent, holidays, names of confessions, clergy, ritual clothes and other names (clergymen and other). The sound of names provided by informants was preserved. The records were done using simplified phonetic transcription. A small dictionary attached to the questionnaire explains less known terms and phrases. Религиозная терминология в старообрядческих островных говорах в Польше и в Болгарии (записи 1969–1973 годов)Записи были проведены автором в старообрядческих деревнях в августовском и мронговском районе (Мазурия) в Польше и в варненском и силистерском районе в Болгарии. Материал собирался по особому вопроснику, разработанному с учетом характерных черт старообрядческой религиозной культуры. Учтены следующие темы: церковные постройки, колокольня, монастырь, кладбище, иконы, кресты, книги, лестовка, кадильница, свечи, подручник, крещение, венчание, похороны, обрядовые блюда, посты, праздники, названия вероисповеданий, духовенство, обрядовая одежда – церковные ризы; другие названия – божественные и духовные особы и другие.Вопросник насчитывает 220 вопросов. Для записей применена фонетическая транскрипция. Автором не вводились корректуры ответов – они даны в форме высказанной респондентами. Пояснение менее известных терминов и определений приводится в приложенном к материалу словарике.

5

Idiolektalne zróżnicowanie przełączania kodów w dwujęzyczności starowierców regionu suwalsko-augustowskiego

88%

Głuszkowski M.

|

tom 37

EN

Idiolectal diversity of code-switching in the bilingualism of the Old Believers in the region of Suwałki and AugustówThe phenomenon of code-switching is strictly connected with bilingualism – according to Muysken’s theory, we can distinguish three main types of codeswitching: insertional, alternational and congruent lexicalization. Many scholars have attempted to determine the sociological and psychological factors that influence code-switching. This article is based on Franceschini’s concept of prototypical code-switcher. We apply Western sociolinguistic theories to the Slavonic-Slavonic bilingualism in the Old Believers’ community and characterize their code-switchers. On the basis of the linguistic and sociolinguistic material gathered in field researches (1999–2012) we put forward a typology of idiolectal diversity of code-switching in the community of Old Believers’. Идиолектальная дифференциация переключения кодов в двуязычии старообрядцев сувалкcко -августовского регионаЯвление переключения кодов тесно связано с двуязычием. По П. Мюйскену, можно выделить три основных типа переключения кодов: вкрапляющее, альтернирующее и конгруэнтную лексикализацию. Социологические и психологические факторы, влияющие на переключение кодов, старались определить многие исследователи. Для наших рассуждений исходной точкой стал концепт прототипического лица, переключающего коды, принадлежащий Р. Франческини. Автор пытался применить западные социолингвистические теории в описании славяно-славянского билингвизма и охарактеризовать условия переключения кодов в исследуемой им группе. На основании языкового и социолингвистического материала, собранного в рамках полевых исследований (1999–2012), предлагается типология идиолектальных особенностей переключения кодов.

6

Od egzotyzacji do inspiracji. Mazurscy staroobrzędowcy w polskich narracjach fiction i non-fiction w XX i XXI wieku

88%

Szydłowska J.

|

2019

|

tom XXI/2

253-274

EN

This paper analyzes the presence of the Old Believers in Polish media and literary discourses of the 21st century. Special focus is placed on the exoticization pro-cedures of otherness with respect to the Old Believers’ communities. Instrumentaliza-tion mechanisms in the following modules are described: national and anthropological, autobiographical, popcultural and eschatological.

7

Zachowane cechy dialektalne oraz wpływy polskie w rosyjskiej gwarze przedstawiciela starszego pokolenia staroobrzędowców regionu augustowskiego

88%

Głuszkowski M.

|

tom 34

EN

Preserved dialectal features and the Polish influence in old believers' dialect on the example of a representative of the older generation in the Augustów regionPolish Old Believers constitute a bilingual ethno-cultural minority.Their bilingualism has developed especially in the 20th century, and since then it has been modified under the influence of Polish language. On the one hand, there are Polish borrowings, insertions and loan-translations in Russian Old Believers’ dialect. On the other hand, the Old Believers have preserved many dialectal features from their region of origin – Pskov region in north-Western Russia. The author attempts to reveal, how many and which Pskov language features are still present in the Old Believers’ dialect. The analysis is basing on an idiolect of a representative of the old generation of the community of our interest. Сохраненные диалектные черты и польское влияние в русском говоре представителя старшего поколения старообрядцев августовского регионаПольские старообрядцы составляют этнокультурное меньшинство. Их билингвизм стал развиваться начиная с ХХ столетия, и с тех пор их русский диалект подвергался особосильномувлиянию польского языка. С одной стороны, в старообрядческом говоре наблюдаются польские заимствования, вставки и кальки. С другой стороны, старообрядцы сохранили многие диалектные средневеликорусские черты. Данная статья является попыткой выяснить, какие черты диалектов из окрестностей Великих Лук, Пскова и Новгорода до сих пор существуют в говоре старообрядцев. Анализ опирается на идиолект представителя старшего поколения исследуемой общины.

8

Początki badań kultury i języka staroobrzędowców w Polsce

75%

Maryniakowa I.

|

tom 37

211-220

EN

The Old Believers – the descendants of Russians who in the middle of the seventeenth century did not accept the reforms of Patriarch Nikon – had to leave their homeland due to persecution. They came to Poland about 300 years ago and in the area of the Old Republic, and they were treated with respect. In the Polish literature, the first mention of them appeared in the mid-nineteenth century, in the writings of Benedykt Tykiel and Karol Mecherzyński. At the beginning of the twentieth century, Karol Dębiński and Alfons Mańkowski also wrote about the Old Believers, and then Wiktor Piotrowicz, Jędrzej Giertych, Stefan Grelewski and Melchior Wańkowicz. In the postwar period, Wiktor Jakubowski conducted research on this community. Research on the Old Believers’ language, a well preserved Russian dialect, was organized by Anatol Mirowicz at the University of Warsaw – numerous works were prepared by Iryda Grek-Pabisowa and Irena Maryniakowa. The interest in the members of what now is called the Polish Pomeranian Old Believers Orthodox Church still continues, and numerous studies about various aspects of their lives are being conducted at the moment.

RU

Старообрядцы, потомки русских, которые в середине семнадцатого века не приняли реформы патриарха Никона, преследовались, покидали родину, переселяясь в другие страны. В Польшу они прибыли около 300 лет назад и были приняты толерантно. В польской письменности первое упоминание о них относится к середине девятнадцатого века, как писали Бенедикт Тыкель и Кароль Мехежински. В начале ХХ века о них писали ксендз Кароль Дембински, ксендз Альфонс Маньковски, Виктор Петрович, Енджей Гертых, ксендз Стефан Грелевски, Мельхиор Ванькович. В послевоенный период старообрядцами, особенно на Мазурии, интересовался Виктор Якубовски. Изучение их родного языка, хорошо сохранившегося русского диалекта, организовал в Варшавском университете Анатоль Мирович. Появился целый ряд работ Ириды Грек-Пабисовой и Ирены Марыняковой. Интерес к старообрядцам в Польше сохраняется – проводятся многочисленные исследования различных аспектов их жизни.

9

Problematyka akcentuacji w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców (region suwalsko-augustowski)

75%

Paśko‑Koneczniak D.

|

tom 37

EN

The problem of word stress patterns in the Russian dialect of the Old Believers (in the Suwałki–Augustów region)The article addresses the problem of word stress in the Russian dialect of the Old Believers living in the Suwałki–Augustów region. This is an island dialect: it is surrounded by a Polish-speaking environment, and there is no area of contact with the Russian-speaking environment. The Old Believers alternately use the Russian dialect and the Polish language in every-day communication, depending on the situation and the communicative partner. The research demonstrates that currently the Russian dialect of the Old Believers, to a large extent, is not only different from standard Russian but also from the Pskov-region dialect, which forms the basis of the Old Believers’ Russian dialect. The dialect is undergoing a peculiar process of hybridisation – mingling with Polish in which one of them is seen as the basic frame for the functioning of root elements and borrowings. In the case of the Russian dialect used by the Old Believers, the basic frame is equated with the morphological system of this dialect and the original vocabulary. The influence of Polish is visible on all levels of language – particularly in the spheres of lexis, syntax, and pronunciation. Changes connected with civilisation advancement and technological progress are most visible in lexis. In borrowings from Polish and in the Russian root lexical items word-stress fluctuation can be observed – word-stress variants occur in the dialect. The place of the stress in a loan lexeme usually corresponds to a relevant morphological rule in the Russian language. Проблема акцентуации в русском говоре старообрядцев (сувалкско -августовский регион)Статья посвящена вопросу акцентуации в островном русском говоре старообрядцев, проживающих в сувалкско-августовском регионе. Русский говор старообрядцев находится в польскоязычном окружении и не имеет территориального контакта с общерусским языком. Старообрядцы пользуются своим русским говором и польским языком попеременно. Выбор языка зависит от коммуникативной ситуации и требований коммуникативного партнëра. Исследования говора показали, что в настоящее время этот говор отличается в значительной степени не только от русского литературного языка, но также от псковскoго говора, который является его диалектной базой. Происходит своеобрязный процесс гибридизации русского говора, то есть такое смешение исходного говора с польским языком, при котором один из них предоставляет базовый каркас для функционирования исходных и заимствованных элементов. Базовый каркас составляет морфологическая система говора и основной словарный запас (первичный словарь). Влияние польского языка заметно на всех уровнях языка, прежде всего в лексическом запасе, фонологии, синтаксисе. В лексической системе в наибольшeй степени заметны цивилизационные изменения, включая технический прогресс. В заимствованиях из польского языка и в исконно русских словах можно отметить колебания местa ударения. В говоре употребляются акцентуационные варианты слов. Обычно место ударения в заимствованном слове соответствует принципу морфематизма русского ударения.

10

Zapożyczenia z języka polskiego związane z wyglądem zewnętrznym, odzieżą i ozdobami w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców z ośrodka suwalsko-augustowskiego

75%

Paśko-Koneczniak D.

|

nr 4

11

Kwestia „razdielnorieczija” i śpiewu wielogłosowego w nauczaniu staroobrzędowców rosyjskich

75%

Sawicki D.

|

tom 16

201-209

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat dwóch bardzo istotnych problemów dotyczących śpiewu cerkiewnego na Rusi. Autor w pierwszej części analizuje genezę dość unikalnego zjawiska muzyczno-językowego, określanego mianem „razdielnorieczija” (in. chomonii). Przedstawiając problem z punktu widzenia jednej z bardziej konserwatywnych grup wyznawców prawosławia – staroobrzędowców, stara się udowodnić, że elementy chomonii zawarte w tekstach liturgicznych, zawartykch w staroruskich śpiewnikach były przez nich traktowane nie tylko w kategorii wypełniaczy melizmatów, (podobne do łacińskich tropów). Zwolennicy „starych tradycji” zarówno chomonię, jak również wielogłosowe sprawowanie nabożeństw traktowali jako jeden ze znaków sakralnych. W drugiej części artykułu, autor stara się odpowiedzieć na pytanie, o przyczyny negatywnego stosunku staroobrzędowców do śpiewów wielogłosowych.

EN

This article discuses two very important problems concerning liturgical singing in Ruthenia. The first part of the article contains an analysis of the musical and linguistic phenomenon of razdelnorechie (also known as homonia). The author, presenting the issue from the Old Believers’ point of view, tries to prove that elements of homonia in liturgical texts, contained in Old Believers songbooks, have not only been treated as a fillers of melisma (similar to latin tropus). Supporters of ‘the old tradition’ treated homonia and polyphonic services as sacred signs. The author in the second part of the article tries to find out the reasons of the Old Believers’ negative attitude to polyphonic singing.

12

Prepositions of Space in Russian Local Dialect of the Old Believers in Poland

75%

Jaskólski A.

|

nr 2

13

The Influence of the Polish Language on the Technical Terminology in the Old Believers’ Russian Dialect in Suwałki––Augustów Region

71%

Grupa-Dolińska M.

|

2018

|

tom LXVII

|

nr 4

14

Opozycja „przeszłość – teraźniejszość” w wypowiedziach staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego

63%

Jaskólski A.

|

2017

|

tom 2

75-91

PL

Staroobrzędowcy, którzy przybywali na ziemie polskie już od II poł. XVII w., stanowili mniejszość etniczną, wyznaniową, kulturową i językową. Do II wojny światowej żyli w hermetycznych grupach, celowo izolując się od polskiego otoczenia. Mieszkali oni w homogenicznych wspólnotach wiejskich, dzięki czemu udało im się zachować własną wiarę, kulturę i język. Później jednak stopniowo zaczęli otwierać się na świat zewnętrzny. Wraz ze zmianami cywilizacyjnymi, społecznymi i demograficznymi stopniowym zmianom ulegał tryb życia starowierców, ich kultura, stosunek do religii, do swojej grupy, jej wartości, jak również stosunek do własnej odrębności. W swoich wypowiedziach starowiercy regionu suwalsko-augustowskiego (przede wszystkim przedstawiciele starszego pokolenia) często porównują przeszłość z teraźniejszością, mówiąc o zmianach, jakie się dokonały w ich życiu codziennym, światopoglądzie, systemie wartości i stosunku do własnej odrębności. W analizowanych wypowiedziach można zaobserwować pozytywne wartościowanie przeszłości, negatywną ocenę teraźniejszego stanu rzeczy oraz obawę o przyszłość wspólnoty czy wręcz przekonanie o jej schyłku.

EN

The Russian Orthodox Old Believers who now live in the Suwałki–Augustów region are descendants of Russians who refused to adopt the mid-17th century church reforms as promoted by Tsar Alexei Mikhailovich Romanov and implemented by Patriarch Nikon of Moscow. Old Believers in Poland are an example of ethnic, religious, cultural and linguistic minority. They lived in homogeneous village communities and they managed to maintain their religion, traditions and language through ages. In the last period one can observe many modifi cations in Old Believers’ way of life, in their culture and traditions. Old Believers’ who live in the Suwałki–Augustów region often compare the present with the past and they tell about changes that have come about in their way of life, their worldview and their attitude to their own uniqueness. They characterise the past positively and describe the present negatively.

15

Rola imiesłowów przysłówkowych uprzednich w wyrażaniu stosunków temporalnych w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców mieszkających w Polsce

63%

Paśko-Koneczniak D.

|

tom 66

371-384

PL

Przedmiotem rozważań jest analiza znaczeń i relacji temporalnych wyrażanych za pomocą imiesłowów przysłówkowych uprzednich w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców mieszkających w P olsce. Analizowane przykłady zostały wyekscerpowane z materiału zgromadzonego współcześnie oraz pochodzącego z badań z lat 1950–1970 prowadzonych przez Irydę Grek-Pabisową i Irenę Maryniakową. Rosyjska gwara staroobrzędowców określana jest jako najbardziej zbliżona do grupy zachodniej środkowowielkoruskich gwar akających, tzw. grupy pskowskiej. Imiesłowy przysłówkowe uprzednie na -(f)šy mają w gwarze staroobrzędowców szerokie zastosowanie i tworzone są zarówno od czasowników nieprzechodnich, jak i przechodnich. W odróżnieniu od rosyjskiego języka literackiego w gwarze staroobrzędowców mieszkających w Polsce formy imiesłowowe na -(f)šy występują w funkcji orzeczenia. W badanej gwarze staroobrzędowców imiesłowy przysłówkowe uprzednie mogą wyrażać m.in. czynność przeszłą, której skutki są aktualne w momencie mówienia; cechę lub stan subiektu w teraźniejszości lub przeszłości; cechę lub stan obiektu, która jest rezultatem czynności przeszłej; czynność uprzednią w stosunku do innej czynności przeszłej; tzw. conclusivus, czyli wnioskowanie na temat realizacji czynności; możliwy rezultat w teraźniejszości; możliwe zdarzenie przyszłe w przeszłości; możliwą czynność następczą w przyszłości; uprzedniość zdarzenia w przyszłości; czynność lub stan towarzyszące innej czynności, która ma miejsce w teraźniejszości; równoczesność dwóch czynności w przeszłości.

EN

The article is an analysis of meanings and temporal relationships expressed by means of past adverbial participles in the Russian dialect spoken by the Old Believers living in Poland. Linguistic samples have been excerpted from the recently collected material as well as from the research which was carried out by Iryda Grek-Pabis and Irena Maryniak between the 1950s and the 1970s. The Russian dialect used by the Old Believers is considered closest to the western group of Central Russian akanie dialects, the so-called Pskov group. Past adverbial participles ending in -(f)šy are widely used in the Old Believers’ dialect and they are formed on the basis of both transitive and intransitive verbs. In contrast to the standard variety of Russian, in the dialect used by the Old Believers inhabiting Poland, adverbial forms ending in -(f)šy can function as predicates. In the researched dialect, past adverbial participles can be used to express, for example, an activity performed in the past whose result is still present at the moment of speaking, a feature or state of the subject in the present or in the past, a feature or state of the object which is the result of an activity performed in the past, an activity anterior to another activity in the past, a conclusive meaning, a possible result in the present, a probable future activity expressed in the past, a possible consequence in the future, an activity anterior to another activity in the future, an activity or state accompanying another activity in the present, or two activities happening at the same time in the past.

16

Nauczanie śpiewu cerkiewnego przez wspólnoty staroobrzędowców Wojnowa w świetle rkp. BN akc. 8982

51%

Sawicki D.

|

tom 63

|

nr 2

85-105

EN

The article is an attempt to retrace the process of the teaching of Orthodox chanting by Old Believers (Eastern Orthodox Christians who reject the reforms of Patriarch Nikon of Moscow) from the village of Wojnowo. The author performs an analysis of the only surviving book for teaching chanting, i.e. the nineteenth-century Azbuka from Wojnowo, with respect to the influence exerted by its contents on the methods of teaching singing adopted by the particular congregations living in Wojnowo. The author draws attention to the prayer-like characteristics of the chanting practiced by Old Believers and its influence on the education of singers.

PL

Artykuł jest próbą rekonstrukcji procesu nauczania śpiewu liturgicznego przez wspólnoty staroobrzędowców (wiernych Cerkwi prawosławnej nie uznających reform liturgicznych patriarchy Nikona) z Wojnowa. Autor dokonuje analizy jedynego zachowanego podręcznika do nauki śpiewu – tj. XIX-wiecznej Azbuki z Wojnowa pod kontem wpływu zawartych w nim treści na sposób nauczania śpiewu przyjęty w poszczególnych wspólnotach zamieszkujących wieś Wojnowo. Autor zwraca uwagę na modlitewny aspekt praktykowanego przez wspólnoty staroobrzędowców śpiewu, oraz jego wpływ na kształcenie kadr śpiewaczych.

17

Anielski śpiew i anielskie trąby w reprezentacjach Sądu Ostatecznego Staroobrzędowców

51%

Sulikowska-Bełczowska A.

|

tom 8

35-52

EN

The purpose of this paper is to describe the musical concept of angel singing and the iconography of angel horns in the culture of Russian Old Believers in the 19th century. From the mid-17th century, the Old Believers rejected the new customs of the Muscovite official Church, including musical traditions, and accepted only vocal music. Musical instruments in Old Russian and Old Believer art depicted on icons and miniatures were based primarily on Byzantine models. Further examples can be given from the Book of the Apocalypse and on eschatological icons, which show angels playing the horn. The article discusses items from a 19th century Apocalypse from the collection of the National Library in Warsaw and icons from the National Museum in Warsaw. Angels with horns announce the approaching of the Last Judgement. These images are symbolic in meaning and do not refer to musical practices.

18

Główne założenia reform staroruskiej notacji muzycznej na przykładzie traktatu teoretycznego Iwana Szajdurowa

51%

Sawicki D.

|

nr 2: „Jedno nierozdzielne i nieróżne ciało”. Studia z dziejów polsko-litewskiej Rzeczypospolitej, pod red. Artura Goszczyńskiego

239-262

PL

W niniejszym artykule autor nakreślił genezę reform staroruskiej notacji muzycznej, jakie rozpoczęły się pod koniec XVI w. w Państwie Moskiewskim. Autor wskazuje na fakt, iż wprowadzenie do piśmiennictwa muzycznego systemu znaków pomocniczych tj. kinowarnych pomiet przyczyniło się do rozwoju sztuki śpiewaczej, a nade wszystko uchroniło wiele cennych melodii przed bezpowrotnym zapomnieniem. Autor zwraca uwagę na ważną rolę pomiet we współczesnych badaniach nad śpiewem cerkiewnym. Porównując ze sobą przy pomocy metody analizy retrospektywnej śpiewy zawierające kinowarnyje pomiety, z powstałymi wcześniej, badacze stopniowo przybliżają się do odczytania coraz starszych zabytków piśmiennictwa muzycznego na Rusi. Precyzyjne określenie wysokości dźwięku umożliwiło badaczom także odczytanie rękopisów zawierających pierwotne śpiewy wielogłosowe (tzw. Strocznoje pienije). Autor podkreśla na fakt, iż w teorii staroruskiego śpiewu cerkiewnego nie istniało pojęcie precyzyjnej wysokości dźwięku, a jednocześnie zwraca uwagę na wiele istotnych elementów, łączących system kinowarnych pomiet z zachodnioeuropejską teorią muzyki.

EN

: In this article, the author outlines the genesis of reforms of the Old Ruthenian musical notation that began at the end of the 16th century in the Moscow State. The author points to the fact that the introduction to the music writings of the system of auxiliary characters, i.e. kinowarnych pomiet, contributed to the development of singing art, and above all, saved many valuable melodies from irretrievable oblivion. The author draws attention to the important role of pomiet in contemporary research on the Orthodox church singing. Comparing with each other, using the method of retrospective analysis, songs containing kinowarnyje pomiety, with those created earlier, researchers are gradually approaching the reading ever older monuments of music writings in the Rus. The precise determination of the sound pitch allowed researchers also reading of the manuscripts containing original polyphonic songs (so-called Strocznoje pienije). The author emphasizes the fact that in the theory of the Old Ruthenian church singing there was no concept of precise the pitch, and at the same time he draws attention to many important elements connecting the system kinowarnych pomiet with the Western European theory of music

RU

В этой статье автор представил генезис преобразований древнерусской музыкальной нотации, начавшихся в конце XVI в. в Московском государстве. Автор указывает на тот факт, что введение в музыкальную литературу системы вспомогательных знаков, то есть киноварных помет, способствовало развитию певческого искусства и, прежде всего, спасло многие ценные мелодии от безвозвратного забвения. Автор обращает внимание на важную роль помет в современных исследованиях церковного пения. Сравнивая друг с другом, методом ретроспективного анализа, песни, содержащие киноварные пометы, с созданными ранее, исследователи постепенно приближаются к причитанию все более старых памятников музыкальной литературы в Руси. Точное определение высоты звука также позволило исследователям прочитать рукописи, содержащие оригинальные полифонические песни (т. н. строчное пение). Автор подчеркивает тот факт, что в теории древнерусского церковного пения не было понятия точной высоты звука, и в то же время обращает внимание на многие важные элементы, связывающие систему киноварных помет с западноевропейской теорией музыки

19

Staroobrzędowcy na białoruskich ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII-XVIII stuleciu

51%

Anoszko S.

|

nr 1

93-111

PL

W drugiej połowie XVII wieku w prawosławiu kijowsko-moskiewskim, po reformie patriarchy Moskwy Nikona (1652-1658), wyodrębniła się grupa wyznaniowa starowierców zwanych też staroobrzędowcami. Nieliczna i mało znana wspólnota odszczepieńców z powodu prześladowań uciekała za Ural i za ocean, ale również na tereny dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569-1772/1795), gdzie panowała tolerancja religijna. Starowiercy z terenów pskowskiego i nowogrodzkiego osiedlili się w regionie dzisiejszego Augustowa, Suwałk i Sejn. Artykuł poświęcony jest historii powstania XVII-wiecznego rozłamu lub schizmy w prawosławiu, etapom przesiedlenia starowierców na ziemie białoruskie oraz próbom adaptacji staroobrzędowców do nowych realiów kulturowo-religijnych.

EN

In the second half of the 17th century in the Kiev-Moscow Orthodoxy, after the reform of the Patriarch of Moscow Nikon (1652-1658), a religious group called Old Believers or Old Ritualists emerged. Because of persecution the small and little-known community of dissenters fled across the Urals and the ocean, but also to the territories of the former Polish-Lithuanian Commonwealth (1569-1772 / 1795), where religious tolerance prevailed. Old Believers from the areas of Pskov and Novgorod settled in the region of today’s Augustów, Suwałki and Sejny. The article is devoted to the history of the emergence of the seventeenth-century split or schism in Orthodoxy, the stages of resettlement of Old Believers to the Belarusian lands and attempts to adapt Old Believers to new cultural and religious realities.

20

Przegląd niekanonicznych prawosławnych jurysdykcji regionu nowosybirskiego

32%

Бочков П. , p. , Ławreszuk M. , Kostiuczuk J. , Ignatiuk K. , p. , Ławreszuk M. , Ignatiuk K.

|

2017

|

nr 19

RU

W artykule przedstawione zostały niekanoniczne organizacje wierzących, wspólnoty i diecezje, działających na terytorium Nowosybirskiej Metropolii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, położone w granicach regionu Nowosybirsku w Rosji. Pomimo odrzucenia legalnej struktury kościelnej, wspólnoty te nie są w stanie przyciągnąć uwagi do swoich działań lokalnej społeczności prawosławnych regionu Nowosybirska.