Floods are natural events of a random nature that cause damage in property, agriculture, and industry. Floods in the upper and middle Odra basin, particularly on a large scale, are characterized by their specificity of arising and shaping. Analyses of historical material prove that the largest floods are during the summer season, especially in July and August. Those events are caused by wide and intensive precipitation lasting 2-3 days. Moreover spatial ranges in the Odra basin and runoff sequence are also the important reasons. Other important factors for the flood risk scale in a region is knowledge of the flood risk index established on the basis of observed floods or that of Maximum Probability Flood. In this paper flood risk in the territory of Lower Silesia Province was evaluated on the basis of chosen indices of flood risk.
PL
Powodzie to naturalne i losowe wydarzenia powodujące liczne szkody w rolnictwie, przemyśle i mieniu ludzkim. Analiza materiałów historycznych wskazuje, że największe powodzie w województwie dolnośląskim wystąpiły w sezonie letnim, najczęściej w lipcu i sierpniu. Wydarzenia te są najczęściej spowodowane przez rozległe i intensywne opady w obszarze górnego biegu Odry i jej lewostronnych dopływów (Nysa Kłodzka, Bóbr). W skali określania zagrożenia powodziowego w regionie ważna jest znajomość wskaźnika potencjału powodziowego, wskaźnika zagrożenia powodziowego i wskaźnika potencjalnej powodziogenności. W artykule podano informacje o tworzeniu stref zagrożenia powodziowego, w tym tworzonych w ramach projektu ISOK.
In the paper the calculations of the load of nitrogen entering groundwater from agricultural sources for the Odra catchment (136 000 km2) are presented. The emission-oriented method was chosen, which allowed to analyse the impact of nutrients on groundwater quality taking into consideration the intensity of agricultural land use, as well as climatic, topographic, hydrogeological and soil conditions. The calculation has been done using geographical information system (ARC INFO method) within the boundaries of small administrative districts (gminas) and small river catchments with a surface area less than 500 km2.
PL
Ocena ładunku azotu wymywanego do wód gruntowych z obszarów rolniczych w zlewni Odry W pracy przedstawiono ocenę potencjalnego zagrożenia dla jakości wód gruntowych na skutek wymywania związków azotu z obszarów rolniczych w zlewni Odry. Badania obejmują całą zlewnię Odry (136 000 km2), poza częścią znajdującą się na terytorium Republiki Czeskiej oraz obszarem zbudowanym ze skał litych. Wielkość ładunku azotu szacowana była w oparciu o rzeczywiste wielkości nadwyżek biogenów wytwarzanych i uwalnianych w procesie produkcji rolniczej w roku 1989. W roku tym zanotowano najwyższe w historii zużycie nawozów mineralnych. Przeprowadzone obliczenia pozwoliły na identyfikację podstawowych rolniczych źródeł zanieczyszczeń, tj. wyznaczenie obszarów najbardziej narażonych na zanieczyszczenie wód podziemnych w zależności nie tylko od poziomu intensyfikacji rolnictwa lecz również rodzaju gleby, warunków hydrologicznych i klimatycznych (opadu i ewapotranspiracji). Przy obliczeniach wykorzystany był system informacji geograficznej (GIS), który pozwolił na numeryczne opracowywanie map tematycznych zlewni Odry. Wykorzystując pakiet ARC INFO opracowano dla potrzeb analizy transportu szereg map obejmujących m.in. następujące parametry: opady atmosferyczne i ewapotranspiracja, przestrzenne zróżnicowanie nadwyżek azotu, zagospodarowanie i użytkowanie terenu, właściwości filtracyjne gleb i gruntów. Wynikiem pracy są mapy zlewni Odry przedstawiające przestrzenny rozkład infiltracji efektywnej, czasu dopływu azotu z powierzchni terenu do wód gruntowych oraz jednostkowe ładunki azotu wymywane do wód gruntowych.
W pracy przedstawiono analizę minimalnych rocznych przepływów z lat 1971-1985 i 1995-2007 w dwóch sąsiadujących zlewniach Nowego Rowu i Średzkiej Wody. Oceny dokonano na tle wybranych stałych i zmiennych parametrów decydujących o procesach odpływu w małych zlewniach użytkowanych rolniczo. Wykazano, iż minimalne roczne przepływy w Średzkiej Wodzie i Nowym Rowie są zbliżone do siebie a ich wielkości zależą głównie od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych.
EN
The paper presents the analysis of minimum annual flows from the years 1971-1985 and 1995-2007 in two adjoining basins of Nowy Rów and Średzka Woda. The assessment was done on the ground of selected constants and changeable parameters deciding of runoff processes in the small land use basins. It was found that minimum flows in the Nowy Rów and Średzka Woda streams are similar and their sizes mainly depend on the amount and distribution of precipitations.
W pracy przedstawiono analizę maksymalnych rocznych przepływów z lat 1971-1985 i 1995-2007 w dwóch sąsiadujących zlewniach Nowego Rowu i Średzkiej Wody. Oceny dokonano na tle wybranych stałych i zmiennych parametrów decydujących o procesach odpływu w małych zlewniach użytkowanych rolniczo. Wykazano, iż maksymalne przepływy w Średzkiej Wodzie są znacznie większe od analogicznych przepływów w Nowym Rowie. Różnice w wielkościach maksymalnych przepływów spowodowane są przede wszystkim kształtem zlewni, konfiguracją terenu.
EN
The paper presents the analyze of maximum annual flows from the years 1971-1985 and 1995-2007 in two adjoining basins of Nowy Rów and Sredzka Woda. The assessment was done on the ground of selected constants and changeable parameters deciding of runoff processes in the small land use basins. It was found that maximum flows in the Średzka Woda stream are much bigger then similar flows in the Nowy Rów. The differences in size of maximum flows are caused first of all by the shape of basin and terrain configurations.
Analysis of erosion-induced surface nutrient transport to the rivers of the Odra catchment is presented in the paper. The modelling approach is based on the Universal Soil Loss Equation (USLE) and a statistical concept to specify the necessary parameters (related to soil, topography, rain erosivity, crop rotation and management practices) for subcatchments as related to long-term mean climatic conditions. A specific portion of the calculated soil loss is taken into consideration to estimate the load of particular and soluble nutrients flowing towards the water courses.
PL
Analiza dopływu nutrientów do rzek ze spływem powierzchniowym w zlewni Odry Jedną z dróg dopływu nutrientów pochodzących z działalności rolniczej jest odpływ powierzchniowy, występujący po opadach deszczu o dużym natężeniu. Próba oceny ładunku osadów wnoszonych do rzek z obszarów rolniczych (gruntów ornych), a następnie ocena wielkości ładunku azotu i fosforu przedstawiona została w niniejszej pracy. Wielkość ładunku transportowanych osadów obliczono w oparciu o metodę USLE, a następnie wielkości ładunku fosforu i azotu oceniono w oparciu o wyznaczone zawartości tych związków w glebach. Obliczono również ładunki azotu i fosforu doprowadzanych do rzek w formie rozpuszczonej (wymywanych z gleby). W badaniach wykorzystywano szeroko system geograficznej informacji przestrzennej (GIS), szczególnie przy analizie danych wejściowych do obliczeń metodą USLE, a następnie dla celów prezentowania wyników badań.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.