Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pozorna rysa na obliczu Temidy

100%

Dobrowolski M.

|

2022

|

nr nr 4

259-265

XX

Artykuł stanowi polemikę z tekstem A. Gomułowicza pt. Rysa na obliczu Temidy ("Kwartalnik Prawa Podatkowego" 2022, nr 2, s. 29-38), który jest krytyczną, acz swoistą glosą do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2021 r. (III FSK 3626/21) odnoszącego się do powołań sędziowskich (asesorskich) z udziałem obecnej KRS. Jest to glosa napisana w formie publicystyki prawniczej, połączonej dodatkowo z wykładem prawa konstytucyjnego, którego precyzja pozostawia wiele do życzenia. W efekcie w artykule pojawia się szereg tez stawianych nader swobodnie, co czyni je bardziej zbiorem refleksji luźno zainspirowanych wyrokiem NSA niż spójnym prawniczo wywodem (np. dotyczących testu Astradsson), albo tez stawianych z pominięciem dorobku orzeczniczego Trybunału Konstytucyjnego oraz doktryny prawa konstytucyjnego (np. w odniesieniu do prerogatywy Prezydenta RP). W rezultacie uznać należy, że autor nazbyt pobieżnie traktuje podjętą w wyroku NSA problematykę - raczej ogłasza tylko swoje przekonania, niż próbuje je udowadniać. W ten sposób jednak nie ma szans zbliżenia się do prawdy, którą - jak deklaruje - ceni sobie bardziej od przyjaźni.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is a polemic with the text by A. Gomułowicz entitled A scratch on the face of Themis ("Kwartalnik Prawa Podatkowego" 2022, no. 2, pp. 29-38), which is a critical and at the same time a kind of gloss to the judgment of the Supreme Administrative Court of 4 November 2021 (III FSK 3626/21) concerning judicial (assessor) appointments with the participation of the current NCJ. This is a gloss written in the form of legal journalism combined additionally with a constitutional law lecture, the precision of which leaves much to be desired. As a result, the article contains a number of theses loosely inspired by the judgment of the Supreme Administrative Court (e.g., with regard to the Astradsson test) and put forward with disregard for the body of rulings of the Constitutional Tribunal and the doctrine of constitutional law (e.g., with regard to the prerogative of the President of the Republic of Poland). As a result, it should be concluded that the Author treats the issue raised in the NSA's judgment too superficially, merely proclaims his convictions rather than trying to prove them. In this way, however, he has no chance of getting closer to the truth, which, as he declares, he values more than friendship.(original abstract)

2

Rysa na obliczu Temidy

100%

Gomułowicz A.

|

2022

|

nr nr 2

29-38

XX

Artykuł dotyczy tezy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2021 r., sygn. III FSK 3626/21, a także jej uzasadnienia. Koncentruje się na fundamentalnych wadach, a mianowicie na: 1) błędnym założeniu, że Krajowa Rada Sądownictwa jest organem konstytucyjnym samorządu sędziowskiego (przeczy temu treść art. 187 ust. 1 Konstytucji RP); 2) błędnym uznaniu, że odwołanie wybieranych członków Rady, sędziów przed upływem ich czteroletniej kadencji jest wadliwością postępowania, podczas gdy jest to jaskrawe i bezdyskusyjne złamanie art. 187 ust. 3 Konstytucji RP; 3) bezpodstawnym przyjęciu, że Prezydent RP ma prawne podstawy do prowadzenia własnego merytorycznego postępowania, które weryfikuje zgłoszone przez Radę kandydatury na stanowiska sędziowskie; 4) nieuprawnionym stawianiu znaku równości pomiędzy KRS a "nową KRS"; 5) wadliwym zastosowaniu testu Astradssona.(abstrakt oryginalny)

EN

The article concerns the assessment of the thesis of the judgment of the Supreme Administrative Court of November 4, 2021 (no. III FSK 3626/21) as well as its justification. It focuses on the fundamental flaws, namely: 1) on the erroneous assumption made by judges that the National Judiciary Council is a constitutional collegiate body (the content of Article 187 (1) of the Constitution contradicts this); 2) on the erroneous recognition that the dismissal of elected members of the Council, judges, before the end of their 4-year term of office, is a defect in the procedure, while it is a clear and indisputable breach of Article 187, paragraph 3 of the Constitution; 3) on the unsubstantiated assumption that the President of the Republic of Poland has legal grounds to conduct his own substantive proceedings, which will verify the candidates for judicial posts submitted by the Council; 4) on the unauthorized equation between the NCJ and the neo-NCJ; 5) on a faulty application of the Astradsson test.(original abstract)

3

The Optional Declarations Regime as a Lawful Tool to Develop the Jurisprudential Interaction Between the African Court on Human and Peoples' Rights and the National Authorities

75%

Wasiński M.

|

2017

|

tom 105

125-147

XX

Dostęp jednostek do Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka jest ograniczony o tyle, że mogą one występować ze skargami jedynie przeciwko państwom, które złożyły stosowną deklarację fakultatywną. Artykuł dowodzi, że takie ograniczenie właściwości ratione personae sądu międzynarodowego może być traktowane jako rozwiązanie prowadzące do swoistego dialogu między Trybunałem a państwami afrykańskimi. W szczególności sędziowie Trybunału mogą świadomie stymulować procesy decyzyjne prowadzące do składania deklaracji fakultatywnych. W tym celu, w procesie interpretacji praw człowieka gwarantowanych w Karcie z Bandżulu, konieczne jest zachowanie równowagi między progresywną wykładnią pro homine a podejściem zachowawczym, zazwyczaj preferowanym przez państwa. Taka taktyka orzecznicza odzwierciedla szczególne cechy społeczności międzynarodowej, nie narusza bezstronności sędziowskiej oraz daje się pogodzić z normami prawa międzynarodowego o interpretacji traktatów.(abstrakt oryginalny)

EN

The starting point for this paper is the problem of limited individual access to the African Court on Human and Peoples' Rights under Article 5(3) and Article 34(6) of the Protocol to the African Charter on Human and Peoples' Rights on the Establishment of the Court. While such a restriction imposed upon its personal jurisdiction is a standard element of political constraint introduced by states to protect their interests, it is argued that the aforementioned provisions may be also perceived differently, namely as constituting a platform enabling dialogue between the judicial organ and the sovereigns. It is asserted in particular that judges of the Court may stimulate expansion of the individual access striking a fair balance between the tendency to interpret human rights obligations of the states progressively and the relevant policy considerations echoing the more conservative approach in their perception of human rights. The paper presents such a judicial tactic as reflecting a particular environment of the international society and possibly remaining in line with international law of treaty interpretation and judicial impartiality.(original abstract)

4

Teisminės Valdžios Konstitucinė Samprata Lietuvoje Ir Lenkijoje

75%

Vaičaitis V. A.

|

2020

|

nr nr 93 Współczesne problemy władzy sądowniczej w Polsce i na Litwie

5-24

XX

Artykuł ma na celu analizę podobieństw i różnic Konstytucji Republiki Litewskiej z 1992 r. i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., związanych ze statusem konstytucyjnym władzy sądowniczej. Artykuł składa się z trzech części: I. miejsce władzy sądowniczej w konstytucjach Polski i Litwy, II. litewski Sąd Konstytucyjny i polski Trybunał Konstytucyjny oraz III. specjalna instytucja sędziowska zgodnie z Konstytucją Litwy oraz Krajowa Rada Sądownictwa zgodnie z Konstytucją Polski. Z przeprowadzonego badania wynika, że status konstytucyjny władzy sądowniczej w obu konstytucjach jest w dużej mierze podobny, można jednak wyodrębnić wskazane poniżej różnice i dokonać następujących uogólnień: 1. Konstytucja Polski przewiduje sądy wojskowe, które rozpoznają sprawy karne przeciwko funkcjonariuszom Ministerstwa Obrony Narodowej, podczas gdy Konstytucja Litwy nie przewiduje takich sądów. Ponadto, Konstytucja Polski określa dwa rodzaje organów sądowych: sądy i trybunały, w tym Trybunał Konstytucyjny. Tymczasem Konstytucja Litwy nie przewiduje trybunału, a instytucją nadzoru konstytucyjnego jest Sąd Konstytucyjny. 2. Konstytucja Litwy zakłada podwójny sposób odwoływania sędziów sądów wyższych instancji po uznaniu, że swoimi działaniami sprzeniewierzyli się godności sędziego: 1) sędzia Sądu Najwyższego może zostać odwołany uchwałą Sejmu, a sędzia sądu apelacyjnego - dekretem Prezydenta lub 2) sędziowie tych sądów mogą podlegać procedurze impeachmentu przed Sejmem. Tymczasem Konstytucja Polski nie przewiduje odwołania sędziów w drodze impeachmentu. 3. Sąd Konstytucyjny na Litwie i Trybunał Konstytucyjny w Polsce w szerokim sensie stanowią część władzy sądowniczej. Funkcje tych organów nadzoru konstytucyjnego są w zasadzie bardzo podobne, główna zaś różnica polega na tym, że znacznie szerszy krąg podmiotów ma prawo zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego w Polsce niż do Sądu Konstytucyjnego na Litwie o abstrakcyjną kontrolę konstytucyjną aktów prawnych. Z drugiej strony, Trybunał Konstytucyjny w Polsce nie ma kompetencji do składania opinii dotyczących działań funkcjonariuszy, wobec których wszczęto procedurę impeachmentu oraz w sprawie naruszeń ustaw o ordynacji wyborczej. Wreszcie, zgodnie z prawem powszechnym co najmniej jeden członek Trybunału Konstytucyjnego w Polsce ex officio jest jednocześnie członkiem Państwowej Komisji Wyborczej. 4. Chociaż w Konstytucji Polski Krajowej Radzie Sądownictwa poświęcono dość dużo uwagi, to jednak w chwili obecnej uchwały Litewskiej Rady Sądownictwa mają większą wagę konstytucyjną (w porównaniu z Krajową Radą Sądownictwa), ponieważ jej negatywna opinia w sprawie powołania lub odwołania sędziów jest wiążąca dla Prezydenta Republiki Litewskiej. Ponadto, zgodnie z Ustawą Republiki Litewskiej o Sądach, tylko sędziowie, z których większość jest wybierana przez Walne Zgromadzenie Sędziów, mogą być członkami Litewskiej Rady Sądownictwa, podczas gdy nie tylko sędziowie mogą być członkami Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce, ponadto sędziowie na to stanowisko w Polsce nie są wybierani przez przedstawicieli władzy sądowniczej, ale są powoływani przez polityków.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is intended to analyze similarities and differences of the 1992 Lithuanian Constitution and the 1997 Polish Constitution regarding the constitutional status of the judiciary. The article consists of three parts: I. The place of judicial power in the Polish and Lithuanian constitutions, II. Lithuanian Constitutional Court and Polish Constitutional Tribunal and III. A special institution of judges under the Constitution of Lithuania and the National Judicial Council under the Constitution of Poland. At the end of the article following differences are to be distinguished: 1. The Polish Constitution mentions military courts, while in Lithuania they do not exist. In addition, the Polish Constitution provides for two types of judicial authorities: courts and tribunals, including the Constitutional Tribunal, meanwhile, the Lithuanian Constitution include only courts. 2. The Constitution of Lithuania provides for two methods of dismissal of judges of the Supreme Court, when they discredit the name of a judge: 1) by the resolution of the Seimas and 2) under impeachment proceedings. Meanwhile, the Polish Constitution does not mention the impeachment proceedings for dismissal of judges. 3. The Constitutional Court of Lithuania and the Constitutional Tribunal of Poland in broader sense belong to the judiciary, and the functions of these institutions are very similar, however, the main difference could be that there are more subjects to address the Polish Constitutional Tribunal than to the Lithuanian Constitutional Court. On the other hand, the Polish Constitutional Tribunal has no jurisdiction to rule on the actions of officials under impeachment and on violations of electoral laws. Finally, under ordinary law, at least one member of the Polish Constitutional Tribunal ex officio is also a member of the Polish Central Electoral Commission. 4. Although the Polish Constitution pays considerably more attention to the National Judicial Council, currently the decisions of the Lithuanian Judicial Council have a greater constitutional weight (than the Polish National Judicial Council), as its negative advice on the appointment or dismissal obliges the President of the Republic. In addition, according to the Law on Courts of the Republic of Lithuania, only judges, the majority of whom are elected by the General Assembly of Judges, may be members of the Lithuanian Judicial Council, while some members of the Polish Judicial Council are not members of judiciary, including those, appointed by politicians.(original abstract)

5

Teisėjų tarybos sudėtis: reglamentavimo pokyčiai Lietuvoje 1994-2019 metais

75%

Šinkūnas H. , Driukas A.

|

2020

|

nr nr 93 Współczesne problemy władzy sądowniczej w Polsce i na Litwie

61-74

XX

W artykule omówiono zmiany w regulacjach prawnych, dotyczących składu szczególnej instytucji sędziowskiej, wskazanej w art. 112 ust. 5 Konstytucji, która w obowiązującej w chwili obecnej ustawie o sądach została określona jako Rada Sędziowska, od momentu jej utworzenia w 1994 r. do ostatnich zmian wprowadzonych w 2019 r. Realizując funkcje przypisane w Konstytucji, Rada Sędziowska stanowi przeciwwagę dla Prezydenta kraju, tworzącego korpus sędziowski, a jako jedna z najważniejszych instytucji samorządu sędziowskiego pełni bardzo ważną misję w ochronie niezawisłości sądownictwa i sędziów. W artykule przeanalizowano orzeczenie Sądu Konstytucyjnego z 9 maja 2006 r., warunkujące zasadnicze zmiany składu Rady Sędziowskiej, w którym to stwierdzono, że członkami tej instytucji mogą być wyłącznie sędziowie. Autorzy przedstawiają propozycje, które ich zdaniem mogłyby stanowić przesłanki do poprawy skuteczności działań Rady Sędziowskiej: określenie zakazu przewodniczącemu Rady Sędziowskiej mianowania prezesów Sądu Najwyższego Litwy i Naczelnego Sądu Administracyjnego Litwy, ograniczenie nadmiernego wpływu sędziów i prezesów sądów wyższej instancji na samorząd sędziowski, ustalenie proporcjonalnej reprezentacji sędziów sądów wszystkich instancji, wybór wszystkich mianowanych członków Rady Sędziowskiej na walnym zgromadzeniu sędziów oraz włączenie do składu Rady Sędziowskiej nie tylko sędziów.(abstrakt oryginalny)

EN

The article examines the changes in the legal regulation of the composition of the special institution of judges provided for in Paragraph 5 of Article 112 of the Constitution, which is enshrined in the current Law on Courts from the establishment of this institution in 1994 until the last amendments made in 2019. In carrying out the tasks assigned to it by the Constitution, the Council of Judges acts as a counterweight to the President of the Republic in questions of the formation of the judicial corps and as one of the most important institutions of judicial self-government and fulfills a very important mission to protect the independence of the judiciary and judges. The article examines the ruling of the Constitutional Court of 9 May 2006, which determined the fundamentachanges in the composition of the Council of Judges, in which it was clarified that only judges may be members of this institution. The authors make suggestions that, in their opinion, would create preconditions for improving the efficiency of the Council of Judges: to establish a ban on electing the Presidents of the Supreme Court and the Supreme Administrative Court of Lithuania, to reduce the excessive influence of judges of higher courts and chairmen of courts in the self-government of courts, to set proportional quotas for the representation of judges of all courts, to elect all elected members of the Council of Judges at the General Meeting of Judges and to include not only judges in the composition of the Council of Judges.(original abstract)

6

Standards for Review of the Concept of a "National Court" in EU Law

75%

Grądzka I. , Krzysztofik E.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2023

|

nr Vol. 32, nr 5

143-161

XX

Celem artykułu jest wykazanie ewolucyjnego podejścia Trybunału Sprawiedliwości (TS) do kryteriów kontroli pojęcia sądu w rozumieniu prawa unijnego. Wykazano, że wykształciły się trzy zasadnicze wzorce, z jakich korzysta Trybunał w tym obszarze. Pierwszy z nich to badanie przesłanek wypracowanych w ramach pytania prejudycjalnego, które obejmuje przesłanki funkcjonalne i ustrojowe. Drugi opiera się na art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, który wskazuje trzy przesłanki: niezawisłość, bezstronność oraz powołanie sądu na mocy ustawy. Odmienny charakter ma trzeci wzorzec kontroli, jaki wskazał TS w wyroku w sprawie C-64/16. Został on zastosowany do reform wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich i opiera się na łącznej interpretacji trzech postanowień art. 2, art. 4 ust. 2 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej. Wskazany wzorzec stał się przyczyną ożywionej dyskusji, jaką podjęły trybunały konstytucyjne państw członkowskich (sprawa Polski i Rumunii). Zasadniczo nie podważają one prawa TS do kontroli pojęcia sądu w ramach pierwszego i drugiego wzorca, natomiast w odniesieniu do reform wymiaru sprawiedliwości podkreślają własną kompetencję, jaką nadaje im konstytucja krajowa. Należy zauważyć, że podstawowym problemem, jaki zarysowuje się w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego oraz TS jest ochrona prymatu konstytucji oraz niepodważalność przez TS wyroków trybunałów konstytucyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to demonstrate the evolutionary approach of the Court of Justice to the criteria for review of the concept of a court within the meaning of EU law. It has been shown that there are three basic standards used by the Court in this area. The first one is an examination of the premises developed as part of the procedure of a question referred to for a preliminary ruling, which includes functional and systemic premises. The second one is based on Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, which specifies three premises: independence, impartiality and establishment of a court by statute. The third standard of control indicated by the Court of Justice in the judgment in case C-64/16 is of a different nature. It has been applied to reforms of the justice system in the Member States and is based on the combined interpretation of three provisions: Article 2, Article 4 (2) and Article 19 (1) of the Treaty on European Union. The indicated standard was the cause of a lively discussion initiated by the constitutional tribunals of the Member States (the case of Poland and Romania). In principle, they do not question the right of the Court of Justice to review the concept of a court under the first and second standard. However, in relation to the reforms of the justice system, they emphasize their own competence, which is granted to them by their national constitutions. It should be noted that the fundamental problem that appears in the jurisprudence of both the Polish Constitutional Tribunal and the Court of Justice is the protection of primacy of the constitution and irrefutability of the judgments of constitutional tribunals by the Court of Justice. (original abstract)

7

Członek czy sędzia Trybunału Stanu? Uwagi na temat statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu

75%

Kuczma P.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

nr nr 3

51-60

XX

W artykule dokonano analizy statusu prawnego osób zasiadających w Trybunale Stanu celem ustalenia charakteru prawnego funkcji członka tej instytucji. Trybunał Stanu jest w Polsce w zasadzie instytucją martwą i zasadne było zbadanie przyczyn tego zjawiska. W związku z tym przeprowadzono badania dotyczące sposobu kreacji składu personalnego tego organu, niezawisłości zasiadającym w nim członków i ich apolityczności. Okazało się, że formuła prawna, na której opiera swe istnienie w Polsce Trybunał Stanu, jest mocno wadliwa; jego członkom nie zagwarantowano wszystkich gwarancji niezawisłości sędziowskiej. W konsekwencji osoby nim zasiadające - z wyjątkiem przewodniczącego tego organu - nie są sędziami i należy ich określać jako członków Trybunału Stanu. W pracy sformułowano również uwagi de lege ferenda. (abstrakt oryginalny)

EN

The article analyses the legal status of persons sitting on the State Tribunal in order to determine the legal nature of the function of a member of the State Tribunal. The State Tribunal in Poland is basically a dead institution and it is reasonable to examine the reasons for this phenomenon. In connection with this, research was conducted on how to create the personal composition of this body, and on the independence of its members and their apoliticality. It turns out that the legal formula on which the State Tribunal bases its existence in Poland is seriously flawed. Members of the State Tribunal were not assured all guarantees of judicial independence. Consequently, those sitting on the State Tribunal - with the exception of the chairman of this body - are not judges and should be identified as members of the State Tribunal. The work also formulates de lege ferenda comments. (original abstract)

8

Stosuj ustawy i rób, co chcesz? Pojęcie niezawisłości a deontologiczny model cnót sędziowskich

75%

Rocławska A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2017

|

nr nr 78 Filozofia prawa

81-95

XX

W niniejszym artykule autorka rozważa niezawisłość sędziów w świetle modelu deontologii cnót. Analizuje ich decyzje i postawy w toku stosowania prawa, argumentując, że aspiracje, by realizować sędziowskie cnoty, mają charakter wtórny względem nadrzędnych wymogów przestrzegania prawa. Stawia tezę, że przestrzeń niezawisłości stanowi wyraz swoistego zaufania ustrojodawcy, iż sędziowie posiadają dyspozycje, które umożliwiają nie tylko wywiązywanie się z obowiązków, lecz także sprostanie wyzwaniom etycznym podczas orzekania. Przywołuje teorie orzekania w trudnych przypadkach autorstwa H. L. A. Harta i R. Dworkina oraz próbuje odpowiedzieć na pytanie, który z teoretycznych modeli - Hartowski czy Dworkinowski - lepiej charakteryzuje praktykę orzeczniczą polskiego wymiaru sprawiedliwości.(abstrakt oryginalny)

EN

This article explores judicial independence in light of a deontological model of virtues. It analyses judicial decisions and attitudes in the process of application of law, arguing that their aspirations to pursue judicial virtues are a secondary requirement against an overriding demand for abiding by law. The thesis is that judicial independence is a kind of a system presupposition that judges have some qualities which help them not only to fulfil their duties, but also to rise to ethical challenges during adjudication. The author recalls two theories of judicial reasoning in hard cases and tries to answer the question which of the theoretical models - by H. L. A. Hart or R. Dworkin - proposes a better characteristic of the judicial practice in the Polish justice system.(original abstract)

9

Krajowa Izba Odwoławcza jako niezawisły organ sądowy

75%

Grzymisławska-Cybulska M.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

nr nr 497 Przedsiębiorca w społecznej gospodarce rynkowej System zamówień publicznych

189-206

XX

Artykuł stanowi próbę weryfikacji tezy o statusie Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) jako niezawisłego organu sądowego. Jakkolwiek bowiem Trybunał Sprawiedliwości przesądził, że KIO ma charakter organu sądowego, a polski ustawodawca wskazuje, że członkowie tego organu wyposażeni są w cechę niezawisłości, to status tego organu wydaje się złożony. Aby zrealizować zamierzony cel, podjęto próbę zdefiniowania istoty "organu sądowego" oraz przypisanej KIO cechy niezawisłości. Odpowiedzi wymagało również pytanie: czy dla statusu KIO ma znaczenie to, że Prawo zamówień publicznych literalnie cechę niezawisłości przypisuje członkom KIO, a nie samej Izbie. Dokonano również analizy istniejących uregulowań prawnych w kontekście urzeczywistnienia gwarancji niezawisłości, takich jak stworzenie organizacyjnych i funkcjonalnych mechanizmów niezawisłości, a także rozwiązań służących nieusuwalności ze stanowiska, materialnej niezależności, jak i stosownych gwarancji procesowych oraz możliwości nieustannego szkolenia(abstrakt oryginalny)

EN

The present article attempts to test the proposition that the National Appeals Chamber (NAC) is an independent judicial authority. Although the Court of Justice adjudged the National Appeals Chamber to be a judicial authority, and Polish legislation deems NAC members to be independent, the status of the Chamber itself seems complicated. To test the proposition in question, an attempt was made to provide a definition of a 'judicial authority', and of 'independence' as an attribute of the National Appeals Chamber. A further question was asked about what it means for the status of the Chamber that under Public Procurement Law it is literally NAC members who are independent rather than the Chamber itself. Subsequently, an analysis was made of the means of ensuring independence present in the existing regulations, such as the organisational and functional mechanisms of independent operation, solutions aiming to guarantee security of tenure, self-reliance, as well as suitable procedural guarantees and possibilities of continuous training(original abstract)

10

O możliwości i zasadności posługiwania się pojęciem samodzielności jurysdykcyjnej organu administracyjnego

75%

Oleś M.

|

nr nr 2

42-58

XX

Artykuł stanowi próbę dokonania oceny możliwości i przydatności posługiwania się pojęciem samodzielności jurysdykcyjnej organu administracji publicznej. Samodzielność jurysdykcyjna stanowi niewątpliwy atrybut sądu, w szczególności sądu karnego. Przedstawiane w literaturze poglądy odnoszące się źródeł i charakteru pojęcia samodzielności jurysdykcyjnej nie są jednolite, przy czym różnice pomiędzy sądowym i jurysdykcyjnym modelem stosowania prawa nie negują możliwości posługiwania się pojęciem samodzielności w obszarze jurysdykcji administracyjnej. Z pewnością jednak wpływają na jego zakres i rozumienie.(abstrakt oryginalny)

EN

The article is an attempt to assess the possibility and usefulness of using the concept of jurisdictional independence of a public administrative body. Jurisdictional independence is an undoubted attribute of a court, especially a criminal court. The views presented in the literature concerning the sources and nature of the notion of jurisdictional independence are not uniform. At the same time, the differences between the judicial and the jurisdictional model of law application do not negate the possibility of using the notion of independence in the field of administrative jurisdiction. Nevertheless, they certainly influence its scope and understanding.(original abstract)

11

Wznawianie postępowań zakończonych orzeczeniem nienależycie obsadzonego Sądu Najwyższego

75%

Lipiński K.

|

nr nr 12 (793)

25-44

XX

Zdecydowanie wyższe niż dotychczas niebezpieczeństwo zapadania przed Sądem Najwyższym rozstrzygnięć dotkniętych uchybieniami odpowiadającymi bezwzględnym przyczynom odwoławczym z art. 439 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego[1] skłania do ponownego spojrzenia na zagadnienie możliwości wznawiania postępowań zakończonych orzeczeniem tego Sądu. Kwestii tej dotyczy również szereg postanowień zapadłych ostatnio w najwyższej instancji sądowej. W artykule przeanalizowano ich treść, krytycznie odnosząc się do postanowienia SN z 23.03.2023 r. (I KZP 17/22) i przyjmując, że z perspektywy systemowej i funkcjonalnej konieczne jest dopuszczenie wznowienia postępowań zakończonych orzeczeniami Sądu Najwyższego oddalającymi kasację lub wnioski o wznowienie postępowania, jak również odmawiającymi wyłączenia sędziego lub pozostawiającymi bez rozpoznania złożone w tym przedmiocie wnioski.(fragment tekstu)

EN

The fact that the risk of determinations made by the Supreme Court being affected by violations of Article 439(1) and (2) of the Code of Criminal Procedure is now significantly higher than before encourages us to re-examine the possibility of reopening proceedings concluded with a judgment of this Court. This issue is also related to a number of rulings issued recently by Poland's top court. The article analyses their contents, critically referring to the ruling of the Supreme Court of 23 March 2023 (I KZP 17/22) and assuming that, from a systemic and functional perspective, it is necessary to allow the reopening of proceedings ended with judgments of the Supreme Court dismissing cassation appeals or requests for reopening of proceedings as well as refusing to recuse a judge or leaving motions submitted in this regard without consideration.(original abstract)

12

Spór o wartości - sąd niezależny czy "zależny", sędzia niezawisły czy "zawisły"

75%

Gomułowicz A.

Kwartalnik Prawa Podatkowego

|

2023

|

nr nr 1

195-211

XX

Problematyka artykułu dotyczy istotnych z punktu widzenia demokratycznego państwa prawnego standardów funkcjonowania władzy sądowniczej. W kontekście konstytucyjnej zasady podziału i równowagi władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej analizuje problematykę odrębności i niezależności sądów od innych władz, znaczenie sędziowskiej niezawisłości i ustrojowej pozycji Krajowej Rady Sądownictwa, ocenia rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2018 r., poz. 3) oraz ustawie z dnia 20 grudnia 2019 roku o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 198). Ta analiza prowadzona jest w kontekście wyroku wydanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 4 listopada 2021 r., sygn. III FSK 3626/21. Problem dotyczy powołań sędziowskich, a także asesorskich w trybie: wniosek "nowej Rady", tj. "neo-KRS", a postanowienie Prezydenta RP o powołaniu na urząd sędziego (asesora).(abstrakt oryginalny)

EN

The paper concerns standards of functioning of judiciary relevant from the point of view of a democratic legal state. It deals with a problem of separateness and independence of judiciary from other powers in the context of constitutional separation of powers. It emphasizes the importance of the independence of judges and the importance of the state position of the National Judiciary Council. The author assesses the solutions adopted in the Act of 8th December 2017 amending the Act on National Judiciary Council and in the Act of 20th December 2019 amending the Act on the Organisational Structure of Common Courts and other acts. The analysis is conducted along with the judgment of the Supreme Administrative Court of November 4, 2021 (no. III FSK 3626/21). The problem presented is a problem of appointing of the judges according to a new procedure: the proposal made by a "new Council" and the President's decision to appoint a judge (assessor). The text is also a reply to prof. M. Dobrowolski's text published in Tax Law Journal 2022, no. 4.(original abstract)

13

Realizacja kontroli zarządczej w jednostkach sądownictwa powszechnego na przykładzie sądów rejonowych

63%

Ochmańska L. , Jarząbek T.

|

nr nr 53

175-185

XX

Realizacja kontroli zarządczej w jednostkach sądownictwa powszechnego przebiega w sposób szczególny, uwarunkowany wytycznymi ministra sprawiedliwości w zakresie kontroli zarządczej dla działu administracji rządowej - sprawiedliwość. W sądach rejonowych kontrola zarządcza jest związana z zachowaniem zasady niezawisłości sędziowskiej, co oznacza, że w zakresie sprawowania kontroli zarządczej nie może ona dotyczyć działalności orzeczniczej, zagwarantowanej i przypisanej konstytucyjnie sądom powszechnym, jako III władzy. Kontrola zarządcza w sądach rejonowych skupia się w głównej mierze na ich funkcjonowaniu. Sądy rejonowe są jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych, w stosunku do których minister sprawiedliwości jest dysponentem wyższego stopnia, stąd kontrola zarządcza w tych jednostkach w dużym stopniu ogranicza się do kontroli środków publicznych(fragm. tekstu)

EN

The article presents issues related to functioning of management control in the department of justice of the governmental administration, with particular attention paid to its functioning in regional courts. The authors made an overview of legal regulations obliging regional courts to use management control solutions. The paper presents guidelines of building the management control system in regional courts as well as entities responsible for functioning of management control in them. It also describes procedures of determining objectives and tasks in regional court sand pays attention to issues related to risk management, its identification, analysis and assessment.(original abstract)

14

Uchwały Sądu Najwyższego i ich rola w zachowaniu jednolitości sądowej wykładni prawa

63%

Wiatrowski P.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2012

|

nr nr 887

73-86

XX

Podstawowym instrumentem służącym zachowaniu jednolitości orzecznictwa w sprawach karnych są uchwały Sądu Najwyższego podejmowane w odpowiedzi na konkretne i abstrakcyjne pytania prawne. Pytania prawne są dopuszczalne w sytuacji niejednolitej wykładni przepisu w praktyce stosowania prawa, ich oczywiście wadliwej redakcji oraz niejasnego sformułowania, umożliwiającego różne interpretacje, jeśli określone sformułowania użyte zostały przez ustawodawcę w sposób nieprecyzyjny bądź są wieloznaczne lub zawierają zbyt szeroki, z uwagi na ratio legis, zakres unormowania. Podstawą wystąpienia z abstrakcyjnym pytaniem prawnym może być również rozbieżność stosowania przepisów prawnych w orzecznictwie, która może polegać na powtarzającym się wydawaniu różnych rozstrzygnięć przez organy orzekające na podstawie tych samych przepisów bądź nawet takich samych rozstrzygnięć, ale spowodowanych różną ich wykładnią. Obowiązek zastosowania się do takiej uchwały w danej sprawie nie znosi zasady niezawisłości sędziego w orzekaniu, gdyż to od samego sądu zależy inicjatywa w przedmiocie jej wydania. Pogląd wyrażony w uchwale nie musi być akceptowany powszechnie. Nie wiąże on też sądów orzekających w innych sprawach, a respektowanie poglądu wyrażonego w uchwale w innych sprawach wynikać musi z akceptowania jego merytorycznej wartości. (abstrakt autora)

EN

Resolutions made by the Supreme Court that grow out of answers concerning concrete and abstract legal questions are fundamental instruments used to ensure the uniform application of law in court decisions. Legal questions are admissible only when divergence occurs in the interpretation of legal provisions in the practice of their application, they are apparently incorrectly worded and/or unclearly formulated, allowing different interpretations when the formulations are used by the legislator in an inaccurate way, or they are ambiguous or comprise too wide a scope of regulation regarding their ratio legis. Also, divergence in the application of provisions in jurisdiction may be grounds for posing an abstract legal question, which may result in courts issuing different decisions on the basis of the same provisions, or even the same decisions, but ones resulting from different interpretations. The obligation to comply with such a resolution in a particular case does not violate the principle of independence of the judiciary in judgments, hence the court itself has the initiative regarding its issuance from the outset. The opinion represented in the resolution is not to be accepted universally. Nor is it binding for the courts, and consideration of the opinion involved in the resolution in other cases is to be predicated on the acceptance of its substantive value. (original abstract)

15

Czy rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości w zakresie zniesienia klauzuli tajności przewidującej objęcie informacji zawartych w oświadczeniu majątkowym sędziego jest decyzją administracyjną?

63%

Kuś A.

|

2023

|

tom 70

|

nr nr 2

99-119

XX

Artykuł stanowi analizę orzeczeń sądów administracyjnych, w których wskazuje się, że rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości w zakresie zniesienia klauzuli tajności przewidującej objęcie informacji zawartych w oświadczeniu majątkowym sędziego stanowi decyzję administracyjną. Zniesienia klauzuli tajności "zastrzeżone" w odniesieniu do złożonego przez sędziego oświadczenia majątkowego nie można traktować jako wykonywanego w ramach nadzoru administracyjnego Ministra Sprawiedliwości nad sądami. Nie jest to bowiem typowa pragmatyka służbowa, a sporny akt Ministra nie dotyczy sprawy z zakresu stosunku służbowego sędziego. Obowiązek złożenia przez sędziego oświadczenia majątkowego ma charakter publicznoprawny. Kompetencja Ministra nie jest formą realizowania przez Ministra uprawnień wobec sędziego wynikających z relacji przełożony-podwładny, tj. z podległości sędziego Ministrowi Sprawiedliwości. W związku z tym decyzja taka może zostać poddana sądowej kontroli ze względu na konstytucyjnie chronione wartości, których akt Ministra dotyczy. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is an analysis of the judgments of administrative courts, which indicate that the power of the Minister of Justice to abolish the secrecy clause providing for information contained in a judge's asset declaration constitutes an administrative decision. The abolition of the "restricted" secrecy clause in relation to the declaration of assets submitted by a judge cannot be treated as being carried out as part of the administrative supervision of the Minister of Justice over the courts. This is not typical professional pragmatics and the disputed act of the Minister does not concern a matter relating to the judge's service relationship. The judge's obligation to submit a declaration of assets is of a public law nature. The Minister's competence is not a form of exercising by the Minister rights towards a judge resulting from the relationship between a superior and a subordinate, i.e. from the judge's subordination to the Minister of Justice. Therefore, such a decision may be subject to judicial review due to the constitutionally protected values covered by the Minister's act. (original abstract)

16

Instytucja iudex suspectus w świetle orzecznictwa sądu najwyższego i sądów powszechnych

63%

Krawczyk M.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie

|

2018

|

tom 45

|

nr nr 118

83-91

XX

Prawo do rozpoznania sprawy przez bezstronnego sędziego jest jednym z podstawowych elementów niezawisłości sądu. Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.) przewiduje dwa tryby wyłączenia sędziego od orzekania w danej sprawie. Sytuacja pierwsza, uregulowana w art. 48 k.p.c. zachodzi, gdy sędzia jest z mocy ustawy bezwzględnie wyłączony od rozpoznawania sprawy (tzw. iudex inhabilis). Druga sytuacja, w doktrynie określana jako iudex suspectus, ma charakter względny. Stosownie bowiem do regulacji art. 49 k.p.c., sąd, niezależnie od przesłanek wymienionych w art. 48 k.p.c., wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie. Przedmiotem niniejszego opracowania było dokonanie wykładni art. 49 k.p.c., w oparciu o analizę stosownego orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Interpretacja ta pozwoliła na rozstrzygnięcie wielu praktycznych wątpliwości związanych z zastosowaniem przedmiotowej regulacji do konkretnego stany faktycznego. W artykule przywołano przykłady stanów faktycznych uzasadniających, bądź nie, wyłączenie sędziego od rozpoznania sprawy. Poddano także analizie tryb wyłączenia sędziego oraz skutki prawne rozpoznania sprawy przez sędziego, co do którego zachodziły podstawy jego wyłączenia w trybie art. 49 k.p.c.(abstrakt oryginalny)

EN

The right of a case to be heard by an impartial judge is one of the basic elements of the court independence. The Code of Civil Procedure [CCP] anticipates two modes of excluding a judge from adjudicating in a given case. The former, regulated in Article 48 CCP occurs when a judge is absolutely excluded from hearing a case by operation of the Act (i.e. iudex inhabilis). The latter, in the judicature referred to as iudex suspectus, is of a relative nature. As pursuant to the provision of Article 49 CCP the court, notwithstanding the grounds listed in Article 48, the court shall exclude a judge at the judge's own request or at the request of a party, if there are circumstances that could lead to reasonable doubts as to the impartiality of the judge in a given case. The right to demand the exclusion of a judge is a constitutional guarantee of the right to an impartial court. As the rules of excluding a judge facilitate building the social trust for the system of justice. The provision of Article 49 CCP was issued for the benefit of the system of justice, which could suffer if there were even appearances of the personal engagement or bias of an adjudicating judge. The objective of the institution of the exclusion of a judge is the provision of optimum conditions for the operation of the system of justice, excluding any doubt as to the neutrality of an adjudicating judge. The matter concerns not only eliminating the doubts of the parties but also the doubts of the very judge, who, knowing one of the parties, may worry that his decision will not be free from some subjectivity.(original abstract)

17

Kontestacja podstaw procedowania w zdaniach odrębnych sędziów Trybunału Konstytucyjnego

63%

Kwaśniak A.

|

2020

|

nr nr 10

54-71

XX

Autor artykułu przedstawia pewien specyficzny rodzaj zdań odrębnych sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Od początku kryzysu konstytucyjnego (2015) niektórzy sędziowie formułowali zdania odrębne niedotyczące sedna rozstrzyganej sprawy, lecz atakujące procedurę, status sędziów, a nawet zachowanie uczestników postępowania (zwłaszcza Rzecznika Praw Obywatelskich). Autor przedstawia te zdania odrębne na tle wprowadzanych zmian w przepisach. Końcowo autor dochodzi do konkluzji, że ta (nie do końca poważna) sytuacja jest efektem działań polityków, mających na celu podporządkowanie sądu konstytucyjnego woli politycznej. (abstrakt oryginalny)

EN

In this article the author presents a specific type of dissenting opinions of judges of the Constitutional Tribunal. Since the beginning of the constitutional crisis (2015), some judges have formulated dissenting opinions that did not concern the essence of the case, but attacked the procedure, the status of judges, and even the behaviour of participants in the proceedings (especially the Ombudsman). The author presents these dissenting opinions against the background of the introduced changes in the regulations of tribunal proceedings. Finally, the author concludes that this (not entirely serious) situation is the result of actions of politicians aimed at subordinating the Constitutional Court to political will. (original abstract)

18

Sposób tworzenia Sądu Konstytucyjnego Republiki Białoruś i status prawny jego członków przed i po listopadowym referendum 1996 r.

63%

Waszkiewicz A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

1999

|

tom 46

39-48

XX

15 marca 1994 roku Rada Najwyższej Republiki Białoruś przyjęła nową konstytucję, która po raz pierwszy w historii białoruskiego konstytucjonalizmu powołała wyspecjalizowany organ kontroli konstytucyjnej - Sąd Konstytucyjny. W artykule omówiono zagadnienia związanych z instytucją kontroli konstytucyjnej na Białorusi, a w szczególności sposób powoływania Sądu Konstytucyjnego i ststus prawny jego sędziów według znowelizowanej Konstytucji. Autor stwierdził, że zmiany wniesione do ustawodawstwa o kontroli konstytucyjnej, po przeprowadzeniu referendum w 1996 roku, nie mają jednak charakteru postępowego, zawężają gwarancje niezawisłości sędziów, stawiają Sąd Konstytucyjny i jego członków w stan ścisłej zależności od woli jednego człowieka pełniącego funkcję głowy państwa.

EN

The 1994 Constitution introduced for the first time in Belarus the Constitutional Court, vesting its selection with the Supreme Council. The Court is to be composed of elevent members. The procedure of election provides for the right of the parliamentary deputies to ask questions to candidates for the position of judges, and the obligation to answer them. Over 40 candidates ran for 11 seats, the Supreme Council committees having named eleven names for the session. The first composition of the bench of the Constitutional Tribunal was elected on 25 May 1996. The author discusses the legal status of the Constitutional Tribunal judge and the requirements that candidate for the office had to fulfil and the conditions causing the expiry of the judge's mandate. The concluding remarks present the changes introduced following the constitutional referendum of 1996, concerning the regulations in the Constitution with respect to the Constitutional Court. The most important include: the granting to the Republic's President of the right appoint half of the bench (six judges), the weakening of the Parliament's supervision of the Court, and of the guaranty of the independence of the judiciary. (original abstract)

19

La Pologne: la Constitution, la cour constitutionnelle et les inquietudes de l'opinion international

63%

Kruk M.

Krytyka Prawa

|

2017

|

nr T. 9, Nr 1

32-63

XX

Artykuł omawia trzy główne wątki funkcjonowania w Polsce Trybunału Konstytucyjnego (TK). Pierwszy ukazuje jego genezę, jeszcze w okresie realnego socjalizmu (1982), co jest o tyle istotne, że jego ówczesna koncepcja, mimo konstytucyjnej deklaracji o niezawisłości sędziów, zakładała pewien stopień jego pozostawania pod "nadzorem" parlamentu (czyli hegemonicznej partii politycznej), co tym bardziej uwrażliwia na wszelkie analogiczne przejawy politycznej interwencji już w państwie demokratycznym. Pokazuje też, jak mimo to TK umiał w tamtym czasie zdobyć niezależność i utrwalić swój autorytet, a także jak ukształtowała ten organ - już zaliczony do władzy sądowniczej - Konstytucja RP z 1997 r.(abstrakt oryginalny)

EN

Discussed in the paper are three main points of the functioning of the Constitutional Tribunal (CT) in Poland. The first outlines the genesis of CT, starting with the period of real socialism (1982). This is quite important as the original koncept of CT, despite the constitutional declaration of independence of the judges, assumed some degree of parliamentary supervision (i.e. a hegemonic political party). The text also describes how CT at the time able was to achieve independence and consolidate its authority, illustrating how this body - already included in the judiciary - was constituted in the Constitution of the Republic of Poland in 1997.(original abstract)

20

Europejski Trybunał Praw Człowieka - przegląd orzecznictwa (październik-grudzień 2022 r.) wraz z obszernym omówieniem wyroku Juszczyszyn v. Polska - wyrok z 5.10.2022 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 35599/20

63%

Nowicki M. A.

|

2023

|

nr nr 1-2 (783)

130-157

XX

Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych poglądów wyrażonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyrokach wydanych w okresie październik-grudzień 2022 r., dotyczących: prawa do życia, zakazu tortur, prawa do rzetelnego procesu sądowego, wolności od samooskarżenia, wolności myśli, sumienia i wyznania, wolności wypowiedzi, ochrony własności, prawa do wolnych wyborów, zakazu dyskryminacji. Przegląd ten uzupełnia obszerne streszczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (Sekcja I) w sprawie Juszczyszyn przeciwko Polsce, dotyczącego środków dyscyplinarnych wobec tego sędziego.(abstrakt oryginalny)

EN

The review of the case-law presents the most significant views expressed in judgments issued by the European Court of Human Rights between October and December 2022, concerning: right to life, prohibition of torture, right to a fair trial, privilege against self-incrimination ,freedom of thought, conscience and religion, freedom of expression,protection of property, right to free elections, prohibition of discrimination. The review is followed by a comprehensive summary of the judgment of the European Court of Human Rights (Section I) in the case Juszczyszyn v. Poland concerning disciplinary measures against the judge.(original abstract)