Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Od praw naturalnych do godności osoby ludzkiej. Rozważania filozoficzno-prawne w przedmiocie aksjologii Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

100%

Łuszczyńska M.

|

nr 2(78)

131-147

PL

Artykuł stanowi refleksję nad problematyką prawa naturalnego. W literaturze przedmiotu dominuje pogląd, iż prawo naturalne jest rodzajem matrycy, która powinna być powielona przez ustawodawcę, co zapobiegać ma niesprawiedliwości prawa. W myśl łacińskiej paremii: Lex iniusta non est lex (Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem) legislator musi uwzględniać bliżej niesprecyzowane normy wyższego rzędu. Celem artykułu jest spojrzenie z perspektywy filozoficznej na podstawy aksjologiczne polskiego porządku prawnego w kontekście przede wszystkim źródeł prawa. Zdaniem autora artykułu w czasach współczesnych racjonalizm prawa naturalnego staje się pozorny, zaś jego religijne fundamenty niekoniecznie będą akceptowalne w społeczeństwie kulturowo spluralizowanym. Użyta została metoda analizy prawa, metoda historyczno-prawna (w zakresie badania ewolucji idei prawnych leżących u podstaw poszczególnych uregulowań konstytucyjnych) oraz metody hermeneutycznej w odniesieniu do badania ustawy zasadniczej jako wytworu kultury, nie tyle w warstwie językowej, co społecznej, kulturowej i historycznej. Analiza obowiązujących przepisów prawnych wymusiła również skorzystanie z metody formalno-dogmatycznej.

EN

The article is a reflection on the issues of natural law. The dominant view in the literature on the subject is that natural law is a kind of matrix that should be duplicated by the legislator in order to prevent legal injustice. According to the Latin paremia: Lex iniusta non est lex (Unjust law is not law), the legislator must take into account unspecified higher- level norms. The aim of the article is to look from a philosophical perspective at the axiological foundations of the Polish legal order in the context, primarily, of the sources of law. According to the author of the article, in modern times the rationalism of natural law is becoming apparent, and its religious foundations will not necessarily be acceptable in a culturally pluralized society. The legal analysis method was used, the historical-legal method (in terms of examining the evolution of legal ideas underlying individual constitutional regulations) and the hermeneutic method in relation to the examination of the Constitution as a product of culture, not so much in the linguistic, but in the social, cultural and historical layer. The analysis of applicable legal provisions also forced the use of the formal and dogmatic method.

2

Bezpieczeństwo prawne jako podstawowa wartość prawa w systemie prawa

100%

Pikuła Ł.

|

nr nr 39

130-140

XX

Celem publikacji jest zwrócenie uwagi na podstawowe cechy i właściwości systemu prawa, które gwarantują szeroko rozumiane bezpieczeństwo prawne i bezpieczeństwo prawa w prawie i poprzez prawo. Autor pragnie zwrócić uwagę na postulowaną od niedawna w doktrynie konieczność rozumienia bezpieczeństwa prawnego jako naturalnego prawa człowieka, które nie tylko nie jest brane pod uwagę jako jakieś "odrębne", substancjalnie pojmowane prawo, lecz w ogóle nie stanowi przedmiotu szeroko rozumianej świadomości prawnej podmiotów prawa, co z kolei uznać należy za istotny mankament systemu prawa. Należy więc przypomnieć postawioną w doktrynie tezę, że naturalne prawo człowieka do bezpieczeństwa prawnego powinno znaleźć swoją ochronę w państwie jako politycznej formie egzystencji istniejącej w nim wspólnoty. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the publication is to draw attention to the basic features and characteristics of the legal system, which guarantee legal security. The author wishes to draw attention to understanding of legal security as a natural human right. Legal security is not understood as a "separate", substantively perceived law. It is not the objest of legal awareness, which should be regarded as a significant disadvantage of the legal system. It should be recalled that the human right to legal security should find its protection in the state. (original abstract)

3

Spór o prawo naturalne - koncepcja personalistyczna i biologistyczna

100%

Petrecka B. , Pietrzyk U. , Stecko J.

|

nr nr 21 (4)

163-172

XX

W artykule podejmuje się problematykę prawa naturalnego, na tle sporu, jaki wywołała publikacja encykliki Humanae vitae Pawła VI. Zaprezentowano dwie koncepcje prawa naturalnego: personalistyczną (neotomistyczną), na której opiera się encyklika, oraz jedną z jej kontrpropozycji sformułowanej przez filozofującego biologa Wolfganga Wicklera. Pierwsza odwołuje się do koncepcji człowieka jako bytu osobowego, w którym natura jest "zintegrowana w osobie", bytu istniejącego w ciągłym rozwoju, poprzez istotowe ukierunkowanie na dobro osobowe jako ostateczny cel i motyw działania. Prawo naturalne interpretuje jako odbicie w rozumnej naturze człowieka odwiecznego (niezmiennego) porządku, rozumną inklinację ludzkiej natury do dobra współmiernego dla osobowego bytowania. Druga - tworzona przez Wicklera z pozycji krytyki wobec koncepcji "tradycyjnej" - uznaje fizyczno-duchową jedność ludzkiej natury, jednak fundamentalną dla osobowego życia sferę moralności opiera w istotnej mierze na gruncie biologicznych inklinacji, które stanowią jednocześnie swego rodzaju kryterium dobra moralnego. Rezultatem takiego rozumienia człowieka jest koncepcja prawa naturalnego o zmiennej treści (odpowiednio do ewoluującej natury biologicznej człowieka) oraz pewnego rodzaju biologizm etyczny (ugruntowanie prawa moralnego w prawie natury rozumianej biologicznie). Problem prawa naturalnego, w sposób bardziej lub mniej uwyraźniony, jest wciąż obecny, zwłaszcza w społecznych i politycznych debatach dotyczących stanowienia prawa, przy czym stałym jednym z ich stałych punktów odniesienia jest jego "tradycyjna" koncepcja. W tym kontekście zadaniem artykułu jest jej przypomnienie, a jednocześnie przedstawienie jednej z kontrpropozycji, wpisującej się we współczesną argumentację za "nowoczesnym" rozumieniem prawa naturalnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article takes up the issue of natural law, against the background of the dispute caused by the publication of the encyclical Humanae Vitae by Pope Paul VI. Two concepts of natural law were presented: the personalistic (neo-thomistic), upon which the encyclical is based, and one of its counterproposal formulated by the philosophizing biologist Wolfgang Wickler. The first refers to the concept of man as a personal being, in which nature is "integrated in the person", the being that exists in continuous development by the substantial focus on personal well-being as the ultimate goal and motive. Natural law is interpreted as a reflection of the spiritual nature of man's eternal (unchanging) order, rational inclination of human nature into a good commensurate for personal existence. The second conceptcreated by Wickler from the position of the criticism to the "traditional" concept - recognizes the physical and the spiritual unity of human nature, but the realm of morality, which is fundamental in personal life, and is based largely on the basis of biological inclinations, which are a kind of criterion of moral good. The result of such human understanding is the concept of the natural law of variable content (according to the evolving biological nature of human) and some kind of ethical biologism (strengthening the moral law in the law of nature understood biologically). The problem of natural law, in a more or less visible form, is still present, especially in social and political debates about law, and one of the repeated point is the "traditional" concept. In this context, the objective of this article is to present one of its counter form which is in favor of the contemporary arguments for the "modern" understanding of natural law. (original abstract)