Wychodząc z założenia, że wszelkie katastrofy, zarówno przyrodnicze, jak i spowodowane przez człowieka, mają kulturowy wymiar, w artykule skoncentrowałam się nie na samych miejscach tragicznych naznaczonych śmiercią i krwią, ale na kształtowaniu się wyobrażeń związanych z tymi miejscami w efekcie kontaktu z nimi turystów. Śledzę zatem proces mityzacji, a nawet sakralizacji "czarnych miejsc" (black spots), funkcjonowania wyobrażeń na temat katastrofy (w Czarnobylu czy w Smoleńsku), które determinują wszystkie następne zachowania wobec kolejnych katastrof. Zwracam uwagę na źródła popularności mrocznej turystyki (dark tourism) oraz kreowania przez media potrzeby przeżywania mocnych wrażeń. Współczesna mediatyzacja turystyki wzmaga zainteresowania wszelkimi wstrząsającymi kryzysowymi wydarzeniami (np. powodzie, huragany), a jednocześnie kształtuje postawy "współuczestnictwa" w tragicznych wydarzeniach, promując postawę "widza-reportera". W konkluzji artykułu stwierdzam, że doświadczenia turystyczne są bardzo zróżnicowane, ponieważ, będąc wytworami kulturowymi, uzależnione są od sposobu rozumienia i przeżywania świata. (abstrakt oryginalny)
EN
Assuming that all catastrophes, both natural calamities and disasters caused by man, have a cultural dimension, in my article I focus not on places which are tragic or marked with death and blood, but on formation of representations associated with such places in consequence of their contacts with tourists. Thus, I follow the process of mythologization or even sacralization of "black spots", the functioning of representations of catastrophes (Chernobyl or Smolensk), which determine all successive behaviours towards subsequent catastrophes to come. I pay attention to sources of the popularity of the so-called dark tourism and the creation - by the media - of the need to live through strong experience. Contemporary mediatization of tourism intensifies interest in all sorts of shocking crisis events (e.g., flooding, hurricanes) and - at the same time - forms the attitude of "co-participation" in tragic events, promoting the attitude of a "spectator-reporter". In the conclusion, I argue that tourism-related experiences are greatly diversified, since being creations of culture, they are dependent on the manner of understanding and living through the world. (original abstract)
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Tekst podejmuje próbę analizy relacji tworzącej się pomiędzy przewodnikiem a turystką w przestrzeni Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia i jej wpływie na narracje o katastrofie. Badaczka skupia się na zasadach, którym podlega praca przewodników, jak i w opowieściach turystów. Materiał badawczy jest rezultatem antropologicznych badań terenowych prowadzonych przez autorkę tekstu. Główną osią tekstu staje się zagadnienie łamania zakazów dotyczących wchodzenia do opuszczonych budynków, zabierania ze Strefy przedmiotów i roślin stających się pamiątką turystycznego doświadczenia, a także obecność opowieści o czarnobylskiej katastrofie i mitu katastrofy w życiu i wyobrażeniu turystów. Punktem wyjścia do interpretacji obserwowanych praktyk turystycznych jest koncepcja "majsterkowania" (fr. Bricolage) zaproponowana przez Claude Levi- Strauss i jej późniejsze rezonowanie w propozycji Michela de Certeau. (abstrakt oryginalny)
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem pracy jest prezentacja i omówienie wybranych "atrakcji turystycznych" Poznania wraz z charakterystyką ich potencjału historycznego i kulturowo-społecznego. Pod uwagę wzięto niektóre forty (Winiary, VII, VIIa, VIII, IX, IXa) i liczne obozy (jeniecki, karny, koncentracyjny, przejściowy, przesiedleńczy, śledczy, zagłady) oraz miejsca bitew i egzekucji, na których lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie, usytuowano tereny rekreacyjno-sportowe, trasy i szlaki turystyczne (np. Poznański Szlak Forteczny). Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jaką rolę - deklarowaną i rzeczywistą - odgrywają dziś martyrologiczne obiekty dark tourismu i jakich "aktorów społecznych" one przyciągają. (abstrakt oryginalny)
EN
The purpose of the article is to present and review chosen Poznań's "tourist attractions" along with the characteristics of their historical and cultural-social potential. The author took into consideration some forts (Winiary, VII,, VIII, IX VIIa, IXa) and numerous war camps (POW, punitive, concentration, internment, resettlement, investigation, death) and places of battles and executions, where or in their immediate vicinity, recreational-sports areas, routes and tourist trails were situated (e.g. Poznań Fortress Trail). The article is an attempt to answer the question, what role - declared and real - do martyrological objects play in dark tourism today and what "social actors" do they attract. (original abstract)
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The development of scientific foundations of dark tourism by Ukrainian scientists is only at its start. The paper analyzes the scientific and practical significance of grief tourism for the formation of the entire tourism industry of Ukraine. The main destinations of disaster tourism in Ukraine, including world famous Ukrainian Chornobyl', are described. Also, much attention is paid to the description of the thanatourism objects in Lviv, since Lviv is the most visited by foreign tourists from the neighboring countries and the world. The development strategy of grief tourism in Ukraine has several important features that the article focuses on: popularization of such a type of tourism by developing new tourist routes that include such sites, and also by conducting administrative events concerning the revival, renewal, protection, conservation and popularization of such objects. Catastrophe tourism will be developing only when some mental stereotypes of the population concerning the dark tourism objects as negative ones are overcome, and the opinion about such objects as the ones that are important to honour the memory about the killed is formed. One of the reasons why this type of tourism is underdeveloped is that the population is poorly informed about the existence and conditions of such places. The findings of the study help to create the development strategy of thanatourism in Ukraine in the context of the European integration processes, and grief tourism gives the possibility to establish social and cultural relations with the EU member states.(original abstract)
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dlaczego śmierć fascynuje ludzi? Odpowiedzi na to pytanie można by mnożyć. Na przestrzeni wieków śmierć znajdowała się w centrum zainteresowań człowieka, który traktował ją jako zdarzenie naturalne lub - temat zakazany. Przykładowo walki gladiatorów w czasach romańskich, jak i publiczne egzekucje w średniowieczu były zgodne z normami ówczesnych społeczeństw. Z kolei obecnie śmierć jest dla wielu osób tematem tabu. Mimo to wiele miejsc, które połączone są w sposób bezpośredni tudzież pośredni ze śmiercią, stało się w ostatnich latach atrakcjami turystycznymi. Mowa tu nie tylko o pomnikach wojennych, polach bitewnych, obozach koncentracyjnych, które przyciągają turystów ze względów religijnych czy patriotycznych, ale także o miejscach klęsk żywiołowych i nieszczęśliwych wypadków. Liczba wyżej wymienionych atrakcji wciąż rośnie, czy to w sposób celowy, czy przypadkowy. Następują też próby waloryzacji miejsc związanych z celebracją zdarzeń historycznych o znaczeniu symbolicznym (np. związanych z bitwą warszawską). Po tragedii bliźniaczych wież World Trade Center w Nowym Jorku (2001 rok) pojawiała się tam niezliczona liczba odwiedzających. Podobna sytuacja ma miejsce z innymi miejscami tragedii, klęsk na całym świecie. Czy zatem zainteresowanie sferą nieszczęścia, sferą śmierci wzrasta, czy po prostu rynek turystyczny wykorzystuje ten trend i może obecnie więcej zaoferować (np. pakiety turystyczne, obejmujące podróżowanie w miejsca, które dokumentują i upamiętniają śmierć)? W literaturze angielskiej taka turystyka określana jest mianem dark tourism ('ciemna, mroczna turystyka') lub thanatourism (Tanaś 2006). Wiele biur podróży wprowadza ten szczególny i innowacyjny rodzaj zwiedzania świata do swojej oferty, szukając w nim szansy na wzrost konkurencyjności swojej firmy, a w krytycznych wypadkach - nawet na pozostanie na rynku. Wprowadzanie innowacyjnych elementów przez touroperatorów wynika poniekąd z charakteru rynku turystycznego, który przeobraża się bardzo szybko wraz z rozwojem świata i zmieniającymi się ludzkimi potrzebami (motywami podróży). (fragment tekstu)
EN
Travelling, both in a history of the world and or even more in the present times, is far from commonly accepted ways to do leisure activities. Tourism has evolved from the traditional "3 x S" (Sea, Sun, Sand) to "3 x E" (Entertainment, Excitement, Education). Desire to enjoy new experiences, feel unique emotions and take certain actions, it is what prevails now. A relatively new form of tourism - dark tourism, provides such an opportunity. Traveling through trails of disasters, accidents, visiting places associated with calamities and death are the best examples of such tourism. The tourism market, which is represented by, among others, the mass media, provides all sorts of information to potential tourists. Natural curiosity and desire to explore the world drives people to see a phenomenon, which is in the centre of attention of everyone. Some travel agencies are introducing innovative tourism products associated with it and by means of that they become more competitive on the tourist market. Yet the question remains whether such trips are a great idea or perhaps they are immoral. On one hand they educate and sensitize people to the plight of others, but on the other hand the human misery is becoming a sort of tourist attraction, therefore one should consider the existence and creation of such innovative offers. (original abstract)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.