Artykuł zawiera analizy tych poglądów Odo Marquarda, które składają się na proponowany przezeń kompensacyjny model kultury, choć nie jest ich egzegezą. Na część pierwszą składają się wstępne wyjaśnienia, dotyczące zarówno pojęć Marquarda, jak i pojęć własnych autora artykułu. Następnie przystępuje się do interpretacji modernizmu w oparciu o projekt antropofanii i mitu jaskini lucyferysty. W dalszej części tekstu omawiana jest relacja między modernizmem a antymodernizmem regresywnym, w skrócie nazywanym romantyzmem. Wywód zmierza do uzasadnienia twierdzenia, że wbrew Marquardowi romantyzm należy traktować jako rewizjonistyczny ruch schyłkowej fazy modernizmu, a nie zwrot antymodernistyczny.
EN
The article comprises of analysis of certain Odo Marquard`s ideas which constitute compensational model of culture. However, these aer not the explication of it but only the preliminary interpretation. Than we take up interpretation of modernism in view of the antropophany project and the cave of luciferist`s myth. The relation between modernism and regressive antimodernism is discussed at the very end of the article. Contrary to the Marquard`s views, romanticism is to be treated as the revisionist movement of the decadent phase of modernism, not as the antimodernism turn (in culture and civilisation).
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The article presents a short history of the development of the concept of autotematyzm, a term proposed in the mid twentieth century by Artur Sandauer, referring to a kind of self-referentiality, that evolved considerably in scholarly thought in subsequent decades. Problems in defining the term relate to both its terminological fluidity and the scope of its use, dependent on the influence of literature as it changed and the languages used to describe and analyze it. The author proposes to formulate the development of the term as a result of the linguistic turn and thus situates it at the center of modernism, whose dominants it expresses, becoming an operative tool for the interpretation of modernity. At the same time, she directs readers’ attention to the current that privileges subjectivity in the reflection on self-referentiality, and its close connection with autobiography, particularly visible after the post-structuralist rupture.
PL
Artykuł przedstawia w dużym skrócie historię rozumienia pojęcia ‘autotematyzm’, zaproponowanego w połowie ubiegłego wieku przez Artura Sandauera i znacząco ewoluującego w refleksji badawczej w następnych dziesięcioleciach. Problemy definicyjne z autotematyzmem związane były zarówno z jego płynnością terminologiczną, jak i zakresem występowania tego zjawiska, uzależnionego od wpływu zmieniającej się literatury oraz języków jej opisu. Autorka proponuje ujmować rozwój autotematyzmu jako konsekwencję zwrotu lingwistycznego, sytuując go w centrum modernizmu, którego dominanty uwyraźnia, stając się operatywnym narzędziem interpretacji nowoczesności. Jednocześnie zwraca uwagę na wątek uprzywilejowujący podmiotowość w myśleniu o autotematyzmie oraz ścisłe jego powiązanie z autobiografizmem, widoczne w szczególny sposób po przełomie poststrukturalistycznym.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.