Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zastosowanie datowania metodą K/Ar polihalitów wschodniego Przedkarpacia w celu wyjaśnienia ich genezy

100%

Wójtowicz A. , Hryniv S. P.

|

2001

|

tom Vol. 49 nr 12

1176-11

PL

Mioceńskie potasowo-magnezowe utwory siarczanowe zapadliska przedkarpackiego występują w dwóch poziomach stratygraficznych. Niższy należy do eggenburgu, wiek wyższego jest dyskusyjny - ottnang lub baden. Określono metodą K/Ar radiometryczny wiek 15 próbek dwóch odmian genetycznych polihalitu. Zbadano polihalit z czerwonej skały polihalitowej, występujący w miejscach wyklinowywania złóż soli potasowych oraz polihalit z warstw polihalitowo-anhydrytowych, znajdujących się w brekcji solnej w pobliżu kontaktu ze złożami soli potasowych. Radiometryczne wieki polihalitów z czerwonej polihalitowej skały mieszczą się w granicach 8,3-14,7 Ma. Radiometryczne wieki próbek polihalitu z warstw polihalitowo-anhydrytowych są nieco niższe -5,7 -12,3 Ma. Porównując wieki tych samych odmian polihalitu ze złoża stebnickiego (eggenburg) i kałusko-hołyńskiego (ottnang? baden?) nie widać istotnych różnic. Powstawanie polihalitu jest powiązane ze zjawiskami tektonicznymi w historii rozwoju geologicznego zapadliska przedkarpackiego. Duży rozrzut otrzymanych wieków dla próbek polihalitu z warstw polihalitowo-anhydrytowych świadczyć może o powstawaniu tych warstw w kilku etapach.

EN

The Miocene K-Mg-sulfate deposits of the Carpathian Foredeep occur within two stratigraphic horizons. The lower belongs to Eggenburgian stage, whereas the age of the upper is debatable - either Ottnangian or Badenian. The radiometric age of 15 specimens assigned to two genetic varieties of polyhalite was determined using a K/Ar method. Both the polyhalite from the red bedded polyhalite rock occurring near thinned potash salt deposits and that from the polyhalite-anhydrite beds located within a salt breccia close to the contact with potash salt deposits was investigated. The radiometric age data of polyhalite from the red polvhalite rock varies from 8.3 to 14.7 Ma. In turn, the radiometric age determined for polyhalite from the polyhalite-anhydrite beds turned out to be younger (from 5.7 to 12.3 Ma). The age comparison of the same polyhalite varieties from Stebnyk deposits (Eggenburgian) and Kalush-Holyn (Ottnangian?, Badenian?) shows no significant differences. The origin of polyhalite is connected with tectonic events that took place during the geological development of the Carpathian Foredeep. The large dispersion of polyhalite dates obtained for polyhalite-anhydrite beds may suggest that they were formed in several stages.

2

Rozwój zapadliska przedkarpackiego w miocenie

75%

Oszczypko N.

|

2001

|

tom Vol. 49 nr 8

717-723

PL

Mioceńskie zapadlisko przedkarpackie powstało przed czołem nasuwających się Karpat zewnętrznych. Rozwój zapadliska uwarunkowała subsydencja spowodowana obciążeniem płaszczowinami karpackimi oraz ugięciem litosfery związanym z cofającą się subdukcją. W okresie wczesnego–środkowego miocenu obciążenie przemieszczającymi się ku północy płaszczowinami narastało, powodując stopniowy wzrost subsydencji w zapadlisku. Mioceńska konwergencja karpackiej pryzmy akrecyjnej spowodowała migracje osi basenu na północ. Powstający rów przedgórski był zasypywany osadami klastycznymi pochodzącymi zarówno z erozji orogenu karpackiego jak i z platformy przedpola. W przeciwieństwie do wczesnego miocenu, kiedy subsydencja w basenie była równoważona akumulacja, w środkowym miocenie zaznaczyła się zdecydowana przewaga subsydencji nad akumulacją, co przesądziło o morskim charakterze sedymentacji.

EN

The early to middle Miocene Carpathian Foredeep in Poland developed as a peripheral foreland basin related to the moving Carpathian front. An important driving force of tectonic subsidence in the Polish Carpathian Foredeep was an emplacement of nappe load related to a subduction roll-back. During that time a loading effect brought about by thickening of the Carpathian wedge on a foreland plate increased and was followed by a progressive acceleration of total subsidence. The Miocene convergence of the Carpathian wedge resulted in migration of depocenters and onlap of successively younger deposits onto the foreland plate. The foreland basin was supplied with elastics derived both from the Carpathian orogen and foreland platform. During early Miocene time the rates of subsidence and sedimentation were more or less balanced, whereas in the middle Miocene subsidence was higher, which resulted in marine depositional conditions.

3

Potencjał węglowodorowy utworów miocenu w rejonie Lubaczów - Przemyśl

75%

Słoczyński T. , Matyasik I. , Steczko A.

|

2006

|

tom R. 62, nr 10

487-492

PL

Dotychczasowe prace geologiczne prowadzone w utworach miocenu, koncentrowały się głównie na jego perspektywiczności pod względem zasobów gazu. Odkryte liczne złoża gazowe potwierdzały celowość takich działań. W wielu odwiertach, oprócz objawów gazu o składzie odpowiadającym gazom biogenicznym, coraz częściej w profilach odwiertów - gdzie miocen zalega na większych głębokościach (poniżej 2000 m) - występują objawy gazu tzw. mokrego i objawy gazoliny lub nawet ropy. Zatem, można przypuszczać, iż węglowodory te mogą być produktem generacji z osadów mioceńskich, które znalazły się na takiej głębokości, gdzie możliwa była generacja we wczesnym etapie przeobrażeń termokatalitycznych. Wyniki badań geochemicznych próbek rdzeniowych z odwiertów w rejonie Lubaczów - Przemyśl, nawiercających miocen nawet do głębokości 3175 m (Jodłówka-15) pozwoliły określić ilość i jakość kerogenowej substancji organicznej oraz stopień przeobrażenia termicznego. Na podstawie oszacowanych miąższości efektywnych i zrekonstruowanego początkowego potencjału węglowodorowego (HI), obliczono jednostkowy oraz kumulatywny potencjał generacyjny utworów miocenu. Wyniki badań biomarkerów z ekstraktów bitumicznych z próbek mioceńskich oraz analogicznych badań ropy naftowej z odwiertu Załazie-2 pozwoliły na pozytywną korelację badanej ropy z macierzystymi utworami miocenu. Interest in the Lubaczów - Przemyśl region (the Polish Carpathian

EN

Foredeep) has recently increased following the discovery of gas and oil accumulations associated with deep Miocene deposits. This study presents a summary of organic geochemical investigations which have been carried out on Miocene core samples to determine source rock potential and hydrocarbon characteristic. The different zones of the Lubaczów - Przemyśl region are compared based on their Source Potential Index (SPI). The SPI calculations indicates that Buszkowiczki, Tuligłowy, Jodłówka and Załazie are the richest areas for liquid hydrocarbons generation. Received results show also a good correlation between Miocene source rock and the oil from Załazie-2 well.

4

Polskie mołdawity – podsumowanie dotychczasowej wiedzy

75%

Brachaniec T. , Szopa K. , Karwowski Ł.

Acta Societatis Metheoriticae Polonorum

|

2017

|

tom 8

18-22

EN

Up to now, twenty Polish moldavites were recovered from fluvial deposits of Gozdnica formation. Apart from typical bottle green colour, moldavites also yield other typical features for tektites like presence of bubbles and inclusions of lechatelierite. Low degree of corrosion and palaeogeography suggest river transport flow from Lusatia to the east direction in the Miocene.

5

The Lower Badenian (Middle Miocene) coral patch reef at Grobie (southern slopes of the Holy Cross Mountains, Central Poland), its origin, development and demise

75%

Górka M.

|

2002

|

tom Vol. 52, nr 4

521-534

EN

The Lower Badenian (Middle Miocene) patch reef of Grobie (southern slopes of the Holy Cross Mountains, Central Poland) is the only coral buildup in the Polish Miocene. It contains four hermatypic coral taxa, of which Tarbellastraea reussiana (MILNE EDWARDS & HAIME) and Porites collegniana MICHELIN dominate, whereas Montastraea sp. and Stylophora reussiana MONTANARO-GALLITELLI & TACOLI are subordinate. Wide diversities of colony shapes in this coral assemblage reflect natural development of the reefal structure and/or energy of environment; it varies from platy colonies (first settlers on an unconsolidated, pebble-strewn substrate), through branching, to massive forms. Wave activity was the most significant factor that influenced the reef core and distribution of associated facies. Disintegration and removal of reef core sediment led to the formation of crack crevices in freshly lithified deposits. Redeposited sediment formed the back-reef talus, where its composition varied with distance from the reef core. Reef-associated molluscs and decapods are abundant, the bivalves represented by high-energy resistant borers (Lithophaga sp., Jouannetia (J.) semicaudata DES MOULINS) and the squatter Sphenia (S.) anatina (BASTEROT). Among 21 decapod taxa, the species Dardanus hungaricus (LORENTHEY, 1929) is reported from Poland for the first time. Recognition of the diversity of facies and their distribution enabled reconstruction of Grobie area during the Early Badenian transgression. Slowing and/or stopping of sea-level rise encouraged development of the patch reef, while subsequent, rapid transgressive pulse caused its demise. Shortly after all reefal deposits were buried, diagenetic processes of neomorphisation and/or dissolution of aragonitic skeletal elements took place. This diagenesis could have continued till the Late Miocene and Pliocene, synchronously with rapid erosion that progressed since Early Sarmatian until the Pleistocene glaciations.

6

Miocene Argonautidae (Octopoda) from the Persian Gulf area and their palaeogeographic distribution

75%

Gholamalian H. , Hassani M.-J. , Hosseinipour F. , Gholamalian H. , Hassani M.-J. , Hosseinipour F.

|

nr 1

7

Palygorskite in Miocene rocks of northern Iraq: environmental and geochemical indicators

75%

Al-Juboury A.

|

2009

|

tom Vol. 59, no. 2

269-282

EN

The mineralogical characteristics of palygorskite from the Lower Miocene Euphrates Formation and the Middle Miocene Fat.ha (Lower Fars) succession in north and northwestern Iraq were studied by X-ray diffraction (XRD), Infrared spectroscopy (IR) and scanning electron microscopy (SEM) with EDAX analysis. Palygorskite is the common clay mineral in the rocks studied, together with small amounts of illite, chlorite, and kaolinite, in addition to various amounts of quartz, feldspar, dolomite and calcite. It is believed that most of the clay minerals are detrital in origin, except palygorskite, which is formed by authigenesis in evaporitic environments. Marl beds of the Euphrates Formation were deposited in a lagoonal, relatively saline environment, suitable for the neoformation of palygorskite. The Fat.ha Formation is composed mainly of an evaporitic sequence. It consists of numerous shallowing-upward cycles of alternating mudrock, limestone, gypsum and/or anhydrite and halite in the basin centre. This depositional environment favours the authigenic formation of palygorskite and partly its diagenetic formation by transformation of precursor clays, mainly smectite and mixed-layer illite-smectite, as revealed by scanning electron microphotographs.

8

Dinocyst assemblages recovered from Jurassic strata of the Grajcarek Unit, Pieniny Klippen Belt, Poland, add new important data on their stratigraphic ages. The Jurassic ages of the Szlachtowa Formation flysch strata (Toarcian-Aalenian) and the Opaleniec

75%

Birkenmajer K. , Pécskay Z. , Szeliga W.

|

2004

|

tom Vol. 123

279-294

EN

In the Pieniny Volcanic Arc (Miocene), the northernmost volcanic arc of the West Carpathians, hydrothermal activity produced some ore-bearing veins associated with moderate-size andesite intrusions. They were subjected to prospecting and mining for gold, silver and lead for a short period at the beginning of the 18th century. K-Ar dating of secondary chlorine-biotite from the mineralized zone at Mt Jarmuta, yielded a K-Ar date of 11.35š0.45 Ma. This K-Ar date fits well with the average K-Ar age (11.34š0.50 Ma) obtained on unaltered andesite sills exposed at Mt Jarmuta. It indicates a close age-relationship between the emplacement of the andesite intrusion and the subsequent ore-mineralization during Miocene (Sarmatian) time.

9

Jakość wód podziemnych występujących w utworach oligocenu i miocenu w regionie gdańskim

75%

Pruszkowska M.

|

2006

|

tom nr 6

326-329

PL

Charakterystyka stabilnej jakości wód podziemnych tego regionu.

EN

Characteristics of stable quality of groundwater in Gdańsk region.

10

Budowa geologiczna brzeżnej części polskich Karpat zewnętrznych

63%

Oszczypko N.

|

2006

|

tom R. 45, nr 1

11-15

PL

Polskie Karpaty zewnętrzne (POC) tradycyjnie dzielone są na trzy grupy strukturalne: zewnętrzną, środkową i wewnętrzną (magurską). Grupę zewnętrzną tworzy wąska strefa miocenu sfałdowanego, występująca przed czołem Karpat zewnętrznych i nasunięta na niezdeformowane utwory mioceńskie zapadliska przedkarpackiego. W Polsce do grupy tej należy łuska zgłobicka i oraz występująca na wschód od Przemyśla płaszczowina stebnicka (samborska). Do grupy środkowej należą płaszczowiny grupy przedmagurskiej oraz płaszczowiny: śląska, podśląska i skolska, tworzące wczesno/środkowomioceńską pryzmę akrecyjną nasuniętą na strefę miocenu sfałdowanego.

EN

Traditionally, three groups of structural units are distinguished in POC. These are the external Marginal, the central Middle, and the internal Magura Groups. The Marginal Group, which mainly involves folded Miocene rocks, forms in Poland a narrow zone along the Carpathian thrust front, consisting of the Zgłobice Thrust-Sheet and partially the Stebnik (Sambir) Nappe that are thrusted over the undeformed Miocene foredeep sequences. The Middle Group includes the Fore-Magura-Dukla, Silesian, Sub-Silesian and Skole nappes, which involve the Early/Middle Miocene accretionary wedge and which are thrusted over the Marginal unit.

11

The youngest members of the folded Miocene in the Andrychów region (Southern Poland)

63%

Wójcik A. , Jugowiec M.

|

1998

|

tom Vol. 46, nr 8/2

763-770

EN

Deposits of the folded Miocene appear in the surrounding of Andrychów. In the profile of the sediments occurring here, clays with gravels and boulders, mainly flysch ones, clays with gravels of crystalline rocks, limestones andflysch deposits, dark clays with organic detritus and large flysch olistoliths as well as sandy clays and sands are distinguished. The youngest deposits, developed as gray clays, sandy clays with an irregular and thin sandy inter-lamination, have been identified in the Bulówka stream. Based on the presence ofC. coalithus and C. cf. calyculus the age of the studied deposits has been determined as the nannoplankton zone NN9a/8 that corresponds to the Lower Pannonian in a stratigraphic division for Central Paratethys.

12

A study of organic matter and habitat of gaseous hydrocarbons in the Miocene strata of the Polish part of the Carpathian Foredeep

63%

Kotarba M. J. , Wilczek T. , Kosakowski P. , Kowalski A. , Więcław D.

|

1998

|

tom Vol. 46, nr 8/2

742-750

EN

Geochemical studies on the organic matter from the autochthonous Miocene strata of the Carpathian Foredeep demonstrated the presence of gas-prone type 111 kerogen in both the Upper Badenian and Lower Sarmatian sediments with rare admixtures of algal type II kerogen. The TOC contents vary from 0.02 to 3.22 wt. %. Down to the depth 3,200 meters the organic matter is immature. Its transformation degree corresponds to the vitrinite reflectance R,,from 0.25 to 0.6% and to the Rock Eval Tmax temperatures from 415 to 438" C. Insignificant variability in spatial and depth distribution of geochemical parameters and indices (TOC, TE/TOC, Tmax, HI, R<>, CPI, etc.) suggest that deposition conditions of the organic matter were generally homogenous within the full thickness of Miocene sequence down to the recent depth about 3,200 meters. Such conditions resulted in the lack of diversity of the TOC, the genetic type and the transformation degree of the studied kerogen. The Miocene terrestrial OM is immature and generated almost exclusively the microbial methane. The low-temperature thermogenic processes have been active beneath the depth about 3,200 meters i.e., mainly under the Carpathian overthrust.

13

Composition and origin of gaseous hydrocarbons in the Miocene strata of the Polish part of the Carpathian Foredeep

63%

Kotarba M. J.

|

1998

|

tom Vol. 46, nr 8/2

751-758

EN

The results of molecular and stable carbon isotope analyses of methane, ethane and propane, and stable hydrogen isotope analyses of methane to explain the origin of gaseous hydrocarbons accumulated in the whole Badenian and Early Sarmatian sequence of the Carpathian Foredeep, at the depths from 161 to 2,670 meters. Composition of tested gases is dominated by methane which concentration usually exceeds 98 vol. %. Methane was generated during carbon dioxide reduction pathway of microbial processes. Higher gaseous hydrocarbons (mainly ethane and propane) which are usually minor constituents (concentrations less than 0.2 vol. %), were generated during diagenetic processes and at the initial stage of the low-temperature thermogenic processes. Only the gas encountered in the Tamów-45 well, in the bottom part of Upper Badenian sequence a typical, high-temperature, thermogenic gas generated from the oil-prone, marine organic matter (type II kerogen) which remains at transformation level corresponding to 1.1-1.6% in vitrinite reflectance scale. This gas has migrated from the Mesozoic basement where such thermogenic gases were encountered. Natural gas accumulated in the Upper Jurassic carbonate trap of the Lubaczów field is typically microbial and has migrated from the autochthonous Miocene strata along the fault zone.

14

Złoże gazu ziemnego Cierpisz ważnym argumentem w problematyce przyszłych prac poszukiwawczych w cienkowarstwowych utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego i związanych z nimi potencjalnych zasobów gazu ziemnego

63%

Syrek-Moryc C.

|

2007

|

tom R. 63, nr 2

95-99

PL

Penetracja środkowej części zapadliska przedkarpackiego, przeprowadzona w latach 2004-2005, charakteryzowała się zaskakującym rezultatem złożowym w strefie nowo odkrytego złoża Cierpisz. Stwierdzone w złożu znaczne zasoby gazu ziemnego, zakumulowane w cienkowarstwowych, piaszczysto-mułowcowych utworach miocenu, przyczyniły się do zmiany dotychczasowych ocen co do możliwych jeszcze w tych utworach perspektyw złożowych. Jednocześnie stworzyły podstawy do ukierunkowania dalszych prac poszukiwawczych na podobne w swym charakterze obiekty w innych rejonach zapadliska. Dla osiągnięcia spodziewanego efektu w lokalizowaniu tych obiektów, w analogii do etapów rozpoznania złoża Cierpisz, niezbędnym będzie zastosowanie nowoczesnych, sejsmicznych procedur procesingowo-interpretacyjnych oraz procedur karotażowych ULTRA i SATUN. Szczególne znaczenie w tym zakresie posiadać powinien program SATUN, ukierunkowany na interpretację ośrodków cienkoławicowych, wdrażany aktualnie w przemyśle naftowym i skutecznie sprawdzony w rozpoznaniu przedmiotowego złoża. Zastosowanie tego programu w interpretacji krzywych z rejonu złoża było jego pierwszym testem przemysłowym, a uzyskany dzięki niemu wynik umożliwił detalizację modelu budowy złoża. Omówienie zagadnień towarzyszących odkryciu złoża i ich wpływu na identyfikację kolejnych potencjalnych obiektów złożowych w utworach miocenu środkowej części zapadliska, stanowić będzie przedmiot niniejszego artykułu.

EN

The penetration of the middle part of the Carpathian Foredeep carried out in 2004 and 2005 was characterized by a surprising deposit result concerning deposits in the area of the recently discovered Cierpisz deposit. Rich deposits of natural gas, which were found there, had been accumulated in the thin strata of Miocene sandstones and mudstones. The finding has contributed to the change of opinion on the further search in the existing Miocene deposits. At the same time, the deposits of natural gas have formed the basis for further search of the traps in other areas of the Foredeep. To get expected results in locating these objects, by analogy to the stages of exploring the Cierpisz deposit, it will be necessary to apply new seismic procedures, that is processing and interpretative ones; in the case of carotage measurement, the application of procedures allowing the interpretation of well log data with the use of ULTRA and SATUN programmes will be necessary. The SATUN programme should be of par-ticular significance because it is oriented towards the interpretation of the thin strata centres; proven to be reliable in recognizing the subject deposit, it is presently being introduced in the oil industry. The use of the programme in the interpretation of well log data from the area of the Cierpisz deposit was its first test in the real life, and the result achieved made the formation of the model of the deposit structure possible. The discussion of the ideas accompanying the discovery of the deposit and its influence on the identification of other potential objects in the Miocene deposits in the middle part of the Carpathian Foredeep is going to be the subject matter of the paper.

15

Sekwencje depozycyjne w utworach badenu i sarmatu w SE części zapadliska przedkarpackiego

63%

Dziadzio P.

|

2000

|

tom Vol. 48, nr 12

1124-1138

PL

Badeńsko-sarmacka sukcesja osadowa wypełniająca SE część zapadliska przedkarpackiego charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem facji, które powstawały w różnych środowiskach depozycyjnych. Szczegółowa analiza sedymentologiczna materiału rdzeniowego w połączeniu z krzywymi geofizyki otworowej pozwoliła na udokumentowanie tej zmienności w profilu sukcesji oraz umieszczenie wydzielanych dotychczas jednostek litofacjalnych w schemacie stratygrafii sekwencji. Cały profil utworów badenu i sarmatu tworzy 3 sekwencje depozycyjne trzeciego rzędu (sensu exxonowskiego) (por. Vail i in., 1997). Najstarsze wydzielane w profilu warstwy baranowskie (dolny baden) powstawały w środowiskach szelfowych i przybrzeżnych w warunkach stopniowego wzrostu a następnie bardzo szybkiego spadku względnego poziomu mórz (WPM). Utwory anhydrytowe (zaliczane do badenu środkowego) deponowane były w warunkach stopniowego wzrostu WPM, a utwory badenu górnego powstawały w strefie rozległego szelfu zewnętrznego w warunkach maksymalnej głębokości basenu sedymentacyjnego. Utwory sarmatu zostały podzielone na 3 różne kompleksy osadowe (I - równi basenowej, II - osadów deltowych nasypów przyujściowych i III - osadów zatok) różniące się wykształceniem litologicznym oraz architekturą depozycyjną. Kompleksy te powstawały w warunkach zmian WPM, a ich następstwo wskazuje na spłycanie się basenu sedymentacyjnego w Sarmacie.

EN

The Badenian and Sarmatian successions in the SE part of the Carpathian Foredeep are characterized by very varied fades which were deposited in different depositional environments. A detailed sedimentological analysis of cores together with well log analysis has detailed the fades variations within the succession and has enabled the stratigraphic column, which was previously based on lithostratigraphy, to be reorganized into a sequence stratigraphic framework. Within this sequence stratigraphic framework the Badenian and Sarmatian successions are interpreted to have been deposited within three third-order depositional sequences (Vail et al., 1977). The oldest part of the stratigraphic succession is the 'Baranów Beds' (Lower Badenian), were deposited in shelfal and near shore environments during a rising relative sea level followed by a sudden fall in relative sea level. The anhydrite deposits (Middle Badenian) were deposited during a gradual relative sea level rise. Upper Badenian deposits formed in outer shelfal environments during the deepest water phase of the basin development. The Sarmatian deposits are subdivided according to their deposition into three contrasting depositional environments: I. basin plain, II. deltaic distributary mouth bar, and III. bay fill deposits. These three 'depositional complexes' have different lithological characteristics and different depositional architectures. They were deposited during fluctuating relative sea level and their successions exhibit a general shallowing upward trend.

16

Wstępne wyniki badań zawartości pierwiastków ziem rzadkich w solach kamiennych złoża bocheńskiego

51%

Toboła T.

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 9

762-766

PL

W obrębie badeńskich osadów występujących w polskiej części zapadliska przedkarpackiego wydzielonych zostało pięć cyklotemów solnych z solami kamiennymi. W złożu bocheńskim, usytuowanym około 30 km na wschód od Krakowa, jedynie trzy spośród nich wykształcone są w facji chlorkowej. Są to w cyklotemie I+II zuber dolny przechodzący w sposób ciągły w kompleks soli południowych oraz zuber górny, w cyklotemie III łupki iłowo- anhydrytowe z solami kryształowymi i kompleks soli środkowych a w cyklotemie IV kompleks soli północnych. Ostatni piąty cyklotem jest niepełny i wykształcony w facji siarczanowej. Utwory chlorkowe złoża bocheńskiego poddane zostały szczegółowym badaniom na zawartość wybranych pierwiastków ziem rzadkich. Badaniami tymi objęto takie pierwiastki jak: Y, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Lu oraz Sc. Występują one w zróżnicowanych zakresach zmienności a ich koncentracje uzależnione są głównie od obecności materiału terygenicznego. Analiza stosunku ich koncentracji do obecności części nierozpuszczalnych w wodzie wykazuje jednak, że ich część może być związana z halitem. Analizowane pierwiastki ziem rzadkich wykazują ponadto wyraźną współzależność z występowaniem takich elementów jak K, Mg, Sr i Br. Zatem ich koncentracje mogą wykazywać zależność od warunków sedymentacji ewaporatowej.

EN

Within the Badenian evaporites occurring in the Polish part of the Carpathian Foredeep.five cyclothems with salt layers have been discernedd. The Bochnia salt deposit, situated about 30 km east of Cracow, contains salt-bearing deposits of only three cyclothems. Halite strata occur only in three cyclothems I+II (especially in the Lower Salt-Clayes gradually passing into the Southern Salts and the Upper Slat-Clayes), III (Clayey Anhydritic Shales with Crystal Salts Member and the Middle Salts), and IV (chlorides constitute a set of the Northern Salts). The Vcyclothem is incomplete and developed as sulphate fades. The chloride sediments from the Bochnia salt deposit were analysed for their REE content; the elements studied include: Y, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Tb, Yb, Lu and Sc. They exhibit variable concentrations depending mostly on the amount ofterrigenic material. The correlation between the REE contents and the amount of particles insoluble in water may indicate presence of at least some of these elements in halite. The rare earth elements studied all display a marked correlation with the amount of such elements as K, Mg and to minor extend Ca, Sr and Br. Thus their concentrations might have been controlled by the conditions ofevaporite sedimentation.

17

Substancja organiczna osadów miocenu w nadkładzie złoża solnego Wojnicz koło Tarnowa

51%

Garlicki A. , Szybist A.

|

2001

|

tom T. 27, z. 2--4

341-361

PL

Profile otworów wiertniczych wykonanych w okolicy Wojnicza w latach 1960- 1973 dostarczyły nowych danych o występowaniu złoża solnego. Ponad złożem zalegają osady ilasto-piaszczyste warstw chodenickich i grabowieckich. Reprezentowane są one przez ciemnoszare iły, iłowce oraz iłołupki margliste z przewarstwieniami piasków i piaskowców. Osady te zawierają rozproszoną substancję organiczną w różnych formach (m.in. detrytus roślinny, zwęglone fragmenty roślin) oraz wykazują znaczną zawartość metanu. Zawartość metanu w warstwach nadkładu złoża solnego Wojnicz wykazuje związek z rozproszoną substancją organiczną, występującą w formie detrytusu roślinnego. Maksymalna zawartość substancji organicznej wynosi 9,3% wag., a metanu 25,5%. Dla porównania przedstawiono również zawartość substancji organicznej i metanowość w osadach serii solnej oraz w warstwach skawińskich jednostki autochtonicznej i allochtonicznej

EN

Drillings completed in the vicinity of Wojnicz in the years 1960-1973 provided new data on the salt deposit. The overburden includes clayey-sandy Chodenice and Grabowiec Beds - dark-grey clays, claystones and marly clayey shales intercalated with sands. These sediments contain dispersed organic matter in the form of plant detritus, carbonized plant relies, eta, and reveal high methane concentrations. Methane contents in the overburden of the Wojnicz deposit are related to the dispersed plant detritus. Maximum content of organic matter reaches 9.3 wt. % and that of methane is 25.5%. For comparison, organic matter and methane concentrations in salt series and in Skawina Beds of allo- and autochthonous units were presented