Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

1 Roczniki Humanistyczne

1 2016

1 Chemperek D.

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: Mikołaj Radziwiłł Czarny

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Jana Kochanowskiego epigramaty o „pszczołach budziwiskich” i radziwiłłowska elegia (III 9). Prolegomena do badań nad środowiskiem kulturalnym Mikołaja Radziwiłła Czarnego

100%

Chemperek D.

2016

tom 64

nr 1: Literatura polska

153-172

Cztery polskojęzyczne epigramaty poświęcone „pszczołom budziwiskim” (Fraszki, „Księgi wtóre”, 83-86), dwie łacińskie miniatury z tomu Foricoenia (44, 45) oraz Elegia IX z „Księgi III” Elegiarum libri quattuor Jana Kochanowskiego dokumentują jego związki z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym (1515-1565), kanclerzem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, przywódcą protestantów w państwie polsko-litewskim. Poetyckie miniatury powstały najpewniej w okresie 10 czerwca – 19 października 1563 w Budziwiszkach vel Bujwidiszkach (obecnie: Buivydiškės) koło Wilna, natomiast jesienią tego roku Kochanowski napisał elegię. O ile w Elegii IX poeta kreuje wizerunek Radziwiłła jako męża stanu, sługi państwa króla Zygmunta Augusta, o tyle w bezpretensjonalnych epigramatach możnowładca jest przedstawiany jako mecenas skupionego wokół niego środowiska humanistów, propagujących reformację. Jako radziwiłłowskie „pszczoły” – pracowite, dobroczynne, znoszące na ziemię Bożą prawdę (odwołanie do Platońskiego toposu) – Kochanowski określił leksykografa Jana Mączyńskiego, poetę Andrzeja Trzecieskiego młodszego i zapewne Cypriana Bazylika – poetę, muzyka, drukarza. W epigramatach autor ukazał Mikołaja Radziwiłła Czarnego jako mecenasa kultury nowego formatu, promującego protestantyzm, zaś zgromadzonych wokół niego twórców jako spójne środowisko literackie. Jakkolwiek zostało ono przedstawione w sposób afirmatywny, Kochanowski zachował wobec niego postawę życzliwego outsaidera. Świadczy o tym sceptyczny ton foricoenium 45 i uwarunkowania biograficzne poety, który był wówczas sekretarzem biskupa Piotra Myszkowskiego.

Four Polish language epigrams on the “Budziwiszki bees” (Epigrams, Second Books, 83-86), two Latin miniatures from the volume Foricoenia (44, 45) and Elegy IX of Book III Elegiarum libri quattuor by Jan Kochanowski document his relationship with Nikolai Radziwill the Black (1515-1565), the great Lithuanian chancellor and voivode of Vilnius, the leader of the Protestants in the Polish-Lithuanian State. The poetic miniatures were probably written between June 10 and October 19, 1563 in Budziwiszki aka Bujwidiszki (now Buivydiškės) near Vilnius, and Kochanowski wrote Elegy IX in autumn 1563. While in Elegy IX the poet creates the image of Radziwill as a statesman, a servant of the state of King Zygmunt August, in the unpretentious epigrams the magnate is presented as a patron surrounded by the humanists who promote reformation. Kochanowski described lexicographer John Mączyński, poet Andrew Trzecieski junior and most probably Cyprian Bazylik, poet, musician, and printer, as the Radziwill “bees” – hard-working, charitable, bringing the truth to the God's earth (a reference to a Platonic topos). In his epigrams, the author showed Nikolai Radziwill the Black as a patron of culture of the new format promoting Protestantism, and the creators gathered around him as a coherent literary milieu. Although it was presented in an affirmative way, Kochanowski maintained an attitude of the benevolent outsider. It is reflected by the skeptical tone of foricoenium 45 and biographical circumstances of the poet who was the then secretary of Bishop Piotr Myszkowski.