Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Gromadkarze litewscy i mazurscy wobec zabobonów, "bajek" i "rzeczy brzydkich"

100%

Prusinowska J.

|

nr 3(301)

481-508

EN

Lithuanian and Masurian members of the Fellowship Movement (gromadkarze) were described by their contemporaries as extremely pious, honest, humble, righteous or obedient. They were strangers to all worldly joys, which they themselves called “fairy tales”, “sins” or “ugly things”, and those things associated with them, amongst others singing (with the exclusion, of course, of religious songs), dance, music and other pagan remnants. There are no direct sources that would clearly outline the attitude of the members of the Fellowship Movement movement to folklore and people, and the materials touching this sphere of their lives collected by strangers are very scare and mainly concern folk songs. This article focuses on the issue of the presence of superstitions in the lives of people and tries to determine whether the public disapproval of superstitious beliefs reflected their real views, or whether it served only as a veil behind which they hid their real faces. This information was taken from folkloristic collections, archival materials of scientific expeditions and fiction, documenting life primarily in Lithuania Minor and from the last witnesses of the activities of Lithuanian members of the Fellowship Movement. Information gathered at different times and places is convergent: the piety of the members of the Fellowship Movement, mainly peasants, was based on a strong foundation of Christian faith entwined with paganism, which could not be completely eradicated, and without which their faith would not be as strong. The article was created within the framework of the research project “Modernybės ir tradicijos sampyna: surinkimininkų judėjimas Mažojoje Lietuvoje” (“A Plexus of Modernity and Tradition: The Fellowship Movement in Lithuania Minor”) financed by the Lithuanian Scientific Council (Lietuvos mokslo taryba), Contract No. S–MOD–17– 10.

2

Activities of branch no.2 of section II of the chief of Staff hr of the Polish Army against the Masurian population in the 1930s

100%

Szymanowicz A. , Gołębiowski A.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2010

|

tom Nr 1

48-66

EN

Formed in the year 1930, Branch no. 2 of Division II of the Chief of Staff HR of the Polish Army located in Warsaw, unlike other branches, did not function as a country branch of Division II but it was engaged in organizing subversion and sabotage in the event of the war in neighbouring countries. A very important part of its activity constituted the area of East Prussia. At the end of 1930 there appeared a working plan of Branch no.2 in Masuria which was developing in the two following directions: a) awakening and organizing a Polish and Philolopolish element, b) building technical subversive centres based on the organized Polish element. In order to regulate issues of the Polish minority being used by the Branch no. 2, in April 1934 an agreement with the Ministry of Foreign Affairs was reached. It was established that political directives related to all socio-political issues of the Polish minority abroad would be dealt with by the MFA. In return for the agreement to use the Polish minority in its activities, Branch no. 2 pledged to provide the MFA with access to possessed contacts in order to perform political actions. Subsection A of Branch no. 2 created the working plan concerning Masuria (providing close cooperation with agendas of the MFA) divided into legal and illegal parts. By supporting gromadkarstwo Polish consulates in East Prussia intended to restrain German influence, whereas military authorities attempted to organize subversive centres having the use of conditions enabling open actions. However, after Germany had gained power in the National Socialist German Workers Party, in the lapse of time, the Polish range in East Prussia, as well as the range of activities of the Branch No. 2, were dwindling substantially. On the day of the outbreak of the Second World War Polish people had no subversive centre. For this reason, as the preparation for the war, in May 1939 Division II began organizing subversive groups belonging to Polish districts adjacent to Germany.

PL

Utworzona w 1930 r. Ekspozytura nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP z siedzibą w Warszawie w odróżnieniu od innych ekspozytur nie funkcjonowała jako organ terenowy Oddziału II, lecz zajmowała się organizacją dywersji i sabotażu na wypadek wojny na terenie państw ościennych. Bardzo ważnym odcinkiem jej działalności stał się teren Prus Wschodnich. W końcu 1930 r. powstał plan działania Ekspozytury nr 2 na Mazurach, który rozwijał się w dwóch następujących kierunkach: 1) budzenia i organizowania elementu polskiego i filopolskiego, 2) budowy technicznych ośrodków dywersyjnych bazujących na zorganizowanym elemencie polskim. W celu uregulowania sprawy wykorzystania mniejszości polskiej za granicą przez Ekspozyturę nr 2 w kwietniu 1934 r. doszło do porozumienia z MSZ. Ustalono, iż dyrektywy polityczne w odniesieniu do wszelkich zagadnień społeczno – politycznych mniejszości polskiej za granicą będą należały do MSZ. Ekspozytura nr 2 w zamian za zgodę na wykorzystanie do swej działalności polskiej mniejszości zobowiązywała się udostępniać na rzecz MSZ posiadane kontakty dla przeprowadzania akcji politycznych. Podreferat A Oddziału II opracował program pracy na Mazurach (przewidujący ścisłą współpracę z agendami MSZ) podzielony na część legalną i nielegalną. Dzięki wspieraniu gromadkarstwa konsulaty polskie w Prusach Wschodnich zamierzały hamować postępy niemczyzny, natomiast władze wojskowe próbowały zorganizować ośrodki dywersyjne korzystające z warunków, które umożliwiłyby działania jawne. Jednak po dojściu Niemczech do władzy w NSDAP, w miarę upływu czasu, zasięg polskości Prusach Wschodnich, jak i również możliwości działania Ekspozytury nr 2, kurczyły się coraz bardziej. W dniu wybuchu drugiej wojny światowej Polacy nie posiadali tam jakiegokolwiek ośrodka dywersyjnego. tego powodu w ramach przygotowań do wojny Oddział II rozpoczął w maju 1939 r. organizowanie grup dywersyjnych w naleSących do Polski powiatach graniczących z Niemcami.

3

Kierunki badań socjologów polskich i niemieckich na Warmii i Mazurach w XX i na początku XXI wieku

70%

Małłek J.

|

2015

|

nr 2

65-76

PL

Autor artykułu analizuje kilka faz badań socjologicznych prowadzonych przez socjologów na Warmii i Mazurach w minionym 70-leciu. W latach 1948 – 1949 były to badania terenowe zespołu prof. Stanisława Ossowskiego, koncentrujące się na poczuciu świadomości narodowej wśród ludności autochtonicznej. Druga faza badań socjologicznych na Warmii i Mazurach przypada na lata po Polskim Październiku aż do utworzenia w roku 1961 Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, który zatrudnił profesjonalnych socjologów. W wyniku ich prac w latach 1961 – 1989 powstało wiele wartościowych monografii poświęconych tworzeniu się nowych więzi społecznych na Warmii i Mazurach, a wśród nich szczególne miejsce zajmują prace Andrzeja Saksona z Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Ostatnia faza badań to okres od roku 1989, po zmianie ustrojowej w Polsce, do chwili obecnej. Ze środków Fundacji Volkswagena zrealizowano w latach 1996 – 2000 wspólny polsko-niemiecki projekt badawczy oparty na badaniach terenowych pt. „Społeczna konstrukcja ojczyzny na Mazurach”. Dzięki inicjatywie prof. Roberta Traby powrócono w latach 2005 – 2007 do badań, które prowadził zespół prof. Ossowskiego i opublikowano kilka tomów ukazujących złożoność problematyki pogranicza kulturowego polsko-niemieckiego tak wyraźnie zarysowanego na Warmii i Mazurach. Artykuł metodologiczny prof. Adama Sosnowskiego, na który powołuje się autor niniejszego artykułu, może być drogowskazem dla prowadzenia badań nad społecznością wielokulturową zwłaszcza na Warmii i Mazurach.

EN

The author investigates distinct periods of sociological research carried out in the Warmian an Mazurian district within the past seven decades. The first step, field studies implemented by a research team under prof Stanisław Ossowski (1948/49) focussed on the ethnic consciousness/ identity among the local autochthonous population. The second phase of sociological research in the Warmian and Mazurian region encompasses the years after the Polish October, otherwise known as the Polish thaw, to the foundation of the Wojciech Kętrzyński Centre for Scientific Research, which contracted professionnal sociologists. Their work yielded many significant monographs dedicated to the development of new social bonds in the Warmian and Mazurian region. A key position among these works take the publications of Andrzej Sakson from the Western Institute in Poznań. The final phase was initiated by the political changes in 1989 and lasts to the present day. Backed up by financial means of the Volkswagenstiftung the joint Polish-German field study „Social construction of Heimat In Mazuria” could be implemented in the years between 1996–2000. Motivated by the initiative of Prof. Traba the work of Prof. Ossowski and his research team was resumed in the years 2007–2009 and several scientific volumes that show the complexity of Polish-German cultural issues which are so apparent in a border region like Mazuria could be submitted to the public. Prof. Adam Sosnowski’s scientific publication which constitutes the primary source of this paper can be considered a signpost for future scientific research on multicultural societies, particularly in the Warmian and Mazurian region.

4

Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach na tle religijnym w I połowie XX wieku

70%

Popieliński P.

Język. Religia. Tożsamość

|

2016

|

nr 2(14)

111-130

EN

Warmia and Masuria are one of the most diversified culture and ethnical regions in the 20th century – to 1945 they found in the German state, and after the II world war within the limits of the polish state. The author presents ethnic relations on the religion background in the first half of the 20th century. There was the half-century particularly important for the ethnic relations in East Prussia. On the relations have impacted important historical events. To understand where the melting pot in the areas came from and how looked like the ethnic relations on the religion background before and after the II world war, first of all the author showed a brief history this areas and brought closer at that time existing the social relations. Besides he explained what is difference between Masurians and Warmiaks, what is the Protestantism Masurians and Catholicism Warmiaks and how looked like the polish movement in Warmia and Masuria at the turn of 19th and 20th century. The author especially focused on presentation this ethnic relations and relations evangelical church and catholic church on the ethnic background in East Prussia before II world war and in the period after war.

5

Warmiacy i Mazurzy.

70%

Lebiedziewicz J.

|

nr 2

110-113