Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Byzantine-Poetic Path of the Works of St. Maximus the Greek (Mikhail Trivolis, *Arta, ca. 1470 – St. Maximus the Greek, †Moscow, 1556)

100%

Zajc N.

Studia Ceranea

|

2018

|

tom 8

285-318

EN

Maximus the Greek has been frequently misunderstood because of his individual use of the Slavic language. Born as Mikhail Trivolis in the Greek town of Arta, he received his humanist education in North Italy, particularly in Florence and Venice, where he was engaged in the process of the first editions of printed books and where he would constantly deal with manuscript samples. His original, authorial work, as preserved in his manuscripts, reflects his awareness of firm Orthodox theology and at the same time a special attention to grammatical rules. The paper shows how his use of the (Slavic) language was at all times intentional and at the same time profoundly influenced by the metrical rules of liturgical emphasis. Through such attitude, Maximus the Greek managed to create his own, deeply personal language and to express the complexity of Byzantine patristic, hagiographic and iconographic issues. Finally, he successfully established his Orthodox theological system, significantly marked with the poetic effect that strongly inspired his theological works.

2

„Eloquentia sacra”, czyli retoryka w służbie kaznodziejstwa (analiza rękopiśmiennego kompendium retorycznego anonimowego autora reformackiego z XVIII wieku)

100%

Kuran M. , Uniwersytet Łódzki W. F. , Magdalena Kuran — studia polonistyczne ukończyła w roku 1995 w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Od 1997 roku pracuje w Katedrze Literatury Staropolskiej i Nauk Pomocniczych Uniwersytetu Łódzkiego. Doktorat uzyskała w roku 2005 na podstawie rozprawy „Retoryka jako narzędzie perswazji w postyllografii polskiej XVI w. (na przykładzie „Postylli katolicznej” Jakuba Wujka)” (druk 2007 W. U. P. w. R. L. , kuranma@o2.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2014

|

tom 25

|

nr 3

EN

The article refers 18th manuscript compendium of rhetoric. Author was a member of the Order of the Reformati. He probably was a lector (i. e. teacher of rhetoric in the monastic college). The manuscript is the proof of the outstanding knowledge of the rhetorical theory. This lecture was intended for future preachers. The whole is subordinated this aim. The material is divided into three parts: „De partibus concionis” (concerns „invention”), „De proprietatibus concionis” (concerns „eloqutio”) and „De speciebus concionis” (describes the types of sermons: doctrinal, ethical, dogmatic, panegyrical and funeral).

3

Rosyjska książka rękopiśmienna. Zarys problematyki

86%

Wierucka E.

Folia Bibliologica

|

2006-2007

|

tom 48-49

7-24

4

New, Rare and Slavonized Graecisms and Their Role in Localization of Church Slavonic Texts

75%

Црвенковска Е.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2018

|

nr 14

PL

The paper provides overview of the destiny of some Old Church Slavonic/Church Slavonic manuscripts, as well as the issues related to their time and spatial localization. Special attention has been paid to the role of loanwords in localization of these texts, taking into consideration the different Slavonic and Non-Slavonic contact zones. In addition, the paper elaborates on some rare, new and Slavonized graecisms, entered after the return of the Church Slavonic literature at the Slavonic South, in Slavonic-Greek contact zone. This lexis can be usually found in hymnographic texts, in prophetologion, as well as in the commented psalter. Analysis of many properties shows that Slavonic translations or later redactions of these texts are created at the Ohrid Literary School, i.e. at the Slavonic southwest areal. Several graecisms which became part of the spoken and dialect language contribute to more precise localization. The question remains how certain graecisms can contribute to more precise localization of Church Slavonic texts, considering the fact that a certain lexical layer can originate from the archetype or from the protograph. It is possible that the lexical elements can be a result of the latter redaction.

5

Uhorské sekvencie o Panne Márii v kontexte stredovekej mariánskej úcty

72%

Zahradníková Z.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

tom 65

|

nr 13: Muzykologia

81-94

EN

The Virgin Mary´s esteem was extended in the Middle Ages throughout the entire Christian world. Its content was transferred not only to the liturgy but also to various forms of art. From Hungary there are several manuscripts preserved from the Middle Ages that contain rare monuments – sequences with Marian themes. The poetic texts of these chants combine references to holy scripture, pictures of nature and ordinary life, the revelation of the veneration of the Virgin Mary as the Mother of God and the Queen of Heaven as well as the desire of people to protect her and the requests for her intercessions to her Son for sinners. All of these elements point to the Marian tradition, which was very developed in the territory of what was then Hungary and its main features, typical for the later Middle Ages, reflecting not only religious feelings and expressions, but also the social and existential conditions of that time.

XX

Kult Maryi Panny został rozszerzony w średniowieczu na cały świat chrześcijański. Wyraźnie zaznaczył się nie tylko w liturgii, ale także w różnych formach sztuki. Do naszych czasów zachowało się kilka średniowiecznych rękopisów węgierskich, zawierających rzadkie zabytki – sekwencje o tematyce maryjnej. Teksty poetyckie tych śpiewów łączą w sobie odniesienia do Pisma Świętego, natury i życia codziennego, Maryi Dziewicy jako Matki Bożej i Królowej Nieba, a także prośby o wstawiennictwo u Jej Syna za grzesznikami. Wszystkie te elementy wskazują na rozwiniętą na terytorium ówczesnych Węgier tradycję maryjną oraz jej główne cechy, typowe dla późnego średniowiecza, odzwierciedlające nie tylko uczucia religijne, ale także społeczne i egzystencjalne uwarunkowania tamtych czasów.

6

Kult eucharystyczny na podstawie średniowiecznych mszalnych rękopisów węgierskich

72%

Adamko R.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

tom 65

|

nr 13: Muzykologia

7-23

EN

Eucharistic worship was significantly developed in the 11th and 12th centuries as a reaction to theological disputes. The establishment of the Feast of Corpus Christi in 1264 became the culmination of, and at the same time confirmation of the adoration tendencies in the Eucharistic tradition. In the Middle Ages, Košice was a well-known pilgrimage destination throughout Central Europe. One could see here the relics of the Lord’s Blood as evidence of the Eucharistic miracle that took place in Košice. On the basis of the Eucharistic miracle, there is a mention in the papal bible from 1402, in which Pope Boniface IX granted appropriate indulgences to Košice. Eucharistic worship during the Middle Ages in Hungary was very widespread and alive. This is evidenced by the preserved liturgical and music books regarding the celebration of the Eucharistic liturgy. We find in them numerous innovations of the Mass form by introducing new songs – alleluia verses and tropes, and adaptations of melodies other than those in Western and neighboring Central European countries. Separation and independence of the Ostrihom’s tradition (and possibly smaller so-called peripheral traditions), also manifested itself in a different selection of psalms and texts as well as in numerous textual and melodic variants.

PL

W XI i XII wieku w odpowiedzi na spory teologiczne nastąpił znaczący rozwój kultu eucharystycznego, którego kulminacją było ustanowienie w 1264 r. święta Bożego Ciała. Jednym z impulsów do wprowadzenia tego święta był cud eucharystyczny w Bolsenie, warto jednak pamiętać o innym, mniej znanym cudzie eucharystycznym w Koszycach. Miasto to stało się popularnym ośrodkiem pielgrzymkowym, zaś kult eucharystyczny na Węgrzech znacząco się ożywił. Dowodem tego są zachowane księgi muzyczno-liturgiczne, w których odnaleźć można liczne innowacje i nowe pieśni. Wersety allelujatyczne, tropy oraz adaptacje melodii różniły się niekiedy od tych obecnych w Europie zachodniej i środkowej. Odrębność i niezależność tradycji Ostrzyhomskiej (a także mniejszych tzw. tradycji peryferyjnych) przejawiała się również w odmiennym wyborze śpiewów i tekstów psalmowych oraz w licznych wariantach tekstowych i melodycznych.

7

Zwyczaje dworskie w wybranych miniaturach "Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry

72%

Smarz I.

Folia Bibliologica

|

2010

|

tom 52

85-114

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zwyczajów dworskich, odzwierciedlonych na miniaturach styczniowej i kwietniowej w Bardzo bogatych godzinkach księcia de Berry. Zagadnienia te omówiono, sięgając do szerokiego kontekstu historycznego. Ważnym celem podjętych badań było ponadto zidentyfikowanie postaci znajdujących się na iluminacjach. Zwyczaje dworskie, na których skupiono uwagę, to uczta i zaręczyny w okresie późnego średniowiecza na terenie Francji. Zaprezentowane rozrywki i elementy obyczajów dworskich znajdują odzwierciedlenie na miniaturach Bardzo bogatych godzinek.

8

„Spuścizna Rzeczpospolitej Obojga Narodów” Polskie, litewskie i białoruskie dziedzictwo pozostałe po rodzinie Pusłowskich

58%

Zlot I.

Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media

|

2017

|

nr 1(24)

79-104

PL

Celem pracy jest przedstawienie i porównanie wybranych dokumentów oraz archiwów rękopiśmiennych tworzących spuściznę pozostawioną przez szlachecką rodzinę Pusłowskich, zamieszkałą na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego, w czasach unii połączonego z Królestwem Polskim w Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Rodzina ta posiadała majątki na terenie dzisiejszej Litwy i Białorusi od XVI w., a od XVIII w. na terenach polskich będących pod zaborem austriackim i rosyjskim. Uwzględniając założenia bibliotekarstwa międzynarodowego w badaniach porównawczych, wskazano spuściznę rękopiśmienną po rodzinie Pusłowskich w Polsce i za granicą. Polską spuściznę zaprezentowano na podstawie badań inwentarza i wybranych rękopisów z archiwum rodziny znajdującego się w Bibliotece Jagiellońskiej, a także poprzez analizę informacji o zdigitalizowanych rozproszonych obiektach w polskich bibliotekach cyfrowych. W przypadku spuścizny pozostającej za granicą ograniczono się do analizy katalogów elektronicznych bibliotek białoruskich i litewskich oraz obiektów cyfrowych z zagranicznych bibliotek cyfrowych. Dodatkowo zwrócono uwagę na spuściznę w szerszym ujęciu, biorąc pod uwagę majątek stały i ruchomy. We wnioskach zestawiono instytucje będące w posiadaniu spuścizny Pusłowskich. Wyszczególniono zagraniczne źródła informacji, które mogą zawierać dokumenty stanowiące dziedzictwo narodowe Polski, w tym bazę E-paveldas. Dzięki temu możliwe było nakreślenie stanu spuścizny w Polsce i za granicą, przedstawienie zjawiska rozproszenia spuścizny oraz wyznaczenie kolejnego etapu badań międzynarodowych nad wspólnym dziedzictwem.

EN

The aim of this work is to show and compare manuscripts and manuscript’s archives, which create a legacy left after a noble family Puslovski. The family settled and resided on territory of The Grand Duchy of Lithuania in time of union in The Polish–Lithuanian Commonwealth, called also Republic of Both Nations. Puslovski family had their manors on a territory of present Lithuania and Belarus since 16th century. Since 18th century they had manors on polish territory, which was partitioned by Austria, Kingdom of Prussia and Russian Empire. Using international librarianship assumptions family papers in Poland and abroad are showed. Family papers in Poland are showed and based on an analyse of manuscript’s archive and its register, which is located in Jagiellonian Library, and also based on a retrieval of Polish digital libraries. An analyse of Belarusian and Lithuanian electronic catalogues and digital objects found in digital libraries may show part of family papers abroad. Additionally a broadest sense of legacy was mentioned, so examples of manors and chattel. In conclusion institution owning Puslovski legacy was correlated. Information sources from abroad, where documents may be located, were specified. The example is Lithuanian base E-paveldas. It is allowed to delineated Puslovski legacy condition in Poland and abroad. In conclusion next part of international study was appointed.

9

O dedykacjach rękopiśmiennych z księgozbioru Marii i Jerzego Kuncewiczów

58%

Zemszał E.

Folia Bibliologica

|

2010

|

tom 52

49-66