Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The influence of Gnosticism and Manichaeism on Priscillianist doctrine, basing on Priscillianist and anti-Priscillianist sources

100%

Sordyl K.

Theological Research. A Journal of Systematic Theology

|

2015

|

tom 3

75-90

EN

The aim of this article is to discuss how the Priscilliann’s thought corresponds to Gnostic-Manichaean doctrine. There is no doubt that Priscillian in his writings presents himself as an expert on various heterodox movements of his time. The true sources of Priscillianism need to be sought at the metaphysical level.

2

The Problem of Evil in Józef Tischner's Philosophy

88%

Gadacz T.

|

tom 12

|

nr 2

277-291

EN

The problem of evil is a metaphysical problem bound up with the conditions of human existence. The radical evil of fascism and communism, according to Józef Tischner, opens up the possibility that we live in the time of a modern Manichaeism, understood as having two faces: nihilism and pessimism. The possibility of thinking of such a modem form of Manichaeism necessarily calls for a new inquiry into the question of evil. For Tischner, evil, like good, is not an object, but something in which man participates, and for this reason it cannot be objectified and defined. One can only ask how it appears.

3

Manichaeism in the context of Ephraim’s polemics with the Bardesanian doctrine and the system of Marcion in Prose refutations

75%

Uciecha A.

|

2008

|

tom 52

|

nr 2

1199-1211

PL

W Prose Refutations Efrem Syryjczyk polemizuje nie tylko z manicheizmem, ale również z heretyckimi poglądami Bardesanesa i Marcjona. Zamiarem autora Prose Refutations było zdemaskowanie podobieństw i różnic w nauce zwalczanych systemów oraz sprostowanie błędnych opinii na ich temat. Problem badawczy podjęty w artykule wyznaczony został przez pytania o obiektywizm syryjskiego Polemisty w prezentacji zwalczanych herezji. Efrem nazywa Bardesanesa „syryjski filozof’, „nauczyciel Manesa”, „starszy brat (Manesa)”. Podobnie marcjonici otrzymują status przodków manichejczyków i nazwę „starsi bracia”. W nauce Bardesanesa Efrem krytykował tezy nauki kosmologicznej, zaś w sporach z nauczaniem Marcjona akcentował jego biblijny charakter. Zdaniem Efrema wszystkie herezje są złe, ale w różnej mierze: wszystkie wprowadzają zamieszanie, jednak najgorszy jest manicheizm.

4

Bogumił Jasinowski’s Research on Gnosticism and Manichaeism in the Context of his Russian and Philosophical Studies

75%

Dobkowski M.

|

tom LXVIII

|

nr 3

5

Wolność w refleksji św. Augustyna

71%

Salij J.

|

nr 29

213-223

EN

Augustine rejected the Manichean claim that freedom was something illusory. It was precisely in debates with the Manicheans that he forged his doctrine of evil as a lack of good where it ought to exist. Freedom, necessarily directed toward good and justice, is the opposite of coercion, but concurrently cannot be reconciled with evil and sin, whereas our real freedom is never in discord with the absolute transcendence of God.

PL

Augustyn odrzucał manichejską tezę, jakoby wolność była czymś iluzorycznym. Właśnie w dyskusjach z manichejczykami wykuwał swoją naukę, że zło jest brakiem dobra tam, gdzie ono być powinno. Wolność, w sposób konieczny ukierunkowana ku dobru i sprawiedliwości, jest prze- ciwieństwem przymusu, ale zarazem nie da się jej pogodzić ze złem i grzechem. Natomiast nasza realna wolność nigdy nie kłóci się z absolutną transcendencją Boga.

6

Gnostycyzm jako początek zachodniej tradycji ezoterycznej. Dwa świadectwa z okresu dwudziestolecia międzywojennego

63%

Dobkowski M.

|

nr 1/267

EN

Author, in connection with his study on the interests in Gnosticism and Manichaeism in Polish non-fiction publications of 1890-1939 period, analyses if Western esotericism in the sources of mentioned period is understood as kind of the esoteric tradition which is opened by Gnosticism. The basis of this research are two evidences from 1926: translation of a book Ewolucja boska. Od Sfinksa do Chrystusa by Édouard Schuré (1841-1929) as well as an article Teozofia w dziejach błędów ludzkich by Marian Morawski (1881-1940). Author, considering this issue, refers also to the Gnostic and anti-Gnostic sources of Late Antiquity.

PL

Autorzy współczesnych opracowań na temat ezoteryki zachodniej często mówią o niej – w swoim imieniu lub przytaczając opinie źródeł – jako o swego rodzaju tradycji ezoterycznej, na początku której znajduje się późnostarożytny gnostycyzm lub hermetyzm, a jednym z najważniejszych ogniw są rodzące się na przełomie XIX i XX wieku teozofia i antropozofia . W związku z tą obserwacją oraz z moimi badaniami na temat zainteresowania gnostycyzmem i manicheizmem w polskich publikacjach non-fiction w latach 1890-1939, postanowiłem zbadać, jak ówcześni (tj. osoby zainteresowane ezoteryką na przełomie XIX i XX wieku jako jej zwolennicy lub przeciwnicy) postrzegali to zjawisko duchowo-religijne. Czy rzeczywiście rozumieli je jako tradycję? Jeśli tak, to z jakich ogniw miała się składać? Jaka jest jej bliższa charakterystyka? Jaką rolę odgrywali w niej starożytni gnostycy?

7

Sakralność życia w ciele w nauczaniu Jana Pawła II

63%

Lubowicki K.

|

tom 40

|

nr 1

99-115

EN

Based on the Wednesday catecheses of John Paul II on the theology of the body, the article presents the essential elements of the ethos of human corporeality. It highlights the innovative approach of the Pope, who changed the perspective of teaching in this realm. When speaking of married life, for example, it does not start with duties and principles, nor does it stop at them, but instead shows those obligations and principles as an expression of a sublime call to holiness. In its own way, this approach “flows into the deep”, teaching not so much “freedom from” as “freedom to”. For the sake of cognitive realism, the Pope made Scripture the starting point for this teaching, where, especially in the Book of Genesis, he finds “God’s plan for marriage and family”. In characterizing the ethos of the body, attention is drawn to the beauty of the body, closely related to human dignity, even if it is crushed by disease and weakness. To this essential beauty, the mature response of faith is emotion and delight. As to the gift of sexuality, it is characterized by unity in diversity, by absolute equality, and by mutual complementarity. Purity is presented in an original way, as a natural consequence of one's sense of the sacredness (sacrum) of the human body. Manichean contempt for the body is dismissed as a heresy alien to Christianity: The human body cannot be held suspect, but only summoned. An eloquent sign of the body’s call to holiness is the fact that sexual intercourse is an integral part of the sacramental sign of marriage (ratum et consumatum).

PL

Na podstawie katechez środowych Jana Pawła II, poświęconych teologii ciała, artykuł ukazuje zasadnicze elementy etosu cielesności człowieka. Uwypukla nowatorskie podejście papieża, który zmienił perspektywę nauczania w tym względzie, i mówiąc o życiu małżeńskim, wychodzi nie od obowiązków i zasad, ani na nich nie poprzestaje, lecz ukazuje je jako wzniosłe powołanie do świętości, którego te obowiązki i zasady są konsekwencją. W sobie właściwy sposób „wypływa na głębię” i uczy wolności nie tyle „od”, co „do”. W trosce o realizm poznawczy punktem wyjścia tego nauczania uczynił Pismo Święte, gdzie, szczególnie w Księdze Rodzaju, odczytuje „Boży plan względem małżeństwa i rodziny”. Charakteryzując etos ciała, najpierw zwraca się uwagę na piękno ciała, ściśle związane z godnością człowieka, chociażby był on zmiażdżony chorobą i słabościami; piękno, wobec którego dojrzałą odpowiedzią wiary jest wzruszenie i zachwyt. Następnie omawia się dar płciowości, którą charakteryzuje jedność w różnorodności, bezwzględna równość oraz wzajemna komplementarność. Czystość ukazuje się w oryginalny sposób jako konsekwencję poczucia sacrum ludzkiego ciała. Odrzuca się manichejską pogardę dla ciała jako herezję obcą chrześcijaństwu. Ciało ludzkie nie może być podejrzane, ale wezwane. Wymownym znakiem powołania ciała do świętości jest fakt, że współżycie w ciele stanowi integralną część sakramentalnego znaku małżeństwa (ratum et consumatum).

8

Wróg w politycznych narracjach antagonizmu manichejskiego

51%

Ziółkowski J.

|

tom 22

92-107

EN

The text is an attempt to draw the reader attention to the importance of mechanisms and potential effects of political narrations of Manichaean antagonism. The author assesses that these type of narrations, particularly when they grow to the status of the official political propaganda, constitute the significant threat to liberal democracy. An axiological antagonism is determining the creation of a state of political war, makes impossible the dialogue and the cooperation between political groups. The rival is taken as the enemy, and political arche is an aspiration to destroy him. Such a scheme is a great challenge for the political pluralism. Antagonistic narrations, especially marked with Gnostic and Manichaean elements most often apply manipulative reductions in complex reality, relying on such public instructions as: low political competence, mistrust, authoritarian and paranoid tendencies.

9

The Tibetan Fiery Way to Nirvāṇa: Reflections on Old Tibetan mya ngan

51%

Białek J.

|

nr 2

10

Nawrócenie św. Augustyna a jego stosunek do kultury antycznej

51%

Spychała D.

|

nr 3

227-243

PL

Augustine of Hippo was the most eminent Church theologian at the close of antiquity. His influence is perceptible until the present day. The path which led him to Christianity was typical for the period of the late Roman Empire, when various religious currents would contend. It seems that the problems of antique culture were of secondary significance in his conversion.