Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Релациите меѓу Високата Порта и Охридската архиепископија во 18 век (причини за приближување и одделување)

100%

Миронска-Христовска [Mironska-Hristovska] В. V.

|

2011

|

tom 11

EN

Relations between the Sublime Porte and the Archbishopric of Ohrid in the 18th century (reasons for rapprochement and estrangement)Non-canonical abolition of the Ohrid Archbishopric on May 17, 1767 is an act that made deep impact in Macedonian history. The abolition of the Ohrid Archbishopric, conducted at the discretion of the Constantinople Patriarchate – is the key axis around which present denials of Macedonian Church revolve together with the denial of historical cultural tradition of Macedonian nation, Macedonian territories and Macedonian name. As a result of this situation, from today’s perspective, we are given the opportunity to highlight the raising of Macedonian question, which unfortunately hasn’t been resolved primarily due to the politics of our neighbours.Since the abolishment occurred during the Ottoman rule in Macedonia, the subject matter results from it as well as the consideration of relations between the Sublime Porte and the Ohrid Archbishopric. Ever since the 14th century Macedonia was territorially and administratively under the Sublime Porte, where as spiritually it was independent (as of the 10th century). The Porte not interfering with the autocephaly of Ohrid Archbishopric provided a range of benefits to the development of Macedonian medieval written tradition (notably by scriptor centers), the continued development of Slavic church services, the development of other cultural spheres as well as preservation of Macedonian folk language and Macedonian beat.The key turning point in deteriorated relationship between the Archbishopric and the Porte occurred in the late 17th or early 18th century, when the Porte was highly engaged in European political and military events, when its economic power declined, when phanariotes strengthened their positions as Constantinople Patriarchate and in the external and internal politics of the Ottoman empire. Their propaganda against Ohrid church superiors was so successful that triggered frequent replacement of archbishops, their financial power was so great that they became leaders in trade on the Balkans, Russia and Europe, they acquired range of privileges, one of the key being that they were official interpreters – dragomen in negotiations between the Porte and European powers. They used it all to achieve their political goal – abolition of the Ohrid Archbishopric, an act through which they tended to realize their Megali Idea for the process of which they began assimilation that interfered with church services, cultural heritage, language, identity and the territory of Macedonian people. Relacje pomiędzy Wysoką Portą a arcybiskupstwem ochrydzkim w XVIII wieku (powody zacieśniania i rozluźniania wzajemnych stosunków) Niekanoniczna likwidacja arcybiskupstwa ochrydzkiego 17 maja 1767 roku okazała się wydarzeniem brzemiennym w skutki dla historii Macedonii. Decyzja patriarchatu w Carogrodzie o jego likwidacji stała się punktem odniesienia, wokół którego koncentrują się problemy współczesności – negowanie istnienia Macedońskiego Kościoła Prawosławnego, kulturowo-historycznej tradycji macedońskiej, narodu macedońskiego, terytorium państwa oraz jego nazwy własnej. Ciągłość tej sytuacji z dzisiejszej perspektywy daje możliwość podkreślenia problemu macedońskiego, który nie został rozwiązany w wyniku polityki, jaką prowadziły sąsiednie państwa.Likwidacja arcybiskupstwa nastąpiła w okresie panowania osmańskiego, co pozwala na ukazanie relacji kształtujących się pomiędzy Wysoką Portą a arcybiskupstwem ochrydzkim. Ziemie macedońskie od XIV wieku znajdowały się pod terytorialną i administracyjną jurysdykcją państwa osmańskiego, utrzymywały jednak od X wieku niezależność religijną.Autokefalię arcybiskupstwa ochrydzkiego wobec Wysokiej Porty umożliwiała średniowieczna tradycja piśmiennicza (skupiona głównie wokół ośrodków skryptorskich), kontynuacja liturgii w języku słowiańskim oraz zachowanie języka, którym posługiwali się słowiańscy mieszkańcy ziem macedońskich.Pogorszenie relacji pomiędzy arcybiskupstwem a Portą nastąpiło pod koniec XVII wieku i na początku wieku XVIII, kiedy imperium osmańskie było maksymalnie zaangażowane w politykę i wojny prowadzone w Europie, kiedy słabło ekonomicznie. Tymczasem fanarioci wzmacniali swe pozycje w patriarchacie w Carogrodzie, zyskiwali też na znaczeniu w wewnętrznej i zewnętrznej polityce państwa. Działania, jakie podejmowali wobec biskupów ochrydzkich, okazały się na tyle skuteczne, że zaczęli wypierać hierarchów macedońskich z ich stanowisk. Fanarioci stawali się coraz większą siłą finansową – zyskali uprzywilejowany status w handlu na Bałkanach, w Rosji i w Europie, otrzymali również liczne przywileje, jakie zapewniała im funkcja oficjalnych tłumaczy (dragomanów) w rozmowach pomiędzy Portą a państwami europejskimi. Wszystko to wykorzystywali do realizacji swoich celów politycznych – likwidacja arcybiskupstwa w Ochrydzie miała być krokiem do urzeczywistnienia Megali Idei, prowadzącym do asymilacji ludności ziem macedońskich poprzez wprowadzenie liturgii w języku greckim, asymilację dziedzictwa kultury, języka i tożsamości.

2

Балканските војни и проекциите за Македонија (македонски поглед)

88%

Ристовска-Јосифовска [Ristovska-Josifovska] Б. B.

|

tom 12

EN

The Balkan wars and the projections about Macedonia (Macedonian view) The main focus of this paper is the time just before and during the Balkan Wars (1912– 1913), analyzed through the public writings of the Macedonian emigrants in Russia. We focus on their attitude, opinions and interpretations of the political events, as well as the reactions to the decisions of the great powers – as an expression of the Macedonian view to the Balkan Wars and the projections about Macedonia. In this context it is interesting to see whether they concern the national question and how they articulate the opinions on reception of the results of the Balkan Wars.The attention of the Macedonians was pointed almost exclusively to the national problem and the Balkan Wars, even after the beginning of the World War I. They were engaged in finding a solution for the Macedonian national question and the realization of the idea for national state. At the same time they were displaying in the Russian public their understanding of the political events and their attitude: warning about the possible partition, demanding a support for foundation of a Macedonian state and protesting against the partition.But, besides the organized intellectuals in emigration, the Macedonian national question remained at the margins of the interests of the great powers of Europe or has been used as a tool for solving other political questions. The appeals of the Macedonian intellectuals were not enough influential and Macedonia entered in World War I with all the consequences: the confirmation of the borders from the separation and the collapse of the Ottoman Empire. This very difficult and complicated period lasted up to the foundation of the national state in World War II at the territory of today’s Republic of Macedonia. Wojny bałkańskie i wizje Macedonii (perspektywa macedońska) W artykule – na podstawie analizy publicznych wystąpień macedońskich emigrantów w Rosji, ich poglądów politycznych, opinii i interpretacji wydarzeń politycznych, jak również reakcji na decyzje wielkich mocarstw – podjęto zagadnienia związane z okresem wojen bałkańskich 1912–1913 i ukazano macedońską perspektywę kwestii macedońskiej. Zaprezentowano też ważne problemy odnoszące się do sposobu traktowania spraw narodowych i sposobu artykułowania stanowisk wobec następstw tych wojen.Uwaga Macedończyków, nawet po wybuchu I wojny światowej, kierowała się niemal wyłącznie na kwestie narodowe i wojny bałkańskie. Ich zaangażowanie sprowadzało się do poszukiwania rozwiązań spraw narodu macedońskiego i prób urzeczywistnienia idei własnego państwa. Środowiska emigrantów prezentowały przed rosyjską opinią publiczną swoje rozumienie zachodzących wydarzeń politycznych, by zapobiec podziałowi terytorium, a jednocześnie poszukiwać wsparcia dla koncepcji utworzenia państwa macedońskiego.Macedońska kwestia narodowa, podejmowana przez pozostającą na emigracji inteligencję macedońską, pozostawała na marginesie zainteresowań wielkich mocarstw europejskich lub była wykorzystywana instrumentalnie do rozwiązywania innych problemów politycznych. Apele intelektualistów macedońskich nie wywarły wpływu na sytuację międzynarodową. Macedończycy przystąpili do I wojny światowej z wszystkimi tego konsekwencjami – zatwierdzonymi granicami podzielonego terytorium. Ten trudny i skomplikowany okres trwał aż do utworzenia państwa narodowego w czasie II wojny światowej na obszarze obecnej Republiki Macedonii.

3

Ideology behind the Naming: On the Origin of Basil II’s Appellation ‘Scythicus’

63%

Panov M. B.

|

2022

|

tom 12

739-750

EN

The paper examines the terminology used by the Byzantine authors of the 10th and 11th century as regards the Samuel’s State, which was largely shaped by the Byzantine ideology and momentary aim of the political propaganda. The analysis of the Byzantine sources shows that by the end of the 10th century Basil II became known as “Scythicus”, because of his military achievements against Samuel’s State. The same context derives from Basil II’s verse Epitaph which contains ideological message about the accomplished mission given to Basil II by Christ himself in defeating the “Scythians”. Hence, Basil II was known and wanted to be remembered, among other, as the victor over the Scythians, thus designating the enemies coming from the Samuel’s State. Following this notion, in his narrative Michael Psellos portrayed Basil II as the vanquisher of the Scythians. Psellos even provided ideological context of the subjugation of the Samuel’s State, remarking that by this Basil II actually converted these people and turned them towards God.

4

Macedończyk–Macedończycy w dokumentach dyplomatycznych Królestwa Serbii 1903–1914

51%

Dymarski M.

|

2017

|

tom 165

101-111

EN

The article discusses the problem of the words “Macedonian” and “Macedonians” appearing in in the diplomatic documents of the Kingdom of Serbia 1903–1914 and the context of their usage. It focuses on the question of Serbian diplomacy’s attitude towards the Macedonians: whether they were regarded as nation or apeople whose sense of identity was territorial rather than based on their ethnicity. The early documents indicate that the view of the Macedonians as anation took hold among Serbian politicians and diplomats. Following the coup of 1903 and the ensuing change of ruling dynasty, Serbian foreign policy changed as well. The plans for Serbian expansion into Macedonian lands result in mentions of the Macedonians becoming rarer. Before the outbreak of the first Balkan war, the partition of Macedonia between Serbia and Bulgaria was perceived as the main objective and consequently referring to the Macedonians was seen as being against Serbian national interests.

BA

Članak se bavi problemom prisutnosti ili konteksta korištenja reči: Makedonac, Makedonci usrpskim diplomatskim dokumentima od 1903. do 1914. godine. Razmatrani problemi učlanku se tiču toga da li je srpska diplomatija priznavala postojanje Makedonaca kao posebnog naroda ili ih je tretirala kao ljude koji imaju teritorijalni, ane etnički identitet. Prvi dokumenti prikazuju na to daje među srpskim diplomatama ipolitičarima postojalo ubeđenje da su Makedonci poseban narod. Posle državnog udara u Srbiji, 1903. godine ipromene vladajuće dinastije, počela je nova spoljna politika. Planovi oteritorijalnoj ekspanziji Srbije na makedonskoj teritoriji su prouzrokovali to da se podaci o Makedoncima pojavljuju sve ređe. Glavni problem pre početka Prvog balkanskog rata je predstavljala podela Makedonije između Srbije i Bugarske izato je pominjanje Makedonaca bilo protiv interesa srpskog naroda.