W artykule omówiono główne problemy z podejściem do zagospodarowania den dolin rzecznych, w tym dolnej Wisły. Wzrost dynamiki odpływu wód, warunkowanego zmianami globalnymi klimatu, a także coraz większą ingerencją człowieka (rolnictwo, urbanizacja, przemysł), skutkuje tym, że mamy do czynienia ze wzrostem ilości i wysokości wezbrań z jednoczesnym potęgowaniem się susz. Z kolei podstawową zasadą prawidłowo funkcjonującego systemu rzecznego jest to, by umożliwić swobodny odpływ nadmiaru wód, zwłaszcza podczas wezbrań. I tak korytem następuje odpływ wód najczęściej trwających, tj. od niżówek poprzez stany (pochodne przepływy) średnie do tzw. stanów pełnokorytowych, zaś wody wezbraniowe są odprowadzane, specjalnie wykształconym przez rzekę, poziomem (równina) zalewowym. Tymczasem powierzchnia międzywala jest traktowana jako korytarz ekologiczny, obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) – Dyrektywa Ptasia, oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) – Dyrektywa Siedliskowa. Utrzymanie roślinności na międzywalu powoduje zagrożenie w momencie występowanie zwiększonych przepływów wody, przyczyniając się do wezbrań o charakterze powodzi. W ocenie autorów złą praktyką jest m.in. zachowanie drzewostanu i zakrzewienia na powierzchni równiny zalewowej międzywala, które dzięki „zaszłościom” historycznym i gospodarczym (nie prowadzono wyrębu i wycinki) dziś uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie tej makroformy korytowej (odcinki zatorogenne, utrudniające spływ wód wezbraniowych).
EN
The article discusses main problems related to the approach to development of river valley bottoms, including that of lower Vistula. Increased water outflow dynamics, determined by the global climate change, as well as growing human influence (agriculture, urbanization, industry) lead to escalation of the number and height of floods with simultaneous accumulation of droughts. On the other hand, the basic principle of a correctly functioning river system is to enable free outflow of the excess of waters, especially during floods. The most frequent water stages, i.e. from low water, thorough average water (derived flows), to the so-called bankfull stages, flow downstream the riverbed, whereas high water stages flow into the flood plain shaped by the river. The surface of the inter-embankment zone is treated as an ecological corridor, the area of special protection of birds (SPA) – the Birds Directive, and the area of special protection of habitats (SAC) – the Habitats Directive. Conservation of vegetation in the inter-embankment zone is dangerous at the moment of increased water flows, contributing to the occurrence of high water stages with flood characteristics. The authors consider it to be a wrong practice to preserve wood stands and bushes in the inter-embankment flood plain which, due to historical and economic reasons (no felling nor logging were carried out), prevent today the correct functioning of this riverbed macro-form (sections generating jams, hindering the outflow of flood waters).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.