Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Park Narodów w Lizbonie

100%

Kimic K.

|

tom Nr 9

22--25

PL

Pomysł organizacji EXPO'98 w Lizbonie nawiązywał do uczczenia 500. rocznicy odkrycia przez Vasco da Gamę drogi morskiej do Indii, a więc czasów, gdy Portugalia była handlowym imperium, stale powiekszającym swe zamorskie kolonie. Z tego też powodu wątek oceanu oraz nawiązania do botanicznych ciekawostek pochodzących z egzotycznych rejonów świata stały się motywami przewodnimi wystawy, łączącymi przeszłość z przyszłością. Wystawę, otwartą 22 maja i zamkniętą 30 września 1998 r., odwiedziło ponad 10 milionów ludzi. Była ogromnym sukcesem, z którego profity miasto czerpie do dziś.

2

Monolog ironicznego marzyciela. Don Fernando Pessoa i jego Livro do Desassossego

100%

Radziszewski S.

|

nr 2(6)

205-228

PL

Niniejsze opracowanie stanowi oryginalny artykuł poświęcony Księdze niepokoju, której autorem jest portugalski pisarz modernistyczny Fernando Pessoa. Celem artykułu jest studium twórczości „samotnika z Lizbony”, który swoje dzieła podpisuje pseudonimem. Badacze twierdzą, iż Pessoa posługiwał się 70 heteronimami, czyli swoistymi (literackimi) sobowtórami, które nie do końca dają się utożsamić z samym pisarzem. Księga niepokoju to właśnie takie dzieło – Pessoa ogłasza swoją powieść jako „autobiografię Bernarda Soaresa”. Artykuł ukazuje, że nie sposób rozdzielić prawdziwego „ja” twórcy od swoistej, ironicznej gry, którą prowadzi z czytelnikiem. Pisanie powieści wydaje się być dla Pessoi antidotum na samotność i ból egzystencjalny (jak u Kafki, Heideggera, Camusa, Becketta), choć praktykowanie jego prywatnej filozofii życia nie jest łatwym zadaniem. Powieść Pessoi jest bowiem planowo chaotyczna i niespójna – jak samo życie, o którym pisarz – w Księdze niepokoju jako Bernardo Soares – mówi gorzko: W nic nie wierzę, na nic nie mam nadziei, nic nie budzi mojej litości. Niniejsze opracowanie w centrum uwagi stawia problem samotności, marzeń i tęsknoty za sensem. Autor przy opracowaniu niniejszego artykułu wykorzystał metodologię semiotyczną i komparatystyczną, stosowaną przez badaczy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Bohaterem Księgi niepokoju jest mieszkaniec Lizbony, który tworzy własny teatr marzeń. Jego życiowa filozofia pełna jest agnostycznych wątpliwości. „Życie nie jest konieczne – konieczne jest pisanie”. Liczy się tylko to, co zostanie zapisane. Ale również w literaturze nie można otrzymać łaski uspokojenia, również ona nie nasyci pragnienia poznania prawdy. I w niej wszystko dokonuje się na krawędzi niepewności, w stanie nieustannego zawieszenia, bez możliwości ostatecznej weryfikacji. Z jednej strony Pessoa jest geniuszem, porównywalnym wielkością (i skomplikowaniem) z najwybitniejszymi – w opinii Antonia Tabucchiego – twórcami (Nietzsche, Pound i Celine, Bataille i Kafka), z drugiej zaś to zwyczajny, zmęczony i znudzony przechodzień, który uwielbia spacery po ulicach Lizbony. Rozważania Pessoi prowadzą na krawędź absurdu – i to jest najlepsze miejsce, aby w zbroi masochistycznego Don Kichota rzucić rękawicę nicości. Jedynym ukojeniem bólu jest Lizbona, stąd Księga niepokoju staje się pochwałą miasta, literackim pomnikiem Lizbony. Wyniki badań nad Księgą niepokoju stanowią dobry punkt wyjścia do poszukiwań bardziej ogólnych, których celem byłoby zdiagnozowanie stanu duchowości człowieka ery postmodernistycznej. Pessoa modernista stanowi – ze swoją oryginalną teorią zagubienia, duchowej dezorientacji, chaosu wewnętrznego, niezdefiniowania – doskonały model, którego analiza może pomóc w diagnozowaniu współczesnych problemów duchowych. Dotychczasowe działania badaczy koncentrowały się głównie na rekonstruowaniu i wprowadzeniu w obieg czytelniczy pisarstwa Pessoi. Jej ekscentryczna oryginalność fascynuje, ale i utrudnia (wręcz uniemożliwia) wszelki opis naukowy. Wydaje się, iż całkowicie świadomie Pessoa zaciera ślady i gubi trop, aby udaremnić jakikolwiek spójny opis własnego dzieła. Tym bardziej przyciąga uwagę i kusi – jego nowatorskie filozoficzne i religijne, estetyczne i psychologiczne, rozważania zasługują na dalsze badania. Zrozumieć dzieło Pessoi – to zrozumieć postmodernistyczny chaos wokół nas i w nas samych.

EN

The present article is an original study devoted to The Book of Disquiet written by Fernando Pessoa – a Portuguese modernist author. The aim of the article is to present the work of this “recluse from Lisbon”, who signed his texts with pseudonyms. The scholars claim that Pessoa used 70 heteronyms, that is literary doubles that cannot entirely be identified with the author. Thus The Book of Disquiet is announced by Pessoa as the autobiography of Bernard Soares. The article shows that it is impossible to separate the true “I” of the writer from a specific ironic game he is playing with the reader. For Pessoa, novel-writing seems to be an antidote against loneliness and existential pain (like in the works of Kafka, Heidegger, Camus or Beckett), although putting his private philosophy of life into practice is not an easy task. Pessoa’s book is intentionally chaotic and incoherent – like real life about which the writer – as Bernard Soares – bitterly remarks : “I don’t believe in anything, I have no hope, nothing evokes my pity”. The present article focuses on the problem of loneliness, dreams and longing for a sense in life and makes use of semiotic and comparative methodologies, employed by the researchers from Lublin Catholic University. The main character of The Book of Disquiet is an inhabitant of Lisbon who creates his own theatre of dreams. His philosophy of life is full of agnostic doubts. “Life is not necessary – writing is necessary”. What matters is what has been written down. But even literature does not provide us with quietude, as it cannot quench our thirst for getting to know the truth. In literature everything borders with incertitude, everything is constantly being held in abeyance, without a possibility of being finally verified. On the one hand, Pessoa is a genius, comparable – in the opinion of Antonio Tabucchi – from the point of view of greatness and complexity with the most eminent authors (Nietsche, Pound and Celine, Bataille and Kafka), on the other hand, however, he is a common, tired and bored passer-by who likes walking in the streets of Lisbon. Pessoa’s reflections lead to the verge of absurdity: this is the best place for a man in the armour of a masochistic Don Quixote to throw down the gauntlet to nothingness. The only alleviation to the pain is Lisbon – hence The Book of Disquiet becomes a praise of the city, a literary monument to Lisbon. The results of the research on The Book of Disquiet provide a starting point for a more general search, the aim of which would be a diagnosis of the spiritual state of the post-modern man. With his original theory of loss, spiritual disorientation, inner chaos and indefinable condition, Pessoa the modernist provides a perfect model for analysis which might help in the diagnosis of contemporary spiritual problems. So far the researchers have focused mainly upon a reconstruction and preparation of Pessoa’s work for the circulation among the readers. His eccentric originality is fascinating, but it makes a scholarly description of his work difficult or practically impossible. It seems that Pessoa intentionally covers up his tracks and throws us off the trail in order to prevent the scholars from making any coherent description of his work. It is tempting and draws our attention even more: his original philosophical and religious, esthetic and psychological reflections deserve further research. To understand the work of Pessoa is to understand the postmodern chaos around us and in us.

3

FROM THE RITUAL TO CULINARY TOURISM. NUTRITIONAL CUSTOMS IN THE PROCESS OF TRANSFORMATION OF FORM AND FUNCTION BY THE EXAMPLE OF LISBON

100%

PABIAN B.

|

tom 2(22)

159-173

EN

Food, besides its biological function, related to satisfying hunger and keeping organism in health, fits in human’s live social context, is becoming culture and its transformations determinant. It shows a lot about the man himself and his worshiped values. Contemporary human’s eating habits have, as in traditional culture, their intra-cultural legitimization, but character is totally different. They are element of postmodern cultural order, which feature is utility. The aim of this elaboration, at which was made use of writing’s critical analysis and online inquiry, is showing nutritional issue in category of permanent, but time-changing cultural reality, with paying attention to transformation process and loss of old meanings. Lisbon’s cultural heritage is the level of empirical reference, which in case of efficient promotion and marketing becomes nowadays significant element of city’s tourist attractiveness, contributing to develop of cuisine tourism.

PL

Jedzenie, oprócz pełnionej funkcji biologicznej, związanej z zaspakajaniem głodu i utrzymywaniem organizmu w zdrowiu, wpisuje się w społeczny kontekst życia człowieka, stając się wyznacznikiem kultury i jej przemian. Wiele mówi o samym człowieku i o wyznawanych wartościach. Nawyki żywieniowe współczesnego człowieka mają tak, jak w kulturze tradycyjnej, swą wewnątrzkulturową legitymizację, jednak o diametralnie odmiennym charakterze. Są elementem postmodernistycznego porządku kulturowego, o którym stanowi użyteczność. Celem niniejszego opracowania, przy którym posiłkowano się metodą krytycznej analizy piśmiennictwa oraz kwerendą internetową, jest ukazanie kwestii żywieniowej w kategorii trwałego, aczkolwiek zmieniającego się w czasie faktu kulturowego, ze zwróceniem uwagi na proces przemian i utratę dawnych znaczeń. Płaszczyznę odniesienia empirycznego stanowi dziedzictwo kulinarne Lizbony, które za sprawą sprawnej promocji i marketingu stało się dziś znaczącym elementem atrakcyjności turystycznej miasta, przyczyniając się do rozwoju turystyki kulinarnej.

4

Ogrody botaniczne Lizbony

84%

Kimic K.

|

tom Nr 9

26--28

PL

W stolicy Portugalii możemy znaleźć aż cztery miejsca, w których zebrano i szczegółowo opisano botaniczne kolekcje roślin.

5

Living traces of history - portuguese approach to conservation on the example of religious buildings in Lisbon

67%

Doroz-Turek M.

|

tom Vol. 15, no. 2

99--112

EN

The article addresses the issue of the Portuguese conservation approach to religious buildings in Lisbon that have been damaged by cataclysms. The aim is to show approach to both preserving the original substance and changing the function of the sacral building. After the tragic destruction of Lisbon in the mid-18th century was followed by the use of the ruins of the Carmelite monastery church, Convento do Carmo, for adaptation into the Archaeological Museum. Church of the Nossa Senhora da Conceição Velha, also acts as a remnant of historic events. The Church of St Dominic is also an example of atypical conservation and restoration. Another one is the adaptation the São Julião church on the Museum of the Bank of Portugal. That projects are examples of pioneering conservation activities conceived as a result of the conservation practice of Portuguese architects.

PL

Artykuł porusza problem portugalskiego podejścia konserwatorskiego do obiektów sakralnych w Lizbonie, które uległy zniszczeniu w wyniku kataklizmów. Celem jest ukazanie interesującego podejścia zarówno do zachowania oryginalnej substancji, jak i zmiany funkcji obiektów sakralnych. Po tragicznym zniszczeniu Lizbony w połowie XVIII wieku ruiny kościoła klasztoru karmelitów Convento do Carmo wykorzystano do adaptacji na Muzeum Archeologiczne. Znakiem historycznych wydarzeń jest także kościół Nossa Senhora da Conceição Velha. Przykładem nietypowej konserwacji i restauracji jest także kościół Igreja de São Domingos. Kolejnym przykładem jest adaptacja zniszczonego kościoła São Julião na siedzibę Muzeum Banku Portugalii. Projekty te są przykładami pionierskich działań konserwatorskich powstałych w wyniku praktyki konserwatorskiej portugalskich architektów.

6

Śmierć nagła. Rosjanie wobec trzęsienia ziemi w Lizbonie w 1755 roku

67%

Dąbrowska M.

|

tom 167

83-98

EN

A sudden death: Russians about the Great Lisbon Earthquake in 1755 The article presents three groups of texts about the earthquakes and the Great Lisbon Earthquake in 1755, published in Russia in the Enlightenment: 1. the articles from the journal “Sankt-Petersburgskie vedomosti” (1755), 2. the scientific and popular science articles about the earthquakes (Mikhail Lomonosov, 1757 etc.), 3. the works concerning the Poem on the Lisbon Disaster by Voltaire and the J.J. Rousseau’s letter about it (translation of Poem on the Lisbon Disaster by Ippolit Bogdanovich, 1763; translation of the Rousseau’s letter and the Johann Gottfried Reichel’s commentary in the periodical “Sobranie luchshih sochinenii”, 1762; the treatise of Vasily Levshin (Lyovshin), 1780, published in 1788, etc.). The article treats also on the problem of theodicy (Essays of Theodicy on the Goodness of God, the Freedom of Man and the Origin of Evil by Gottfried Wilhelm Leibniz).

RU

Скоропостижная смерть. Русские о землетрясении в Лиссабоне 1755 года В статье анализируются три группы сочинений представителей русского Просвещения, описывающих землетрясение, в том числе в Лиссабоне (1755): 1. сообщения в газете „Санкт-Петербургские ведомости” (1755), 2. научные и научно-популярные статьи о землетрясениях (Михаила Ломоносова, 1757, и др.), 3. труды о Поэме на разрушение Лиссабона Вольтера и письме о нем Ж. Ж. Руссо (перевод Ипполита Богдановича На разрушение Лиссабона, 1763; перевод письма Вольтера и комментарий И.Г. Рейхеля вжурнале „Собрание лучших сочинений”, 1762; сочинение Василия Левшина, 1789, публ. 1788, и др.). В статье речь идет о теодицеи (диссертация Г. В. Лейбница Опыты теодицеи: о благости Божией, свободе человека и происхождении зла).