Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Od szlacheckiego dziedziczenia ustawowego ku wolności testowania w Kodeksie Napoleona

100%

Bieda J. , Marciniak-Sikora A.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2012

|

tom LXXXVI (86)

11-29

EN

Nowadays, Polish law of succession generally accepts the principle of testamentary freedom, which means that each man is able to dispose of his property as he wishes by unilateral act called will. Nevertheless the testamentary freedom was not always recognized by Polish law as the main principle ruling the succession law in Poland. In the beginnings, Old-Polish law was not acquainted with inheritance of the property at all, as in Middle Ages everything that was owned by family as a whole, created one unit called niedział. Although the family members didn’t have any share in this integrated property, they had rights to all of it as a whole. This entitlement neither could be transferred nor inherited by other family members, but they gained ex lege the deceased’s right to integrated family property (niedział). This process did not affected substance of property. During the 13th century, family bonds were loosened, which effected in the appearance ofindividual property. This resulted in creating rules of intestacy regulating passing on property, titles, debs and obligation upon the death of an individual (succession ab intestato). Testament as a legal institution appeared at the turn of 12th and 13th century. Still, the Old- Polish customary laws related to family members rights to property tried to resist testamentary freedom. Not until 19th century were radical changes introduced in the area of succession law all over the Europe, including Poland. The Age of the Enlightenment spread the idea of unlimited right of ownership and that finally led to the acceptance of testamentary freedom.

2

Konferencja upamiętniająca osobę i dorobek naukowy Pana Profesora Zbigniewa Salwy

75%

Pisarczyk Ł.

Praca i Zabezpieczenie Społeczne

|

2013

|

nr nr 4

2

XX

W komunikacie zawarto informację na temat konferencji naukowej zorganizowanej 21 marca 2013 roku na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Pretekstem do jej zorganizowania była piąta rocznica śmierci Profesora Zbigniewa Salwy - twórcy tzw. warszawskiej szkoły prawa pracy.

3

Kultura prawna Europy

75%

Sobański R.

Studia Europejskie / Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

|

1998

|

nr nr 3

117-129

XX

Autor dokonuje wnikliwej prezentacji historyczno-filozoficznych aspektów szeroko pojmowanej kultury prawnej Europy.

EN

The author presents in-depth analysis of historical and philosophical aspects of Europe's legal culture.(J.W.)

4

Nauka prawa pracy wobec przemian roku 1956 : znaczenie książki "Podstawowe problemy prawa pracy" dla kierunków rozwoju tego prawa

75%

Sanetra W.

Praca i Zabezpieczenie Społeczne

|

2013

|

nr nr 4

4-7

XX

Rok 1956 r. był rokiem przełomowym także dla prawa pracy. Zanegowany w tym czasie został stalinowski reżym pracy. Przełomowy charakter miała również książka pt. "Podstawowe problemy prawa pracy". Jednym z jej współautorów był prof. Zbigniew Salwa, dla którego książka ta stanowiła prawdziwy debiut naukowy i w istotny sposób wyznaczyła dalszy kierunek jego myśli i poszukiwań badawczych. Szereg postulatów sformułowanych w niej przez Z. Salwę zostało wcielonych w życie, z tym że często nastąpiło to dopiero po wielu latach. Są to zwłaszcza postulaty dotyczące odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej, odpowiedzialności materialnej pracownika, a także regulaminu pracy jako źródła prawa pracy. (abstrakt oryginalny)

EN

The year 1956 was a decisive year, also for Labour Law. The Stalinist system of labour law was then negated. Also, the collective work entitled "The Fundamental Issues of Labour Law" constituted a breakthrough. One of its co-authors was Professor Z. Salwa, for whom the book was a real debut in field of research which had a significant impact on later developement of his thoughts and research studies. A number of demands raised there by Z. Salwa were implemented in practice, however, often only after many years. These are in particular demands regarding the employee's liability for maintaining order and work discipline, financial liability as well as the work regulations as source of Labour Law. (original abstract)

5

Paweł Włodkowic - wybitny średniowieczny uczony i mąż stanu

75%

Wielgus S.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

1999

|

tom 46

69-80

XX

Rozważania autora dotyczą osoby Pawła Włodkowica, przedstawiciela nauki i mentalności średniowiecznej, znawcy prawa i dyplomaty, dwukrotnego rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, który w sposób szczególny zasłużył się obronie polskiej racji stanu, jako uczestnik delegacji polskiej na Sobór w Konstancji (1414-1418), i w 1414 roku, w charakterze rozjemcy, wziął udział w sądzie cesarza Zygmunta Luksemburczyka między Polską a zakonem krzyżackim. Jego wszechstronny system prawa międzynarodowego, jest dowodem na to, że Rzeczpospolita Obojga Narodów już na początku XV wieku, a więc o 120 lat wcześniej niż którykolwiek z krajów europejskich, spełniała kryterium "europejskości", co zdaniem autora, w dobie integracji oznacza, że Polska nigdy z Europy nie występowała i nie musi do niej wracać, bo Polska tę Europę, w wymiarz sztuki, nauki, kultury, religii i moralności, współkształtowała od wieków.

EN

The author presents figure of Paweł Włodkowic - representative of science and medievial mentality, expert on law and diplomat, two-time rector of Jagiellonian University. His wide-range system of international law a proof of Poland at the beginning of the XV centuary was "European country in domain of art., science, culture, religion and morality. (MP)

6

Ewolucja polskiego prawa budowlanego - przyczynek do dyskusji

75%

Skipioł I.

|

2012

|

nr nr 4(29)

62-92

XX

Ważną i ogromną częścią gospodarki jest budownictwo. Trzeba go jednak traktować jako proces i to bardzo złożony. Z jednej strony zaspokaja podstawowe potrzeby człowieka, ma olbrzymi wpływ na jego życie, kulturę, kształtuje również strukturę krajobrazu, a z drugiej obejmuje planowanie inwestycji, opracowanie projektu budowlanego, wykonanie robót budowlano-montażowych, czy wreszcie przekazanie obiektu do użytkowania i jego eksploatację. (fragment tekstu)

EN

In the article the problems of evolution of Polish building regulations were presented. The author arrives at a conclusion that within the whole period of time, in which the building regulations were developed, this process was influenced by: 1) historical conditions, 2) government system, social and economic transformations, 3) administrative reforms, 4) changes of assumptions of creation of the legal system, 5) adopting law for requirements of the European Union, 6) changing itself legal and institutional surrounding of the Building Regulations act, 7) and as ex¬perience of previous years teaches us, altering "atmospheric conditions . (original abstract)

7

Z problematyki roli i zadań europejskiej archeologii prawnej

63%

Adamova K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

2001

|

tom 48

7-12

XX

Archeologia prawna jest dziedziną wiedzy badającą zachowane źródła materialne, związane ze stosowaniem prawa zwyczajowego i pisanego. Chodzi tu przede wszystkim o pozostałości, które odegrały ważną rolę w świadomości prawnej naszych przodków. Autorka przedstawiła krótką historię rozwoju m.in. niemieckiej, czeskiej i polskiej archeologii prawnej. Głównie jednak omówiła rolę oraz zadania obecne i przyszłe europejskiej archeologii prawnej.

EN

Law archeology is discipline of knowledge, which examines material sources connected with application of common and statute law. The author presented short history of development German, Czech and Polish law archeology. Discussed role and tasks of the European law archeology. (MP)

8

Sprawozdanie z konferencji upamiętniającej osobę i dorobek naukowy Profesora Zbigniewa Salwy

63%

Madej M. , Zwolińska A.

Praca i Zabezpieczenie Społeczne

|

2013

|

nr nr 4

10-13

XX

21 marca 2013 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja upamiętniająca osobę i dorobek naukowy Profesora Zbigniewa Salwy. Program konferencji obejmował część naukową i wspomnieniową. W części naukowej referaty zaprezentowali prof. Walerian Sanetra (Nauka prawa pracy wobec przemian roku 1956. Znaczenie książki "Podstawowe problemy prawa pracy" dla kierunków rozwoju tego prawa) oraz prof. Krzysztof Rączka (Wokół pojęcia strajku). Część wspomnieniowa stała się okazją dla zabrania głosu przez osoby, dla których Profesor był promotorem, współpracownikiem, przyjacielem. Wiele uwagi poświęcono cechom warsztatu pracy naukowej Profesora, ale także Jego charakterowi i osobistym przekonaniom. Wspomnieniami na temat osoby Profesora podzieliła się z uczestnikami konferencji również Jego Małżonka Pani Janina Małgorzata Salwa. (abstrakt oryginalny)

EN

The conference dedicated to the memory of Professor Zbigniew Salwa was held on 21st March 2013 at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw. It was organised by the Department of Labour Law and Social Policy, Faculty of Law and Administration University of Warsaw. The programme of the conference included the scientific and memory part. During the scientific part papers were presented by Prof. W. Sanetra (The labour law science towards changes of 1956. The importance of the book The Basic Problems of Labour Law) and Prof. K. Rączka (The concept of strike). The second part of the conference gave those who were students, co-workers and friends of Professor the opportunity to recall his scientific skills, nature and personal beliefs. (original abstract)

9

Prawo naturalne i prawo natury: prawami porządku istnienia czy prawa kultury?

63%

Zachariasz A. L.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia-Sociologia

|

1998

|

tom 23

35-52

XX

Treść artykułu, to odwoływanie się do różnych podstaw, po to by dokonać próby określenia statusu, treści i uzasadnienia prawa naturalnego i prawa natury. Rozważania autora dotyczą aktualności prawa naturalnego i prawa natury we współczesnej kulturze oraz kwestii uzasadnienia tego, co pojęciami prawo naturalne i prawo natury jest określane.

EN

The article discusses the question of the topicality of natural law and the law of nature and the status and possibility of its justification. While analysing the issue of the ambiguity of the notion and , the autor at the same time shows the relevance of the problem of that kind of law in the whole history of European culture. An essential question however, is not only its topicality in the European thought but first and foremost the possibility of justifying it in the being, or in other words, of deducing it from the structure of existence. At the same time the author points out the possible interpretation of this law as a natural law, which refers in its justification to either the metaphysical structure of being, or personal God, and its understanding as the law of nature, or the law deduced from the empirical being. In the latter case natural law turns out to be the law of nature. Taking account of the emerging difficulties with methaphisical justification of it as well as its content as the law of nature, the author concludes that natural law or the law of nature is a cultural term. It should be ascertained that as an institution of man's social life of that kind it rates among the essential achievements of human civilisation. (original abstract)

10

Jeszcze o tzw. prawie naturalnym

63%

Jedynak S.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia-Sociologia

|

1998

|

tom 23

53-61

XX

Przedmiotem rozważań autora są różne teorie stanowiące fundament teorii prawa naturalnego: realizm w rozumieniu prawa natury, nowy realizm prawa, stanowisko nominalistyczne i koncepcja ostateczenej racji prawa. Odrębnym problemem w artykule są zasady demokracji i kwestia prawa w społeczeństwie demokratycznym.

EN

Man has a tendency to structure and categorise the reality around him. This frequently leads to absolutising a certain state, or order, which is exemplified by the problem of natural law. There are diferent standpoints concerning natural law. They can be reduced to realistic and nominalistic. An interesting from of the realism of law is Kant's conception that asserts that the laws of nature are aprioristic laws of the state that acquire a real content in concrete human union. A novel thesis was formulated here that the principle of law a formal character and it acquires greater and greater fulfilment in human action (this view was shared inter alia by Fichte and Hegel). An original conception of the law of nature was thus produced as a "sui generis" ideal that inspires axiological aspirations od people of their time. The study also discusses the problem of the fundations of law, its ties with power and governing. A separate problem is demoratisation of the law and saturning it with humanistic ideals. However, these issues call for a non-doctrinaire discussion, in which we should remember about the future rather than obedience to the doctrines of the past. (original abstract)

11

Prawo a moralność w świetle tradycyjnych teorii prawa natury oraz w ujęciu teorii prawa natury o zmiennej treści

63%

Szyszkowska M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia-Sociologia

|

1998

|

tom 23

27-34

XX

Teorie prawa natury o zmiennej treści odnoszą się przede wszystkim do wartości wyższej, jaką jest sprawiedliwość, podczas gdy tradycyjne teorie prawa wiążą to prawo z wartością dobra. Autorka przedstawiła rys historyczny prawa natury, omawiając charakterystyczne w dziejach ludzkości ścieranie się tendencji prawnonaturalnych (mających charakter moralny) z pozytywistycznymi, które głosiły że istnieje tylko prawo ustanowione przez władzę państwową. Autorka jest przekonana, że teorie prawa natury, które głoszą moralny charakter tego prawa nie są możliwe do pogodzenia z teorią państwa demokratycznego.

EN

In Poland after 1989 there suddenly (in comparison with the previous period) arose a practice of invoking the suprastatutory law of the natural law. In Poland only the Thomist theory of this law plays a role in the public life. It ties the law of natural closely with the moral content, which produces a complicated problem since the essence of a democratic system consists in relativism of values, including the moral ones. It thus appears possible to reconcile a democratic system with a theory of the natural law with a variable content since the contents of this law is not bound with morality. Invoking the law of nature with a variable contents can be reconciled with a democratic system and with the necessarily consequent plurality of worldviews. (original abstract)

12

Kierunki ewolucji doktryn prawa natury

63%

Tokarczyk R.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia-Sociologia

|

1998

|

tom 23

11-25

XX

Przedmiotem rozważań autora są doktryny prawa natury charakterystyczne w kolejnych epokach: starożytności, średniowieczu, nowożytności i współczesności. Na koniec autor omówił koncepcję nowego nurtu jurysprudencji, którą określił nazwą "biojurysprudencji" (prawna ochrona życia człowieka i życia środowiska naturalnego).

EN

There are known numerous studies intended to systematize the doctrines of natural law. The main features of systematization include the separation of the content and function of the doctrines from their determining social background, non-historicism, and borrowing from speculative criteria. Systematization studies developed on the basis of divergent philosophical systems do not favour agreement on the views regarding the cognition and urs interpretation of natural doctrines. An overall analysis of natural law permits to distinguish certain historical and subject matter groups of doctrines that are characterized by a high similarity of philosophical and ideological assumptions, and social conditioning. In a historical interpretation, doctrine groups can be distinguished that are connected with the division of history into epochs: the age of slavery, feudalism, capitalism and the present day. These ages correspond to the respective groups is based on their common representative elements (most discernible on the philosophical level), although they differ in the uniqueness of origins, contents, from and of social function. Author's long-lasting and comprehensive in-depth studies on the doctrines of natural law culminated in the conception of a new trend in jurisprudence, which author has termed "biojurisprudence". (original abstract)

13

Stosowanie zasady zakazu reformationis in peius w czeskim postępowaniu administracyjnym

63%

Kopecký M.

|

2012

|

nr nr 1(26)

76-88

XX

Kwestia zakazu reformationis in peius w postępowaniu karnym była wielokrotnie rozpatrywana przez czeski Trybunał Konstytucyjny. Zasada określająca, że pozycja oskarżonego nie może ulec pogorszeniu tylko dlatego, że wykorzysta prawa do wniesienia środka odwoławczego jest według Trybunału Konstytucyjnego częścią prawa do obrony i ściśle wiąże się również z wymaganiem kontradykcyjności postępowania. (fragment tekstu)

14

Zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności konstytucyjnej w nowej Konstytucji RP (wybrane zagadnienia)

63%

Zrębiec D.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

1999

|

tom 46

205-233

XX

Zamierzeniem autora było przedstawienie wybranych, najistotniejszych problemów materialno-prawnych związanych z instytucją odpowiedzialności konstytucyjnej. Autor nakreślił genezę odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce, a przed omówieniem zagadnień związanych z zakresem przedmiotowym i podmiotowym odpowiedzialności konstytucyjnej, kilka uwag poświęcił pojęciu "odpowiedzialność konstytucyjna".

EN

The present paper is concerned with the issues arising from the problem of constitutional responsibility in the light of the Republic of Poland's Constitution of April 2, 1997. This problem is comparatively rarely taken up by students of constitutional law, which is why it deserves certain theoretical reflections. The first part of the article the evolution of constitutional responsibility in Poland from the regulations in the Diet Constitution of 1565 to the provisions contained in the now binding Constitution. The second part of the paper is devoted to the analysis of the subjectine and objective scope of constitutional responsibility. It begins with a discussion of the range of subjects accountable before the Tribunal of State and goes on to present the remarks on constitutional torts. The scope of research has been defined primarily by constitutional regulations, statutory provisions being referred to only to the indispensable extent. Apart from law-theory arguments, which illustrate particular theses, the author also presents the selected opinions of the State Tribunal mambers. This device permits to emphasise differences between the theoretical assumptions of the principle in question and their implementation in the activities of the Tribunal of State. (original abstract)

15

Formowanie się systemu prawnego II Rzeczypospolitej

63%

Krasowski K.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu

|

1996

|

nr nr 1

165-175

XX

Po listopadzie 1918 r. przed polskim ustawodawcą stanęło pilne zadanie uporządkowania stanu prawnego w państwie. W 1919 roku powołano do życia Komisję Kodyfikacyjną, której powierzono przygotowanie projektów jednolitego ustawodawstwa dla wszystkich dzielnic porozbiorowych. Działalność Komisji koncentrowała się głównie wokół materialnego i procesowego prawa cywilnego i karnego oraz prawa i postępowania administracyjnego. W artykule dokonano charakterystyki i oceny prac kodyfikacyjnych w Polsce w okresie międzywojennym.

EN

After October 1918 Polish legislative bodies were faced with an urgent task to re-arrange country's legal matters. In 1919 the Codifying Commission was established with the aim being to prepare uniform legislation for all post-partitioned districts. Substantive and procedural civil and criminal laws as well as administrative proceedings constituted the main area of concern for the Commission The article gives the characteristics and assesses the legacy of codifying works in inter-war Poland. (J.W.)

16

Galicja w systemie podatkowym Austrii na przełomie XIX i XX wieku

63%

Broński K.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2004

|

nr nr 655

39-50

XX

W badaniach procesów rozwoju gospodarczego Galicji istotnym zagadnieniem jest charakterystyka jej udziału w podatkach Austrii. W materiale statystycznym zawartym w artykule, przedstawiono dane liczbowe dotyczące podatków bezpośrednich, zarobkowych i osobisto-dochodowych w Galicji i Austrii w latach 1881-1897 i 1900-1913.

EN

The tax system and public support under the Habsburg Monarchy was a complicated one. Throughout nearly the entire 19th century the basic source of state income was from indirect taxation (consumption taxes, tariffs and income from state-owned monopolies). Direct taxation played a smaller role. In the years 1881-1896, indirect taxes alternated between 13 and 15%. Starting from 1896, indirect taxes were gradually replaced by direct taxes, which was one of the goals espoused during the tax reform. The evolution of the tax system at that time was moving towards the transformation of real taxes into personal taxes. In the 1880's and 1890's Galicia's share of direct taxation was just above 10%. At the same time it was quickly raising income from collecting unpaid taxes, which shows the people were living in poor economic conditions. In the first decade of the twentieth century, there were 8,000,000 people living in Galicia, which accounted for 25% of the Austrian population. Galician participation in the state's direct system of taxation decreased, finally stabilizing at 8.8%. Decreasing unpaid-tax collection in Galicia could have indicated that the economic situation was improving. Between 1900 and 1913, the amount of individual income taxes paid in Galicia doubled, which mirrored the situation in Austria. In Galicia, the percent of people paying personal income taxes was the lowest among all the lands under Hapsburg control. (original abstract) goals espoused during the tax reform. The evolution of the tax system at that time was moving towards the transformation of real taxes into personal taxes. In the 1880's and 1890's Galicia's share of direct taxation was just above 10%. At the same time it was ąuickly raising income from collecting unpaid taxes, which shows the people were living in poor economic conditions. In the first decade of the twentieth century, there were 8,000,000 people living in Galicia, which accounted for 25% of the Austrian population. Galician participation in the state's direct system of taxation decreased, finally stabilizing at 8.8%. Decreasing unpaid--tax collection in Galicia could have indicated that the economic situation was improving. Between 1900 and 1913, the amount of individual income taxes paid in Galicia doubled, which mirrored the situation in Austria. In Galicia, the percent of people paying personal income taxes was the lowest among all the lands under Hapsburg control. (original abstract)

17

Refleksje o tworzeniu i stosowaniu prawa podatkowego

51%

Małecki J.

|

2007

|

nr nr 90

67-80

XX

W artykule przedstawiono proces tworzenia polskiego prawa podatkowego. Opisano rolę orzecznictwa sądowego w sprawach podatkowych, źródła prawa oraz istotną rolę prawa rzymskiego we współczesnym prawoznawstwie.

EN

The principle that there can be no tax except in accordance with law, "nullum tributum sine lege", (no taxation without representation) is what has differentiated throughout the ages the Polish tax system from systems operating in other European countries where the type and size of tax burden very much depended on the sovereign's will or on arbitrary and lawless decisions of tax collectors. After the World War 2 solutions totally alien to the Polish tax culture, modeled upon the Soviet legislation where the government has the exclusive right to levy taxes and relevant decisions are no longer published in official legal or legislative journals, were imposed in Poland. The return to the ages-long Polish tradition and rejection of the totalitarian model of imposing taxes should be attributed to the Art. 2 of the Parliamentary Act of 19th December 1980 on tax obligations and as well as with relevant precedent-setting decisions of the Supreme Administrative Court and of the Constitutional Tribunal. The modern legal culture of creation and application of law goes back to the Roman law. The modern judicial prudence draws upon Ulepian's idea that "written and unwritten law should be the art of applying whatever is good and right". As early as during the Roman times the judge had the authority to question the moral standards of the new law being created, its quality and the negative consequences of such law for the citizens. (original abstract)

18

Historia nowożytnej administracji na ziemiach czeskich: codzienność, lobbing oraz protekcja (niekonwencjonalne zagadnienia w badaniach historycznych państwa i prawa)

51%

Sousa J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

2001

|

tom 48

117-131

XX

Historia administracji związana jest z rozwojem struktur organizacyjnych społeczeństwa. W historii administracji poszukiwane są odpowiedzi na pytania, w jaki sposób pewne instytucje zrodziły się z potrzeb społecznych i z praktyki życia codziennego i jaki był rezultat ich powstania. Autor zatem za konieczne uznał rozważenie codziennej praktyki aparatu rządzącego i administracyjnego oraz przejawów lobbingu i protekcji (bądź klientelizmu i nepotyzmu) w tym aparacie, a także ich wpływu na podejmowane decyzje. Kilka wybranych przykładów, upewniło autora, że warto jest badać przykłady zwyczajów, lobbingu i protekcji dla zrozumienia mechanizmów podejmowania decyzji w organach administracji państwowej.

EN

History of administration covers the development of socio-organisational structures as the institutional and procedural objectivization of law culture, i.e. the development of the basic institutional model of the whole organisation system, its competence and norms that modify such competence in the framework of a certain law order. Moreover, the history of administration gives answers to questions such as: how certain institutions drew on the needs and life of a certain society, what was their impact and actual nature of their activities. It is possible and to a certain extent also necessary to study everyday life, i.e. regular working days of the control and administrative bodies together with manifestations of lobbyism, clientelism, nepotism and protectionism in the structures of these bodies and in their decision-making processes as well. (short original abstract)

19

Filozoficzne aspekty kary śmierci w myśli Platona i św. Tomasza z Akwinu

51%

Bartusiak B.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius

|

1999

|

tom 46

161-177

XX

Treść artykułu stanowią rozważania na temat filozoficznych aspektów kary śmierci. Autor koncentruje się na dorobku dwóch myślicieli, Platona i św. Tomasza z Akwinu, którzy jego zdaniem, reprezentując zbliżone pola badań z okresu zasadniczo pomijanego w dyskusjach nad karą śmierci, zaproponowali inne, nowe spojrzenie na teorię kary śmierci.

EN

In keeping with its title the article deals with the problem of death penalty in the views of the two eminent thinkers. The starting points is the answer to the question about the advisability of dealing with the death penalty when, both in theory and practice in many countries, there is a tendency to restrict or eliminate the punishment in question. The author maintains that it is advisable to resume discussion sience it has been overly narrowed while two levels have not been sufficiently distinguished: that of the accepted principles (theory of punishment) and that of their application in particular cases. The two philosophers were chosen because a relatively narrowed period is usually focused upon, starting with the Enlightenment. The introductory part is followed by a discussion of the views on death penalty in Plato and Thomas Aquinas against the broader perspective of views on punishmnet in general and the relation between the individual and the community. In the former case emphasis is laid on interpretation problems (the problem of 'non-written sciences', anachronistic interpretation by Popper) in oredr to pass on to trying to show Plato's theory of punishment (or in the broader sense: of 'political' theory) as the development of Platonic anthropology. What seems essential is that Plato takes account of several goals of punishment, emphasising the ethical dimension (understood as eudemonistic rather than obligational). In the latter case the pattern is similar: after interpretation problems (reading of Thomas Aquinas in terms of deontological or nominalist categories alien to him) there is an attempt to show his views on death penalty in the context of views on punishment as such, referring to theology and relations between the individual and the community analysed from the standpoint of common good. The conclusion contains a short comparison of the conceptions. (original abstract)