Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Z archeologii symbolu: „symbola” orfików

100%

Trzcionkowski L.

|

nr 4

113-131

PL

Słowo "symbolon", od którego wywodzą się terminy oznaczające semiotyczną działalność człowieka, pierwotnie oznaczało konkretny materialny przedmiot służący za znak rozpoznawczy. Jego językowym odpowiednikiem było hasło ("synthema"), pozwalające rozpoznać tożsamość w ciemnościach. Z punktu widzenia historii myśli semiotycznej były "symbola" wykorzystywane w kultach misteryjnych. Niniejszy artykuł pokazuje szczególny przypadek symbolów misteryjnych. Chodzi o tzw. złote listki orfickie, czyli złote blaszki wkładane do grobów osób inicjowanych w misteria. Zapisywano na nich formuły, które dusza zmarłego powinna wygłosić w świecie podziemnym, oraz opis drogi pośmiertnej w mrokach Hadesu. Dobrym narzędziem analizy tych tekstów, z uwagi na ich performatywny charakter i ścisły związek z materialną formą, jest teoria semioforów Krzysztofa Pomiana.

EN

The word "symbolon", from which terms referring to human semiotic activities derives, primarily meant a concrete material object used as an identification. Its linguistic counterpart was the term "synthēma" allowing to recognize identity in darkness. From the point of view of the history of semiotic thought, "symbola" were used in mystery cults. The present article shows a special type of mystery symbols, namely Orphist gold leaves: gold-leaf tablets put into the graves of those initiated into mysteries. They contained written formulas the soul of the deceased would cite in the underworld, and a description of his way after death in the dark realm of Hades. A convincing tool for analysis of the texts in question is Krzysztof Pomian’s theory of semiophors due to a semiophor’s performative character and its close connection to material form.

2

Widzialne i wyobrażone – historia muzeum jako przedmiot wiedzy. Na marginesie pierwszego tomu „Muzeum. Historii światowej” Krzysztofa Pomiana

89%

Olechnowicz E.

|

tom 85

|

nr 4

141-150

EN

The article discusses the recently published Polish translation of the first volume of Le Musée, une histoire mondiale by Krzysztof Pomian, placing it in the context of Pomian’s previous research on human beings’ relationship with time and objects. The essay recalls Pomian’s insights into the influence of material culture on the imagination of societies and his reflections on history as a discipline of knowledge. In this context, Pomian’s main theses on the nature of collecting are discussed, that is, the understanding of a collection as a place where the symbolic meanings of objects are created and multiplied, constituting unique ways of conceptualising and visualising the invisible. The essay also discusses the points in the history of collecting that mark the transition from a private collection to a public, secular museum, namely the history of the Capitoline collection in Rome and the Uffizi Gallery in Florence. It emphasises the shift inherent in the transition of collections from the hands of individuals to the ownership by legal entities and thus political bodies, thereby reorienting collections from the past to the present.

PL

W artykule omówiono opublikowany niedawno polski przekład pierwszego tomu Muzeum. Historii światowej Krzysztofa Pomiana, sytuując go w kontekście dotychczasowych badań tego autora nad relacjami człowieka z czasem i z przedmiotami. Przywołano Pomianowskie ustalenia dotyczące wpływu kultury materialnej na wyobraźnię społeczeństw oraz refleksję nad historią jako dyscypliną wiedzy. Na tym tle przedstawiono najważniejsze tezy Pomiana dotyczące natury kolekcjonowania, a więc pojmowanie kolekcji jako miejsca, w którym symboliczne sensy przedmiotów są tworzone i pomnażane, stanowiąc unikatowe sposoby konceptualizacji i wizualizacji niewidzialnego. W artykule wskazano także te punkty w dziejach kolekcjonerstwa, które stanowią o przejściu od kolekcji prywatnej do publicznego, świeckiego muzeum, a więc historię zbiorów kapitolińskich w Rzymie i florenckiej galerii Uffizi. Zaakcentowana została zmiana, polegająca na przejściu zbiorów z rąk jednostek na własność osób prawnych, a więc ciał politycznych, a tym samym przeorientowanie kolekcji z przeszłości na przyszłość.

3

Zmieniać rzeczy w znaki. Kod przedmiotowy w tradycji Bożego Ciała z kwietnymi dywanami w Spycimierzu

71%

Smyk K.

|

tom 9

5-21

PL

Artykuł stanowi semiotyczną analizę przedmiotów (materiałów, narzędzi, przedmiotów kultu) wykorzystanych w Spycimierzu (województwo łódzkie, powiat Poddębice, gmina Uniejów) podczas święta Bożego Ciała. Wieś ta wyróżnia się nadzwyczaj bogatym wystrojem, a szczególnie kwietnymi dywanami 2-kilometrowej długości układanymi na całej trasie procesji eucharystycznej. Autorka do analizy obrzędowego kodu przedmiotowego zastosowała teorię semioforów Krzysztofa Pomiana. Semioforami według niej są dywany kwiatowe, bramy i ołtarze – przedmioty w najwyższym stopniu sakralne w czasie mszy świętej i procesji. Powstają one z i za pomocą rzeczy – materiałów, narzędzi, przy asyście mediów – aparatów i kamer. Po procesji następuje etap desakralizacji semioforów i wytracania przez nie symbolicznych funkcji oraz wysokich wartości. Część z materiałów użytych do stworzenia semioforów zostanie przechowana na następny rok stając się rzeczami, część jako odpady trafi na kompostowniki, zamieniając się w ciała – glebę, z której w kolejnym roku wyrosną kwiaty. Wobec tego, że kwiaty posłużą do ułożenia kwietnego dywanu czy ozdobienia ołtarza, opisany obieg przedmiotów można nazwać spycimierskim kontinuum.

EN

The article constitutes a semiotic analysis of items (materials, tools, cult objects) used in Spycimierz (Łódź voievodship, Poddębice county, Uniejów commune) during Corpus Christi ce-lebration. On the national level, the holiday is distinguished by exceedingly rich décor of the villa-ge, particularly two-kilometer long flower carpets laid alongside the entire Eucharistic procession route. The author applied the object-related code analysis for the ritual based on the semiophore theory by Krzysztof Pomian. Thus SEMIOPHORES are represented here as flower carpets, gates and altars – elements of the highest sacral value in procession and holy mass. They both emerge from and are created by OBJECTS – materials, tools, assisted by MEDIA – cameras and video cameras. After the procession a SEMIOPHORE desacralisation process occurs, during which they lose symbolic functions and high values they represent. Part of the materials is utilised for further usage next year when they become OBJECTS. The other part, described as WASTE, arrives finally in a composter and transforms into BODIES or soil, out of which flowers will grow the following year. Due to the fact that blossoms will form a flower carpet or decorate an altar, the aforementio-ned circulation of items can be referred to as “Spycimierz continuum”.