Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Architektura kościoła parafialnego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hucie Krzeszowskiej. Wstęp do badań

100%

Stojak G.

|

tom Nr 60

147--155

PL

Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hucie Krzeszowskiej, położony w powiecie niżańskim na Podkarpaciu, jest przykładem barokowego budownictwa sakralnego. Wzniesiono go w 1766 roku z drewna wraz dzwonnicą, plebanią i innymi budowlami gospodarczymi parafii. Zespół kościelno-plebański otoczony jest zabytkowym drzewostanem złożonym głównie z lip drobnolistnych, nieopodal cmentarza kościelnego. Wraz z wyposażeniem wnętrza stanowi cenny zabytek sztuki barokowej. Zachowało się szereg dokumentów archiwalnych, które dają możliwość poznania dziejów kościoła i parafii, a także pokazują gromadzenie jego wyposażenia przez 250 lat. Archiwalia znajdują się w czterech zespołach dokumentów: w Archiwum Państwowym w Lublinie, Archiwum Diecezjalnym w Lublinie, Archiwum Archidiecezjalnym w Przemyślu i archiwum parafii w Hucie Krzeszowskiej. Dzięki zachowanym dokumentom i archiwalnym projektom budowlanym, można odtworzyć dzieje kościoła, natomiast dzięki inwentarzom i wizytacjom biskupim – skład i zasobność wyposażenia kościelnego. Całość stanowi ważne dziedzictwo złożone z zabytków nieruchomych i ruchomych epoki baroku, tym cenniejsze, że w świetle dokumentów znane jest datowanie oraz proweniencja obiektów ruchomych, a także plany rozbudowy całego zespołu plebańskiego, z kościołem parafialnym włącznie.

EN

The parish church of the Elevation of the Holy Cross in Huta Krzeszowska, located in the Nisko County in the Podkarpacie region, is an example of a Baroque church construction. It was erected in 1766 from wood, together with the bell tower, the vicarage and other parish utility buildings. The church and-vicarage complex is surrounded by historic trees, mainly lindens, in the vicinity of the graveyard. With its interior decoration the church constitutes a valuable monument of the Baroque art. Several archive documents have been preserved, which allow for learning the history of the church and the parish, and show the accumulation of the church furnishings over 250 years. The archive materials are in four sets of documents: in the State Archive in Lublin, the Diocesan Archive in Lublin, the Archdiocesan Archive in Przemyśl and the Parish Archive in Huta Krzeszowska. Owing to the preserved documents and archive building projects the history of the church can be recreated, while owing to the inventories and bishop’s visitations – the content and affluence of the church furnishings. The entirety constitutes considerable heritage comprising immovable and movable artefacts from the Baroque epoch, made more valuable by the fact that in light of the documents not only the dating and the provenance of movable objects are known, but also plans for the expansion of the whole complex including the parish church.

2

Rzeźbiarze i stolarze pracujący dla opactwa cysterskiego w Krzeszowie w 2. połowie XVII i na początku XVIII wieku. Mit przyklasztornego warsztatu Georga Schröttera

100%

Kolbiarz A.

|

tom 85

|

nr 3

83-108

EN

Artistic projects created within the framework of the Cistercian patronage in Krzeszów are among the most important achievements in Baroque architecture and sculpture in Silesia. The current article attempts to thoroughly verify the existing knowledge regarding the modernisation of the furnishings and decoration of the medieval abbey church in Krzeszów, carried out in the second half of the 17th and the early 18th century, and to consider the guild practices of the sculptors and carpenters working for the Cistercians at that time. On the basis of archival sources and early printed materials, the author concluded, contrary to previous findings, that the craftsmen working in Krzeszów were not employed in one workshop under the management of the sculptor Georg Schrötter, but in separate workshops cooperating with each other – a fact that may have an impact on the issues of attribution and dating of the activity of individual groups of artists. Schrötter produced only the figural sculptures, while the altars and other furnishings together with their ornamentation were designed and made by the woodcarvers Stephan Kose and Christoph Hoffmann. In addition, Hoffmann did not start working for the Krzeszów abbey after Kose’s death in 1698, as hitherto thought, but had been employed there since the mid-1670s.

PL

Realizacje artystyczne powstałe w ramach mecenatu cystersów w Krzeszowie zaliczane są do najważniejszych osiągnięć architektury i plastyki barokowej na Śląsku. Niniejszy artykuł stanowi próbę gruntownej weryfikacji dotychczasowej wiedzy na temat modernizacji wyposażenia i wystroju średniowiecznej świątyni opackiej w Krzeszowie, przeprowadzonej w 2. połowie XVII i na początku XVIII w., oraz namysłu nad praktykami cechowymi rzeźbiarzy i stolarzy pracujących w tym czasie dla cystersów. Na podstawie źródeł archiwalnych i starodruków autor artykułu stwierdził, wbrew dotychczasowym ustaleniom, że rzemieślnicy czynni w Krzeszowie nie pracowali w jednej pracowni kierowanej przez rzeźbiarza Georga Schröttera, ale w osobnych współpracujących ze sobą warsztatach, co może mieć wpływ na kwestie atrybucji oraz datowania aktywności poszczególnych grup artystów. Schrötter był jedynie wykonawcą rzeźby figuralnej, natomiast ołtarze i inne sprzęty wraz z ornamentyką projektowali i realizowali stolarze: Stephan Kose oraz Christoph Hoffmann, który nie rozpoczął współpracy z opactwem krzeszowskim po śmierci Kosego w 1698 r., jak dotychczas sądzono, lecz już w połowie lat 70. XVII w.

3

Musical Works of Father Eustachius Wagner (1714–1782) from Krzeszów in the Light of The Litany in Honour of St. Joseph

100%

Kutrowski Ł.

|

nr 13. Muzykologia

89-112

EN

Fr. Eustachius Wagner’s musical activities with his work as a composer is closely related to the musical and liturgical centre of the Cistercian abbey in Krzeszów. Accordingly, the music is inspired by the native trends. Furthermore, in terms of the music style, it refers to the period of the so-called Early Classicism, also called the pre-Classicism period. Fr. Eustachius Wagner lived between 1714–1782. He was born in Nowy Waliszów near Bystrzyca Kłodzka. He joined the Cistercian order in the monastery of Krzeszów, where he spent most of his life. He became famous as an excellent organist, cantor, conductor and composer. He used to collaborate with many other music centres in Silesia and in Europe. He composed polyphonically—for the purpose of the music band in Krzeszów—Marian antiphons, the Litany of Saint Joseph, Requiem Mass, and the offertory for the feast of Our Lady. Lytaniae ex D de Santco Jospeho was written between 1730 and 1782. It was earmarked for the band of Krzeszów on a four-voice choir, two violins, two trumpets and the organ. The litany consists of five parts, which differ among one another, primarily in terms of tone, tempo and arrangements. In order to highlight certain elements of the text, the composer applied various composition techniques, among which rhetorical figures deserve special recognition.

PL

Działalność muzyczna o. Eustachiusa Wagnera, w którą wpisuje się także jego twórczość kompozytorska, ściśle jest związana z ośrodkiem muzyczno-liturgicznym opactwa cystersów w Krzeszowie. Stanowi poprzez to odzwierciedlenie rodzimych trendów w muzyce. Ponadto pod względem stylistycznym nawiązuje do ówczesnej muzyki okresu tzw. wczesnego klasycyzmu, zwanego też okresem przedklasycznym. O. Eustachius Wagner żył w latach 1714–1782. Urodził się w miejscowości Nowy Waliszów niedaleko Bystrzycy Kłodzkiej. Wstąpił do zakonu cystersów w klasztorze krzeszowskim, gdzie spędził większość swojego życia. Zasłynął jako znakomity organista, kantor, dyrygent i kompozytor. Współpracował z wieloma innymi ośrodkami muzycznymi Śląska i Europy. Opracował wielogłosowo – z przeznaczeniem na kapelę muzyczną w Krzeszowie – antyfony Maryjne, litanię do św. Józefa, mszę Requiem i ofertorium na święto Maryjne. Lytaniae ex D de Santco Josepho, napisana między 1730 a 1782 rokiem, została przeznaczona dla kapeli krzeszowskiej na chór czterogłosowy jednorodny, dwoje skrzypiec, dwie trąbki i organy. Litania składa się z pięciu części. Zróżnicowane są one między sobą głównie pod względem tonacji, tempa i obsady. W celu uwypuklenia pewnych elementów tekstu kompozy- tor zastosował różne zabiegi kompozytorskie, z których na szczególne uznanie zasługują figury retoryczne.

4

Rękopiśmienne wykazy malarstwa i grafiki zebrane przez Johanna Gustava Gottlieba Büschinga i przechowywane w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Część 1

75%

Bończuk-Dawidziuk U. , Wojtyła A.

|

2015

|

tom 7

435-480

EN

The present source edition focuses on records concerning the painting collection from the Royal Museum of Art and Antiquities in Wrocław brought together in one bound volume by Johann Gustav Gottlieb Büsching (1783–1829), currently kept in the Manuscript Department of the Wrocław University Library and entitled Büsching. Verzeichnisse die Gemalde Sammlung betreffend (no. Akc. 1948/862). The documents were compiled in 1811–1822 (with some additions from 1929) and concern a collection of paintings kept in the university library in Wrocław, which at that time was located in the former Monastery of Canons Regular of St. Augustine on the Sand Island. The paintings were part of the royal collection and came mainly from Silesian monasteries dissolved by the edict of the King of Prussia, Frederick William III, of 30 October 1810. The records begin with a list of paintings from the Monastery of Canons Regular of St. Augustine, where many works of the Silesian Baroque master Michael Leopold Willmann (1630–1706) were inventoried and priced. Another document originated during the dissolution of the Cistercian Abbey of Krzeszów and comprises a list of copperplates made mainly after Willmann’s drawings; they include the Krzeszów Passion. Another list is that of works from the valuable Baroque painting collection from the Cistercian Abbey of Lubiąż. The next leaf in the volume contains a list of works from the Cistercian Abbey of Jemielnica “yet to be sold at an auction”. Selection of paintings for galleries is well illustrated by Büsching’s hand-written notes in another document concerning a division of paintings from the Monastery of Canons Regular of St. Augustine into works to be displayed and works to be exchanged. This is followed by a list of paintings destined for an auction planned for 27 April 1814. The records concerning painting galleries also include a list from the collection of the forest district inspector from Wrocław, Friedrich Georg Graβhoff. Next comes a list of paintings from 1821 signed by Johann Heinrich Christoph Konig, a Wrocław painter who was involved in the restoration of paintings from Silesian monasteries and destined for painting galleries. The transliteration published in the present volume is the first of two parts and encompasses the first 27 leaves. The other leaves from the volume (28–93) will be published in the eighth issue of Hereditas Monasteriorum.

5

Rynki wybranych miast nowożytnych w Małopolsce – cz. 1 (ośrodki gospodarcze)

75%

Kuśnierz K.

|

tom Nr 55

135--140

PL

Niniejszy artykuł dotyczy rynków miast nowożytnych – ośrodków gospodarczych, położonych na terenie historycznej Małopolski, na obszarze obecnych województw małopolskiego i podkarpackiego. Wybrana do analizy grupa miast to ośrodki gospodarcze, które od XVI do XVIII wieku zakładano jako centra handlowo-rzemieślnicze klucza wsi. Miasta te charakteryzują się mniej lub bardziej skomplikowaną strukturą funkcjonalnoprzestrzenną. Można tutaj także zaobserwować wpływy teorii urbanistyki renesansu włoskiego, które odznaczają się zarówno w kompozycji urbanistycznej, jak i w układzie funkcjonalnym oraz komunikacyjnym. Rynki opisywanych układów to zazwyczaj duże place w kształcie kwadratów lub prostokątów z dobrze rozwiązaną komunikacją. Przedmiotem analizy były takie miasta, jak Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik i Cieszanów.

EN

This article concerns market squares in modern towns – economic centres, located within historical Lesser Poland, in the area of present-day Lesser Poland and Podkarpacie Voivodeships. The group of towns selected for this analysis comprises economic centres which, between the 16th and 18th century, were founded as commercial-craftsmanship centres of a demesne. Those towns are characterised by a more or less complicated functionalspatial structure. One could also observe here influences of the urban-planning theory of the Italian Renaissance, which are noticeable both in the urban composition and in the functional and communications layout. Market squares in the described towns are usually large square or rectangular areas with well-developed communications. Among the analysed centres were such towns as Głogów Małopolski, Sokołów Małopolski, Rozwadów, Ulanów, Krzeszów, Rudnik and Cieszanów.