Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sytuacja prawna Kościoła katolickiego w Polsce Ludowej

100%

Wierzbicki P.

|

nr 2(15)

115-127

EN

Poland, after the Second World War, was in communist bloc. Due to immense political changes which took place against religion and Church. Legal situation of the Church in the Communist Period was extremely difficult because legal status of the Church had not been regulated. The article includes a legal situation of Catholic Church in Polish People’s Republic. At the beginning it was defined the term of “communist regime” regarding churches and other religious unions. The grounds for communist regime is ideological and political monism . It is characterized by negative opinion of religion’s role in social life. Society was manipulated by big discrepancy between statutory law and its application. The following article shows the application of communist regime in Poland. Polish society resisted against the application of that system. Political system against the Church were changing within the years. Finally, the Author showed that dialogue between the Church and communist authorities had a material impact on the legal regulation.

2

Chrzest, miłosierdzie i rozwój społecznych instytucji finansowych w Polsce

59%

Ossowski J.

|

nr 4(73)

7-20

PL

Autor przedstawia w dużym skrócie problemy związane z rozwojem pomocowych i samopomocowych instytucji w Polsce, poczynając od wczesnych form świadczenia pomocy i wsparcia najuboższym, skończywszy na XIX i XX-wiecznych komunalnych kasach oszczędności oraz spółdzielniach finansowych (tj. kasach Stefczyka, bankach ludowych). Pretekstem do spojrzenia na 1000-letnie dzieje społecznych instytucji finansowych jest obchodzona w tym roku 1050. rocznica Chrztu Polski, ale także inne rocznice, m.in. 440. założenia Fundacji Taniego Kredytu w Ostrołęce i Banku Pobożnego w Wilnie, 250. powstania Republiki Pawłowskiej oraz 200. powołania Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego – uważanego za pierwszą polską spółdzielnię. Artykuł podkreśla fenomen powstawania tych i innych organizacji samopomocowych z rozwojem chrześcijaństwa, zwłaszcza ewangelicznego nakazu czynienia miłosierdzia, idei braterstwa, dobra wspólnego, mutualizmu chrześcijańskiego. Artykuł stanowi nieco zmieniony Wstęp do książki „Społeczne instytucje oszczędności i kredytu w Polsce do 1939 roku”, która ukaże się wkrótce nakładem Spółdzielczego Instytutu Naukowego.

EN

The author presents in a nutshell the issues associated with the development of aid and self-help institutions in Poland, starting with the early forms of the provision of assistance and support to the poorest, ending on the nineteenth and twentieth-century municipal savings banks and financial cooperatives (ie. the Stefczyk’s credit unions, folk banks). The pretext to look at a 1000-years’ history of social financial institutions is the 1050th anniversary of christening of Poland celebrated this year, but also other anniversaries, among others 440th of the establishment of the Foundation of Cheap Credit in Ostroleka and Pious Bank in Vilnius, 250th of the foundation of the Pawlow’s Republic and 200th of creating Hrubieszow’s Agricultural Society – considered to be the first Polish cooperative. The article highlights the phenomenon of formation of these and other self-help organizations along with the development of Christianity, especially evangelical injunction of mercy, the idea of brotherhood, common good, Christian mutualism. The article is a slightly revised Preface to the book "Social savings and loan institutions in Poland until 1939”, which will be released shortly by the Cooperative Research Institute.

3

Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949

51%

Ordon M.

|

tom 17

193-208

EN

This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland.

PL

Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.