Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Artykuł wycofany [Retracted article]: Słowiński comparativus jako paralela dla rekonstruowanych zjawisk przedhistorycznych

100%

Szeptyński R.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

tom 54

EN

This is a retracted article, whose corrected version, bearing the same title, is avalaible under the DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2235. The correction was introduced at the request of the Author.The Slovincian Comparative as a Parallel for Reconstructed Prehistoric PhenomenaThis article deals with an innovative type of comparatives in Slovincian (Kashubian) (cf., e.g. gąstńei̯šï ‘thicker’ ← gąstï ‘thick’, as opposed to the inherited forms gąstšï, gąscei̯šï). The -ń- extension of the formative originates from intransitive change-of-state verbs of the type gąstńec ‘to become thick(er)’ ← gąstï. This phenomenon reflects a more general tendency in the development of Slavic and Indo-European languages. The significance of the Slovincian material is that it provides synchronic evidence from the first half of the twentieth century. To jest wycofany artykuł, którego poprawiona wersja o tym samym tytule jest dostępna pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2235. Korekty artykułu dokonano na prośbę Autora.Słowiński comparativus jako paralela dla rekonstruowanych zjawisk przedhistorycznychNiniejszy artykuł dotyczy pewnego innowacyjnego typu comparatiwów w słowińskim (kaszubskim) (por. np. gąstńei̯šï ‘gęstszy’ ← gąstï ‘gęsty’ wobec odziedziczonych gąstšï, gąscei̯šï). Rozszerzenie -ń- w wykładniku wywodzi się z nieprzechodnich czasowników zmiany stanu typu gąstńec ‘gęstnieć’ ← gąstï. Zjawisko to odzwierciedla ogólniejszą tendencję w rozwoju języków słowiańskich i indoeuropejskich. Znaczenie materiału słowińskiego polega na możliwości potwierdzenia procesu na poziomie synchronicznym w pierwszej połowie XX wieku.

2

Wpływy składniowe gwar kaszubskich na lokalną mówioną polszczyznę

100%

Makurat H.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2015

|

tom 50

EN

Syntactic influences of Kashubian dialects on local Polish speechThis article is the result of field research conducted in the Kashubian language area. The analysis of the Polish texts acquired during the research showed that on the syntactic plane there is an interference of the Kashubian dialects in the Polish language. As a result of the Kashubian dialects’ impact on spoken Polish, the following phenomena were revealed in the informants’ statements: changes in verb government, the use of prepositions characteristic of Kashubian, and the influence of Kashubian-specificuse of conjunction indicators. However, it is uncertain whether the use of genetivus partitivus, the frequent repetition of the subject, and the frequent use of the attributive expressed by an indicating pronoun, can be considered as interferences of Kashubian dialects in the Polish language because these features are also characteristic of everyday Polish. Wpływy składniowe gwar kaszubskich na lokalną mówioną polszczyznęNiniejszy artykuł jest wynikiem badań terenowych przeprowadzonych na kaszubskim obszarze językowym. Analiza uzyskanych w wyniku badań tekstów polskojęzycznych wykazała interferencje gwar kaszubskich w polszczyźnie na płaszczyźnie składniowej. W wyniku wpływu gwar kaszubskich na mówiony język polski w wypowiedziach informatorów odnotowano zmiany w zakresie rekcji czasownika, wpływy w zakresie właściwego kaszubszczyźnie użycia przyimków oraz wpływy w zakresie użycia wskaźników zespolenia. Niepewne jest natomiast, czy za interferencje gwar kaszubskich w polszczyźnie można uznać użycie dopełniacza cząstkowego, częste powtarzanie podmiotu i częste użycie przydawki wyrażonej zaimkiem wskazującym, właściwości te charakterystyczne są bowiem również dla potocznej polszczyzny.

3

Opozycja */u/ : */uː/ w gwarze Jastarni

87%

Jocz L.

Slavia Occidentalis

|

2018

|

nr 75/1

41-72

EN

The paper is devoted to the reflexes of the old contrast between */u/ and */uː/after labials and velars and in a front position in a word in the Kashubian dialect spoken in Jastarnia. According to descriptions from the late 19th century and the early 20th century, the contrast was preserved at the beginning of a word and in the middle of a word as contrasted with the quantity and quality (with a probable weakening of the first component of the contrast): [u̯ɘ̟] : [u(ː)]. At the end of the word, the contrast was weak and disappeared. According to sources from the mid-20th century, the contrast has been entirely lost in all the positions and [u̯ɘ̟] and [u] are merely free variants of one phoneme /u/. However, an analysis of contemporary material shows clearly that the old contrast was preserved word-initially and word-internally with some cases of simple morphological levelling. Two phonemes, /ʉ/ and /u/, need to be assumed. The current system is strongly correlated with a system documented in the oldest descriptions and could not develop secondarily from a hypothetical system which would merge */u/ and */uː/ to any extent exceeding a free variation in some forms while morphological levelling took place. It seems that the conclusions offered in the publications from the mid-20th century (refuting the existence of the contrast) had an irrational (personal and maybe national) background.

4

Interferencje gwar kaszubskich w polszczyźnie w zakresie fleksji werbalnej obserwowane u osób bilingwalnych*

63%

Makurat H.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

nr 16/4

67-79

EN

The article is the result of the field research conducted in the area of Kashubian dialects. The object of the research were interferences of the Kashubian dialects in the Polish language registered on the plane of verbal inflection. In this paper, an analysis of the collected language materials (including Polish speech by bilingual respondents) was made, which showed the influence of Kashubian in the area of: the use of Kashubian forms of the present and past tense, the use of Kashubian forms of the passive voice, the appearance of Kashubian non-personal forms and the imperative forms characteristic for Kashubian.

5

W poszukiwaniu językowego obrazu świata. Dom, praca, wolność a także honor i Europa w kaszubskich dialektach i w powstającym kaszubskim języku literackim

44%

Popowska-Taborska H.

|

tom 22

53-71

PL

W zaprojektowanym cyklu artykułów „W poszukiwaniu językowego obrazu świata” zamierzam przedstawiać te fakty i sytuacje językowe, które – moim zdaniem – szczególnie trudno ująć jest w ramy proponowanego programu badawczego JOS. Zachowanie w dialektach kaszubskich pierwotnego znaczenia dom ‘rodzina; większa rodzima społeczność’, nikły stopień przyswojenia przez te dialekty ogarniającego znaczną część zachodniej Słowiańszczyzny wyrazu praca wobec silnie tu zakorzenionej bardziej archaicznej roboty, szczególna pozycja wyrazu wolność, mającego słabą i nie zawsze przejrzystą znaczeniowo dokumentację, ogólnosłowiańska cześć pełniąca nadal funkcje znaczeniowe późno przyswojonego przez języki słowiańskie honoru, brak dialektalnych poświadczeń wyrazu Europa wszystko to raz jeszcze potwierdza tezę o znacznej archaiczności dialektów kaszubskich. Celem projektu „Językowo-kulturowy obraz świata Słowian na tle porównawczym” jest rekonstrukcja niektórych podstawowych, społecznie doniosłych pojęć funkcjonujących w szerokim obiegu społecznym i odzwierciedlających określoną dla danej społeczności (narodowej, ale nie tylko) wizję świata oraz jego wartości. […] Na podstawie typowania przeprowadzonego wśród osób deklarujących zainteresowanie uczestnictwem w projekcie Rada Naukowa konwersatorium EUROJOS 27 maja 2009 wyselekcjonowała pięć pojęć, które, z racji swej istoty, powinny stać się przedmiotem badań w najbliższych latach […]. Są to: 1. dom, 2. Europa, 3. wolność, 4. praca, 5. honor (Abramowicz, Bartmiński, Chlebda 2009).

EN

The preservation in Kashubian dialects of the primeval meaning of home, i.e. ‘family; a larger kinship community’, a small degree of acceptance in those dialects of the word praca ‘work’ (widespread in a larger part of western Slavic region) instead of the more deeply entrenched and archaic robota, the peculiar situation of the word wolność ‘freedom’, of a weak and not always clear documentation, the general-Slavic cześć still functioning semantically instead of the late borrowing honor, the lack of dialectal usage of the word Europa: all this corroborates the hypothesis of a largely archaic nature of Kashubian dialects.