Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Krytycyzm Poppera jako podstawa socjologicznych badań cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw

100%

Jabłoński A.

|

nr 10

76-88

PL

W artykule tym przedstawiam metodę prób i błędów Karla R. Poppera w trzech różnych sposobach interpretacji. Interpretacje te wyznaczają różne różne logiki widzenia mechanizmów rozwoju wiedzy w ramach schematu prób i błędów. Zgodnie z najbardziej wpływowymi interpretacjami, można potraktować metodę prób i błędów, po pierwsze, jako epistemologiczną analizę reguł uzasadniania naukowego, po drugie, jako ewolucjonistyczne ujmowanie praw przystosowania i selekcji, a po trzecie, jako krytycystyczną analizę wytworów wiedzy. Dwie pierwsze interpretacje wpisują się w namysł metodologiczny i metateoretyczny nad naturą wiedzy, trzecie stanowi podstawę socjologicznej analizy wiedzy.

2

Czy społeczeństwa doby płynnej nowoczesności są otwarte? Dwie wizje: Karl Popper i Zygmunt Bauman

89%

Sielski K.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

tom 2(11)

120-130

PL

Tematem artykułu jest próba połączenia dwóch, zdawałoby się znacząco odmiennych punktów widzenia: tego reprezentowanego przez Zygmunta Baumana, powszechnie uznawanego za postmodernistę, oraz tego typowego dla Karla Poppera, znanego jako scjentysta i krytyczny racjonalista. Bronię tezy, że mimo iż ci dwaj myśliciele reprezentują tak radykalnie odmienne tradycje filozoficzne, to można zidentyfikować daleko idące podobieństwa pomiędzy koncepcją płynnej nowoczesności Zygmunta Baumana i modelem społeczeństwa otwartego Karla Poppera.

EN

The topic of this paper is an attempt to combine two, seemingly very divergent points of view: represented by widely recognized as the postmodernist Zygmunt Bauman and by Karl Popper, who is known as a critical rationalist and a scientist. I’m going to defend the thesis that despite the fact that these thinkers represent so radically different philosophical traditions, one can identify a far-reaching similarity between Bauman’s concept of liquid modernity and Popper’s model of an open society.

3

Is normal science good science?

89%

Kępińska A.

|

tom 14

EN

“Normal science” is a concept introduced by Thomas Kuhn in The Structure of Scientific Revolutions (1962). In Kuhn’s view, normal science means “puzzle solving”, solving problems within the paradigm-framework most successful in solving current major scientific problems-rather than producing major novelties. This paper examines Kuhnian and Popperian accounts of normal science and their criticisms to assess if normal science is good. The advantage of normal science according to Kuhn was “psychological”: subjective satisfaction from successful “puzzle solving”. Popper argues for an “intellectual” science, one that consistently refutes conjectures (hypotheses) and offers new ideas rather than focus on personal advantages. His account is criticized as too impersonal and idealistic. Feyerabend’s perspective seems more balanced; he argues for a community that would introduce new ideas, defend old ones, and enable scientists to develop in line with their subjective preferences. The paper concludes that normal science has no one clear-cut set of criteria encompassing its meaning and enabling clear assessment.

4

Indukcja, dedukcja i szlaki mamutów

88%

Tałasiewicz M.

|

2007

|

nr 40

3-11

PL

The paper examines various instances of 'inductionism-deductionism' controversion (e.g. Popper vs Vienna Circle or the formulation of Laudan's argument against realism as pessimistic meta-induction vs. kind of deduction). The thesis is that the form of logical reconstruction of our reasoning (in every-day life as well as in science or meta-science) as induction or deduction is irrelevant as to the rational evaluation of this reasoning. Thus the inductionism-deductionism controversion is claimed vacuous. Instead of formal logic a sort of evolutionary epistemology is called for adequate account, since - as it is argued for - the degree of sensitivity to counterexamples contradicting our theories and hypotheses is a kind of adaptation to environment.

5

„Otvorený vesmír“ ako podmienka možnosti slobody podľa K. R. Poppera

76%

Karaba M.

|

2020

|

tom 31

|

nr 1

233-251

PL

Analizując problem wolności i wolnej woli, Popper dostrzegał, że w celu zrozumienia racjonalnego ludzkiego postępowania potrzeba czegoś, co będzie pośrodku między czystym przypadkiem a absolutnym determinizmem. W artykule autor wykazuje, że Popper nie wnosi nowych treści, które wyjaśniałyby problem ludzkiej wolności. Argumenty Poppera to są czyste założenia, dzięki którym pragnie on niejako oddalić trudny do rozwiązania problem. Otwartość w sobie natury otaczającego nas świata ukazuje również, że nie jest on kompletnie zdeterminowany swoimi wewnętrznymi prawami czy przyczynami. W świecie bytów rozumnych mogą zaistnieć zjawiska mające wpływ na nasze postępowanie i determinować nas mentalnie nawet wtedy, kiedy fizycznie jesteśmy wolni od przymusu. Wydaje się, że Popper wypowiada się za indeterminizmem, gdyż dostrzega w tym możliwość wykazania ludzkiej wolności. Jednak taki argument nie ma żadnych podstaw, a jedynie przeświadczenie, że bez prawdziwie wolnych decyzji ludzka egzystencja byłaby tragiczną farsą. I tak, w obronie ludzkiej wolności, Popper powraca ostatecznie do racji moralnych.

EN

In analysing the problem of freedom and free will, Popper concluded that we need something in order to understand rational human behaviour that is by its very nature between total chance and complete determinism. In this article, we state that Popper has in fact not produced any evidence in favour of human freedom. Rather, his arguments are based on an attempt to avert a situation which he finds unacceptable. The openness of the physical world involves only that this world is not entirely determined by its own laws or causes. In the world of mental entities, however, there may be certain phenomena that affect our behaviour, so even though we are not physically determined, we could be mentally determined. Popper’s effort to promote indeterminism and the consequent possibility of human freedom do not seem to be based on evidence, but rather on the belief that without freedom of choice our situation would be merely a tragic farce. That is why Popper ultimately turns to moral motives in his defence of human freedom.

6

Philosophical Foundations of Leadership: Maimonides, Spinoza, and Greenleaf through the Popperian Lens

75%

Hoch L.

|

nr 3

45-70

EN

This study investigates three distinct leadership paradigms—Maimonides's flexible leadership (MFL), Spinoza's affective leadership (SAL), and Greenleaf's servant lead- ership (SL)—within the philosophical framework of Karl Popper. Through an interdis- ciplinary approach, it uncovers the intricate interplay between these styles and founda- tional philosophical principles, particularly those of Socratic and Platonic origins. Em- phasizing the socio-cultural contexts that shape each style, the analysis discerns how MFL leans towards Platonic hierarchy, while SAL and SL resonate more with Socratic ideals of dialogue and trust. Beyond theoretical exploration, the article offers practical insights tailored for management organizations, empowering them to enhance leader- ship effectiveness, navigate ethical dilemmas, and align with core values. Ultimately, this research aims to equip organizations with the tools needed to thrive in diverse con- texts and navigate the evolving landscape of leadership dynamics.

7

Dwie drogi krytyki neopozytywizmu

75%

Wójcik W.

|

nr 10

60-75

PL

Najważniejsze argumenty krytyczne wobec neopozytywizmu miały miejsce ze strony dwóch wielkich nurtów filozofii XX wieku: realizmu krytycznego (K.R. Popper) i filozofii analitycznej (G.E. Moore, B. Russel, L. Wittgenstein). Wszystkie te nurty zresztą wyrastają z tego samego pnia, tj. z filozofii austriackiego myśliciela, Franza Brentany. Będę starał się pokazać, że szczególne znaczenie w przezwyciężaniu neopozytywizmu miała filozofia analityczna rozwijana w szkole lwowsko-warszawskiej, której twórcą był Kazimierz Twardowski, uczeń Brentany. Na charakter tej szkoły wpłynął również projekt rozwijania polskiej matematyki, logiki i filozofii, zaproponowany przez współtwórcę polskiej szkoły matematycznej - Zygmunta Janiszewskiego oraz badania logiczne podstaw matematyki prowadzone przez Jana Śleszyńskiego, Jana Łukasiewicza, Stanisława Leśniewskiego, Alfreda Tarskiego (i innych polskich logików). Nie można też zapominać o uczonych działających poza nurtem głównych szkół naukowych okresu międzywojennego, a których badania nad nauką są szczególnie cenne - chodzi o Leona Chwistka, Ludwika Flecka czy matematyków - Witolda Wilkosza i Otoona Nikodyma. W tej pracy jedynie sygnalizuję te kwestie.

8

The “Demarcation Problem” in Science: What Has Enlightenment Got To Do With It? Part I

51%

Cook A.

|

nr 1

165-188

EN

Steven Pinker’s recent Enlightenment Now (2018) aside, Enlightenment values have been in for a rough ride of late. Following Max Horkheimer and Theodor Adorno’s critique of Enlightenment as the source of fascism, recent studies, amplified by Black Lives Matter, have laid bare the ugly economic underbelly of Enlightenment. The prosperity that enabled intellectuals to scrutinize speculative truths in eighteenth-century Paris salons relied on the slave trade and surplus value extracted from slave labor on sugar plantations and in other areas Europeans controlled. Indeed, deprived of its ugly economic underbelly, Enlightenment was barely conceivable; furthermore, its reliance on surplus value extraction from oppressed labor was accompanied by a racism that, with the exception of the thought of Jean-Jacques Rousseau and a few other thinkers, was arguably inherent to Enlightenment. However, I am not proposing yet another revelation of Enlightenment’s complicity in exploitation of, or disregard for, the Other. Rather, I want to highlight the damage being done today by an insidious strategy of labelling as “pseudo-science” entire domains of non-Western knowledge such as Chinese medicine and Ayurveda, thereby rendering them no-go zones for serious minds. Even though the term pseudo-science had yet to be coined, the beginnings of this tendency are already evident in Enlightenment-era works such as Jean-Baptiste Du Halde’s Description … de la Chine (1735). The perpetuation of this dismissive treatment of non-Western natural knowledge creates a significant obstacle to superseding a “scientific revolution” whose confines have long been burst: it is increasingly recognized that traditional/indigenous knowledge affords a vast reservoir of materials, skills and insights of which the world has desperate need, no more urgently than in response to the covid-19 pandemic.