Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Prawo powszechne, tor pospolity Kilka uwag do interpretacji Trenu XIX Jana Kochanowskiego

100%

Czechowicz A.

|

tom 6

|

nr 1

7-24

PL

Artykuł podejmuje problematykę Trenu XIX Jana Kochanowskiego.

2

“UNIVERSAL LAW, CUSTOMS OF GREAT AND SMALL”: SOME REMARKS ON INTERPRETATION OF “THRENODY XIX” By JAN KOCHANOWSKI

100%

Czechowicz A.

|

nr 5

3

Kożuch barani z fraszki „Do poetów” Jana Kochanowskiego

80%

Kroczak J.

|

nr 4

119-124

XX

Artykuł dotyczy sformułowania „kożuch barani” z XVI-wiecznego wiersza Jana Kochanowskiego "Do poetów" ("Fraszki" III 14), użytego na oznaczenie mitologicznego złotego runa – celu wyprawy Argonautów. Odwołując się do greckiej tradycji literackiej, przedstawia wykorzystanie rzadkich słów η νάκη (‘kożuch’) i τ νάκος (‘runo’) przez Homera i Pindara oraz przez toczących z tym pewną grę literacką dwóch poetów aleksandryjskich: Likofrona i Teokryta. Wiersz renesansowego poety został umieszczony w tym kontekście jako możliwa kontynuacja owej gry, która jednak nie jest ujawniana otwarcie ani prezentowana ostentacyjnie.

EN

The article refers to the term “sheepskin coat” from Jan Kochanowski’s 16th c. poem “Do poetów” (“To Poets”) (“Trifles” III 14) and which is used to refer to the mythological Golden Fleece, the goal of the Argonauts’ quest. Resorting to the Greek literary tradition, the paper presents the use of rare words of “ἡ νάκη” (“kożuch [coat]”) and “τὸ νάκος” (“runo [fleece]”) by Homer and by Pindar, as well as by two Alexandrine poets–Lycophron and Theocritus–who took part in a literary game with it. Kochanowski’s poem was placed in this context as a possible continuation of the game that is neither openly revealed nor presented ostentatiously.

4

Cosmopoiesis Jana Kochanowskiego

80%

Sokolski J.

|

nr 1

5-22

PL

Konstruując swój poetycki świat, Jan Kochanowski z jednej strony postępował jak typowy renesansowy poeta faber, nawiązujący do postaci owego demiurga z "Timaiosa" Platona, z drugiej jednak wykraczał niekiedy poza ramy w ten sposób zakreślone. Zbiory wierszy układał jako architektoniczne kompozycje, odwołując się do tradycji utrwalonej w dawnych podręcznikach retoryki, wypełniał je jednak głęboko ukrytymi informacjami, odnoszącymi się do własnej osoby, w czym naśladował właściwie modus operandi chrześcijańskiego Boga. Posługiwał się w tym celu niekiedy kryptologicznymi procedurami, stosowanymi w ówczesnej korespondencji dyplomatycznej. Kiedy tak zbudowany świat słów i wartości zachwiał się na skutek osobistych przeżyć, poeta dokonał w "Trenach" jego magicznej reintegracji. Platońskiego demiurga Kochanowski przewyższał pod jeszcze jednym względem. W swojej twórczości dokonał aktu swoistej autokreacji, której opis, posługujący się alchemiczną symboliką, znajdujemy we fraszce "Do gór i lasów" (III 1).

EN

Constructing his poetic world, Jan Kochanowski on the one hand acted as a typical Renaissance poeta faber pertaining to the figure of the demiurge from Plato’s "Timaeus", while on the other hand he transgressed thus established frames. He ordered collections of his poems as architectural compositions referring to the tradition preserved in old textbooks in rhetoric, yet filled them with deeply hidden pieces of information about himself, in which, as a matter of fact, he followed the Christian God’s modus operandi. In doing so, he oftentimes took advantage of cryptological procedures used in the then diplomatic correspondence. The moment the world of words and values constructed in this way collapsed due to the poet’s personal experience, in "Treny" ("Laments") he brought about its magic reintegration. Kochanowski also surpassed Plato’s demiurge in one more aspect. In his literary creativity he realised a peculiar act of auto-creation of which the description, employing alchemist symbolism, is found in the trifle "Do gór i lasów" ("To the Mountains and Forests") (III 1).

5

Il “ciclo elegiaco” di Jan Kochanowski sullo sfondo della poetica cinquecentesca

80%

Picchio R. , Marinelli L.

|

nr 4

150-177

6

Fraszka w bułgarskim literaturoznawstwie i literaturze pięknej elementem współczesnego dialogu międzykulturowego

80%

Rikew K.

|

nr 2(12)

241-249

EN

The paper discusses the historical reception of Polish trifles (fraszki) in Bulgaria, as well as the specific status of that genre in Bulgarian literary studies. Bulgarian translators of trifles have been constantly experiencing two major challenges: to successfully adapt old¬ Polish reality to their national cultural context and to express the uniqueness of trifles as a separate literary genre. The beginning of the 21st century brings new translations of classic trifles in Bulgaria, but most importantly marks the appearance of original writings that have undoubtedly been influenced by their authors’ scholarly research and translations of trifles. The best examples are some fiction and poetry works by Boyan Biolchev and Panayot Karagyozov.

7

MALCZEWSKI'S KOCHANOWSKI AND NORWID'S KOCHANOWSKI

80%

Skalińska E.

|

nr 4

EN

The article deals with the reception of the Old-Polish and early Romantic literature in Norwid’s body of work. The author argues that when Norwid deals with Old-Polish literature, especially Jan Kochanowski’s texts, he mostly does it by evoking Antoni Malczewski’s poetic novel Maria.

8

Jan Kochanowski’s Psalter – a Source of Polish Poetry and Mirror of the Human Mind

80%

Buszewicz E.

|

nr 3

419-437

EN

The article deals with Jan Kochanowski’s Psałterz Dawidów [David’s Psalter], published in 1579. This paraphrase of the biblical Psalter, intensely lyrical in its spirit, was inspired by George Buchanan’s Latin poetic paraphrase of the Psalms, which is strongly Horatianising. Kochanowski’s work can be seen as a presentation of humanist piety. That is to say that the borders between secular and sacred spaces, or even between Judeo-Christian and Pagan traditions, may seem blurred. The Psalter is also interconfessional (or “doctrinally neutral”) and acts as a universal mirror reflecting the human mind. The author analyses three of Kochanowski’s Psalms to demonstrate the intellectual and emotional space of his Psalter and its polyphonic structure: 1 (Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum), 19 (Caeli enarrant gloriam Dei) and 91 (Qui habitat in adiutorio Altissimi), displaying some interplays of ideas and different approaches to paraphrasing applied by the poet.

9

Jakub Niedźwiedź, Poeta i mapa: Jan Kochanowski a kartografia XVI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019, pp. 335

80%

Franczak G.

|

nr 10

125-128

10

Contrasto tra città e campagna nella Polonia rinascimentale sullo sfondo delle aspirazioni culturali degli ex‑studenti e dei viaggiatori polacchi a Padova

74%

Lenart M.

|

tom 20

43-58

RU

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimifunkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

EN

A deep understanding of the contradiction between the world of culture, represented by the city, and nature, connected with village life, was captured in Titian’s fresco from 1511, illustrating the miracle of Saint Anthony, which takes place on the border of these two spaces. Such a sophisticated perception of this contrast, which is typical of Italian Renaissance, did not find its equivalent in Poland, where cities and court culture were less representative. Mass contact of Polish students, who arrived especially in Padua, with the culture of Venetian villas, during the Renaissance period, had an enormous impact on ideological attempts at reflecting humanistic models in literature, art and life, which developed in Italy. The paper presents numerous examples of such inspirations and points to their uniqueness, which consists in adapting Italian models to the reality in a different world of imagination and sensitivity.

DE

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

PL

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

11

„(Nie)znajomy wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy…” Kulisy obchodów 400-lecia śmierci Jana Kochanowskiego w roku 1984

70%

Lawenda T.

|

tom 16

3-15

PL

„Nie-znajomy wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy…”. On the 1984 celebrations of the 400th anniversary of Jan Kochanowski’s death Conferences, differing in nature and concept, of national and international scope organized in the jubilee year 1984 greatly contributed to the existing knowledge on the poet. The year brought about a long-awaited boom in conferences after the relative stagnation of 1981–1983. In light of such an affluence, the issue of editing Kochanowski’s works reflects rather poorly. In terms of publishing of source materials, the year 1984, as compared to other years of the great jubilee, was satisfactory. The main reason for that is an important publication by Maria Garbaczowa and Wacław Urban Źródła urzędowe do najbliższej rodziny Jana Kochanowskiego (Kielce, 1984). Yet, no monograph was published. A significant sign of the times of Kochanowski’s jubilee was the low circulation of books. It was in no-way proportionate to the needs. The “publishing difficulties”, which are more or less cautiously referred to in editorials, are further reflected by the release dates of post-conference materials concluding the 1984 sessions. Key words: Jan Kochanowski; funeral; anniversary; censorship; memory and literature;

12

Genologia i finezja. Najkrótsze pieśni Jana Kochanowskiego

62%

Buszewicz E.

|

tom 20

59-75

RU

The purpose of this paper is the analysis of the shortest songs from Jan Kochanowski’s collection Pieśni. These include a petrarchist Pieśń II 21, and above all, four horatian‑origin works Pieśń: I 11 (Stronisz przede mną, Neto nietykana), II 7 (Słońce pali, a ziemia idzie w popiół prawie), II 16 (Nic po tych zbytnich potrawach…) and II 23 (Nie zawżdy, piękna Zofija…). Following a short review of previous attempts at classifying Kochanowski’s Pieśni, which were made by Polish scholars, as well as considering other options of categorising lyrical songs, the author indicated the contexts of particular works, described their rhetorics and emphasised the mastery of the poet, which is manifested through the construction of such sophisticated forms. A song, under Kochanowski’s pen, became a brief but comprehensive genre. It comprised solemnity and joy, elegiac mood and frivolous joke.

DE

The purpose of this paper is the analysis of the shortest songs from Jan Kochanowski’s collection Pieśni. These include a petrarchist Pieśń II 21, and above all, four horatian‑origin works Pieśń: I 11 (Stronisz przede mną, Neto nietykana), II 7 (Słońce pali, a ziemia idzie w popiół prawie), II 16 (Nic po tych zbytnich potrawach…) and II 23 (Nie zawżdy, piękna Zofija…). Following a short review of previous attempts at classifying Kochanowski’s Pieśni, which were made by Polish scholars, as well as considering other options of categorising lyrical songs, the author indicated the contexts of particular works, described their rhetorics and emphasised the mastery of the poet, which is manifested through the construction of such sophisticated forms. A song, under Kochanowski’s pen, became a brief but comprehensive genre. It comprised solemnity and joy, elegiac mood and frivolous joke.

13

‘Rzecz czarnoleska’ as perceived by the third generation of romantics: Cyprian Norwid and Teofil Lenartowicz

60%

Woźniewska-Działak M.

Studia Norwidiana

|

2016

|

tom 34 English Version

61-80

EN

This article offers a synthetic overview of how Jan Kochanowski's artistic legacy manifested itself in the poetry of the third-generation Romantics - Cyprian Norwid and Teofil Lenartowicz. This overview of the work of the two latter poets proves that Czarnolas was perceived by them as an invaluable model of community life in the 19th-century context. The Czarnolas community ideally matched the Romantic reflection on the sense of freedom and the grandeur of the Polish nation – living in the political subjection to the partitioners. Jan Kochanowski and his oeuvre was a vital rediscovery, which allowed the 19th-century restitution of the myth of the Old Polish epoch, with its turning back to the roots of the Polish language and its debate on the fundamental problems of the time. All these motifs feature in the poetry by Norwid and Lenartowicz, who repeatedly made reference to the topos of the Czarnolas lute to show that they credit Kochanowski with being a poet of the nation.

14

Features of the text field of the First Psalm of Psalter in Czech and Polish tradition

60%

Anikina T. , Grigorieva L.

|

nr 2

169-180

EN

This article is about comparing the transcriptions of Psalm 1 in Psalter into Czech and Polish. The Bible kralická, the Czech ecumenist translation, the translation of Fajman representing the Czech hymnological tradition and the transcriptions of psalms into Polish by Jakub Wujek, Jan Kochanowski and Czesław Miłosz are considered. The stylistic analysis suggests that the Hussite tradition is strong in Czech hymnology. The latter suggests utmost simplicity and accessibility of understanding of biblical texts. Polish tradition preserves the ambiguity of biblical word, and the associated ambiguity in interpretation of the nuances of biblical text. The arrangements of Kochanowski employ more complex metaphoricity and tend to clarify the text of the Psalm.

15

Beztekstowy przekaz anonimowego „Psalmu Dawida” w tabulaturze organowej z Kroż. Rekonstrukcja warstwy słownej i próba atrybucji

57%

Jasiński T.

|

nr 3

26-56

EN

This article concerns an anonymous Psalm of David entered in a seventeenth-century organ tablature from Kražiai (Lithuania). It is a four-part composition ‘a voce piena’, quite long (96 bars), in two sections, written in vocal notation in the form of a score, but without a verbal text. In the first section of the article, the author demonstrates that this is a setting of the first Psalm of David in a poetic rendition by Jan Kochanowski (‘Szczęśliwy, który nie był miedzy złemi w radzie’ / ‘Blessed is the Man Who Walks Not in the Counsel of the Wicked’), based on the melody of the same psalm found in Petrus Artomius’ ‘Cantional’ of 1640. In the transcription presented here, no real difficulty was encountered with underlaying Kochanowski’s text. Only in some sections (e.g. bars 57–85) was a degree of intuition required. The Psalm of David stands out in several respects: a motet with vernacular text (a generic novelty in early Polish music), it is a previously unknown motet setting of verse by Kochanowski, distinguished by impeccable counterpoint, excellent voice-leading, a full sound, clear tonal relations, motivic unity and rhythmic-textural diversity, as well as expressive coherence in the correlation of words and music. In the second part of the article, the author hypothesises that the Psalm of David may have been composed by Mikołaj Gomółka (1535‒after 1591) and presents a comparative analysis between this work and Gomółka’s ‘Melodie na Psałterz polski’ (Melodies for the Polish Psalter). The author lists numerous differences between the two, but also points to various affinities and similarities in the melody, rhythm, harmony and other elements which seem to support the thesis that this work was written by Gomółka. There is no unequivocal conclusion to this research study; instead, it leaves the reader with an intriguing question.

PL

Tekst traktuje o anonimowym Psalmie Dawida zapisanym w siedemnastowiecznej tabulaturze organowej z Kroż. Jest to kompozycja czterogłosowa o dyspozycji a voce piena, dwuczęściowa, dość rozbudowana (96 taktów), zapisana notacją wokalną w formie partytury, pozbawiona jednak tekstu słownego. W pierwszej części artykułu autor dowodzi, że warstwę słowną dzieła stanowi pierwszy psalm Dawidowy w poetyckim przekładzie Jana Kochanowskiego – Szczęśliwy, który nie był miedzy złemi w radzie, a kompozycja oparta jest na melodii tegoż psalmu przytoczonej w Cantional Piotra Artomiusza z 1640 roku. W zaprezentowanej transkrypcji utworu podłożenie wskazanego tekstu nie nastręczyło zasadniczo trudności, tylko w niektórych fragmentach (np. takty 57–85) trzeba było w mniejszym lub większym stopniu odwołać się również do intuicji. Psalm Dawida wyróżnia się pod kilkoma względami: jako motet z tekstem w języku ojczystym jest nowością gatunkową w muzyce staropolskiej; przedstawia nieznaną dotąd kompozycję motetową do poezji Jana Kochanowskiego; odznacza się nienagannym warsztatem kontrapunktycznym, bardzo dobrym prowadzeniem głosów, pełnią brzmienia, klarownym przebiegiem tonalnym, jednością motywiczną i rytmiczno-fakturalną różnorodnością, koherencją słowno-muzyczną w sferze wyrazowej. W drugiej części artykułu autor stawia tezę, że Psalm Dawida mógł skomponować Mikołaj Gomółka, po czym przedstawia analizę porównawczą konfrontującą Psalm z Melodiami na Psałterz polski Gomółki. Odnotowując liczne odmienności między Psalmem Dawida a Melodiami, autor wskazuje równocześnie na istnienie tego rodzaju pokrewieństw i zbieżności (m.in. melodycznych, rytmicznych, harmonicznych), które w dużym stopniu zdają się przemawiać za autorstwem Gomółki. Przedstawione studium badawcze nie kończy się jednoznaczną konkluzją, lecz pozostawia czytelnika z intrygującym pytaniem.

16

'Metabasis': kilka słów o apostrofie

57%

Ryczek W.

|

2016

|

tom 22: Warunkiem trwałości jest przemiana. Parafrazy, kontynuacje i aluzje literackie

27-51

EN

The main aim of the paper is to make some remarks on apostrophe (aversio), its figurative nature and discursive functions. The figure of rhetorical address to some person other than judge has many affinities with other linguistic or stylistic devices, for instance exclamation, a rhetorical question, animation, personification, aposiopesis, prosopopoeia. As a rhetorical aversion it remains always involved in a communicative context. Using many modes of figuration, apostrophe conveniently gives the poet an opportunity to modulate his poetic voice. Then, it seems to be a mark of invested passion or sublime poetry. The considerations on apostrophe are concentrated on three issues: forms and meanings of this figure in rhetorical tradition (Quintilian, Górski, Keckermann, Stanisław Kostka Potocki, Euzebiusz Słowacki), idea of apostrophe as a central figure of post-Enlightenment poetry (Jonathan Culler), and its role in a poetic invocation (for example of Jan Kochanowski’s Latin ode to Henryk Walezy and stanza addressed to ‘Heavenly Muse’ in Torquato Tasso and Piotr Kochanowski).

17

Zagadkowe „źwierzę o jednym oku”, czyli o fraszce III 78 Kochanowskiego

57%

Eder M.

|

nr 7(10)

17-31

EN

The paper discusses one of the epigrams by Jan Kochanowski, published in his collection of epigrams called Fraszki (Trifles). The epigram in question, entitled A Riddle (Gadka), was subject to several interpretations exploiting either obscene or scatological readings. The present study aims to show that these two allegedly discrete body-centric perspectives might overlap, since they tend to coincide quite often in the context of European literature of the 16th and 17th centuries.

18

Jana Kochanowskiego epigramaty o „pszczołach budziwiskich” i radziwiłłowska elegia (III 9). Prolegomena do badań nad środowiskiem kulturalnym Mikołaja Radziwiłła Czarnego

57%

Chemperek D.

|

2016

|

tom 64

|

nr 1: Literatura polska

153-172

PL

Cztery polskojęzyczne epigramaty poświęcone „pszczołom budziwiskim” (Fraszki, „Księgi wtóre”, 83-86), dwie łacińskie miniatury z tomu Foricoenia (44, 45) oraz Elegia IX z „Księgi III” Elegiarum libri quattuor Jana Kochanowskiego dokumentują jego związki z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym (1515-1565), kanclerzem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, przywódcą protestantów w państwie polsko-litewskim. Poetyckie miniatury powstały najpewniej w okresie 10 czerwca – 19 października 1563 w Budziwiszkach vel Bujwidiszkach (obecnie: Buivydiškės) koło Wilna, natomiast jesienią tego roku Kochanowski napisał elegię. O ile w Elegii IX poeta kreuje wizerunek Radziwiłła jako męża stanu, sługi państwa króla Zygmunta Augusta, o tyle w bezpretensjonalnych epigramatach możnowładca jest przedstawiany jako mecenas skupionego wokół niego środowiska humanistów, propagujących reformację. Jako radziwiłłowskie „pszczoły” – pracowite, dobroczynne, znoszące na ziemię Bożą prawdę (odwołanie do Platońskiego toposu) – Kochanowski określił leksykografa Jana Mączyńskiego, poetę Andrzeja Trzecieskiego młodszego i zapewne Cypriana Bazylika – poetę, muzyka, drukarza. W epigramatach autor ukazał Mikołaja Radziwiłła Czarnego jako mecenasa kultury nowego formatu, promującego protestantyzm, zaś zgromadzonych wokół niego twórców jako spójne środowisko literackie. Jakkolwiek zostało ono przedstawione w sposób afirmatywny, Kochanowski zachował wobec niego postawę życzliwego outsaidera. Świadczy o tym sceptyczny ton foricoenium 45 i uwarunkowania biograficzne poety, który był wówczas sekretarzem biskupa Piotra Myszkowskiego.

EN

Four Polish language epigrams on the “Budziwiszki bees” (Epigrams, Second Books, 83-86), two Latin miniatures from the volume Foricoenia (44, 45) and Elegy IX of Book III Elegiarum libri quattuor by Jan Kochanowski document his relationship with Nikolai Radziwill the Black (1515-1565), the great Lithuanian chancellor and voivode of Vilnius, the leader of the Protestants in the Polish-Lithuanian State. The poetic miniatures were probably written between June 10 and October 19, 1563 in Budziwiszki aka Bujwidiszki (now Buivydiškės) near Vilnius, and Kochanowski wrote Elegy IX in autumn 1563. While in Elegy IX the poet creates the image of Radziwill as a statesman, a servant of the state of King Zygmunt August, in the unpretentious epigrams the magnate is presented as a patron surrounded by the humanists who promote reformation. Kochanowski described lexicographer John Mączyński, poet Andrew Trzecieski junior and most probably Cyprian Bazylik, poet, musician, and printer, as the Radziwill “bees” – hard-working, charitable, bringing the truth to the God's earth (a reference to a Platonic topos). In his epigrams, the author showed Nikolai Radziwill the Black as a patron of culture of the new format promoting Protestantism, and the creators gathered around him as a coherent literary milieu. Although it was presented in an affirmative way, Kochanowski maintained an attitude of the benevolent outsider. It is reflected by the skeptical tone of foricoenium 45 and biographical circumstances of the poet who was the then secretary of Bishop Piotr Myszkowski.

19

‘Rzecz czarnoleska’ as perceived by the third generation of romantics: Cyprian Norwid and Teofil Lenartowicz

57%

Woźniewska-Działak M.

|

2016

|

tom 34 English Version

61-80

EN

This article offers a synthetic overview of how Jan Kochanowski's artistic legacy manifested itself in the poetry of the third-generation Romantics - Cyprian Norwid and Teofil Lenartowicz. This overview of the work of the two latter poets proves that Czarnolas was perceived by them as an invaluable model of community life in the 19th-century context. The Czarnolas community ideally matched the Romantic reflection on the sense of freedom and the grandeur of the Polish nation – living in the political subjection to the partitioners. Jan Kochanowski and his oeuvre was a vital rediscovery, which allowed the 19th-century restitution of the myth of the Old Polish epoch, with its turning back to the roots of the Polish language and its debate on the fundamental problems of the time. All these motifs feature in the poetry by Norwid and Lenartowicz, who repeatedly made reference to the topos of the Czarnolas lute to show that they credit Kochanowski with being a poet of the nation.

20

Semiotics of Old Age in Polish Neo-Latin Poetry. Samboritanus, Cochanovius, Treter, Sarbievius, Ines

53%

Buszewicz E.

|

nr 2

PL

The main aim of this paper is to analyze several early-modern Neo-Latin poems written by Polish authors; the poems deal (in different ways) with old age. The poets undertake a kind of intertextual game with the reader, applying various stereotypes and clichés. On can speak about a “semiotic landscape” of old age. The authors taken into consideration are Jan Kochanowski, Grzegorz of Sambor, Thomas Treter (16th century) and Maciej Kazimierz Sarbiewski, Albert Ines (17th century).