Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Listy Jana Baudouina de Courtenay jako świadectwo autobiograficzne

100%

Sękowska E.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2017

|

nr 23

291-302

EN

Based on a selection of de Courtenay’s letters, the paper presents those aspects of everyday life which characterize him as a teacher, publicist, and an active participant in social and political events. Only a fragment of de Courtenay’s vast correspondence has been used. His letters made it possible to focus on less known areas of his life, such as work in various scientific centres and contacts with other linguists, but also with social activists and publishers. They show de Courtenay’s attitude towards various events through which he lived: revolution, war, change of workplace. They also allow us a peek into some of his personality traits. Letters can be treated as a source of knowledge about the cultural and social reality.

2

[Recenzja książki] Liliana Spinozzi Monai, Il Glossario del dialetto del Torre di Jan Baudouin de Courtenay, [revisione linguistica dei testi sloveni P. Weiss e K. Kenda-Jež; traduzione dal polacco di A. Litwornia], [Udine]: Consorzio Universitario del Friuli; [San Pietroburgo]: St. Peterburg Branch of the Archive of the Russian Academy of Sciences; [Lubiana]: Znanstvenoraziskovalni center Slovenske akademije znanosti in umetnosti – Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša, 2009, 704 pp.

88%

Дуличенко А. Д.

|

2012

|

tom 61

146-149

3

Jan Baudouin de Courtenay w carskim więzieniu

75%

Kowalski M.

|

tom 2

121-134

EN

The subject of the submitted article was a high-profile court case against the Polish linguist and columnist Jan Baudouin de Courtenay for publishing in 1913 the brochure Natsional’nyi I territorial’nyi priznak v avtonomii. Only few works have been published that fully and thoroughly expose this event from the life of a Polish-Russian scholar. The source material that I collected and developed allowed me to present the lawsuit, the trial and imprisoment of Jan Baudouin de Courtenay from the perspective of his family life (which is a novelty in previous studies). The analyzed research material consisted primarily of private documents of the Baudouin de Courtenay family, most importantly so called „Diary for the family” by Romualda Baudouin de Courtenay (the manuscript is in the Archives of the Polish Academy of Sciences in Warsaw) and letters from Jan Baudouin de Courtenay to other Polish linguists. The source material also allowed me to sketch the socio-cultural background of the era, showing the activity of the St. Petersburg Polonia on the eve of the outbreak of the First War and in its first year.

4

Baudouin de Courtenay on language and gender -- the past and the present context

71%

Szpyra-Kozłowska J.

|

tom 22

195-210

PL

W związku ze wzmożonym zainteresowaniem problematyką wzajemnych relacji między językiem a płcią, określanych mianem lingwistyki płci (gender linguistics), które można zaobserwować w polskim językoznawstwie ostatniej dekady, autorka artykułu przypomina często pomijane i zapomniane zasługi na tym polu jednego z największych polskich językoznawców Jana Baudouina de Courtenay, sytuując jego poglądy zarówno w perspektywie historycznej, jak i współczesnej. Pierwsza część artykułu relacjonuje najważniejsze obserwacje Baudouina dotyczące asymetrii rodzajowo-płciowych w języku polskim, które cechuje maskulinizacja (dominacja rodzaju męskiego nad pozostałymi) oraz wirylizacja (wyodrębnienie i uprzywilejowanie rzeczowników męskoosobowych w gramatyce polskiej). Zjawiska te przejawiają się m.in. w istnieniu rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w liczbie mnogiej, gatunkowości rzeczowników męskoosobowych czy derywacji form żeńskich od męskich. Baudouin nie poprzestaje na suchym opisie tych faktów, ale krytycznie ocenia je jako niesprawiedliwe i pozbawione logiki. Podkreślając ścisły związek między myśleniem i językiem, uznaje, że maskulinizacja oraz wirylizacja polszczyzny, wynikające z tradycji patriarchalnej, mają negatywny wpływ na myślenie i działanie jej użytkowników. Poglądy Baudouina na kwestie języka i płci zostają następnie usytuowane w kontekście zarówno współczesnych jemu badań tej problematyki, jak i prac najnowszych. Autorka wykazuje, że polski językoznawca znacznie wyprzedzał swoją epokę, porównując jego postępowe podejście z typowym dla tamtych czasów stanowiskiem Otto Jespersena, które dziś określić można mianem seksistowskiego. W najnowszych badaniach nad asymetriami rodzajowo-płciowymi w języku polskim wyodrębnia kilka stanowisk: niedostrzeganie problemu, podejście informująco-relacjonujące, podejście relacjonującokrytyczne, negacja seksizmu językowego oraz językoznawstwo feministyczne. Dowodzi, że poglądy Baudouina de Courtenay są najbliższe temu ostatniemu nurtowi, ze względu na jego bardzo krytyczny stosunek wobec zjawisk maskulinizacji i wirylizacji oraz ich społecznokulturowych konsekwencji, jak również traktowanie języka jako narzędzia, które można i należy usprawniać tak, by wyrażało poglądy posługujących się nim ludzi.

EN

The present paper sets itself two major goals. First, it intends to review Jan Baudouin de Courtenay’s largely and unjustly forgotten views on language and gender. Secondly, it attempts to place Baudouin’s ideas both in the past and the present perspective by comparing them with, on the one hand, the stance of his famous contemporary, a Danish linguist Otto Jespersen, and, on the other hand, with the current Polish research on gender linguistics. We argue that Baudouin’s critical attitude towards linguistic sexism, his conviction of its negative impact on people’s way of thinking and acting as well as his view that language should be modified to fit the needs of its users allow us to regard him as a genuine forerunner of modern feminist linguistics.