Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kaznodziejski „pojedynek” Józefa Wereszczyńskiego z Jakubem Wujkiem (na przykładzie marginaliów)

100%

Sitkowa A.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2015

|

nr 1(6)

7-21

EN

The article presents the way in which Józef Wereszczyński (born after 1531, died 1598), a Benedictine abbot from Sieciechów, used, in his work Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmifuklom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków) swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany (1585), one of the sermons of a Jesuit Jakub Wujek (1541–1597), which the latter included in Postylla katoliczna “the greater” (1573–1575; 1584). The focus was on the marginalia – those summarizing the matter and footnotes. It was pointed out that Wereszczyński, besides adopting fragments of a sermon Na tenże dzień Jana świętegokazanie drugie przeciw opilstwu a obżartswu świata dzisiejszego, subjected the marginalia to amplification, substitution and abbreviation practices. Although himself not free from negligence, he also corrected the biblical addresses wrongly identified in Wujek’s Postylla.

FR

Dans l’article, on a présenté la façon dont Józef Wereszczyński (né après 1531 et mort en 1598), abbé des bénédictins à Sieciechowice, a utilisé dans son ouvrage intitulé Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmikuflom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany (1585) un des sermons du jésuite Jakub Wujek (1541–1597), inséré par lui dans Postyilla katoliczna « majeure » (1573–1575 ; 1584). On s’est concentré sur les notes marginales : aussi bien sur celles qui abrégeaient la matière présentée que celles qui renvoyaient aux sources. On a remarqué que Wereszczyński non seulement s’appropriait les fragments du sermon intitulé Na tenże dzień Jana świętego kazanie drugie przeciw opilstwu a obżarstwu świata dzisiejszego, mais aussi il amplifiait, substituait et abrégeait les marginalia ; en plus, il corrigeait les adresses bibliques erronément indiquées dans la Postyilla de Wujek, bien qu’il ne fût pas lui-même exempt d’erreurs.

2

Czy Jakub Wujek znał angielski? „Nowy Testament” z 1593 roku i angielskie źródło jego paratekstu

94%

Rubik T.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

tom 109

|

nr 4

235-250

PL

W literaturze głęboko zakorzenione jest założenie, że Jakub Wujek był autorem paratekstu wydań swojego przekładu „Nowego Testamentu” (1593), „Psałterza” (1594) i całej „Biblii” (1599). W ostatnich badaniach dostrzeżono wskazany przez Davida Fricka jeszcze w 1989 roku problem zależności dużej części paratekstu (również przez wskazanie fragmentów wyglądających na literalne tłumaczenie) wydania „Nowego Testamentu” od angielskiego, katolickiego źródła. Rodzi to pytanie, czy Wujek posługiwał się językiem angielskim, czy może korzystał z czyjejś pomocy. W niniejszym artykule autor opisuje stopień zależności paratekstu obu wydań, analizuje związki między polskimi i brytyjskimi katolikami. Na podstawie analizy tekstu przedmów do wydań przekładu Wujka dowodzi także, że brak przekonujących dowodów, aby w ogóle Jakubowi Wujkowi przypisywać autorstwo paratekstu „Nowego Testamentu”. Autor omawia również perspektywy i możliwe kierunki badań, jakie wynikają z dostrzeżenia tej problematyki, oraz sygnalizuje konieczność weryfikacji dotychczasowej wiedzy.

EN

A deeply rooted literary conviction is that Jakub Wujek was the author of paratext of his translation of the New Testament (1593), Psalter (1594) and the entire Bible (1599). The latest research points at the problem raised as early as in 1989 by David Frick of dependence of a great part of the New Testament paratext edition (also in fragments which seem to be literal translation) on an English, Catholic source. The matter poses the question if Jakub Wujek knew English or if he took advantage of someone’s help. The present paper describes the degree of dependency of the two texts’ paratext and analyses the connections between Polish and British Catholics. As based on the prefaces to the editions of Wujek’s translation, it proves that no convincing evidence can point at Wujek as at a translator of the New Testament paratext. The author of the paper also analyses the possible research courses and perspectives which result from discerning the problem, and signals the necessity of verification the current state of art.

3

„GRZECH BAŁWOCHWALSTWA JEST NIE W CZYNIENIU BAŁWANÓW ALBO OBRAZÓW” – PRZEKŁAD BIBLII JAKUBA WUJKA WOBEC PROBLEMU PRZEDSTAWIEŃ KULTOWYCH

84%

Rubik T.

Rocznik Przemyski

|

2018

|

tom 54

|

nr 2(22): Literatura i Język

33-43

EN

The paper analyzes the teachings on idolatry and authorized cult images contained in exegetic comments in Jakub Wujek’s translation of the Bible. The starting point here is the controversial thesis presented in the title of the paper. This topic is discussed in the perspective of a dual dispute: that between the Catholic Church and the Reformed groups and that between Jakub Wujek and Stanisław Grodzicki. The text also discusses the intervention of Jesuit censors into the original translation and the dependence of the concepts present in the 1599 Bible on Disputationes de controversiis Christianae Fidei by Robert Bellarmin.

4

„Eklezjastes” Stanisława Herakliusza Lubomirskiego jako parafraza z „Wulgaty”

84%

Rubik T.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

tom 113

|

nr 2

95-114

PL

Studium podejmuje polemikę z twierdzeniem, iż „Eklezjastes” Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, poetycki przekład „Księgi Koheleta”, został przez autora opracowany na podstawie tłumaczenia „Biblii” Jakuba Wujka. Autor wykazuje, że parafraza Lubomirskiego powstała w oparciu o tekst „Wulgaty”. W tym celu poddaje analizie translatologicznej fragmenty „Eklezjastesa” wskazane w literaturze przedmiotu jako dowody zależności dzieła od translacji Wujka (Argumenty 1–8) oraz przedstawia przesłanki świadczące o pracy Lubomirskiego na tekście łacińskim (Argumenty 9–12).

EN

The study challenges the statement that Stanisław Herakliusz Lubomirski’s “Eklezjastes” (“Ecclesiastes”), a poetic translation of “Ecclesiastes”, is effectuated from Jakub Wujek’s translation of the Bible. The author of the paper suggests that Lubomirski’s paraphrase was based on the Vulgate. To prove it, he carries out a translatological analysis of fragments from “Eklezjaste”s treated in the literature as evidence for the text’s dependency on Wujek’s translation (Arguments 1–8) and lists factors that conform Lubomirski’s work on the Latin text (Arguments 9–12).

5

Wujek jako tłumacz świętego Augustyna

84%

Bober A.

Vox Patrum

|

1983

|

tom 5

409-417

EN

De Patre Jacobo Wujek SJ, notissimo sacrorum Bibliorum in linguam Polonam interprete, multi multa scripsere, ut videre est in blbliographiis v.gr.

6

„Z dozwoleniem” drukowane

84%

Buchwald-Pelcowa P.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2016

|

nr 10

45-58

EN

The article indicates phenomenon of existence on some 16th century prints (and later ones, very commonly) stereotypical formula which confi rmed, that they were published with approbation of adequate authorities described as „elders” or „superiors”. Discussed phenomenon was connected with preventive censorship, specifi cally with infl uence of decisions of Council of Trent on books. 8th of April 1546, on the fourth session of the fi rst phase of Council of Trent referring to decisions of the earlier Council of Lateran (4th of May 1515) there were defi ned the rules printers should had obey. It was ordered that author’s name and name of the printing shop should be explicitly shown on the title page. Printing and selling books without examination by and approval of the bishop was forbidden under the punishment of anathema and fi ne, in a case of books written by monks additional approval by their superiors was obligatory. In Poland in the prints confi rming examining the book and indicating they did not contain any content against the faith (sometimes also against good habits) there appeared shortened formula Cum licentia Superiorum, Facultate Superiorum, Superiorum Permissu (with approbation or acceptance of the Elders). The process of even formal introduction of the Council (ended in December 1563) Acts’ went on very slowly. The King received the Book of Council Acts from nuncio on 7th of August 1564. In the period 1564-1568 the Trident Council’s decisions were introduced in three dioceses. The formula Cum Facultate Superiorum appeared in the year 1576 r. on the (fi rst!) book by Piotr Skarga, which was also the fi rst book produced in the newly established printing shop in Vilnius. These words could be also found in the foreign editions of books written by Poles (e,g. Stanisław Reszka, 1574). Usage of this formula gradually grew, specifi cally within the Jesuits prints, however it is still absent from many of their books, including majority Skarga’s works. This formula might be found in frequently re-printed Skarga’s „Sermons” and „Lives of the Saints”.

PL

W artykule wskazano na pojawienie się w niektórych drukach szesnastowiecznych (i późniejsze długie i powszechniejsze stosowanie) stereotypowej formuły potwierdzającej, że ukazały się one z pozwoleniem odpowiednich władz, określanych, jako „starsi” bądź „przełożeni”. Wiązało się to z cenzurą prewencyjną, a zwłaszcza oddziaływaniem postanowień Soboru Trydenckiego dotyczących książek. 8 IV 1546 r. na sesji czwartej pierwszej fazy Soboru Trydenckiego nawiązując do postanowień wcześniejszego Soboru Laterańskiego (4 V 1515) określono zasady obowiązujące drukarzy. Nakazano umieszczanie autora i nazwy drukarni na karcie tytułowej. Pod karą anatemy i grzywny zabroniono druku i sprzedaży książek bez badania i zatwierdzenia przez biskupa, a w przypadku dzieł autorstwa zakonników, dodatkowo przez ich przełożonych. W drukach świadczących o zbadaniu dzieła i wskazujących, że nie zawierają one nic przeciwnego wierze, czasem także dobrym obyczajem pojawiły się też w Polsce skrócone formuły Cum licentia Superiorum, Facultate Superiorum, Superiorum Permissu czy „Z dozwoleniem” bądź „Pozwoleniem starszych”. Proces nawet formalnego przyjęcia ustaw soboru zakończonego w grudniu 1563 r. przebiegał powoli. Księgę ich ustaw przyjął król z rąk nuncjusza 7 VIII 1564 r. W latach 1564-1568 wdrożono postanowienia trydenckie w trzech diecezjach. Formuła Cum Facultate Superiorum pojawiła się w 1576 r. na książce (pierwszej!) autorstwa Piotra Skargi, a zarazem pierwszej z nowo uruchomionej drukarni w Wilnie. Wcześniej podobne słowa znalazły się na zagranicznych edycjach Polaków (np. w 1574 r. Stanisława Reszki). Liczne zastosowanie tej formuły stopniowo wzrastało, zwłaszcza na drukach jezuitów, choć brak jej na wielu ich książkach, w tym na większości dzieł Skargi. Są one natomiast na wielokrotnie wznawianych Żywotach i Kazaniach Piotra Skargi.

7

Nazwy innowierców w Iudicium (1570) Jakuba Wujka na tle zróżnicowania religijnego XVI-wiecznej Rzeczpospolitej Obojga Narodów

83%

Michalska-Górecka P.

Białostockie Archiwum Językowe

|

2017

|

tom 17

EN

The paper thus aims to answer the question whether designations for religious dissenters used by Jakub Wujek reflect the actual multiplicity of reformed confessions existing at the time. The material has been excerpted from the first edition of Iudicium available from the Lower Silesian Digital Library. Jakub Wujek’s Iudicium employs 16 various appellations of followers associated with the Reformation movement. Taking into account lexical doublets, such as luteran and luteryjan, witemberczanin and witemberczyk, zwinglijan and zwinglijanin as well as more comprehensive terms such as heretyk, kacerz, nowowiernik, odszczepieniec and sektarz, the catalogue of names increases to 25 items.

8

Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36

71%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

tom 61

PL

The purpose of the article is to indicate sources for the textual commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament translation. This issue will be shown by the example of Acts 2:14–36. In his translation work, the Jesuit used the 1582 Rheims New Testament in English and a Latin commentary by Robert Bellarmine entitled Disputationes Christianae Fidei. The problem of sources for the Wujek’s New Testament translation was until now almost completely unresearched or researched erroneously. However, the collation of Wujek’s commentary with the commentaries from Bellamine’s work and the Rheims New Testament led to surprising results: Jakub Wujek, one of the most distinguished sixteenth-century biblical translators, most probably knew English and his textual commentary on the 1593 New Testament is a compilation of texts of the two above-mentioned works. This means that as a commentator Wujek was largely reproductive and dependent on sources and he did not use the works of the Church Fathers directly, but quoted passages from the already existing compendia.

9

Louvain Edition of the Vulgate and the New Testament in the Translation by Jakub Wujek from 1593 Study of Matthew 16:13–20

71%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

tom 61

PL

The article is devoted to the influence of the Louvain edition of the Vulgate on the workshop of Jakub Wujek, one of the most famous sixteenth-century translators of the Bible. This relationship is shown based on the example of the pericope concerning the promise of the primacy of St. Peter from Matthew 16:13‒20. Until now, studies of the method of the Jesuit from Wągrowiec have availed themselves at random of various editions of the Vulgate (different from those used by the translator, including even modern translations), leading to erroneous conclusions about his workshop. The article comprises the exact editions on which Wujek based his work. This method enabled the discovery that the marginal notes added to the text by the translator were not compiled by him, but transcribed from the Louvain edition of the Vulgate.

10

Features of the text field of the First Psalm of Psalter in Czech and Polish tradition

71%

Anikina T. , Grigorieva L.

Bohemistyka

|

2019

|

nr 2

169-180

EN

This article is about comparing the transcriptions of Psalm 1 in Psalter into Czech and Polish. The Bible kralická, the Czech ecumenist translation, the translation of Fajman representing the Czech hymnological tradition and the transcriptions of psalms into Polish by Jakub Wujek, Jan Kochanowski and Czesław Miłosz are considered. The stylistic analysis suggests that the Hussite tradition is strong in Czech hymnology. The latter suggests utmost simplicity and accessibility of understanding of biblical texts. Polish tradition preserves the ambiguity of biblical word, and the associated ambiguity in interpretation of the nuances of biblical text. The arrangements of Kochanowski employ more complex metaphoricity and tend to clarify the text of the Psalm.

11

Wulgata Lowańska a Nowy Testament w przekładzie ks. Jakuba Wujka z roku 1593 Studium Mt 16, 13-20

67%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2015

|

tom 59

PL

Artykuł jest poświęcony wpływowi Wulgaty Lowańskiej na warsztat Jakuba Wujka – jednego z najbardziej znanych tłumaczy biblijnych XVI w. Zależność ta została ukazana na przykładzie perykopy o obietnicy prymatu św. Piotra z Mt 16, 13-20. Do tej pory w badaniach nad metodą tego jezuity z Wągrowca posługiwano się przypadkowymi wydaniami Wulgaty (różnymi od tych, z których tłumacz korzystał, a nawet współczesnymi), co prowadziło do błędnych wniosków na temat jego warsztatu. Niniejszy artykuł zawiera dokładnie te edycje, na których Wujek opierał swoją pracę. To doprowadziło do odkrycia, że noty marginalne umieszczane przez tłumacza przy tekstach nie były sporządzane przez niego, ale przepisywane z Wulgaty Lowańskiej.

EN

The article is devoted to the influence of the Louvain edition of the Vulgate on the workshop of Jakub Wujek, one of the most famous 16th-century translators of the Bible. This relationship is shown based on the example of the pericope concerning the promise of the primacy of St Peter from Matthew 16:13‒20. Until now, studies of the method of the Jesuit from Wągrowiec have availed themselves at random of various editions of the Vulgate (different from those used by the translator, including even modern translations), leading to erroneous conclusions about his workshop. The article comprises the exact editions on which Wujek based his work. This method enabled the discovery that the marginal notes added to the text by the translator were not compiled by him, but transcribed from the Louvain edition of the Vulgate.

12

Imiona, tytuły i deskrypcje określające Chrystusa w „Postylli Mniejszej” (1590) Jakuba Wujka i „Postylli” (1599) Mikołaja Daukszy

67%

Rutkovska K. , Jachimovič K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2022

|

tom 34

201-221

EN

The article analyzes the names, titles and descriptions of Christ in Jakub Wujek’s Postylla Minor (1590). Attention is paid to the types of names and the role they play in the process creating the text itself and its style. Also important is the role of the onomasticon in shaping the religious discourse of the epoch, the transitional stage between the Renaissance and the Baroque, which leads one to consider the assumptions of cultural onomastics. While analyzing the names of Christ in the text of the Polish preacher, an attempt is also made to trace the way they are translated into Lithuanian in Mikalojus Daukša’s Postylla (1599). The data for analysis come from the database constructed for the purpose of the study, embracing seventy sermons (the entire Postylla Minor, the 1590 edition) and the concordance of “Daukša’s Postylla” on the website seniejirastai.lt. Overall, 260 Polish and Lithuanian names have been analyzed. The description also takes into account the contexts of their use (150 manuscript pages).Based on an analysis of theonyms, two basic profiles have been distinguished of the central figure of Christ: Christ as a human and Christ as God, closely related to each other, with the former profile being the dominant one. Extensive names and descriptions in Wujek’s work draw attention to the person of Christ, increase the intellectual value of the text, and fill it with solemnity. The names perform a slightly different function in Daukša’s Lithuanian translation. Their translation is almost literal, but some regular changes can be noticed, such as reducing the length of the name, writing the titles in lower case, and omitting the adjectives that ennoble Christ. Therefore, a conclusion can be drawn about a slightly different stylistic role of names in Daukša’s work, which results in the text being less solemn and more colloquial. Further research on biblical anthroponymy in the translated work of the Lithuanian preacher may corroborate this conclusion or reveal new features of Daukša’s style and his translation strategies.

PL

Przedmiotem analizy są nazwy, tytuły i deskrypcje określające Chrystusa w Postylli Mniejszej (1590) Jakuba Wujka. Uwagą objęte zostały typy nazw oraz rola, jaką odgrywają one w procesie teksto- i stylotwórczym utworu. Ważny jest również udział onomastykonu w kształtowaniu dyskursu religijnego epoki z pogranicza renesansu i baroku, co kieruje prowadzone rozważania w stronę założeń onomastyki kulturowej. Analizując nazwania Chrystusa w tekście polskiego kaznodziei, podejmiemy też próbę prześledzenia sposobu tłumaczenia tych nazw w postylli Mikołaja Daukszy z 1599 roku. Podstawę materiałową do badań stanowi baza danych, sporządzona ręcznie przez autorki artykułu, wynikająca z analizy 70 kazań (cała Postylla Mniejsza, wydanie z 1590 roku) i konkordancja Postylli Daukszy w portalu seniejirastai.lt. Ogólnie analizie poddano 260 nazw w języku polskim i litewskim. Przy opisie uwzględniono też konteksty ich użycia (150 stron rękopisu).Na podstawie analizy teonimów wytypowano dwa podstawowe profile w obrazie tej centralnej w postylli postaci: Chrystusa jako człowieka i Chrystusa jako Boga, które są ściśle ze sobą powiązane; dominującym jest profil pierwszy. Występujące w postylli Wujka rozbudowane nazwy i deskrypcje zwracają uwagę na osobę Chrystusa, a jednocześnie podnoszą wartość intelektualną tekstu i napełniają go podniosłością. Nieco inną funkcję pełnią te nazwy w litewskim przekładzie Daukszy. Tłumaczenie ich jest prawie dosłowne, można jednak zauważyć niektóre regularne zmiany polegające na redukcji nazwy, zapisie tytułów małą literą, opuszczeniu przymiotników nobilitujących Chrystusa. Można więc sformułować wniosek o nieco innej stylistycznej roli imienia w postylli Daukszy, co przyczynia się do mniejszej podniosłości i większej potoczności tekstu. Dalsze badania nad antroponimią biblijną w przekładowym dziele litewskiego kaznodziei ten wniosek mogą pogłębić, jednocześnie ujawnić nowe cechy języka Daukszy, wynikające z przyjętej przez niego metody translacji.

13

Biblia Jakuba Wujka i Justusa Rabba. Postylla katolicka mniejsza z 1590 roku jako świadek tekstowy przekładu Nowego Testamentu sprzed pierwszej cenzury (1591–1592)

67%

Rubik T.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2023

|

tom 66

77-113

EN

The author argues in favour of the thesis that the specific features of Jakub Wujek’s 1593 translation of the New Testament (lack of literalism) result from the translator’s collaboration with the censor Justus Rabb between 1591 and 1592. In the article’s sections, the author describes, in turn, the method adopted in this study, the results of the analysis of the translation of the Evangelical pericopes in the different editions of Wujek’s Catholic Postil and the New Testament of 1593, and discusses the source material for the subject of the study (Jesuit correspondence).

PL

Autor argumentuje na rzecz tezy, że specyficzne cechy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka z 1593 r. (brak literalizmu) stanowią wynik współpracy tłumacza z Justusem Rabbem w latach 1591–1592. W kolejnych podrozdziałach autor opisuje metodę przyjętą w niniejszej pracy, przedstawia wyniki analizy przekładu perykop ewangelicznych w poszczególnych wydaniach Postylli katolickiej Wujka i Nowym Testamencie z 1593 r., a także omawia materiał źródłowy dotyczący przedmiotu badań (korespondencja jezuitów, biogramy z epoki).

14

Źródła dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Dz 2, 14–36

48%

Nicko-Stępień P.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2017

|

tom 61

PL

Celem artykułu jest wskazanie źródeł dla komentarza tekstowego Nowego Testamentu w tłumaczeniu Jakuba Wujka z 1593 r. Zagadnienie zostanie przedstawione na przykładzie Dz 2, 14–36. Jezuita w pracy translatorskiej posłużył się angielskim Nowym Testamentem z Rheims z 1582 r. i łacińskim komentarzem Roberta Bellarmina pt. Disputationes Christianae Fidei. Kwestia źródeł dla Nowego Testamentu w tłumaczeniu Wujka była do tej pory niemal zupełnie niezbadana albo rozpoznana błędnie. Tymczasem zestawienie komentarza Wujkowego z komentarzami z dzieła Bellarmina i Nowym Testamentem z Rheims doprowadziło do zaskakujących rezultatów: Jakub Wujek, jeden z najwybitniejszych tłumaczy biblijnych XVI w., najprawdopodobniej znał język angielski, a jego komentarz tekstowy do Nowego Testamentu z 1593 r. stanowi kompilację tekstów dwóch wyżej wymienionych dzieł. To oznacza, że jako komentator Wujek był w ogromnym stopniu odtwórczy i zależny od źródeł, i nie korzystał bezpośrednio z dzieł Ojców Kościoła, ale cytował ich fragmenty z gotowych już kompendiów. The purpose of the study is to indicate the sources for a textual commentary to the New Testament in Jakub Wujek’s translation of 1593. The problem is presented on the example of the Acts 2:14–36. The Jesuit in his translatory work used the English Rheims New Testament of 1582, and Robert Bellarmine’s Latin commentary entitled Disputationes Christianae Fidei. The question of sources for the New Testament in Jakub Wujek’s translation has been almost completely unexplored or explored incorrectly. A comparative analysis of Wujek’s commentary with that of Bellarmine’s and of the Rheims New Testament has led to surprising conclusions: that Jakub Wujek, one of the most outstanding Bible translators in the sixteenth century, probably knew English, and his textual commentary to the New Testament of 1593 is a compilation of the two abovementioned texts. This means that as a Bible commentator Wujek was imitative and dependent on secondary sources, as he did not use texts by Church Fathers, but relied on quotations from their writings he found in other compendia.

15

Starodruki jezuickie w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie

26%

Ścibor E.

Bibliotekarz Lubelski

|

2023

|

nr 66

7-24

EN

This article is devoted to Jesuit old prints stored in the special collection of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin. Old prints consist of Polish prints (from 1573–1773) and foreign prints (from 1574–1773) embossed in European letterpresses and Jesuit printing houses functioning on the territory of the First Polish Republic. The selected examples of Jesuit publishing production shed light on the notable contribution of the Society of Jesus to the development of Western civilisation in the modern era.

RU

Статья посвящена иезуитским старопечатным книгам, хранящимся в фондах Люблинской воеводской публичной библиотеки им. Иеронима Лопацинского. В общий обзор старопечатных книг включены «полоники» (1573–1773 гг.) и зарубежные издания (1574–1773 гг.), оттиснутые в европейских типографиях, а также иезуитских типографиях, функционирующих на территории Речи Посполитой. Избранные примеры издательской продукции иезуитов проливают свет на то, какое значительное влияние Общество Иисуса имело на развитие западной цивилизации в Новое время.

PL

Artykuł poświęcony jest starodrukom jezuickim przechowywanym w zbiorach specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Ogólny przegląd starodruków obejmuje polonika (z lat 1573–1773) i druki obce (z lat 1574–1773) wytłoczone w typografiach europejskich i drukarniach jezuickich funkcjonujących na terytorium I Rzeczypospolitej. Wybrane przykłady jezuickiej produkcji wydawniczej rzucają światło na znamienny udział Towarzystwa Jezusowego w rozwoju cywilizacji zachodniej w epoce nowożytnej.