Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Najczcigodniejszy mój łaskawco – czyli o czym do siebie pisali bibliograf Karol Estreicher i pisarz Józef Ignacy Kraszewski. Korespondencja z lat 1867–1886

100%

Kurek B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

|

2022

|

tom 2

|

nr 35

59-72

EN

Can correspondence from the 19th century have historical value? By specifying the thematic scope and quotations from letters exchanged between Józef Ignacy Kraszewski and Karol Estreicher for the years 1867–1886, I try to prove that this collection can be the subject of biographical, historical, bibliological and social communication research.

PL

Czy korespondencja z XIX wieku może mieć wartość historyczną? Poprzez określenie zakresu tematycznego oraz cytaty z listów wymienianych między Józefem Ignacym Kraszewskim a Karolem Estreicherem za lata 1867–1886 staram się udowodnić, że ta kolekcja może być przedmiotem badań biograficznych, historycznych, bibliologicznych i z zakresu komunikowania społecznego.

2

Uzurpacja Zbigniewa i rola rytuałów w Królewskich synach Józefa Ignacego Kraszewskiego i Kronice polskiej Galla Anonima

100%

Zawadzka M.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2017

|

tom 1(6)

75-90

EN

In the article, the author compares “Deeds of the Princes of the Poles” by Gallus Anonymus and “Królewscy synowie” by Józef Ignacy Kraszewski by presenting the conflicts among the princes of the Piast dynasty and their rituals. The relation between Bolesław Krzywousty and Zbigniew is shown in both works from a perspective of four rituals, previously studied by Zbigniew Dalewski in his book “Ritual and Politics: Writing the History of a Dynastic Conflict in Medieval Poland”: oath, entry-reception, submission-reconciliation and penance. The author demonstrates that in Kronika these rituals are shown as the performance acts, regulating the political and social reality, whereas in “Królewscy synowie” they help to create personalities of the characters and are used as “medievalistic decoration”.

3

Le lezioni sulla Divina Commedia di Józef Ignacy Kraszewski e gli inizi della dantistica polacca (1820-1870) 1.

94%

De Carlo A. F.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2020

|

nr 39

139-166

EN

The article analyses Józef Ignacy Kraszewski’s contribution to the development of Polish Dante studies – thanks to his lectures on Dante held in Krakow and Lviv in 1867 and later published under the title Studies on The Divine Comedy, 1869. The article presents other opinions of Dante scholars of the time and more or less critical reviews of the results of Kraszewski’s research.

4

Józef Ignacy Kraszewski wobec postępu cywilizacyjnego w Europie. Na marginesie relacji z podróży

94%

Czajkowska A.

Pamiętnik Literacki

|

2015

|

tom 106

|

nr 2

5-25

PL

Na rozumienie postępu przez Kraszewskiego składa się wiele elementów: wiedza w zakresie nauk przyrodniczych, jak też świadomość wynalazków technicznych, poparta profesjonalnymi badaniami w archiwach znajomość historii i procesów, które nią rządzą, obserwacja przemian gospodarczych, ekonomicznych oraz społecznych w realiach polskich i europejskich, a także doskonałe wykształcenie w dziedzinie historii sztuki i umiejętność określenia rozwoju poszczególnych stylów estetycznych. Stosunek Kraszewskiego do rozwijającej się w szybkim tempie cywilizacji europejskiej ewoluował. Pisarz stosował kategorie postępu do obserwacji realiów społecznych Wołynia, gdzie mieszkał, a także rodzącego się w Warszawie konsumpcyjnego stylu życia i obserwowanego na zachodzie Europy rozwoju gospodarczego, czego wyrazem są jego wspomnienia zatytułowane "Kartki z podróży". Zwraca w nich pisarz uwagę na dokonującą się unifikację stylu życia oraz zanik tożsamości narodowych. Pod powierzchnią egzystencji łatwiejszej, wygodniejszej i bardziej uporządkowanej niż na wschodzie kontynentu znajduje rysy, szpary, pęknięcia i znamiona przyszłej ruiny. Kraszewski, podobnie jak wcześniej oświeceniowi krytycy idei postępu, odrzuca pochwałę progresywizmu opartą na pozorach, szukając trwałych fundamentów etycznych w upostaciowanych przejawach współczesnego sobie życia gospodarczego oraz w budowlach i pomnikach dziejów narodów. Interesuje go postęp oparty na najlepszej śródziemnomorskiej tradycji, ale odbywający się z poszanowaniem dla poszczególnych, narodowych realizacji.

EN

Kraszewski’s understanding of progress is composed of many elements: knowledge of natural sciences, technical inventions awareness, supported by professional archive research in history and the processes that control it, observation of economical, industrial and social changes in Poland and in Europe, as well as perfect education in art history and the ability of defining the development of particular aesthetic styles. Kraszewski’s attitude to the quickly developing European civilisation evolved. He used the categories of progress to observe the social situation of Volhynia, where he lived, the arising in Warsaw consumerist lifestyle and the Western Europe economical development, the expressions of which are his memories entitled "Kartki z podróży" ("Notes from Travels"). In the collection Kraszewski highlights lifestyle unification and decline of national values. Under the cover of easier, more comfortable and more ordered than in the East existence, he finds scratches, cracks, bursts, and traits of future ruin. The novelist, as earlier the Enlightened critics of the idea of progress did, rejects the praise of progressivism based on appearances, and looks for solid ethical fundaments in the real manifestations of contemporary to him economical life, as well as in buildings and in monuments of national history. He is interested in the progress based on the best Mediterranean tradition which also respects individual and national realisations.

5

Dlaczego „Janusz Korczak”? Rodowód pseudonimu, tradycja rodzinna

94%

Wojnowska B.

Pamiętnik Literacki

|

2019

|

tom 110

|

nr 2

89-100

PL

Artykuł przedstawia związki – osobiste i rodzinne – Janusza Korczaka z postacią i twórczością Józefa Ignacego Kraszewskiego. Punktem wyjścia jest tu wybór pseudonimu, zaczerpniętego z tytułu jednej z powieści Kraszewskiego: "Historia o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie". Wbrew obiegowej opinii nie był to wybór przypadkowy. Wyrażał więź, jaka łączyła przyszłego pisarza z Kraszewskim. Miała w tym udział ideologia żydowskiego ruchu integracyjnego, której rzecznikami byli ojciec i stryj (Józef i Jakub Goldszmitowie, publicyści „Izraelity”), popierał ten ruch także Kraszewski. Do miejsc wspólnych w twórczości Kraszewskiego i Korczaka należała obrona podmiotowego charakteru emancypacji obejmującej lud, Żydów, dzieci.

EN

The article presents Janusz Korczak’s private and family connections with the figure and literary creativity of Józef Ignacy Kraszewski. The starting point here is the choice of the pseudonym adopted from one of Kraszewski’s novels entitled "Historia o Janaszu Korczaku i pięknej miecznikównie" ("Janasz Korczak and the Pretty Swordsweeperlady"). Contrary to the common opinion, the choice was not accidental as it marked the bonds that linked the future writer with Kraszewski. The ideology of Jewish integration movement the advocates of which were Korczak’s father and his paternal uncle (Józef and Jakub Goldszmit, journalists of “Izraelita”) further added to with ideology which was also supported by Kraszewski. Korczak and Kraszewski’s common places also include the defence of subjective character of emancipation encompassing the commonalty, the Jews, and children.

6

Miasto śmierci. Epizod z włoskiej kampanii Kraszewskiego

94%

Chlebowski P.

|

nr 1

27-41

PL

Artykuł dotyczy niewielkiego epizodu, związanego z podróżą do Włoch Józefa Ignacego Kraszewskiego, utrwalonego w „Kartkach z podróży 1858–1864”: chodzi o wizytę w Pompejach. Było to miejsce licznych podróży romantycznych, eksplorujących oblicza upadku cywilizacji, przemijania dorobku ludzkiego. Kraszewski nie krył w zapiskach, że na szlaku jego grand tour to właśnie Pompeje, obok zabytków pierwszych wieków chrześcijaństwa, stanowiły centralny punkt programu. Znamienne, że charakterystyczny dla twórcy Starej baśni typ epistemologicznego zachowania, cechujący się zachłannością, ustępuje tu miejsca gestom wyboru i świadomie głębokiej refleksji, która – paradoksalnie – w wielkim ludzkim cmentarzysku poszukuje śladów życia i dawnej świetności oraz aktywności twórczej.

EN

The article refers to a brief episode connected with Józef Ignacy Kraszewski’s trip to Italy contained in his “Kartki z podróży 1858–1864 (Notes from Travels 1858–1864),” namely to Pompeii. Pompeii was a place of numerous romantic travels which explored the faces of the fall of the civilisation and passing of human achievements. Kraszewski did not make it a secret that it was Pompeii, alongside to monuments of the first centuries of Christianity, that became the central point on the trace of his grand tour. Significant here is the fact that for Kraszewski this type of epistemological behaviour, marked by voracity, makes room for a gesture of choice and a consciously deep reflection which, paradoxically, in a great cemetery seeks for tracks of life and old splendour as well as active creation.

7

Wśród miejsc dzieciństwa i młodości Józefa Ignacego Kraszewskiego

94%

Prymak-Sawic A.

Bibliotekarz Lubelski

|

2012

|

nr 55

27-42

EN

The source material for this sketch are Józef Ignacy Kraszewski’s two-volume 'Images from life and journey'. This is an autobiographical and travel work, in which the Lublin’s themes of life and output of the author of 'An Ancient Tale' arose in a significant manner. In the Images from life and journey (1842) Kraszewski shows the readers around the „private” space. The young author tells one after another about the history of Biała, Kodeń, Romanów, Lublin, then Świsłocz, Pruzhany, Drohiczyn, Kobryn District, Dubno, and in the second volume - Vilnius. This choice is symbolic, and the author also weaves in the story about himself, therefore creating a guide to his homeland, but also composed intentionally, so that the history of places and the story of the author’s life become united.

RU

Первоисточником для данной статьи является двухтомная книга ‘Картины из жизни и путешествий’ Юзэфа Игнацы Крашевского. Книга сочетает черты автобиографии и путешествия. Факты из жизни автора Старого предания связанные с Люблином занимают в ней важное место. В ‘Картинах из жизни и путешествий’ Крашевски знакомит читателя со своим «личным» пространством. Молодой писатель рассказывает историю городов Бяла-Подляска, Кодень, Романув, Люблин, затем Свислоч, Пружана, Дрохичин, Дубно, историю кобрыньского староства, а во втором томе – Вильнюса. Подбор неслучайный. Историко-краеведческое повествование переплетается с рассказами писателя о себе. Тем способом Крашевски создает путеводитель по родным местам, в котором интенционально сливается в одно целое история мест и фактов из жизни писателя.

PL

Źródłem tego szkicu jest dwutomowe dzieło Józefa Ignacego Kraszewskiego pt. "Obrazy z życia i podróży". Jest to praca autobiograficzna i podróżnicza, w której wyraźnie zaznaczone są wątki związane z Lubelszczyzną. W "Obrazach z życia i podróży" (1842) Kraszewski oscyluje wokół „prywatnej” przestrzeni. Młody autor opowiada kolejno o historii Białej, Kodenia, Romanowa, Lublina, potem Świsłoczy, Prużany, Drohiczyna, powiatu kobryńskiego, Dubna, a w drugim tomie – o Wilnie. Ten wybór jest symboliczny, a autor wplata weń również historię o sobie, kreując przewodnik po swojej ojczyźnie, ale także umyślnie komponując go tak, aby historia miejsc i historia życia autora zjednoczyły się.

8

Witolorauda Józefa Ignacego Kraszewskiego w twórczości Stanisława Moniuszki

84%

Magdziak A.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

tom 44

|

nr 1

371-384

EN

The article presents an analysis of Stanisław Moniuszko’s artistic adaptation methods of Józef Ignacy Kraszewski’s Witolorauda in the mythological cantatas Milda, Nijoła, and Krumine, alongside an examination of the interplay between words and music in Moniuszko’s compositions inspired by Kraszewski’s epic. Drawing on correspondence and journalistic texts of both artists, the study explores their behind-the-scenes collaboration and Moniuszko’s artistic vision, particularly concerning the relationship between music and literature. The sources utilized in the article serve as a testament to the composer’s approach to setting great poetry to music, encompassing his programmatic declarations on this subject matter. Apart from elucidating specific rhetorical connection between sounds and words in the aforementioned works, the article analyzes how Moniuszko’s music reflected the “Lithuanianness” of Kraszewski’s literary fantasy, given Moniuszko’s own connection to the Vilnius Region. The conclusions derived from this analysis have the potential to delineate and enrich comprehension of the creative persona of Stanisław Moniuszko, while also exemplifying the manifestation of the interconnectedness of the arts during the era of Polish Romanticism.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie metod adaptacji artystycznej Witoldoraudy Józefa Ignacego Kraszewskiego przez Stanisława Moniuszkę w kantatach mitologicznych Milda, Nijoła i Krumine, a także opisowi związków słowa i muzyki w utworach Moniuszki inspirowanych tą epopeją Kraszewskiego. Na podstawie korespondencji oraz tekstów publicystycznych obydwu twórców omówione zostały kulisy ich współpracy, a także Moniuszkowska wizja sztuki (zwłaszcza muzyki i literatury oraz związków między nimi). Wykorzystane w badaniach źródła są świadectwem stosunku kompozytora do muzycznych opracowań wielkiej poezji, a nawet zawierają jego deklaracje programowe w tym zakresie. Prócz próby zobrazowania konkretnych, retorycznych związków dźwięków ze słowem w opisywanej parze dzieł artykuł zawiera analizę sposobu, w jaki „litewskość” literackiej fantazji Kraszewskiego została oddana w muzyce związanego z Wileńszczyzną Moniuszki. Wnioski płynące z analiz pozwoliły dookreślić i pogłębić rozumienie osobowości twórczej Stanisława Moniuszki. Są także są przykładem realizacji idei powinowactwa sztuk w okresie polskiego romantyzmu.

9

Powieść jako obraz, czyli realizm dwóch panów K.

84%

Mazurkiewicz F.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

tom 114

|

nr 2

87-97

PL

Artykuł jest próbą rekonstrukcji poglądów na temat pojęcia realizmu i jego semantycznej zawartości dwóch powieściopisarzy – Zygmunta Kaczkowskiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego. Ich rozumienie realizmu w omawianym okresie, czyli w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku, stanowi konglomerat różnych ujęć charakterystycznych nie tylko dla różnych rodzajów sztuki – gdyż mowa jest nie tylko o literaturze, ale też, a może przede wszystkim, o sztukach plastycznych – lecz także dla różnych dyskursów. W grę wchodzi tu bowiem zarazem ówczesny dyskurs krytycznoliteracki, jak i filozoficzny, ekonomiczny oraz polityczny. Ostatecznie realizm jawi się nie tylko jako odmiana przedstawienia literackiego, ale też jako postawa wobec świata, sztuki i polityki, zbliżona nieco do liberalizmu, sytuująca się między romantyzmem a naturalizmem.

EN

The paper attempts to reconstruct the views on realism and its semantic content formulated by two novelists, namely Zygmunt Kaczkowski and Józef Ignacy Kraszewski. Their understanding of the realism in the discussed period—1850s and 1860s—is a conglomerate of several approaches to the various kinds of art (as it tells not only about literature, but also, presumably, first and foremost, about fine arts), as well as of discourses. What counts here is both the then literary-critical discourse, and the philosophical, economical, as well as political one. Ultimately, realism is viewed not as a variety of a literary presentation, but also as an attitude towards the world, art, politics, associated with liberalism and situated between Romanticism and naturalism.

10

O „młodości przemienionej w rozpacz”. „Metamorfozy” Józefa Ignacego Kraszewskiego oraz „Zygmunt Ławicz i jego koledzy” Elizy Orzeszkowej

84%

Owczarz E.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2013

|

nr 3(6) cz.2

191-208

EN

Metamorfozy (Metamorphoses) by Józef Ignacy Kraszewski and Zygmunt Ławicz i jego koledzy (Zygmunt Ławicz and His Friends) by Eliza Orzeszkowa are treated here as two original works bearing the imprint of two separate creative personalities, although they are based on a similar creative idea and despite the fact that the structure of Orzeszkowa’s novel recalls Kraszewski’s artistic solutions. Both works are similar in content. Using similar metaphors, they attempt to portray metamorphoses in a group of young friends, which are to symbolize more than the passage of time and effects of biological and social laws − both are to express the experience of political bondage. They differ, however, in artistic solutions, which make Metamorphoses, a work based on a myth, a comforting story about the order of human existence; whereas in case of Orzeszkowa’s work they allow us to define it as a novel about dying out, a pessimistic diagnosis of social and political conditions.

11

O czym milczy syrena Kraszewskiego?

84%

Rudkowska M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2020

|

tom 38

|

nr 2

EN

The article is dedicated to a novel by Józef Ignacy Kraszewski, originally published under the title Syrena [The Mermaid] in the Warsaw paper Gazeta Codzienna [The Everyday Daily] in 1859, then as a book under the title Piękna pani [The Beautiful Lady] in Lviv in 1871. The novel was appraised negatively by literary critics, mainly due to the role played in it by a strong demonic female figure threatening the male world, which for the reviewers was difficult to accept. Taking into account the contexts of Kraszewski’s other novels (e.g. the novel Orbeka, 1867) which presented the image of the femme fatale and feminocentric mythological themes, the article proposes a reading of this work as an open, ambiguous, controversial text, and thus one creatively recorded in the history of the 19th-century literature and criticism. The mermaid’s silence mentioned in the title becomes a metaphor for what is not said directly in the novel and what is connected to the experience of femininity – an experience that is disturbing, difficult, painful – the metaphor also translating into the Polish collective experience.

PL

Artykuł dotyczy powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego, opublikowanej pierwotnie pod tytułem Syrena w warszawskiej „Gazecie Codziennej” z 1859 roku, a następnie w wersji książkowej pod tytułem Piękna pani we Lwowie w 1871 roku. Powieść została negatywnie oceniona przez krytykę literacką, co miało związek przede wszystkim z trudną do zaakceptowania przez recenzentów rolą, jaką odgrywała w powieści silna, demoniczna postać kobieca zagrażająca światu męskiemu. Biorąc pod uwagę konteksty innych powieści Kraszewskiego (np. powieść Orbeka, 1867), prezentujących wizerunek femme fatale oraz feminocentryczne wątki mitologiczne, w artykule przedstawiono propozycję lektury tego utworu jako dzieła otwartego, wieloznacznego, wywołującego kontrowersje, a tym samym twórczo zapisanego w historii literatury i krytyki XIX wieku. Tytułowe milczenie syreny staje się metaforą tego, co w powieści nie zostało wypowiedziane wprost, a co wiąże się z doświadczeniem kobiecości – niepokojącym, trudnym, bolesnym, przekładającą się również na polskie doświadczenie zbiorowe.

12

O potrzebie wydania korespondencji między Józefem Ignacym Kraszewskim a Władysławem Mickiewiczem

84%

Tylus P.

Pamiętnik Literacki

|

2024

|

tom 115

|

nr 2

155-166

PL

Przedmiotem artykułu jest korespondencja między Józefem Ignacym Kraszewskim a Władysławem Mickiewiczem, najstarszym synem Wieszcza, przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej w dwóch zbiorach: listy od Mickiewicza do Kraszewskiego zawarte są w rękopisie 6520, który wpłynął do biblioteki po śmierci autora „Starej baśni”, z kolei listy Kraszewskiego do Mickiewicza znajdują się w zbiorze Przyb. 101/65, którego pochodzenia nie udało się ustalić (prawdopodobnie pochodzą z Biblioteki Polskiej w Paryżu). Owa korespondencja, obejmująca lata 1859–1887, składa się z ponad 400 listów w języku polskim i francuskim. Dotąd nie została opublikowana i w środowisku naukowym niewiele o niej wiadomo (nawet nie jest wzmiankowana w literaturze przedmiotu), natomiast stanowi ona źródło niezwykle cennych informacji na temat życia oraz twórczości Kraszewskiego i Mickiewicza, jak również na temat polskiej emigracji.

EN

The subject of the paper is correspondence between Józef Ignacy Kraszewski and Władysław Mickiewicz (Adam Mickiewicz’s eldest son) treasured in the Jagiellonian Library in two collections. The first contains Mickiewicz’s letters to Kraszewski, labelled manuscript 6520, that came into the library after Kraszewski’s death, while the second one, Kraszewski’s letters to Mickiewicz, collection Przyb. 101/65, is of unknown origin (it most probably comes from the Polish Library in Paris). This collection of letters, written between 1859 and 1887, consists of 400 items in Polish and in French, has been unpublished to this day and little is known about it (it is unmentioned even in the subject literature), nevertheless it serves as a source of invaluable pieces of information on Kraszewski’s and Mickiewicz’s lives and works as well as on the Polish emigration.

13

Pająk. O wyobraźni twórczej Józefa Ignacego Kraszewskiego (wstęp do rozważań)

84%

Rudkowska M.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2015

|

nr 21: Sztuka tracenia, sztuka rezygnacji. Samoograniczenie i autocenzura

68-78

EN

The basis for this essay is the reconstruction of meaning of the spider’s metaphorical image. The spider in the 19th century has become a word-signal evoking the melancholic worldview. The early works of Józef Ignacy Kraszewski are interpreted here as a testimony to his fascination focused on German fantastic literature (including the prose of E.T.A. Hoffman ), in which this motif is also employed. The suggested interpretation of the lesser known works of "An Ancient Tale’"s author is an attempt at reconstructing the creative imagination of Kraszewski, in which the image of a spider in a web, as a symbol of a person drawing from within, are associated with the comfort the writer finds in the creative process while constantly struggling with the sorrow for the past and the feeling of loss.

14

Fizjonomiczne ślady w epoce pozytywizmu na przykładzie "Dziwadeł" J. I. Kraszewskiego

84%

Kozłowska A. A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2016

|

tom 34

|

nr 1

EN

The aim of the article is to present the idea of physiognomic theory in Polish literature in the 19th century. The history of physiognomy is briefly introduced. The article presents the most famous researchers if this field, for example, Giambattista della Porta and Johann Caspar Lavater. Many authors are linked to physiognomic theories. The paper shows Józef Ignacy Kraszewski as a writer fascinated by physiognomy. It focuses on his vividness of descriptions and his interest in people’s appearance and their surroundings. The article outlines the most important physiognomic descriptions from Dziwadła. It also depicts interpretations of portraits by means of physiognomic theories. The aim of article is to analyze the physiognomic signs in works by J. I. Kraszewski based on the examples from Dziwadła.

PL

Artykuł skupia się na zagadnieniu fizjonomiki w literaturze polskiej XIX wieku. Przedstawiono krótki zarys historii fizjonomiki. Zaprezentowano najważniejszych badaczy tej dziedziny, m.in. Giambattistę Della Portę i Johanna Caspara Lavatera. Następnie ukazano powiązania pisarzy z fizjonomiką.Przedstawiono sylwetkę Józefa Ignacego Kraszewskiego jako fizjonomisty. Zwrócono uwagę na plastykę jego opisów oraz zainteresowania fizjonomią człowieka i jego otoczenia. Następnie odnaleziono najważniejsze ślady fizjonomiczne w powieści Dziwadła. Przedstawiono także ich interpretację za pomocą teorii fizjonomicznych. Artykuł ma na celu ukazanie istotnych rysów fizjonomicznych w twórczości Kraszewskiego na przykładzie powieści Dziwadła.

15

„Korespondencje konstantynopolitańskie” Józefa Ignacego Kraszewskiego

84%

Jaglarz M.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2018

|

tom 68

71-80

PL

The manuscript collections of the Jagiellonian Library contain a part of correspondence between the renowned Polish novelist and publisher Józef Ignacy Kraszewski and Stanisław Chlebowski, a Polish painter living in Turkey. It includes 25 letters from Chlebowski to Kraszewski from 1852–1879 (call numbers: rkps 6462, 6491, 8917) and 13 letters from Kraszewski to Chlebowski from 1863–1879 (call number: 11672). One of the topics addressed in the letters is Chlebowski’s agency in finding an informer who would send to Paris confidential reports – “correspondances” in French – on current political and military events in Turkey. Chlebowski actually found such an informer – [Victor] Marie de Launaya, whose original letter is also in the Jagiellonian Library (call number: rkps 6491).

16

Józefa Ignacego Kraszewskiego krytyczny ogląd Literatury w Wilnie w początku XIX wieku

84%

Kowal J.

Rocznik Lituanistyczny

|

2018

|

tom 4

PL

Artykuł poświęcony jest omówieniu jednego z pierwszych krytycznych tekstów autorstwa Józefa Ignacego Kraszewskiego, pt. Literatura w Wilnie w początku XIX wieku. Stanowi on fragment Pamiętników ogłaszanych przez bardzo jeszcze podówczas młodego, bo zaledwie 25-letniego, przyszłego powieściopisarza na łamach „Tygodnika Petersburskiego” w 1837 r. Biorąc pod uwagę wiek autora, w prezentowanej wypowiedzi uderza przede wszystkim dojrzałość oraz bezkompromisowość formułowanych ocen i opinii. Tylko bowiem taki rodzaj krytyki miał w przekonaniu Kraszewskiego rację bytu. The article presents one of the first critical texts by Józef Ignacy Kraszewski entitled Literature in Vilnius at the beginning of the 19th century (Literatura w Wilnie w początku XIX wieku). The text is a part of Memoires which were being published in the Petersburg weekly Tygodnik Petersburski in 1837 by the very young at that time (twenty-five-year-old) future writer. Bearing in mind the young age of the author, what is amazing in this work is his maturity but also the intransigence of his assessments and opinions, for he was sure that these features of literary criticism were its raison d’être.

17

Kraszewski w edycji. Zakres i granice działań modernizacyjnych –postulaty

84%

Jarosz B.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

tom 65

|

nr 6: Językoznawstwo

111-131

PL

Celem artykułu jest opis działań modernizacyjnych, jakich – zdaniem autorki – może dokonywać edytor, opracowując prace Józefa Ignacego Kraszewskiego. W tekście opisano, które notacje można modyfikować, bowiem zmiana nie powoduje eliminacji cech idiostylu i idiolektu pisarza (np. zastąpienie litery małej wielką, pisowni rozdzielnej łączną czy poprawa interpunkcji), a które należy jednak pozostawić bez ingerencji (delimitacja tekstu, leksyka, fleksja, ortografia odzwierciedlająca rzeczywisty sposób artykulacji).

EN

The aim of the article is to describe the modernization activities which, according to the author, can be made by the editor, while working on the texts of Józef Ignacy Kraszewski. The article shows which notations can be modified, as the change does not eliminate the idiostyle and idiolect of the writer (features such as replacing small letters by capital letters, replacing separable spelling by combined spelling or improved punctuation), and which should be left without interference (delimitation of text, lexis, inflection and spelling reflecting the actual articulation).

18

Fotel Kraszewskiego

84%

Rudkowska M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2015

|

nr 5(8)

253-269

EN

The title “Kraszewski’s Armchair” refers to the name of the rock located in the ravine of the river Teteriv commemorating the writer’s stay in Zhytomyr, where Józef Ignacy Kraszewski would spend long hours seeking inspiration for literary and artistic work as well as rest. This thread serves as a starting point to reflect on the meanings offered by the theme of the river in abundant works of the writer: from the first poetic (Dumanie nad Horyniem, Szatan i kobieta) and prosaic attempts (Życie sieroty and other), through novels from the periods of Vilnius and Zhytomyr and theoretical works (on the landscape), and travel writings, to the notes created at the end of life. The core of reviewing some of the problems related to the forms of the writer’s literary imagination as well as world perception and feeling is the theme of metamorphoses and passing directly combined with the element of the river.

19

Tradurre Dante in polacco. Alcune riflessioni sulla resa dell’allotropia dantesca nelle traduzioni polacche del XIX secolo

84%

De Carlo A. F.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2021

|

nr 2

246-264

PL

Największa trudność w tłumaczeniu Boskiej Komedii Dantego na inny język polega z pewnością na tym, by jak najlepiej oddać bogactwo rejestrów i wariantów diatopicznych, diastratycznych i diafazowych obecnych w poemacie. Język, którym posługuje się Dante, wyraża różne tony języka potocznego, wykorzystując również różne języki, style i gatunki literackie, które również bardzo się od siebie różnią. Odmienne składowe wyeksponowane zarówno na poziomie fonomorfologicznym, jak i leksykalnym często osadzają się w alotropach, głosach, które choć mają to samo pochodzenie i zachowują to samo znaczenie, są jednak formalnie zróżnicowane. Obfitość alotropów jest bowiem bardzo ważnym przywilejem języka Komedii. Artykuł, skupiając się w szczególności na zjawisku alotropii w oryginale włoskim, analizuje i porównuje rozwiązania oferowane przez XIX‑wiecznych tłumaczy: w szczególności Juliana Korsaka, Antoniego Stanisławskiego, Edwarda Porębowicza oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego i jego niepublikowanego przekładu.

EN

The greatest difficulty in translating Dante Alighieri’s Divine Comedy into another language certainly consists in rendering as much as possible the richness of diatopic, diastratic and diaphasic registers and linguistic variants present in the poem. The language used by Dante expresses the various tones of the vernacular, also making use of various idioms, styles and literary genres that are also very different from each other. The different components brought to light both on a phonomorphological and lexical level often settle into linguistic allotropes, voices which, while going back to the same origin and retaining the same meaning, are formally differentiated. The abundance of allotropes is in fact a very important prerogative of the language of the Comedy. The article, focusing in particular on the phenomenon of allotropy in the original Italian, analyzes and compares the solutions provided by nineteenth‑century translators: in particular, Julian Korsak, Antoni Stanisławski, Edward Porębowicz, and the unpublished translation by Józef Ignacy Kraszewski.

20

Przybłęda. Swój jako obcy w pismach Józefa Ignacego Kraszewskiego (po roku 1863)

83%

Lul M.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2017

|

tom 11

EN

In Kraszewski’s times the term ”vagrant” becomes a stigmatizing label. It denotes the Poles who return to politically-oppressed Poland, only to suffer exclusion by their fellow countrymen, who see them as suspicious revolutionists. The writer demonstrates the intersection of Polish and foreign culture from his own position of loner and emigrant in Dresden while the country faces at the time the imminent prospect of territorial fragmentation. The article attempts to interpret the intricate mechanism of changes in Polish mentality and culture which Kraszewski identified as resulting from territorial partitioning of Poland.