Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zatrzymani w stylu. O książkach wspomnieniowych Czesława Zgorzelskiego i Ireny Sławińskiej

100%

Fitas A.

Pamiętnik Literacki

|

2014

|

tom 105

|

nr 4

169-179

PL

Przedmiotem artykułu są dwie książki autobiograficzne wybitnych literaturoznawców: "Przywołane z pamięci" Czesława Zgorzelskiego oraz "Szlakami moich wód…" Ireny Sławińskiej. Wyróżniają się one na tle pamiętnikarstwa polskich badaczy literatury, ponieważ, z jednej strony, opisują losy bohaterów bardzo do siebie podobne, z drugiej, w samej formie wypowiedzi kreują sugestywne i odmienne ich wizerunki. Fitas pokazuje, analizując po kolei kompozycję, styl i język książek, że to, co napisali Zgorzelski i Sławińska, to nie tylko faktograficzne opowieści o własnym życiu, ale zarazem utwory literackie. "Przywołane z pamięci" w stylu klasycznego i z pietyzmem uporządkowanego pamiętnika ocala postać rzetelnego historyka literatury, autora drobiazgowych analiz i edytora, "Szlakami moich wód…" w eseistycznym stylu wspominania portretuje jedną z najbardziej błyskotliwych znawczyń dramatu i interpretatorek poezji.

EN

Two autobiographical books by distinguished literary scholars, Czesław Zgorzelski’s "Przywołane z pamięci" ("Recalled from Memory") and Irena Sławińska’s "Szlakami moich wód…" ("Tracking My Waters...") are made the subject of the article. The books stand out in comparison to memoirism by Polish literary researchers as, on the one hand, they present quite similar fortunes of characters, and, on the other hand, in the form of expression the writers create suggestive and dissimilar images of figures. Analysing the composition, style, and language of the books, Fitas shows that what the authors delivered are not only a fact-collecting accounts of life but also literary pieces. "Recalled from Memory" in a classical style and ordered with reverence memoir saves the figure of a conscientious literary historian, the author of meticulous analyses and editor, while "Tracking My Waters..." in an essayistic style portrays one of the most brilliant drama experts and poetry interpreters.

2

Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego: O niedrukowanej pracy Ireny Sławińskiej

100%

Kaczmarek W.

|

tom 70

|

nr 1(277)

113-129

EN

This article presents an unpublished text by Irena Sławińska: Dramat imaginacyjny Stanisława Wyspiańskiego [Stanisław Wyspiański’s Drama of Imagination], probably dating from 1938. It discusses Sławińska’s possible sources of inspiration and her most important research steps in reconstructing the imaginative poetics of Wyspiański’s dramas (Protesilas i Laodamia, Legion, Wesele [The Wedding], Noc listopadowa [November Night], Wyzwolenie [Liberation], Akropolis, Sędziowie [The Judges]). Based on an analysis of Wyspiański’s concept of space, character construction, dialogue, and the function of the choruses and stage directions, Sławińska argues that a constitutive feature of his poetics of imagination was the principle of blurring the border between the world of vision and the real world by interlinking them structurally, while at the same time emphasizing their fundamental separateness. Sławińska also reassesses the chronology of the formation of Wyspiański’s vision of new theater, proposing that it should be dated from 1895. The article indicates the elements of the unpublished text that today may serve as an inspiration for further research on Wyspiański’s work.

3

Profesor Irena Sławińska (1913–2004)

89%

Styk M. B.

|

tom 54

|

nr 1/2

271-281

EN

A memoir about Professor Irena Sławińska (1913-2004), a scholar of drama and theater affiliated with the Catholic University of Lublin for several decades. The author presents Sławińska's curriculum vitae and briefly outlines the academic and artistic experiences that shaped her in Vilnius (until 1945), Toruń (1945–1949), Warsaw (1949–1950), and Lublin (1950–2004). She lists the scholar's numerous areas of dramatological and theatrical research, the functions she held in Polish and foreign academic societies and institutions, and discusses her cooperation with foreign universities. She also comments on Sławińska's translating and artistic activities. She describes a profile of the school of theater studies created by the scholar in Lublin and enumerates her students who developed the currents of research she initiated or carried out artistic and publishing activities.

PL

Wspomnienie o profesor Irenie Sławińskiej (1913–2004), badaczce dramatu i teatru związanej przez kilka dekad z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Autorka przedstawia życiorys Sławińskiej i zwięźle charakteryzuje doświadczenia naukowe i artystyczne, którą ją kształtowały w Wilnie (do 1945), Toruniu (1945–1949), Warszawie (1949–1950) i Lublinie (1950–2004). Wymienia liczne obszary badań dramatologicznych i teatrologicznych uczonej, funkcje pełnione przez nią w polskich i zagranicznych towarzystwach i instytucjach naukowych, omawia jej współpracę z uczelniami zagranicznymi. Komentuje także translatorską i artystyczną działalność Sławińskiej. Charakteryzuje profil szkoły teatrologicznej stworzonej przez badaczkę w Lublinie i wylicza jej uczniów, którzy rozwijali zapoczątkowane przez nią nurty badań lub prowadzili działalność artystyczną i wydawniczą.

4

Dramat imaginacyjny Wyspiańskiego: O niedrukowanej pracy Ireny Sławińskiej

89%

Kaczmarek W.

|

nr 1

113-129

EN

This article presents an unpublished text by Irena Sławińska: Dramat imaginacyjny Stanisława Wyspiańskiego [Stanisław Wyspiański’s Drama of Imagination], probably dating from 1938. It discusses Sławińska’s possible sources of inspiration and her most important research steps in reconstructing the imaginative poetics of Wyspiański’s dramas (Protesilas i Laodamia, Legion, Wesele [The Wedding], Noc listopadowa [November Night], Wyzwolenie [Liberation], Akropolis, Sędziowie [The Judges]). Based on an analysis of Wyspiański’s concept of space, character construction, dialogue, and the function of the choruses and stage directions, Sławińska argues that a constitutive feature of his poetics of imagination was the principle of blurring the border between the world of vision and the real world by interlinking them structurally, while at the same time emphasizing their fundamental separateness. Sławińska also reassesses the chronology of the formation of Wyspiański’s vision of new theater, proposing that it should be dated from 1895. The article indicates the elements of the unpublished text that today may serve as an inspiration for further research on Wyspiański’s work.

PL

Artykuł prezentuje nieopublikowany tekst Ireny Sławińskiej Dramat imaginacyjny Stanisława Wyspiańskiego, pochodzący prawdopodobnie z roku 1938. Przywołane zostały możliwe źródła inspiracji oraz najważniejsze kroki badawcze, jakie wykonała Sławińska, rekonstruując imaginacyjną poetykę dramatów Wyspiańskiego (Protesilas i Laodamia, Legion, Wesele, Noc listopadowa, Wyzwolenie, Akropolis, Sędziowie). Jej analiza objęła koncepcję przestrzeni, konstrukcję postaci, dialogi, funkcję chórów i didaskaliów, by pokazać, że cechą konstytutywną poetyki imaginacyjnej Wyspiańskiego jest zasada zacierania granicy między światem wizyjnym i realnym poprzez ich strukturalne powiązanie, przy jednoczesnym podkreślaniu ich zasadniczej odrębności. Sławińska przesunęła też moment ukształtowania się wizji nowego teatru Wyspiańskiego na rok 1895. W artykule zasygnalizowano, które wątki jej niepublikowanego tekstu mogą stanowić dziś inspirację dla dalszych badań nad twórczością Wyspiańskiego.

5

Cenzuralne perypetie rozprawy O komediach Norwida Ireny Sławińskiej

89%

Budrowska K.

|

tom 41

221-238

EN

On the basis of widely unknown archival sources, this article reconstructs the editorial and censorial history of Irena Sławińska’s would-be habilitation dissertation O komediach Norwida [On Norwid’s Comedies]. It has been established that the researcher completed the dissertation at the end of 1951, and throughout 1952 and the beginning of the following year she made efforts to publish it, in parallel with her efforts to obtain a habilitation degree. The dissertation was withheld at the Lublin branch of the censorship office, only to be finally allowed to be printed after the intervention of Professor Andrzej Wojtkowski – a member of the Parliament of the Polish People’s Republic and at the same time an employee of the Catholic University of Lublin. The reason for the stalling of the book’s publication, as the article states, may have been the authorities’ dislike of the author, the unfavourable timing of the book’s submission for publication, the Catholic publishing house, but also the subject addressed in the book. O komediach Norwida is the only publication by Sławińska published in 1953, which may indicate the existence of a censorship “mark” attached to her name during the Stalinist years.

PL

W artykule, na podstawie nieznanych szerzej źródeł archiwalnych, zrekonstruowane został dzieje edytorskie i cenzuralne niedoszłej rozprawy habilitacyjnej Ireny Sławińskiej O komediach Norwida. Ustalono, że ukończyła ją badaczka w końcu 1951 roku, by przez cały rok 1952 i początek kolejnego zabiegać o jej wydanie, równolegle czyniąc starania o uzyskanie habilitacji. Rozprawę przetrzymano w lubelskim oddziale urzędu cenzury, by ostatecznie, dzięki interwencji profesora Andrzeja Wojtkowskiego – posła na Sejm PRL, a jednocześnie pracownika Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – udzielić zgody na druk. Przyczyną przetrzymania pracy, jak stwierdzono w artykule, mogła być zarówno niechętnie widziana przez władze autorka, niekorzystny czas zgłoszenia książki do druku, katolickie wydawnictwo, jak i podjęta tematyka. O komediach Norwida to jedyna opublikowana w 1953 roku publikacja Sławińskiej, co wskazywać może na istnienie ciążącego nad nią w latach stalinowskich cenzorskiego „zapisu”.