Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sprawa polska w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” we wrześniu i październiku 1939 r.

100%

Grott W.

|

nr 1

73-90

PL

Równolegle z podbojem Polski doszło do załamania istniejącego systemu informacyjnego na ziemiach II Rzeczypospolitej. Niemiecki okupant zezwolił na istnienie polskojęzycznych gazet niemal wyłącznie w centrum i na południu kraju - obszarze nazwanym z końcem października Generalnym Gubernatorstwem dla okupowanych ziem polskich. W okresie przejściowym, tj. we wrześniu i październiku 1939 r., ukazywała się prasa w języku polskim niewpisująca się w pełni w tryb machiny niemieckiej propagandy. Jedną z takich gazet był „Ilustrowany Kurier Codzienny”, którego kontynuację zarządzili Niemcy. Na łamach pisma informowano m.in. o bieżących wydarzeniach związanych ze sprawą polską.

2

Cossacks in the service of the Third Reich

84%

Szymanowicz A.

|

tom 52

|

nr 1(195)

87-102

PL

Początki kozaczyzny sięgają najprawdopodobniej XV i XVI wieku. Kozacy pojawili się zarówno na południowo-wschodnich terenach podległych władzy Rzeczypospolitej, jak i południowo-zachodnich Moskwy. Odegrali niebagatelną rolę w historii naszego kraju, walcząc wspólnie z wojskiem koronnym i litewskim w wojnach przeciwko Tatarom, Turkom, Moskwie i Szwedom. Wywoływali jednak również powstania, które poważnie osłabiały Rzeczpospolitą. W XVI wieku uformowała się również organizacja wojsk kozackich na służbie władców Moskwy, wykorzystywana do podbojów prowadzonych przez to państwo. Kozacy tłumili również powstania i bunty skierowane przeciwko władzy carskiej. W trakcie wojny domowej w Rosji znaczna część z nich opowiedziała się po stronie białych. Po opanowaniu terenów kozackich przez bolszewików nastąpiły represje porównywane przez Lenina do ludobójstwa w Wandei z okresu rewolucji francuskiej. Prześladowania miały tam również miejsce w okresie kolektywizacji i wielkiego terroru. Wielu Kozaków udało się na emigrację. Część z nich na terytorium Niemiec, gdzie w późniejszym okresie rozpoczęli współpracę z nazistami, zwłaszcza po agresji III Rzeszy na ZSRS. Po zajmowaniu terenów kozackich władze niemieckie tworzyły lokalne struktury kozackiego samorządu. Zaczęły również powstawać pierwsze formacje kozackie walczące po stronie Wehrmachtu. W trakcie wojny w niemieckich mundurach na terenach ZSRS, okupowanej Polski, Jugosławii i w północnych Włoszech walczyło kilkadziesiąt tysięcy Kozaków. Byli wykorzystywani przede wszystkim do prowadzenia działań przeciwpartyzanckich. Pod koniec wojny Kozacy starali się uniknąć niewoli sowieckiej i poddawać wojskom zachodnich aliantów. Jednak na wskutek porozumienia brytyjsko-sowieckiego byli oni przekazywani władzom sowieckim, co skazywało ich na tragiczny los.

EN

The origins of Cossacs probably date back to the 15th and 16th centuries. Cossacks appeared both in the south-eastern areas under the authority of the Commonwealth and in the south-west of Moscow. They played a significant role in the history of our country, fighting together with the Crown and Lithuanian armies in the wars against the Tatars, Turks, Moscow and Sweden. However, they also caused uprisings which seriously weakened the Commonwealth. In the 16th century, Cossack troops in the service of the rulers of Moscow were formed, used for conquests made by this country. Cossacks also suppressed uprisings and rebellions against tsarist authorities. During the civil war in Russia, a significant part of them sympathized with the Whites. After the Bolshevik occupation of the Cossack territories, there was repression compared by Lenin to the Vendée genocide during the French Revolution. Persecution also took place there during the collectivization and the Great Terror. Many Cossacks emigrated. Some of them in Germany, where they later began cooperation with the Nazis, especially after the Third Reich’s aggression against the USSR. After occupying the Cossack territories, the German authorities created local Cossack self-government structures. The first Cossack formations fighting on the Wehrmacht side also began to appear. During the war, tens of thousands of Cossacks who fought in German uniforms in the USSR, occupied Poland, Yugoslavia and northern Italy. They were used primarily to conduct anti-partisan activities. At the end of the war, the Cossacks tried to avoid Soviet captivity and surrender to the Western Allies’ troops. However, as a result of the British-Soviet agreement, they were handed over to the Soviet authorities, which condemned them to a tragic fate.

3

Organizacja Todta - powstanie, rozwój i zakres działalności w latach 1938-1940

84%

Kwieciński W.

|

nr 2

501-517

PL

Organizacja Todta była zmilitaryzowaną strukturą budowlaną o ogromnym znaczeniu dla potencjału zbrojeniowego III Rzeszy. Poruszona w niniejszym tekście problematyka pozostaje na marginesie zainteresowań rodzimej historiografii, wobec czego podstawowym celem artykułu jest uzupełnienie tej luki badawczej. Ze względu na szeroki i wielopłaszczyznowy zakres zagadnienia autor zdecydował się na prezentację OT w pierwszej fazie jej funkcjonowania, od genezy związanej z programem budowy autostrad do zaangażowania podczas kampanii francuskiej 1940 r. Jest to okres obejmujący fazę formatywną oraz restrukturyzację organizacji w warunkach konfliktu wojennego. OT we wskazanych ramach czasowych przeszła istotne zmiany strukturalne, stając się nie tylko sprawną organizacja budowlaną, ale także nieodłącznym elementem wsparcia jednostek saperów i gwarantem sprawnej logistyki Wehrmachtu.

4

Instrumentalizacja piłki nożnej w państwie totalitarnym na przykładzie Trzeciej Rzeszy

84%

Wyskok M.

|

tom 15

|

nr 3

PL

Wzrost znaczenia sportu na początku XX wieku spowodował, że naziści – tworząc Trzecią Rzeszę – szczególną uwagę zwrócili na tę dziedzinę aktywności człowieka. Piłka nożna, jako jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportowych, stała się ważnym instrumentem w budowaniu totalitarnego państwa. Przejęcie zwierzchnictwa nad piłką nożną umożliwiło władzom Trzeciej Rzeszy przede wszystkim kontrolę znacznej części społeczeństwa. Piłka nożna stała się też ważnym i wielofunkcyjnym narzędziem propagandy. Służyła nazistom do budowania pożądanych relacji z innymi państwami i pokojowego wizerunku swojego państwa, a przede wszystkim do demonstrowania rzekomej wyższości narodu niemieckiego nad innymi. Ponadto piłkarskie rozgrywki były doskonałym sposobem rozpowszechniania i wzbudzania w narodzie niemieckim poczucia tożsamości z symboliką nazistowską. Piłka nożna była także narzędziem realizacji specyficznie pojmowanych celów wychowawczych Trzeciej Rzeszy.

EN

The growing importance of sport in the early twentieth century caused that the Nazis paid special attention to this area of human activity. Football, as one of the most popular sports became an important instrument in building this totalitarian state. Take over control of the football made possible to the Third Reich a control of large part of society. Football became also an important and multifunctional tool of propaganda. It served the Nazis to build desired relations with other countries, to the peaceful image of their country and to demonstrate the ostensible superiority of the German nation over others. In addition, football game was a great way to disseminate and generate in the German people a sense of identity with Nazi symbols. Football was also a tool to achieve educational objectives of the Third Reich.

5

Wizyta Hitlera w Szczecinie z okazji pomorskiego zjazdu partii nazistowskiej w dniu 12 czerwca 1938 roku (w świetle regionalnego organu prasowego NSDAP)

84%

Wichert W.

|

2014

|

nr 4

125-160

EN

The Prussian province of Pomerania (German: Provinz Pommern) was one of the bastions of the Nazi (National Socialist) movement. A fter J anuary 3 0th, 1933 w hen Hitler assumed power in Germany, the Nazi authorities from Szczecin (German: Stettin), capital of the Province, headed by Gauleiter Wilhelm Karpenstein, and later by Franz Schwede-Coburg, began introducing the new order based on terror and ‘standardisation’ of the social life. In order to testify to the unity of the German nation, the authorities held numerous mass rallies, where the region’s NSDAP leaders gave speeches, which were broadcast; they also staged marches with torches of the party organisations and of the SA (Sturmabteilung, English: Storm Detachment or Assault Division, or Brownshirts). Yet the most important propagandist event was Hitler’s visit to Szczecin on June 12th, 1938 on the occasion of the Congress of the Pomeranian NSDAP (German: Gautreffen Pommern). Führer’s visit has some implications even today, as many inhabitants of Szczecin believe that Hitler is still an Honorary Citizen of Szczecin. The title was conferred to him as early as April 4th, 1933, but Hitler collected the title during his visit to Szczecin five years later. Hitler’s stay in Szczecin was to elevate the status of the Pomeranian Province on the political and economic map of the Third Reich, and the status of the policy of the local authorities who promoted the image of Pomerania as a ‘bastion of the German character’, a ‘borderline province’ and the eastern granary of the Reich. The objective of the article has been to analyse Führer’s visit to Szczecin, its genesis and its political significance for the city and the province, based on the most important Szczecin’s periodical during the period of the Third Reich, “Pommersche Zeitung”. The visit was a wonderful occasion for the periodical’s agitators to blatantly disseminate the cult of Hitler in a spirit of National Socialism, which led to political indoctrination of the local Germans who were taught to be ready to sacrifice everything and to be thoughtlessly faithful to Hitler.

6

National Democracy and Nazism. The Asymmetry of Relations

84%

Stachowiak P.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2024

|

nr 1

193-209

PL

Problem relacji między polskim nacjonalizmem a faszyzmem i narodowym socjalizmem jest tematem licznych publikacji, szczególnie w polskiej literaturze naukowej. Występuje w tej kwestii zjawisko swoistej asymetrii. Zarówno w okresie międzywojennym, jak również współcześnie, jest to przedmiot refleksji raczej po stronie polskiej niż niemieckiej. Autor tekstu poszukuje odpowiedzi na pytanie o przyczyny tej asymetrii. Niemieckie zainteresowanie polskim nacjonalizmem było w latach trzydziestych niewielkie. Więcej miejsca i uwagi poświęcały mu jedynie czasopisma i wydawnictwa zajmujące się szczególnie problematyką wschodnioeuropejską. Niemal całkowicie pomijały oficjalne źródła NSDAP. Refleksja nad kształtem i ewolucją obozu narodowego w Polsce skupiona była na kilku zaledwie motywach i była domeną kilku autorów, których nazwiska przewijają się przez łamy rozmaitych czasopism. Hipotetycznym wytłumaczeniem tego zjawiska może być zauważenie w Niemczech podstawowych sprzeczności, jakie dzieliły ówcześnie polską i niemiecką formę nacjonalizmu: kwestii braku w Polsce biologiczno-rasowego wymiaru ideologii narodowej oraz jej silnego powiązania z katolicyzmem. Praktyczna nieobecność polskiego ruchu narodowego w niemieckiej refleksji lat trzydziestych mogła być zapewne spowodowana również doktrynalnymi, rasistowskimi założeniami narodowego socjalizmu.

EN

The relationship between Polish nationalism and fascism and National Socialism has been the subject of numerous publications, especially those that are part of the Polish scientific literature. There is a peculiar asymmetry embedded in this relationship. During the interwar period and nowadays, this subject has been reflected on rather on the Polish side rather than the German side. The author attempts to answer a question about reasons for this asymmetry. In the 1930s, German interest in Polish nationalism was limited. Publications dealing specifically with Eastern European issues were the only to designate more space and attention to the topic. The publications, however, almost completely ignored official NSDAP sources. The shape and evolution of the national camp in Poland focused on a few issues only and it was a domain of a few authors whose names appear in various periodicals. In Germany, a hypothetical explanation for this phenomenon is based on fundamental contradictions that divided the Polish and German forms of nationalism at the time, namely the absence of the biological-racial dimension in the Polish national ideology and its strong connection with Catholicism. The practical absence of the Polish national movement in German articles of the 1930s might be attributed to the doctrine and racist objectives of National Socialism.

7

Wpływ ustawodawstwa Trzeciej Rzeszy na polskie projekty ustaw eugenicznych (1933-1939)

67%

Jędrysiak M.

|

tom 20

|

nr 1

53-80

EN

The matter of development of the eugenic movement has already been described in Polish science. A lot has been written regarding both the law of the Third Reich, as well as the history of the Polish eugenic movement. However, the Polish project of eugenic laws have never been thoroughly analyzed from the legal point of view, despite this topic being an object to commentaries in the Interwar period. Up to this point no one attempted to analyze how strongly did the Nazi eugenic concepts influenced the Polish projects of eugenic laws. According to some authors such inspirations are easily noticeable. Thus the thesis that the German law strongly influenced the Polish projects shall be subjected to a critical analysis. The goal of the paper is to compare the German eugenic law with Polish concepts on that matter, especially projects made by Leon Wernic. Due to the use of the comparative legal analysis in the historical perspective, it was possible to indicate the similarities and dissimilarities between the Polish projects and the Nazi laws: Law for the Prevention of Hereditary and diseases of offspring; the Nuremberg Laws; the Law for the Protection of the Health of the German People. The Polish drafts include the Preventive Eugenics Act published in 1934, the drafts of four eugenics laws published in 1935; project of the law: ,,On the inhibition of reproduction of dysgenic individuals" created by Wernic; draft of the law ,,On the inhibition of undesirable reproduction" made by Witold Łuniewski and ,,Eugenics Laws" prepared by Bohdan Ostromecki. The so-called "Eugenics Act" of 1938 has also been analyzed. The paper indicates that although Wernic explicitly pointed out his inspiration by German and Italian legislation, his concepts as well as concepts of other Polish eugenicists are original. Similarities with German legislation can be seen for example in the procedure of sterilization or a certain concordance of the catalog of diseases which qualified for sterilization. The Polish proposals, however, were not identical with the Nazi proposals. Neither were they racist or anti-Jewish in content. Moreover, the role of so-called positive eugenics was more strongly emphasized in Poland than in Germany.

PL

W polskim dyskursie naukowym temat rozwoju ruchu eugenicznego został już wielokrotnie poruszony. Wiele miejsca poświęcono zarówno ustawodawstwu przyjętemu w III Rzeszy jak i historii polskiego ruchu eugenicznego. Mniej miejsca we współczesnej nauce poświęcono jednak tematowi projektów polskich ustaw eugenicznych oraz ich analizy pod kątem prawnym, chociaż temat ten był komentowany przez prawników w okresie międzywojennym. Do tej pory nikt nie przebadał tego, w jakim stopniu koncepcje eugeniczne urzeczywistniane w nazistowskich Niemczech inspirowały polskie projekty analogicznych rozwiązań w zakresie prawa. Według części autorów inspiracje te są silne i łatwo dostrzegalne nawet po krótkiej analizie. Warto więc poddać tezę o silnym wpływie niemieckiego ustawodawstwa na polskie projekty krytycznej analizie. Celem pracy jest porównanie niemieckiego ustawodawstwa eugenicznego z polskimi koncepcjami w tym zakresie, w szczególności projektami autorstwa Leona Wernica. Dzięki wykorzystaniu metody prawno porównawczej w ujęciu historycznym wskazane zostały punkty zbieżne oraz rozbieżności w zakresie polskich projektów ustaw eugenicznych oraz ustaw nazistowskich: ustawy o zapobieganiu obciążeniom dziedzicznym i chorobowym potomstwa ustaw norymberskich, ustawy o ochronie zdrowa ludu niemieckiego. Polskie projekty to opublikowany w 1934 r. projekt Ustawy z zakresu eugeniki zapobiegawczej, wydane w 1935 roku projekty czterech ustaw eugenicznych, a także ustawy: ,,O hamowaniu rozrodu osobników dysgenicznych” Wernica, ,,O hamowaniu rozrodu niepożądanego” Witolda Łuniewskiego oraz ,,Ustawy eugeniczna” Bohdana Ostromeckiego. Omówiona została także tzw. ,,Ustawa eugeniczna” z 1938 roku. W pracy wskazano, iż jakkolwiek Wernic wprost wskazywał niekiedy na swoje inspiracje ustawodawstwem niemieckim i włoskim, tak koncepcje jego i innych polskich eugeników są oryginalne. Podobieństwa z ustawodawstwem niemieckim widać na przykładzie procedury sterylizacji czy też pewnej zgodności katalogu chorób, które kwalifikowały do sterylizacji. Propozycje polskie nie były jednak identyczne z nazistowskimi. Nie było w nich też treści rasistowskich oraz antyżydowskich. Co więcej, w Polsce mocniej niż w Niemczech akcentowano rolę tzw. eugeniki pozytywnej.

8

Schlesier Ehrenmal – pomnik ku czci Ślązaków w Wałbrzychu

67%

Grygiel D.

|

tom Nr 35

17--28

PL

Artykuł podejmuje temat historii pomnika ku czci Ślązaków – Schlesier Ehrenmal w Wałbrzychu, a także analizuje zagadnienie trudnego dziedzictwa kulturowego, jakim niewątpliwie jest budowla powstała w czasach nazistowskich. Mauzoleum powstało w latach 1936-38, by uczcić ofiary I wojny światowej, ofiary wypadków przy pracy i bojowników nazistowskich, wpisuje się tym samym w konwencję monumentów ku czci ofiar wojennych, a jednocześnie stanowi przykład propagandowego pomnika chwały, typowego dla architektury monumentalnej III Rzeszy. Wałbrzyski Ehremal to jedyna tego typu budowla zachowana na terenie Polski i jeden z nielicznych przykładów w Europie.

EN

The article presents the history of the monument commemorating the Silesians – Schlesier Ehrenmal in Wałbrzych, and analyses the issue of difficult cultural heritage as represented by the object erected during the Nazi period. The Mausoleum was built in the years 1936-38, to commemorate the casualties of World War I, victims of industrial accidents and Nazi militants, and so it represents the style of monuments commemorating war victims while, at the same time, it is an example of a propaganda monument of glory, typical for the monumental architecture of the III Reich. The Ehrenmal in Wałbrzych is the only building of its type preserved in Poland, and one of rare examples in Europe.

9

Kontakty polskich i niemieckich władz bezpieczeństwa w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku (kwestia zagrożenia komunistycznego)

67%

Przegiętka M.

|

nr 4

PL

Podpisanie przez Polskę i Niemcy deklaracji o nieagresji 26 stycznia 1934 r. rozpoczęło nowy rozdział we wzajemnych relacjach, nie oznaczało jednak sojuszu politycznego, ponieważ Warszawa odmawiała udziału w pakcie antykominternowskim. Utrzymywaną w tajemnicy współpracę nawiązały jednak w 1935 r. polskie i niemieckie władze bezpieczeństwa, a jej celem była wymiana informacji o działalności ruchu komunistycznego.

EN

The non-aggression declaration signed by Poland and Germany on 26 January 1934 opened a new chapter in mutual relations. It did not, however, mean a political alliance since Warsaw refused the participation in the Anti-Comintern Pact. Nevertheless, in 1935 the Polish and German security forces entered into secret cooperation to exchange information on the activities of the communist movement.

10

Zbrodnicze eksperymenty medyczne dotyczące układu kostno-szkieletowego kończyn dolnych, wykonywane na Polkach - więźniarkach w KL Ravensbrück oraz ich następstwa dla stanu życia, zdrowia i późniejszego funkcjonowania operowanych

67%

Zima M. , Górski R.

|

nr 2

476-500

PL

Artykuł interdycyplinarnie przedstawia eksperymenty prowadzone przez niemieckich lekarzy w KL Ravensbrück na Polkach i ich wpływ na losy operowanych. Omówiono eksperymenty na kończynach dolnych: czyste kostne i septyczno-kostne. W oparciu o materiał dowodowy, ekspertyzy lekarskie i wspomnienia operowanych przedstawiono przebieg operacji i ich następstwa. Po wojnie eksperymenty te uznano za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości. W zależności od stopnia okaleczenia podczas operacji oraz braku opieki pooperacyjnej i rehabilitacji, stresu wojennego, złych warunków obozowych u operowanych wystąpiło pogorszenie stanu zdrowia. Autorzy uznali doświadczenia za zbrodnicze eksperymenty medyczne. Dokonywali ich lekarze, ale z pogwałceniem etyki lekarskiej. Przeprowadzano je na zdrowych kobietach. Na skutek doświadczeń dochodziło do upośledzenia sprawności fizycznej, co prowadziło nawet do kalectwa. Ponadto wystąpił silny zespół stresu pourazowego, na który nałożyła się trauma poboozowa i krzywda związana z eksperymentami. Z racji dolegliwości chorobowych część kobiet została wyłączona z ról społecznych.

11

Wywiad na Niemcy oczami kierownika Referatu „Zachód” Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego 1932–1939

67%

Dubicki T. , Majzner R.

|

nr 3(281)

211-241

EN

The article is a critical analysis of major Adam Świtkowski’s opinion concerning the functioning of military intelligence against the Third Reich, which was documented in 1943 as an expression of protest against the falsifying of history and the depreciation of the achievements of „Western” intelligence before 1939. The biggest asset of the document in question is the fact that it was written by the longest serving head of the „West” Department, who was also in charge during its most important period, i.e. between 1932–1939. Świtkowski’s opinion was drafted to complement an interrogation commissioned by a Navy Court Martial in London, within the framework of an investigation into captain Jerzy Niezbrzycki and major Tadeusz Nowiński, who were accused of defaming the then head of the Information-Intelligence Department of the Commander in Chief’s Staff . The document focuses on two matters, i.e. the consequences of the „In.3” affair with regards to intelligence gathering against Germany, and the department’s role in preparing the country against any aggression from its western neighbor. At the same time, it provides the reader with a lot of supplementary information concerning the structure and modus operandi of the military intelligence service and the effects of its operational activity.

DE

Dieser Aufsatz stellt eine kritische Analyse des Gutachtens von Major Adam Świtkowski über die Funktionsweise des militärischen Geheimdienstes gegen das Dritte Reich dar, das 1943 als Protest gegen die Geschichtsfälschung und die Abwertung der Leistungen des „West” Geheimdienstes vor 1939 verfasst wurde. Das größte Verdienst des hier vorgelegten Dokuments besteht darin, dass es von dem Offi zier verfasst wurde, der von allen am längsten für die Dienststelle „West” zuständig war, und zwar in der für diese Dienststelle entscheidenden Zeit, d. h. 1932– 1939. Er wurde als Ergänzung zu dem vom Kriegsgericht in London in Auft rag gegebenen Verhör im Rahmen der Ermittlungen gegen Hauptmann Jerzy Niezbrzycki und Major Tadeusz Nowiński verfasst, die beschuldigt wurden, die damalige Führung der Informations- und Nachrichtendienstabteilung des Obersten Befehlshabers verleumdet zu haben. Das Dokument konzentriert sich daher auf zwei Themen, nämlich die Folgen der „In.3”-Affäre für die nachrichtendienstliche Arbeit über Deutschland und ihre Rolle bei der Vorbereitung des Landes auf den Überfall auf Polen durch das Dritte Reich. Gleichzeitig liefert es aber auch viele zusätzliche Informationen über die Strukturen der Dienststelle, ihren modus operandi und ihre operativen Auswirkungen.

PL

Artykuł jest krytyczną analizą opinii mjr. Adama Świtkowskiego na temat funkcjonowania wywiadu wojskowego przeciwko III Rzeszy, przygotowanej w 1943 r. jako wyraz protestu przeciwko fałszowaniu historii oraz deprecjonowaniu osiągnięć wywiadu „zachodniego” przed 1939 r. Największą zaletą zaprezentowanego dokumentu jest to, iż został on sporządzony przez oficera, który najdłużej spośród wszystkich kierował Referatem „Zachód”, na dodatek w kluczowym dla tej służby okresie, tj. w latach 1932–1939. W związku z tym, że powstał jako uzupełnienie przesłuchania przeprowadzonego na zlecenie Morskiego Sądu Wojennego w Londynie, w ramach śledztwa przeciwko kpt. Jerzemu Niezbrzyckiemu i mjr. Tadeuszowi Nowińskiemu – oskarżonym o zniesławienie ówczesnego kierownictwa Oddziału Informacyjno-Wywiadowczego Sztabu Naczelnego Wodza, koncentruje się na dwóch kwestiach tj. konsekwencjach afery „In.3” dla pracy wywiadu na Niemcy oraz jego roli w przygotowaniu kraju na agresję ze strony III Rzeszy. Równocześnie dostarcza jednak wielu dodatkowych informacji dotyczących jego struktur, modus opperandi i efektów działalności operacyjnej.

12

Polska w drugiej wojnie światowej (1939-1945)

67%

Sobczak K.

|

1999

|

tom nr 4

103--124

13

Nacjonalizm polski w optyce niemieckiej lat trzydziestych XX w.

67%

Stachowiak P.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2016

|

nr 4

159-172

EN

German interest in Polish nationalism was negligible in the nineteen thirties. Only the magazines and publications dealing with Eastern European issues devoted more time and space to Polish nationalism. They practically ignored the NSDAP sources. The issue of relations between Polish nationalism on the one hand and fascism and national socialism on the other has become the topic of academic research. So far,Germany at that time has never been analyzed in this context. A question worth considering is whether German journalism and academic publications were interested in the development of Polish nationalism. How did the proponents of the Nazi movement perceive their Polish ideological counterparts? What was the attitude of non-Nazi journalists and scholars? The aim of this paper is to try to complement the studies in the history of mutual relations of Polish and German nationalism.

PL

Niemieckie zainteresowanie polskim nacjonalizmem było w latach trzydziestych niewielkie. Więcej miejsca i uwagi poświęcały mu jedynie czasopisma i wydawnictwa zajmujące się szczególnie problematyką wschodnioeuropejską. Niemal całkowicie pomijały oficjalne źródła NSDAP. Problem relacji między polskim nacjonalizmem a faszyzmem i narodowym socjalizmem stał się przedmiotem refleksji naukowej. Niestety jak dotąd nie dokonano podobnej analizy biorąc jako punkt wyjścia Niemcy ówczesnej epoki. Warto zadać pytanie, czy również tam, w publicystyce, w publikacjach naukowych, rozwój polskiego nacjonalizmu wzbudzał zainteresowanie? Jak postrzegali swych polskich ideowych pobratymców zwolennicy ruchu nazistowskiego, jak odnosili się do nich publicyści i naukowcy proweniencji nienazistowskiej? Zadaniem niniejszego tekstu jest próba takiego uzupełnienia stanu badań nad dziejami wzajemnych odniesień nacjonalizmów w Polsce i Niemczech.

14

Obraz Polaków w szkoleniu światopoglądowym niemieckiej Policji Porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945)

67%

Przegiętka M.

|

nr 4

EN

Artykuł dotyczy negatywnego i zgodnego z linią propagandy III Rzeszy obrazu Polaków, który był kreowany w szkoleniu światopoglądowym niemieckiej Policji Porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945. Odwoływano się w nim do zakorzenionych w Niemczech pejoratywnych stereotypów, dehumanizując ludność okupowanego kraju, co nie pozostawało bez wpływu na postawy i zachowania funkcjonariuszy niemieckiej Policji Porządkowej. The article deals with a negative image of Polish people created in line with the propaganda of the Third Reich by the ideological trainings for the German Ordnungspolizei (Order Police) in the General Government in 1939–45. The image was based on negative stereotypes popular in Germany that dehumanized the population of the occupied country; this was not without influence on the attitudes and behaviour of functionaries of the German Order Police.

15

„Zielone Diabły” na gruzach Festung Breslau. Niemieccy spadochroniarze w walkach o Wrocław w 1945 roku

51%

Cielecki J.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2024

|

tom XXV(LXXVI)

|

nr 2(288)

139-168

EN

The famous German parachute units of World War II have always aroused curiosity among history enthusiasts and researchers. „Green Devils”, as the German paratroopers were called by the enemy, also found themselves in the encircled fortress of Breslau in the winter of 1945. The participation of two parachute battalions in the fighting was for a long time very enigmatic and aroused curiosity. In the article, the author tries to present in a chronological manner the fate of these two battalions, from the moment of their departure by plane to Festung Breslau until the city’s capitulation on 6 May 1945. The text uses German, Russian and Polish materials – most of which are unknown to Polish readers. The author also presents the memories of German paratroopers from Festung Breslau, as well as staff documents of the German units fighting in the fortress. The article also attempts to resolve a number of ambiguities that have accumulated around these two battalions by describing their day-to-day combat activities.

DE

Die berüchtigten deutschen Fallschirmjägereinheiten des Zweiten Weltkriegs haben bei Geschichtsinteressierten und Forschern schon immer Neugierde geweckt. Die „Grünen Teufel”, wie die deutschen Fallschirmjäger vom Feind genannt wurden, befanden sich im Winter 1945 auch im eingekesselten Breslau. Die Beteiligung der beiden Fallschirmjägerbataillone an der Schlacht um die Stadt war lange Zeit sehr rätselhaft und weckte Neugier. In diesem Artikel versucht der Autor, das Schicksal dieser beiden Bataillone chronologisch darzustellen, von dem Moment an, als sie mit Flugzeugen in die Festung Breslau eingeflogen wurden, bis zum Tag der Kapitulation der Stadt am 6. Mai 1945. Der Text stützt sich auf deutsches, russisches und polnisches Material, das dem polnischen Leser größtenteils nicht bekannt ist. Der Autor griff auch auf die Memoiren deutscher Fallschirmjäger von der Festung Breslau zurück, die nur einem kleinen Kreis von Forschern bekannt sind, sowie auf Stabsunterlagen der in der Festung kämpfenden deutschen Einheiten. Der Artikel versucht, eine Reihe von Unklarheiten zu beseitigen, die sich um die beiden Bataillone und die Beschreibung ihres täglichen Kampfverlaufs gebildet haben.

PL

Owiane sławą niemieckie jednostki spadochronowe z II wojny światowej zawsze budziły ciekawość wśród pasjonatów i badaczy historii. „Zielone Diabły”, jak niemieccy spadochroniarze byli nazywani przez przeciwnika, również znaleźli się w okrążonym Breslau (Wrocław) zimą 1945 r. Udział w walkach o miasto dwóch batalionów spadochronowych przez bardzo długi czas był bardzo enigmatyczny i budził zaciekawienie. Autor w artykule stara się w sposób chronologiczny przedstawić losy owych dwóch batalionów od momentu wylotu samolotami do Festung Breslau, aż do dnia kapitulacji miasta 6 maja 1945 r. W tekście zostały wykorzystane materiały niemieckie, rosyjskie i polskie – w większości nieznane polskiemu czytelnikowi. Autor sięgnął również po znane w wąskim gronie badawczym wspomnienia niemieckich spadochroniarzy z Festung Breslau, jak i po dokumenty sztabowe niemieckich jednostek walczących w twierdzy. Artykuł stara się rozwiązać szereg niejasności narosłych wokół tych dwóch batalionów, jak opisać ich szlak bojowy dzień po dniu.